Powstanie w getcie warszawskim

Co to jest getto? " Getto to część miasta przymusowo zamieszkiwana przez mniejszość narodową lub religijną. W czasie II wojny światowej gettami nazywano izolowane dzielnice miast, przeznaczone dla ludności żydowskiej, tworzone przez okupanta hitlerowskiego w wielu miastach i miasteczkach od jesieni 1939. Początkowo część getta miała charakter otwarty, jednakże za przekroczenie ich granic groziły surowe kary, a w Generalnym Gubernatorstwie kara śmierci, jaką ponosiły też osoby, które udzieliły Żydom schronienia.

Getto warszawskie " utworzone przez władze niemiec-kie w Wa r s z a w i e d l a l u d n o ś c i żydowskiej w dniu 2 października 1940 r. a zamknięte i odizolowane od reszty miasta 16 listopada 1940 r. Było największym gettem w Gene- - ralnym Gubernatorstwie i w całej okupowanej Europie. W kwietniu 1941 r. w obrębie murów dzielnicy żydowskiej znajdowało się ok. 450 tys. osób.

Getto warszawskie " Zgodnie z zarządzeniem Fischera, w dzielnicy żydowskiej mieli zamieszkać wszyscy Żydzi mieszkający w Warszawie lub przesiedlający się do niej, natomiast zamieszkującym w niej Polakom nakazano przenieść się do pozostałego obszaru miasta, z wyłączeniem tzw. dzielnicy niemieckiej. Zarządzenie z 2 października 1940 r. zawierało listę ulic oddzielających tworzone getto od pozostałego obszaru miasta. W dniu zamknięcia getta jego granice przebiegały ulicami: Wielką, Bagno, placem Grzybowskim, Rynkową, Zimną, Elektoralną, placem Bankowym, Tłomackie, Przejazd, Nalewki, granicą Ogrodu Krasińskich, Świętojerską, Freta, Sapieżyńską, Konwiktorską, Stawki, Dziką, Okopową, Towarową, Srebrną i Złotą.

Warunki życia w getcie " By utrzymać w gettach pozory normalności, pozwolono na krótko, aby funkcjonowały w nich szkoły, kina i restauracje. Jednakże Niemcy stopniowo pogarszali warunki życia w gettach, które stały się siedliskiem chorób i śmierci głodowej. Coraz więcej ludzi było przymusowo przesiedlanych do gett a ograniczone przydziały żywności zmuszały ludzi do szmuglu, korupcji i kolaboracji, będących warunkiem przeżycia.

Warunki życia w getcie " Walka o przetrwanie była w get-cie codziennością. Aby przeżyć, trzeba było pracować, ponieważ osoby pozostające bez pracy nie otrzymywały przydziałów żywności. Tym, którzy nie padli ofiarą głodu lub chorób, groziło "wysiedlenie", czyli deportacja do obozów zagłady. Niemcy ograniczali coraz bardziej ilość miejsc pracy oraz obszar getta. Codzienność w getcie, czyli 200 kalorii na dobę

Mapa getta warszawskiego

Warunki życia w getcie " Na porządku dziennym było przemycanie żywności do getta w tym celu przekupywano straże lub kopano podziemne kanały. Natomiast ubożsi wysyłali swoje dzieci na stronę aryjską, by stamtąd kradły pożywienie. Oficjalna dzienna racja żywnościowa zawierała 256 kalorii, czyli dziesięć razy mniej niż racja dla Niemców i cztery razy mniej niż dla Polaków. Z czasem, gdy do getta zwieziono ludzi z pobliskich wiosek i miasteczek, warunki stały się jeszcze gorsze. Bogatszym skończyły się pienią-dze na łapówki, a biedni zaczęli masowo umierać z głodu.

Warunki życia w getcie " W dodatku koszmarne warunki sanitarne spowodowały epidemię tyfusu. To w połączeniu z głodem sprawiło, że do kwietnia 1941 roku śmiertelność w getcie wynosiła sześć tysięcy ludzi miesięcznie. Codziennie rano, między czwartą a piątą, karawany zabierały zmarłych. Zazwyczaj znajdowano ich na ulicach odartych z odzieży rodziny zabierały ubrania, by wymienić je na żywność.

Likwidacja getta " Likwidację gett rozpoczęto w 1942 roku. Akcja ta nosiła nazwę Reinhard. Celem była zupełna zagłada ludności żydowskiej poprzez mordowanie jej w specjalnie do tego wybudowanych obozach śmierci. Ludność cywilna pomagająca Żydom często przypłacała to życiem. W przeciwieństwie do innych krajów, w których za pomoc Żydom Niemcy karali grzywną lub zwolnieniem z pracy, w Polsce obowiązywało prawo, według którego karano ludzi śmiercią za jakąkolwiek pomoc okazaną Żydom

Likwidacja getta " Po zakończeniu wielkiej akcji likwidacyjnej w getcie znajdowało się ok. 60 tys., przeważnie młodych Żydów, zatrudnionych w zakładach produkcyjnych utworzonych na terenie getta. Teren dotychczasowego getta na południe od ulicy Leszno, z wyjątkiem szopu Waltera C. Toebbensa przy ulicy Prostej, został włączony do aryjskiej części Warszawy. Na północ od ul. Leszno przeplatały się ze sobą tzw. tereny dzikie, gdzie nikt nie mógł mieszkać i poruszać się.

Akcja styczniowa " Do kolejnej akcji wysiedleńczej doszło w dniach 18 21 stycznia 1943 r. na rozkaz Heinricha Himmlera po jego osobistej inspekcji getta w dniu 9 stycznia 1943 r. Akcja styczniowa wywołała pierwszy zbro-jny opór w getcie grupa bojowców pod dowództwem Mordechaja Anielewicza wmieszała się w kolumnę Żydów prowadzonych na Umschlagplatz i zaatakowała niemieckich konwojentów. Większość bojowców zginęła, jednak kilkudziesięciu Żydom udało się zbiec. Akcję Niemcy przerwali Do Treblinki wywieziono ok. 5 tys. osób.

Powstanie w getcie " 19 kwietnia 1943 r. o godz. 6.00 rano oddziały niemieckie dowodzone przez szefa warszawskiej SS i policji płk. Ferdinanda von Sammern-Frakengga wkroczyły na teren getta z dwóch kierunków: Nalewkami i od skrzyżowania ul. Gęsiej z Zamenhofa. Celem akcji było dokonanie ostatecznej likwidacji getta. Wybuchło powstanie. Żydzi stawili niespodziewanie silny opór, zmuszając niemieckie oddziały do wycofania się.

Powstanie w getcie " Tego samego dnia dowództwo sił niemieckich objął gen. SS Jürgen Stroop. 8 maja 1943 roku w otoczonym przez Niemców i Ukraińców bunkrze przy ul. M i ł e j z g i n ą ł d o w ó d c a p o w s t a - nia Mordechaj Anielewicz wraz z ok. 120 powstańcami. Sporadyczne walki trwały jeszcze do połowy maja 1943 r. Dla efektu propagandowego postano-wiono zakończyć tłumienie powstania wysadzeniem Wielkiej Synagogi. Doko- nał tego osobiście Jürgen Stroop w dniu 16 maja o godzinie 20:15.

Pamięć o powstaniu " W kwietniu 2013 r. obchodzono 70. rocznicę Powstania w Getcie. W obchodach wzięło udział dwoje uczestników ruchu oporu w getcie warszawskim Chawka Folman-Raban i Symcha Ratajzer-Rotem. Symbolem obchodów 70. rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim był żonkil kwiat, które-go płatki układają się w kształt sześcioramiennej gwiazdy. W każdą rocznicę żydowskiego zrywu żonkile kładł pod pomnikiem Bohaterów Getta ostatni dowódca powstania Marek Edelman.

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu " Nielicznym udało się przeżyć koszmar Holokaustu, ginęli wszyscy bez wyjątku: mężczyźni, kobiety i dzieci. Liczba ofiar szacowana jest na 6 mln osób, z czego prawie połowa to polscy Żydzi. Zniszczone archiwa i konsekwentnie zacierane ślady uniemożliwiły dokładną ewidencję tych, którzy zginęli. Obóz Auschwitz-Birkenau był największym hitlerowskim obozem koncentracyjnym i miejscem zagłady Żydów w Polsce. Dla wielu stał się symbolem terroru i ludobójstwa.

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu " Dnia 1 listopada 2005 roku, rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, został ustanowiony Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Datę obchodów wyznaczono na 27 stycznia rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau w 1945 roku przez 100 Lwowską Dywizję Piechoty, którą dowodził generał major Fiodor Krasawin.

Memento Musisz to wreszcie zrozumieć: ci ludzie szli spokojnie i godnie. To jest straszna rzecz, kiedy się idzie tak spokojnie na śmierć. To jest znacznie trudniejsze od strzelania. Przecież o wiele łatwiej się umiera strzelając, o wiele łatwiej było umierać nam niż człowiekowi, który idzie do wagonu, a potem jedzie wagonem, a potem kopie sobie dół, a potem rozbiera się do naga czy ludzie się kochali. Otóż być z kimś to była w getcie jedyna możliwość życia. Człowiek zamykał się z drugim człowiekiem w łóżku, w piwnicy, gdziekolwiek, i do następnej akcji już nie był sam. Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem.

Bibliografia " Marian Michalik, Kronika powstań polskich 1794-1944, " Rzeczpospolita, Żydzi Polscy " http://www.sztetl.org.pl " http://shalom.org.pl/