WOLONTARIAT JAKO SPOSÓB NA AKTYWNOŚĆ Krystyna Szymańska Prezes Towarzystwa Pomocy Potrzebującym im. św. Brata Alberta Nadzieja
WOLONTARIAT Rys historyczny Początki działalności społecznej w Polsce datuje się od czasów Mieszka I, kiedy to duchowni zaczęli wprowadzać zachodnie modele instytucji charytatywnych. Początkowo były to szkoły i szpitale. Za najstarszą instytucję charytatywną uważany jest założony przez fundacją biskupią w1108 r. szpital we Wrocławiu. Idea społecznikowska znana była na terenach Polski w okresie pozytywizmu. Znanymi społecznikami byli m.in. Św. Brata Albert, czy w okresie II wojny światowej Jan Korczak. Obecna forma wolontariatu zaczęła się tworzyć w okresie przemian po 1989 r.
Sieci Centrów Wolontariatu Z myślą o wspieraniu niezależnych inicjatyw społecznych, propagowaniu i rozwijaniu obywatelskiego uczestnictwa w życiu lokalnych środowisk powstało w 1993 roku Centrum Wolontariatu w Warszawie. Od roku 1995 podobne placówki rozpoczęły działalność w innych miastach Polski.
Obecnie działa w Polsce 12 Centrów Wolontariatu. Organizacje te skupione są w Sieci Centrów Wolontariatu www.wolontariat.org.pl Centra Wolontariatu podobnie jak placówki tego typu na świecie prowadzą działalność polegającą na promowaniu bezinteresownej pomocy innym, szkoleniu wolontariuszy i współpracujących z nimi organizacjami.
Sieć funkcjonuje w oparciu o przyjęte standardy działań do których zaliczamy: prowadzenie Biura Pośrednictwa Wolontariatu oraz Internetowego Pośrednictwa Wolontariatu; promocję idei wolontariatu wśród instytucji państwowych, organizacji pozarządowych w środkach masowego przekazu oraz środowiskach businessu; realizacje programów wolontarystycznych w różnych obszarach życia społecznego np. szkoły, szpitale, ośrodki pomocy społecznej; organizowanie i prowadzenie szkoleń przygotowujących wolontariuszy i organizacje do wzajemnej współpracy; organizowanie 5 grudnia obchodów Międzynarodowego Dnia Wolontariusza; pomoc w tworzeniu lokalnych biur wolontariatu; udzielanie konsultacji i porad w zakresie tworzenia programów wolontarystycznych oraz współpracy z wolontariuszami.
Na terenie Śremu od listopada 2005 roku działa Lokalne Centrum Wolontariat skupia ono12 szkolnych Klubów Wolontariatu z terenu powiatu śremskiego. Obecnie zrzesza ono 260 wolontariuszy. Działają w: Domach Pomocy Społecznej; Środowiskowym Domu Samopomocy; Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym; Przedszkolach; szkołach niższego szczebla; realizują program Starszy brat, starsza siostra; z dziećmi w Kole Smoki ; przy okazjonalnych imprezach.
DEFINICJA PRACY WOLONTARYSTYCZNEJ Wolontariat, to bezpłatna, świadoma i dobrowolna działalność na rzecz innych wykraczająca poza kręgi rodzinno koleżeńsko przyjacielskie. Wolontariuszem może być każdy w każdej dziedzinie życia społecznego, wszędzie tam, gdzie taka pomoc jest potrzebna. Jednak trzeba zaznaczyć, że nie każdy wolontariusz jest odpowiedni dla każdego rodzaju pracy.
KTO MOŻE ZOSTAĆ WOLONTARIUSZEM Wolontariuszem może być każdy, kto dobrowolnie, świadomie i bezpłatnie chce świadczyć pomoc na rzecz innych bez względu na wiek, płeć i wykształcenie; osoby niepełnoletnie na świadczenie pracy wolontarystycznej muszą mieć pisemną zgodę rodziców, bądź opiekunów prawnych, mogą być cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce; osoby bezrobotne, podejmując prace wolontarystyczna nie tracą statusu bezrobotnego i ewentualnego zasiłku.
Bezrobotny wolontariusz może wykazać się doświadczeniem i przedstawić stosowne zaświadczenie wydane przez korzystającego z jego świadczeń przy poszukiwaniu zatrudnienia. Działalność wolontarystyczna nie wlicza się do stażu pracy, urlopu wypoczynkowego. Nie ma również wpływu na uzyskanie prawa do nabycia renty, czy emerytury, ani ich wysokości. Nie zalicza się do okresów składkowych i nie składkowych.
KTO MOŻE KORZYSTAĆ ZE ŚWIADCZEŃ WOLONTARIUSZA? organizacje pozarządowe Polskie, a także międzynarodowe działające na terenie Polski; organy administracji publicznej oraz jednostki im podległe ; stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego; podmioty kościelne prowadzące działalność pożytku publicznego. Z pracy wolontariusza nie mogą korzystać podmioty prowadzące przez siebie działalność gospodarczą.
DLACZEGO WARTO ZATRUDNIĆ WOLONTARIUSZA mogą wykonywać pracę, która nie jest objęta polityką podatkową; wprowadzają nowy wymiar do naszej instytucji/organizacji; mają nowe pomysły, nie są ograniczeni strukturą instytucji/ organizacji; dodają wiarygodności naszym działaniom; osobiście szerzą misję naszej instytucji/organizacji wśród społeczeństwa ; pozyskują fundusze; ich działanie jest formą ukierunkowanej aktywności obywateli; są czynnikiem kontroli społecznej, dają wiarygodny przykład naszej działalności wśród członków społeczności lokalnej.
ETAPY REALIZACJI PROGRAMU WOLONTARYSTYCZNEGO Zgoda dyrektora instytucji na wdrożenie programu wolontarystycznego. Wyszukanie koordynatora pracy wolontarystycznej spośród pracowników instytucji. Poinformowanie pracowników instytucji o idei wolontariatu. Przeprowadzenie rozeznania, dotyczącego zapotrzebowania na pomoc wolontarystyczną ze strony mieszkańców. Analiza ofert przez koordynatora poprzez osobiste przeprowadzenie wywiadu z każdym odbiorcą w jego domu. Tworzenie bazy danych odbiorców pomocy wolontarystycznej. Rekrutacja wolontariuszy.
ETAPY REALIZACJI PROGRAMU WOLONTARYSTYCZNEGO Prowadzenie rozmów kwalifikacyjnych z potencjalnymi wolontariuszami, ustalenie zasad współpracy. Tworzenie bazy danych o wolontariuszach. Przyporządkowanie odpowiedniego wolontariusza odpowiedniemu klientowi w odniesieniu do zgłoszonych potrzeb. Przygotowanie wolontariusza do świadczenia pomocy (szkolenia). Wprowadzenie wolontariusza w środowisko (wolontariusz koordynator klient). Wspieranie i nadzorowanie pracy wolontariuszy.
AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE WOLONTARIATU 1. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r., przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 874 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008r. nr 115 poz. 728 z późn.zm) 4. Rozporządzenie MPiPS z dnia13 stycznia1999 r. w sprawie zlecania przez PFRON organizacjom pozarządowym oraz jednostkom samorządu terytorialnego zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej (Dz. U.
AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE WOLONTARIATU 5. Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 września 2000 r. określająca zasady, na których wolontariusze mogą podjąć pracę w placówkach opiekuńczo wychowawczych ( Dz. U. 2000 r. Nr 80 poz. 900 ) w rozdz. 4 22 6. Rozporządzenie MPiPS z dnia 30 czerwca 2000 r. W sprawie szczegółowych zasad i form współdziałania administracji publicznej z innymi podmiotami - wzory ofert, zadań i sprawozdań z realizacji zadań pomocy społecznej (Dz.U.2000 r. Nr 55, poz.662) zał. nr 1 pkt. III 7. Rozporządzenie MPiPS z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno pedagogicznych ( Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46 6