Program restrukturyzacji zadłużenia Miasta Mikołów w 2015 r. październik 2015 r.

Program restrukturyzacji zadłużenia Miasta Mikołów w 2015 r. październik 2015 r.

Z CZEGO WYNIKA KONIECZNOŚĆ RESTRUKTURYZACJI ZADŁUŻENIA? 2

Zdolność kredytowa Każda jst liczy sama, na spłatę jakiej wielkości długu ją stać. Reguła jest prosta: wykaż na przykładzie ostatnich 3 lat, ile generowałeś źródeł spłaty długu jako % budżetu (tzw. wskaźnik jednoroczny), a tyle pozwolimy ci spłacać w kolejnych latach. Ustawodawcy nie interesuje już suma długu interesuje go jak wysoka jest obsługa długu (czyli raty + odsetki) w danym roku 3

Zdolność kredytowa Ustawodawca określił następujące źródła spłaty długu: Nadwyżka bieżąca (Db Wb) jest to część budżetu, jaka pozostaje jednostce po pokryciu bieżących kosztów z dochodów bieżących (mających charakter powtarzający się, np. podatki, opłaty, subwencje) Sprzedaż majątku (Sm) jest to część budżetu, jaka pojawia się w jednostce jednorazowo przy sprzedaży aktywów, jest bardzo podatna na złą sytuację w gospodarce Procedura wyliczania: Policz wstecznie w każdym z ostatnich 3 lat, ile procent budżetu mógłbyś przeznaczyć na spłatę długu: (Db Wb + Sm) / Do* > wynikiem jest wskaźnik jednoroczny w % *Do Dochody ogółem (budżet) Przykład: rok 2012: 3%, rok 2013: 4%, rok 2014: 5% Wyciągnij z 3 ostatnich lat średnią arytmetyczną: Przykład: (3%+4%+5%)/3 = 4% Taką część budżetu w kolejnym roku możesz przeznaczyć na obsługę długu (tzn. zapłatę rat i odsetek) Przykład: W 2015 roku możesz przeznaczyć na obsługę długu 4% swojego budżetu (czyli Dochodów ogółem) 4

Ujęcie ustawowe Art. 243 u.f.p. (obowiązuje od 2014 roku) R O D n 1 3 Db n1 Sm D n1 n1 Wb n1 Db n2 Sm D n2 n2 Wb n2 Db n3 Sm D n3 n3 Wb n3 Poszczególne symbole oznaczają: R planowaną na rok budżetowy łączną kwotę z tytułu spłaty rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 24 oraz art. 90, oraz wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 24 oraz art. 90; O planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90, odsetki i dyskonto od papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90 oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji; D dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym; Db dochody bieżące; Sm dochody ze sprzedaży majątku; Wb wydatki bieżące; n rok budżetowy, na który ustalana jest relacja; n1 rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest relacja; n2 rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata; n3 rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata. Przy obliczaniu powyższej relacji dla roku poprzedzającego rok budżetowy przyjmuje się planowane wartości wykazane w sprawozdaniu za trzy kwartały z wykonania budżetu j.s.t. Natomiast do obliczenia relacji dla poprzednich dwóch lat przyjmuje się wartości wykonane wynikające ze sprawozdań rocznych. 5

Prognoza nadwyżek bieżących i sprzedaży majątku z 2013 roku Miliony Złotych 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Wielkość wskaźnika jednorocznego (WPF w latach 20112025) na podstawie WPF z listopada 2013 r. wskaźnik jednoroczny = (nadwyżka bieżąca + sprzedaż majątku)/dochody ogółem 18,9% 20% 15,4% 5,0 15,7% 15% 5,0 12,9% 14,0% 11,5% 5,0 11,6% 11,1% 9,3% 9,2% 9,2% 9,2% 9,2% 7,4% 3,0 3,0 3,0 10,3% 8,5% 10% 8,6% 25,8 3,0 8,3% 7,4% 3,0 3,0 7,9% 3,0 8,0% 3,0 7,9% 3,0 7,3% 21,0 2,4 3,7% 16,9 1,7% 16,3 15,4 16,0 5% 12,0 11,5 11,5 11,5 11,5 7,8 4,0 3,0% 10,5 0,3 2,2 1,9 0% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Nadwyżka bieżąca Sprzedaż majątku Wskaźnik jednoroczny wg WPF z 11.2013 Wskaźnik jednoroczny wg WPF z 09.2015 W 2013 roku Gmina Mikołów przeprowadziła restrukturyzację zadłużenia zaciągając kredyt na kwotę 24,6 mln zł. Jednocześnie prognozowano mało realny wzrost nadwyżki bieżącej oraz znaczne dochody ze sprzedaży majątku od 2014 roku. Faktycznie wykonana nadwyżka bieżąca w 2014 roku wyniosła 1,6 mln zł zamiast prognozowanych 25,8 mln zł, a sprzedaż mienia 3,0 mln zł zamiast 5,0 mln zł. Odbiło się to bardzo negatywnie na wskaźniku dopuszczalnej obsługi zadłużenia w kolejnych 3 latach. Obecnie planowana nadwyżka w 2015 roku wynosi 5,8 mln zł. Ponadto w sierpniu 2014 roku Gmina zaciągnęła w Banku ING nowy kredyt w kwocie 10 mln zł, który będzie spłacany przez kolejne 10 lat bez okresu karencji. Oznacza to, iż margines bezpieczeństwa powstały w wyniku konsolidacji rok wcześniej został wykorzystany przez nowy kredyt. Obecnie Gmina ma problem z przygotowaniem realnej prognozy finansowej, w której spełniałaby wymogi art. 243 ufp. 6

Relacja stron nierówności z art. 243 ufp wg WPF z 2013 roku Wartości wskaźnika spłaty długu wraz z ograniczeniem wynikającym z art. 243 ufp 20% 15% 15% 14,5% 10% 12,7% 15,7% 13,3% 11,9% 11,4% 10,6% 10,0% 9,2% 9,2% 9,2% 5% 4,3% 8,1% 3,9% 3,6% 4,0% 4,0% 3,9% 3,6% 3,7% 3,8% 2,9% 3,2% 3,2% 0% 1,9% 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Relacja łącznej spłaty zadłużenia do dochodów ogółem Maksymalna dopuszczalna wartość wskaźnika wg art. 243 ufp Maksymalna dopuszczalna wartość wskaźnika wg art. 169 supf Powyższy wykres prezentuje relację wskaźników z art. 243 ufp według WPF z 2013 roku. Prognoza zbyt wysokich nadwyżek bieżących od 2014 roku mocno zawyżyła zdolność obsługi długu, co przełożyło się na przesadnie wysoki margines bezpieczeństwa. Wykonanie nadwyżki bieżącej w 2014 roku diametralnie zweryfikowało wcześniejsze prognozy. Zaciągnięcie kredytu w 2014 roku dodatkowo zwiększyło wskaźnik planowanej obsługi zadłużenia o ok. 0,6 p.p. 7

ANALIZA OBECNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ 8

Obecna zdolność obsługi długu Miliony złotych 30 25 20 15 10 5 Wielkość wskaźnika jednorocznego (WPF w latach 20122025) wskaźnik jednoroczny = (nadwyżka bieżąca + sprzedaż majątku)/dochody ogółem 15,7% 14,0% 11,1% 10,3% 9,0% 9,1% 9,2% 9,4% 9,5% 7,4% 6,8% 6,7% 6,9% 7,2% 5,8% 18,2 19,2 20,2 21,2 22,2 4,0% 3,0% 4,8% 1,7% 2,50 10,1 12,2 12,6 13,4 14,4 1,85 4,1 2,96 5,8 2,23 0,3 1,6 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Nadwyżka bieżąca Sprzedaż majątku Wskaźnik jednoroczny po korekcie Wskaźnik jednoroczny wg WPF z 09.2015 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Wielkość nadwyżki bieżącej względem wielkości budżetu decyduje o wysokości wskaźnika jednorocznego z art. 243 ufp, który kształtuje zdolność Gminy do obsługi zadłużenia. Nadwyżka bieżąca w Gminie Mikołów w latach 20122014 kształtowała się w przedziale 0,34,1 mln zł. Została dodatkowo wsparta względnie wysoką sprzedażą majątku. W budżecie na 2015 r. zaplanowano nadwyżkę bieżącą na poziomie 5,8 mln zł. Według bazowej prognozy nadwyżka bieżąca od roku 2016 roku miała ulec znacznemu zwiększeniu dzięki dużej obniżce wydatków bieżących. Prognoza po korekcie zakłada równomierny wzrost dochodów bieżących i wydatków bez obsługi długu i poręczeń w oparciu o wskaźnik inflacji. 9

Struktura obsługi zadłużenia wraz nominalnym ograniczeniem spłaty Miliony złotych 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 5,0 1,7 1,6 0,0 4,4 3,0 7,4 1,8 6,3 Struktura rocznych wartości rozchodów z nominalną maksymalną spłatą długu w latach 20142025 według art. 243 ufp 8,5 2,8 1,8 2,5 18,3 17,3 15,3 13,2 10,3 10,4 10,8 11,2 2,8 2,8 2,8 1,8 1,5 1,9 1,2 0,9 7,8 7,3 0,7 0,4 0,2 5,2 6,0 4,6 5,0 5,0 4,0 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Spłata rat kredytów i pożyczek Odsetki i dyskonto Poręczenia Maksymalna dopuszczalna spłata Zgodnie z powyższym wykresem Jednostka nie spełnia wymogu określonego w art. 243 ustawy o finansach publicznych w latach 2016, 2019 i 2020. Struktura zadłużenia wskazuje na zbyt duże spiętrzenie spłat zadłużenia oraz poręczeń w tych latach. Konieczna jest restrukturyzacja polegająca na przedpłacie części posiadanych zobowiązań oraz rozłożenie spłaty nowego długu dopasowane do możliwości finansowych Jednostki. 10

Relacja stron nierówności z art. 243 ufp Wartości wskaźnika spłaty długu wraz z ograniczeniem wynikającym z art. 243 ufp 16% 14% 12% 10% 7,7% 7,8% 7,0% 8% 6,4% 6,3% 5,5% 5,8% 5,5% 6% 3,9% 4,7% 4,7% 4% 2,9% 4,3% 5,3% 5,4% 5,4% 2% 4,0% 3,6% 2,7% 2,6% 2,6% 2,4% 0% 1,8% 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Relacja łącznej spłaty zadłużenia do dochodów ogółem Maksymalna dopuszczalna wartość wskaźnika z art. 243 ufp na podstawie wykonania 2014 r. Powyższy wykres z procentowym ujęciem relacji wskaźników z art. 243 ufp potwierdza przekroczenie dopuszczalnych wartości obsługi zadłużenia w latach 2016, 2019 i 2020. Dopiero od 2021 roku Gmina posiada blisko 2 p.p. margines bezpieczeństwa, który powinna przeznaczyć na spłatę zadłużenia po restrukturyzacji. 11

PROGRAM EMISJI OBLIGACJI JAKO SPOSÓB NA BEZPIECZNĄ RESTRUKTURYZACJĘ 12

Czym są obligacje? Obligacje są nowoczesną formą kredytu, jaki bank udziela jednostce samorządowej Zamiast umowy kredytowej podpisywana jest umowa emisyjna, która określa analogiczne do kredytu warunki wypłaty i spłaty środków pieniężnych oraz wynagrodzenia JST otrzymuje z banku środki pieniężne w ustalonych terminach zazwyczaj w ciągu danego roku, ale też przez okres np. 3 lat, na który zaplanowana jest finansowana inwestycja JST płaci bankowi oprocentowanie oparte o WIBOR 6M + marża marża może wynosić od 0,5% do 1,5%, w zależności od kondycji finansowej JST i długości spłat JST ma obowiązek spłacić pożyczone środki w uzgodnionych terminach JST może dostosować terminy spłaty do możliwości budżetu i ograniczeń wynikających z art. 243 uofp możliwość zastosowania okresu karencji w spłacie kapitału nawet do 10 lat 13

Czym obligacje różnią się od kredytu? Można nimi sfinansować więcej W podanym niżej przykładzie gmina może sobie pozwolić na istotne spłaty zobowiązań dopiero od 2019 r. Przy kredycie trudno uzyskać taką karencję lub podnosi ona koszty, dla obligacji jest to naturalne i tanie. Spłaty rat zobowiązań 14

Są szybsze w pozyskaniu Czym obligacje różnią się od kredytu? Rekordowo przeprowadziliśmy emisję w 3 tygodnie Zazwyczaj proces trwa ok. 2 miesięcy Analiza finansowa, przygotowanie WPF i uchwały o emisji obligacji Uchwała Rady w sprawie emisji obligacji Opinia RIO w sprawie możliwości spłaty obligacji Konkurs ofert dla banków Podpisanie umowy, emisja obligacji i wypłata środków Uchwała zawiera m.in. wielkość programu emisji, kwoty poszczególnych serii obligacji, sposób prowadzenia ewidencji, sposób ustalania i wypłaty oprocentowania, daty spłat poszczególnych serii Podczas posiedzenia Rady prezentujemy zalety obligacji z punktu widzenia danej JST i zaznajamiamy Radnych z produktem i odpowiadamy na wszystkie pytania RIO zazwyczaj pozytywnie podchodzi do emisji obligacji, natomiast stanowiska co do rodzaju możliwej emisji różnią się w każdym województwie Pozyskanie środków z obligacji jest wyłączone z PZP, a więc nie ma konieczności korzystania z oferty nie odpowiadającej oczekiwaniom lub można takie oferty negocjować Przeprowadzenie konkursu owocuje lepszymi ofertami w stosunku do sytuacji, kiedy samorząd pracuje tylko z jednym bankiem Od podpisania umowy środki można otrzymać nawet w 23 dni. 15

Zalety obligacji Koszt zbliżony do kredytu, przy większych kwotach niższy Możliwość zastosowania karencji w spłacie kapitału nawet do 10 lat (w razie potrzeby) Proces emisji jest wyłączony z PZP (szybszy proces, możliwy do zakończenia do końca 2015 r.) Spłaty obligacji można przesuwać, czego nie można czynić przy kredytach 16

Proponowana emisja obligacji Proponowany Program Emisji Obligacji opiewa na kwotę 54.348.000 zł Przeznaczeniem pozyskanych w 2015 r. środków będzie: pokrycie deficytu na kwotę 3.999.752 zł wynikającego z planowanych wydatków inwestycyjnych Restrukturyzacja: spłata zobowiązań wynikających z wcześniej zaciągniętych kredytów i pożyczek w kwocie 50.348.248 zł. Obligacje emitowane na kwotę 54.348.000 zł zostaną podzielone na 17 serii o wartości od 548 tys. zł do 6.500 tys. zł, a planowany wykup będzie miał miejsce w latach 20192030. 17

Miliony złotych 25,0 15,0 5,0 5,0 Struktura spłaty po emisji obligacji Struktura rocznych wartości rozchodów z nominalną maksymalną spłatą długu w latach 20142030 18,8 19,8 20,7 21,9 23,0 24,3 16,7 14,7 11,9 12,7 12,9 53,3 10,5 7,0 8,1 5,0 1,7 2,8 2,6 2,4 2,2 1,9 1,6 1,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 0,7 0,3 2,8 0,0 2,8 2,8 2,8 0,0 4,4 1,5 2,1 1,5 2,3 0,4 3,6 3,8 4,3 4,8 5,3 6,0 6,0 6,5 6,5 6,5 2,6 2,9 2,9 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Poręczenia Spłata skonsolidowanego długu Spłata finansowania planowanego do pozyskania w latach 20162017 Maksymalna dopuszczalna spłata Odsetki i dyskonto Wykup obligacji Spłata rat kredytów i pożyczek Dzięki elastyczności obligacji możliwe jest ułożenie terminów wykupu omawianych papierów wartościowych w latach, w których Gmina posiada niewykorzystaną przestrzeń we wskaźnikach spłaty oraz możliwość samodzielnej spłaty długu. Jednorazowa przedpłata zobowiązań w 2015 roku w kwocie ponad 50 mln zł przekroczy dopuszczalną wartość wyliczoną na podstawie art. 243 ufp, jednak RIO wyrazi na nią zgodę ze względu na konsolidacyjny charakter operacji. Obligacje emitowane w 2015 roku zostaną wykupione w latach 20192030. Rozłożenie terminów wykupu serii pozwoli Gminie w dalszym ciągu spełniać wymagania wskaźnika z art. 243 ufp przy dalszej możliwości pozyskania finansowania. 18

Relacja stron nierówności z art. 243 ufp Wartości wskaźnika spłaty długu wraz z ograniczeniem wynikającym z art. 243 ufp po emisji obligacji 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 3,9% 2,9% 3,9% 4,4% 5,6% 6,1% 6,4% 6,4% 7,0% We wszystkich latach prognozy Gmina zachowuje konieczny margines bezpieczeństwa w zakresie zdolności obsługi długu, choć w 2017 roku jest on stosunkowo niewielki 0,8 p.p. Wskaźnik spłaty w 2017 roku jest stosunkowo wysoki ze względu na spłatę pożyczki WFOŚ i poręczenie w kwocie 2,8 mln zł. W kolejnych latach wskaźnik planowanej obsługi długu oscyluje w przedziale 3,03,5%, by w 2030 roku spaść do poziomu 2,5%. 7,6% 8,3% 8,4% 8,6% 8,8% 8,9% 9,1% 9,3% 2% 3,7% 3,1% 3,2% 3,3% 3,4% 3,3% 3,3% 3,3% 3,3% 3,4% 3,1% 2,9% 2,7% 2,0% 2,5% 0% 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Relacja łącznej spłaty zadłużenia do dochodów ogółem Maksymalna dopuszczalna wartość wskaźnika z art. 243 ufp na podstawie wykonania 2014 r. 19

Zmiany wielkości prognozowanych odsetek w związku z restrukturyzacją zadłużenia [zł] Lata Odsetki od restrukturyzowanego zadłużenia (obecnie w WPF) Odsetki od emitowanych obligacji przy aktualnych stawkach WIBOR Odsetki od emitowanych obligacji z marginesem dla wzrostu stawek WIBOR 2016 1 612 444 1 414 779 1 762 180 2017 1 718 885 1 414 779 2 013 920 2018 1 860 726 1 414 779 2 265 660 2019 1 798 443 1 414 779 2 517 400 2020 1 456 130 1 399 380 2 490 000 2021 1 184 600 1 385 330 2 465 000 2022 895 300 1 306 650 2 325 000 2023 673 900 1 222 350 2 175 000 2024 433 100 1 124 000 2 000 000 2025 192 300 1 011 600 1 800 000 2026 885 150 1 575 000 2027 716 550 1 275 000 2028 547 950 975 000 2029 365 300 650 000 2030 182 650 325 000 SUMA 11 825 828 15 806 025 26 614 160 W WPF uwzględniono poza tym odsetki od pozostałego zadłużenia: pożyczki z NFOŚ, obligacji emitowanych na inwestycje w bieżącym roku oraz szacowanych przychodów koniecznych do pozyskania w latach 20162017 na realizację inwestycji z wykazu przedsięwzięć.

Dane kontaktowe Mariusz Gołaszewski Prezes Zarządu email: mariusz.golaszewski@aesco.com.pl tel. +48 793 00 74 74 Aesco Group Sp. z o.o. ul. Sienna 86/59 00815 Warszawa www.aesco.com.pl 21