WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-V.431.9.2016 Warszawa, 10.10.2016 r. Pani Aneta Jankowska Przewodnicząca Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Gostyninie ul. Ozdowskiego 1 A 09-500 Gostynin WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 6c ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2013 r., poz. 29) pracownicy Oddziału do Spraw Osób Niepełnosprawnych Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie oraz członek Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Warszawie przeprowadzili w dniach od 12 sierpnia do 26 sierpnia 2016 roku kontrolę sprawdzającą w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Gostyninie, ul. Ozdowskiego 1A. Przedmiotem kontroli było dokonanie analizy i oceny organizacji działalności Zespołu, przestrzegania obowiązującego trybu i procedur administracyjnych, a także poprawności merytorycznej wydawanych orzeczeń, stosowania zasad postępowania przewidzianego w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej, zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 ze zm.), rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16-go roku życia (Dz. U. z 2002 r., Nr 17, poz. 162 ze zm.) oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. 2015 r., poz. 1110, j.t.), 1
w szczególności ocena realizacji w praktyce zaleceń wynikających z kontroli problemowej przeprowadzonej w dniach od 29 czerwca do 13 lipca 2015 r. W związku z kontrolą sprawdzającą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Skład Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Gostyninie tworzą osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje oraz zaświadczenia uprawniające do orzekania (podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności). Zaświadczenia nie posiada pani Agnieszka Żydowo - pedagog, która aktualnie oczekuje na szkolenie. Funkcję Przewodniczącej Zespołu od 7 października 2015 r. pełni pani Aneta Jankowska, która jest jedynym pracownikiem zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. W ocenie kontrolujących zaistniała sytuacja nie gwarantuje prawidłowego funkcjonowania organu i ciągłości działania zespołu. Kontrola wykazała, że w okresie od 19 stycznia 2012 r. do 2 listopada 2015 r. funkcję Sekretarza pełniła pani Agnieszka Domżał. Przewodnicząca Zespołu pani Aneta Jankowska podjęła działania w celu pozyskania sekretarza czterokrotnie zamieszczano informację o naborze na stronie internetowej Starostwa i PCPR. Nabór pozostał nierozstrzygnięty z powodu niespełnienia kryteriów przez kandydatów lub braku zgłoszeń. Brak sekretarza w zespole stanowi naruszenie 18 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2015 r., poz. 1110, j.t.). Zamknięty katalog członków zespołu oraz wprowadzenie do wyliczenia wyklucza fakultatywne traktowanie członkostwa w zespole powiatowym wskazanych tam osób, a zatem powołanie każdego z ww. członków, w tym sekretarza, jest obligatoryjne. Kontrolujący stwierdzili, że Przewodnicząca pani Aneta Jankowska w ciągu ostatnich czterech miesięcy pozyskała do Zespołu lekarza neurologa, chirurga oraz laryngologa, co stanowi częściową realizację zalecenia pokontrolnego z 2015 r. Pomimo podejmowanych działań mających na celu pozyskanie lekarzy odpowiednich specjalizacji, nadal w kadrze członków Zespołu brak jest lekarza okulisty, co stanowi naruszenie przepisu 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, według którego przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz, specjalista w dziedzinie odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej. Zarzut dotyczący braku lekarzy wymaganych specjalizacji w kadrze członków Zespołu został również wskazany w toku trzech kontroli przeprowadzonych w latach 2011-2015. 2
Analiza doboru składów orzekających 50 spraw wykazała, że w okresie objętym kontrolą Przewodnicząca Zespołu w 17 przypadkach (co stanowi 34% skontrolowanych spraw) wyznaczyła na Przewodniczącego składu lekarza o specjalizacji nieadekwatnej do choroby zasadniczej osoby zainteresowanej lub dziecka. Natomiast w 7 przypadkach wyznaczono skład orzekający z udziałem niewłaściwego specjalisty (pracownika socjalnego zamiast psychologa lub doradcy zawodowego). W toku kontroli stwierdzono również, że Przewodnicząca Zespołu wyznaczyła do składu orzekającego pedagoga panią Agnieszkę Żydowo, która nie posiadała zaświadczenia uprawniającego do orzekania o niepełnosprawności. Do dnia kontroli pedagog uczestniczył w 4 składach orzekających nie posiadając stosownych uprawnień. Zgodnie z 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, do rozpatrzenia wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Przewodniczący Zespołu Powiatowego powołuje skład orzekający w tym przewodniczącego, spośród członków Powiatowego Zespołu posiadających zaświadczenia uprawniające do orzekania. Ponadto przepis zawarty w 21 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 2 ww. rozporządzenia, określa kryteria jakie musi spełnić osoba do orzekania na stanowisku pedagoga oraz wskazuje wprost, iż każdy członek zespołu orzekającego biorący udział w procesie orzekania musi odbyć określone przedmiotowym rozporządzeniem szkolenie, jak również złożyć z wynikiem pozytywnym test sprawdzający w zakresie objętym programem szkolenia. Powiatowy Zespół spełnia warunki organizacyjne i techniczne określone w 24 i 25 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z art. 6d ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Powiatowy Zespół pracuje w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Analiza trybu rozpatrywania wniosków wykazała, że dokumentacja w sprawie wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wpływająca do Zespołu po zarejestrowaniu podlega wstępnej analizie przez Przewodniczącą Zespołu, następnie kierowana jest do lekarzy dokonujących weryfikacji dokumentacji medycznej. W toku kontroli ustalono, że do każdych akt sprawy dołączany jest druk wstępnej analizy wniosku i dokumentacji, jednocześnie na druku widnieje jedynie podpis i pieczątka lekarza bez żadnych adnotacji nawet w przypadku spraw, w których osoba zainteresowana powinna zostać wezwana do uzupełnienia dokumentacji medycznej. Na druku brak jest również sugestii co do specjalizacji Przewodniczącego składu orzekającego. Takie postępowanie może powodować, że orzeczenia są wydawane na podstawie niekompletnej dokumentacji 3
medycznej, a sprawy rozpatrywane są przez lekarzy przewodniczących składów o niewłaściwej specjalizacji, co jest sprzeczne z przyjętymi zasadami orzekania o niepełnosprawności. Kontrolujący stwierdzili, że posiedzenia składów orzekających odbywają się średnio 2 razy w tygodniu. Dynamika organizacji posiedzeń składów orzekających nie uległa zmianie w 2014 roku zorganizowano 62 posiedzenia, natomiast w kontrolowanym okresie od 1 sierpnia 2015 r. do 12 sierpnia 2016 r. zorganizowano 63 posiedzenia. Zbyt mała częstotliwość wyznaczania składów orzekających nadal wpływa negatywnie na terminowość rozpatrywania wniosków o wydanie orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, co potwierdzają ustalenia kontroli. W kontrolowanym okresie Powiatowy Zespół w Gostyninie przekraczał ustawowe terminy do załatwiania spraw wskazanych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 23). Stwierdzono, że 76% analizowanych wniosków zostało rozpatrzonych po upływie ustawowego terminu 1 miesiąca. W jednej ze spraw przekroczenie terminu wyniosło nawet powyżej 4 miesięcy. W przypadku przekroczenia terminu do załatwienia sprawy przewidzianego w art. 35 3 Kodeksu postępowania administracyjnego, Powiatowy Zespół w Gostyninie zawiadamia o tym osoby zainteresowane zgodnie z art. 36 K.p.a. Zarzut dotyczący niedotrzymywania terminów ustawowych podnoszono w toku kontroli w 2012 i 2015 r. W związku z powyższym kontrolujący negatywnie oceniają tryb rozpatrywania wniosków o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności w zakresie zachowywania terminów do załatwiania spraw wskazanych w art. 35 K.p.a. Analiza 50 spraw (wymienionych w protokole, s. 10) pod kątem prawidłowości udokumentowania stanu faktycznego, trafności ustaleń orzeczniczych i spójności ocen sporządzanych przez specjalistów psychologa, pracownika socjalnego, pedagoga oraz doradców zawodowych, wykazała, że oceny w większości wypełnione są prawidłowo. Nieznaczne uchybienia stwierdzono w 18 sprawach (wymienionych i opisanych szczegółowo w protokole s. 11-12). Największe zastrzeżenia dotyczyły ocen wypełnianych przez psychologa oraz doradcę zawodowego. Analiza w zakresie kryteriów medycznych orzekania 50 orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (wymienionych w protokole, s. 13), dobranych metodą doboru prostego losowego, wydanych w okresie obowiązywania rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 go roku życia oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wykazała niżej wymienione 4
nieprawidłowości. Kontrolująca dokumentację medyczną dr n. med. Anna Ponahajba w 10 przypadkach (opisanych w protokole, s. 13-18) stwierdziła nieprawidłowości wynikające z niewłaściwego stosowania standardów orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności lub niewłaściwego dokumentowania stanu faktycznego przez przewodniczących składów orzekających, natomiast w 1 sprawie (opisanej w protokole, s. 18) nie wszystkie symbole przyczyny niepełnosprawności uzasadniały orzeczony stopień niepełnosprawności. Analiza Ocen stanu zdrowia wystawianych przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego wykazała, że w 2 Ocenach... lekarz - przewodniczący składu podał niepełne badanie podmiotowe, w 4 sprawach niepełne badanie przedmiotowe, w 36 - nie wpisano informacji dotyczących określenia zakresu i rodzaju ograniczeń spowodowanych naruszoną sprawnością organizmu osoby orzekanej, wynikającą z rozpoznania choroby zasadniczej i chorób współistniejących, w 30 Ocenach przewodniczący składu nie uzasadnił podjętego rozstrzygnięcia (sprawy wymienione w protokole, s. 19-20). Kontrolujący stwierdzili, że Przewodnicząca pani Aneta Jankowska w ciągu ostatnich czterech miesięcy pozyskała do Zespołu lekarza neurologa, chirurga oraz laryngologa, co stanowi częściową realizację zalecenia pokontrolnego z 2015 r. Przewodnicząca podejmowała również liczne działania w celu pozyskania do Zespołu sekretarza. Natomiast w zakresie organizacji pracy Zespołu stwierdzono występowanie nieprawidłowości: - pomimo podjętych działań przez Przewodniczącą w składzie osobowym członków Zespołu brak sekretarza oraz lekarza okulisty; - do składów orzekających wyznaczani są lekarze o nieodpowiedniej specjalizacji; - niewystarczająca dynamika organizacji posiedzeń składów orzekających nadal nie gwarantuje terminowego rozpatrywania wniosków przez Zespół; - wyznaczenie do składu orzekającego członka Zespołu bez stosownych uprawnień. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej funkcjonowania jednostki poddanej kontroli, zwracam się o realizację poniższych zaleceń pokontrolnych: 1. bezwzględne przestrzeganie terminów rozpatrywania spraw określonych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego; 2. pilne podjęcie skutecznych działań w celu powołania do Zespołu sekretarza oraz lekarza okulisty; 5
3. bezwzględne wyznaczanie składów orzekających spośród członków zespołu posiadających zaświadczenia uprawniające do orzekania zgodnie z 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r.w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności; 4. wyznaczanie do składów orzekających lekarzy o specjalizacji odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej zgodnie z 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności; 5. zobligowanie członków Zespołu do prawidłowego określania stopni oraz symboli przyczyny niepełnosprawności zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności; 6. wzmocnienie nadzoru nad lekarzami i specjalistami - członkami Powiatowego Zespołu, w przedmiocie jakości wypełnianych ocen w procesie orzeczniczym; 7. zapewnienie uczestnictwa doradcy zawodowego lub psychologa w składach orzekających, w których jest to uzasadnione (podstawa prawna: 18 ust. 1 oraz 20 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności); 8. zmiana organizacji pracy Zespołu w sposób umożliwiający terminowe rozpatrywanie wniosków - zwiększenie częstotliwości organizowania składów orzekających. O wykonaniu powyższych zaleceń proszę poinformować w terminie 30 dni Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Olszewska Do wiadomości: Pan Tomasz Matuszewski Starosta Powiatu Gostynińskiego ul. Dmowskiego 13 09-500 Gostynin Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej 6