UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KATOWICE z dnia... 2017 r. w sprawie wniesienia skargi na Uchwałę Nr 73/VI/2017 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 16 lutego 2017r. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 w związku z art. 98 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446 z późn. zm.) i art. 3 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z poźn. zm.) Rada Miasta Katowice uchwala: 1. Wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na Uchwałę Nr 73/VI/2017 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 16 lutego 2017r. stwierdzającą nieważność uchwały Nr XXXIV/673/16 Rady Miasta Katowice z dnia 14 grudnia 2016r. w sprawie gromadzenia przez jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty dochodów na wydzielonym rachunku. 2. Argumenty prawne wniesienia skargi zawiera uzasadnienie do niniejszej uchwały. 3. Wykonanie uchwały powierzyć Prezydentowi Miasta Katowice. 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Id: A8BB2D43-D482-4602-B3DB-5B5AA0C65C92. Podpisany Strona 1
Uzasadnienie Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach (zwana dalej RIO) uchwałą Nr 73/VI/2017 z dnia 16 lutego 2017 roku stwierdziło nieważność uchwały Nr XXXIV/673/16 Rady Miasta Katowice z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie gromadzenia przez jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty dochodów na wydzielonym rachunku. Zaskarżona uchwała RIO jest rozstrzygnięciem nadzorczym w rozumieniu art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. RIO w swoim rozstrzygnięciu powołuje się na istotne naruszenie art. 223 ust. 1 i 2 z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych w związku z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz art. 4 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego, polegającego na nieprawidłowym określeniu źródła dochodów gromadzonych na rachunku (z tytułu zwrotu podatku VAT) oraz ich przeznaczenia (na podatek od towarów i usług VAT). Skarżąca Rada Miasta Katowice podnosi co następuje: 1) Uchwała z dnia 14 grudnia 2016 r., której nieważność stwierdziła RIO, podjęta była zgodnie z upoważnieniem zawartym w art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Zgodnie z ustawą organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa w szczególności źródła, z których dochody są gromadzone na rachunku oraz przeznaczenie tych dochodów. Rada Miasta Katowice określiła, że na wyodrębnionym rachunku dochodów, jednostki budżetowe miasta Katowice prowadzące działalność określoną w ustawie o systemie oświaty mogą gromadzić m. in. dochody ze sprzedaży usług (wpływy ze sprzedaży biletów wstępu na basen), dochody z mienia Miasta (wpływy z tytułu najmu i dzierżawy składników majątkowych) oraz dochody ze sprzedaży majątku (wpływy ze sprzedaży majątku ruchomego), o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy. Odpowiednio Rada Miasta określiła na co mogą być przeznaczone zgromadzone dochody, m. in. na zakup wyposażenia i materiałów w tym do remontu, na zakup usług, w tym usług remontowych lub odtworzenia mienia, na zapłatę czynszów za budynki i lokale oraz na wydatki majątkowe. Wymienione źródła dochodów oraz wydatki nimi finansowane są wynikiem prowadzonej działalności gospodarczej przez jednostki oświatowe Miasta, która to działalność zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) stanowi odpłatną dostawę towarów i usług podlegającą odpowiednio opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z ogólną zasadą określoną w art. 19a ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usług, jednocześnie w art. 86 ust. 1 tej ustawy podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Id: A8BB2D43-D482-4602-B3DB-5B5AA0C65C92. Podpisany Strona 2
Powyższy przepis wskazuje, że podatek od towarów i usług ma charakter podatku od wartości dodanej, ta część podatku zakupionego przez podatnika, która zostaje odsprzedana w wyniku wykonywanej działalności powinna być neutralna dla podatnika. Chcąc skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony ustawodawca nałożył bezwzględny obowiązek ustalenia związku przyczynowoskutkowego pomiędzy sprzedażą opodatkowaną a zakupami związanymi z tą sprzedażą a gdy nie jest możliwe określenie kwot podatku naliczonego związanego wyłącznie z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w przypadku gdy zakupy są dokonywane także w związku z działalnością inną niż działalność gospodarcza można odliczyć podatek proporcjonalnie przy zastosowania prewspółczynnika lub/i współczynnika struktury sprzedaży, o których mowa odpowiednio w art. 86 oraz art. 90 tejże ustawy. Rada Miasta Katowice uchwalając źródła dochodów gromadzonych na rachunku jednocześnie wskazała wydatki, które mogą być finansowane tymi dochodami mając na względzie nie tylko rachunek ekonomiczny ale także zapewnienie poprawności rozliczeń na gruncie ustawy o VAT zachowując związek przyczynowo - skutkowy pozwalający na ustalenie prawa pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Dodatkowo wprowadziła w uchwale zapis o nowym źródle dochodów wynikającym z wpływów ze zwrotu podatku VAT (w zakresie prowadzonej na wyodrębnionym rachunku działalności) tym samym wskazała zasady ewidencjonowania dochodów związanych ze zwrotami różnicy wynikającej z odliczenia od podatku należnego podatku naliczonego w sytuacji gdy podatek naliczony rozliczany w danym okresie rozliczeniowym jest wyższy od podatku należnego. Wskazała także, że wydatkiem finansowanym z dochodów jest podatek należny do zapłaty do Urzędu Skarbowego. Należy stwierdzić, że ustalając katalog dochodów i wydatków nimi finansowanych nie doszło do naruszenia przepisu prawa a nawet więcej, w celu zachowania przejrzystości finansów publicznych należało podjąć uchwałę w takim kształcie w jakim uczyniła to Rada Miasta Katowice. 2) Zdaniem miasta Katowice Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej niewłaściwie interpretuje przepisy prawa w tym zakresie przez co stwierdzenie w Uchwale Nr 73/VI/2017 istotnego naruszania prawa jest niezasadne i bezpodstawne. Główny argument, na którym opiera się zarzut o naruszeniu prawa to stwierdzenie, że podatek VAT nie stanowi dochodu jednostek samorządu terytorialnego przy tym Kolegium powołuje się przepis art. 4 ust. 1 i art. 5 ust 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Kwestią nie budzącą wątpliwości jest zasada wyrażona w tej ustawie, tj. że podatek VAT nie stanowi dochodu budżetu jednostek samorządu terytorialnego, natomiast wątpliwość dotyczy istotnej kwestii czy dyspozycja z tej ustawy jest prawidłowo interpretowana przez Kolegium RIO. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych oraz na podstawie Rozdziału 2 szczególnych zasad rachunkowości dla budżetu i jednostek określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, dochód budżetowy powstaje z chwilą wpływu (kasowego) na rachunek bankowy dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego Id: A8BB2D43-D482-4602-B3DB-5B5AA0C65C92. Podpisany Strona 3
(lub odpowiednio na rachunek dochodów budżetu państwa) a JST (lub budżet państwa) posiada do niego tytuł prawny. Dochody z tytułu podatku VAT są klasyfikowane w paragrafie 0140 klasyfikacji budżetowej, do ich gromadzenia są upoważnione organy podatkowe, prawo do ich gromadzenia wynika z art. 1 ustawy o VAT, wielkość wynika z deklaracji podatkowej składanej przez podatników podatku, również miasto Katowice (Urząd Miasta) jako podatnik VAT płaci podatek do US. Należy zastanowić się nad zasadniczą kwestią czy VAT należny doliczony do wartości netto sprzedaży opodatkowanej, który stanowi element ceny sprzedaży, należy już w momencie wpływu na rachunki dochodów JST traktować jako dochód budżetu państwa. Naszym zdaniem nie, dopóki środki znajdują się na rachunkach bieżących dochodów budżetowych JST nie są dochodem budżetu państwa, są to środki na rachunku podatnika. Ponadto budżet państwa nie nabędzie prawa do całego podatku VAT otrzymanego przez JST wraz ze sprzedażą (lub dostawą) opodatkowaną a wyłącznie do podatku VAT, który zostanie zadeklarowany jako zobowiązanie podatkowe podlegające wpłacie do Urzędu Skarbowego wykazane w deklaracji VAT 7 przez JST, faktycznie najczęściej będzie to część podatku obliczonego od wartości dodanej. Natomiast niewątpliwie ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w art. 4. ust 1 pkt. 3 i odpowiednio w art. 5 ust. 1 pkt. 2 jako źródło dochodów JST wymienia dochody uzyskiwane przez gminne i powiatowe jednostki budżetowe oraz wpłaty od gminnych i powiatowych zakładów budżetowych. Powyższe oznacza że, dochody ze sprzedaży usług, dochody z mienia oraz dochody ze sprzedaży majątku ruchomego pobierane przez jednostki budżetowe na podstawie upoważnienia nadanego przez Radę Miasta, w ramach powierzonych tym jednostkom zadań stanowią źródło dochodów budżetu JST. Działalność ta ze względu na gospodarczy charakter obejmuje także obroty związane z podatkiem VAT, który stanowi nierozłączny element transakcji sprzedaży i zakupów związanych z tą sprzedażą. 3) W Uchwale Nr XXXIV/673/16 Rady Miasta określono prawo do gromadzenia dochodów w sytuacji gdy w wyniku skorzystania z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powstanie różnica, którą miasto Katowice rozliczające się wspólnie ze swoimi jednostkami organizacyjnymi w ramach centralizacji zadeklaruje jako podatek do zwrotu przez Urząd Skarbowy. Kolegium RIO stwierdzając nieważność Uchwały Rady Miasta odmawia prawa do gromadzenia środków ze zwrotów nadpłaty podatku VAT przez jednostki budżetowe Miasta na rachunku dochodów gromadzonych na wydzielonym rachunku oraz ich przeznaczenia na wydatki, pomimo iż zwroty różnicy podatku są wynikiem tej działalności jednostek i ściśle z nią związane. Kolegium RIO powołuje się przy tym, że naruszono przepis art. 4 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego, gdyż ww. przepisy nie przewidują przekazywania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku do jednostek budżetowych. Również ten zarzut należy uznać za niezasadny gdyż Kolegium powołuje się na niewłaściwy przepis. Id: A8BB2D43-D482-4602-B3DB-5B5AA0C65C92. Podpisany Strona 4
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (odpowiednio art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym) w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Gmina może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, określa ustawa o finansach publicznych. Utrata przez jednostki organizacyjne statusu odrębnych od gminy (powiatu) podatników VAT nie oznacza, żadnej istotnej zmiany ani w ustroju samorządu ani w obszarze funkcjonalnym gminy i jej jednostek i nie powoduje żadnych istotnych ograniczeń wynikających z obecnie obowiązującego prawa, jest możliwe prawidłowe rozliczanie przepływów związanych z podatkiem VAT pomiędzy gminą (powiatem) a jej jednostkami i nie są tu potrzebne żadne dodatkowe regulacje. Zdaniem Miasta zwrotów różnicy podatku VAT do jednostki budżetowej gromadzącej dochody na wyodrębnionym rachunku na finansowanie wydatków o których mowa w art. 223 objętej centralizacją rozliczania podatku VAT przez jednostkę samorządu terytorialnego nie powinno się rozpatrywać w kategorii operacji budżetowych ale wyłącznie w kategorii innych rozrachunków pieniężnych Miasta z jej jednostkami organizacyjnymi. Ustawa o finansach publicznych w art. 223 wyraźnie stanowi, że jednostki budżetowe mogą w granicach nadanych im przez Radę Miasta uprawnień, finansować z dochodów zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku dochodów wydatki do wysokości kwot zgromadzonych dochodów, w ramach planu finansowego. Środki finansowe pozostające na rachunku, na dzień 31 grudnia roku budżetowego, podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 5 stycznia następnego roku. Zatem Miasto nie może swobodnie dysponować środkami wynikającymi z rozliczania się za pośrednictwem Miasta przez jednostkę budżetową z obowiązku podatkowego gdyż pozostają on w ścisłym związku z wykonywaniem zadania związanego z gospodarowaniem wyodrębnionymi z budżetu środkami z dochodów, o których mowa w art. 223 oraz wynikających z tego obowiązku zwrotu nadpłat w podatku, polegającej na zatrzymaniu tych nadpłat i nie przekazywaniu ich do jednostki budżetowej. Ponadto organ stanowiący JST jest ograniczony przepisem ustawy w zakresie ustalenia zasad wpłat do budżetu nadwyżki środków pieniężnych przez własne jednostki budżetowe i nie może podjąć innej uchwały w kwestii przekazywania różnicy wynikającej z rozliczania podatku VAT a właśnie w sposób w jaki uczyniła to Rada Miasta Katowice. Przepis wyraźnie stanowi o wpłacie nadwyżki środków pieniężnych przez jednostkę budżetową a nie o zatrzymywaniu środków przez Miasto będących wynikiem rozliczenia podatku VAT i nie przekazywania zwrotów podatku do jednostki. Również zdaniem Miasta nietrafne jest stwierdzenie Kolegium RIO w przedostatnim akapicie odnośnie braku możliwości wydatkowania z wydzielonego rachunku samorządowej jednostki oświatowej środków tytułem podatku VAT na gruncie ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług, gdyż zakwestionowano tym samym zasady wynikające z samej ustawy o VAT w tym obowiązek podatkowy, którego konsekwencją jest konieczność obliczenia podatku należnego w tym skorzystania z prawa do pomniejszenia o podatek naliczony (ustalenia związku przyczynowo - skutkowego u źródła) i ustalenia zobowiązania podatkowego oraz Id: A8BB2D43-D482-4602-B3DB-5B5AA0C65C92. Podpisany Strona 5
dokonania zapłaty podatku do Urzędu Skarbowego. Przez tak sformułowaną tezę RIO ogranicza prawo Rady Miasta Katowice wynikające z art. 223 ust. 1 ustawy do ustanowienia źródeł dochodów gromadzonych na wyodrębnionym rachunku i wydatków z nich finansowanych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną na majątku Miasta stwierdzając rzekomy brak możliwości rozliczania obrotu związanego z podatkiem VAT na tym rachunku - wpływów z dochodów związanych z rozliczeniem podatku VAT oraz ponoszenia wydatków z tytułu zapłaty podatku VAT na podstawie deklaracji VAT 7 będących konsekwencją wykonywanej działalności gospodarczej. W związku z powyższym miasto Katowice wnosi jak na wstępie. Id: A8BB2D43-D482-4602-B3DB-5B5AA0C65C92. Podpisany Strona 6