SYTUACJA GOSPODARCZA W REGIONIE (STYCZEŃ MARZEC) REGION: WZROST GOSPODARCZY W 2015 ROKU NA POZIOMIE 2,2% AMERYKA ŁACIŃSKA I KARAIBY: STOPY REALNEGO WZROSTU PKB (2010-2015) Kraj/Region 2011 2012 2013 2014 2015 * Ameryka Łacińska i Karaiby 4,5 2,9 2,7 1,1 2,2 Ameryka Południowa Argentyna 8,6 0,9 2,9-1,7-1,5 Boliwia 5,2 5,2 6,8 5,2 5,0 Brazylia 2,7 1,0 2,5 0,3 1,4 Chile 5,8 5,5 4,2 2,0 3,3 Kolumbia 6,6 4,0 4,7 4,8 4,5 Ekwador 7,8 5,1 4,5 4,0 4,0 Paragwaj 4,3-1,2 13,6 4,0 4,5 Peru 6,5 6,0 5,8 3,6 5,1 Urugwaj 7,3 3,7 4,4 2,8 2,8 Wenezuela 4,2 5,6 1,3-3,0-1,0 Meksyk i Ameryka Środkowa Kostaryka 4,5 5,1 3,5 3,6 3,6 Salwador 2,2 1,9 1,7 1,7 1,8 Gwatemala 4,2 3,0 3,7 3,4 3,7 Honduras 3,8 3,9 2,6 3,0 3,1 Meksyk 4,0 4,0 1,1 2,4 3,5 Nikaragua 5,7 5,0 4,6 4,0 4,0 Panama 10,9 10,8 8,4 6,6 6,4 Ameryka Łacińska, 1 (87) 2015, ss. 99-103 99
Karaiby Barbados 0,8 0,0-0,3-0,6 0,5 Kuba 3,0 3,0 2,3 1,3 3,0 Gujana 5,4 4,8 5,2 3,3 3,8 Haiti 5,5 2,9 4,3 3,8 3,7 Jamajka 1,4-0,5 0,2 1,1 1,8 Dominikana 2,9 2,7 4,6 5,3 4,2 Trynidad i Tobago 2,6 1,2 1,6 2,3 2,1 * Prognoza. Źródło: IMF, América Latina y el Caribe: Enfrentando tiempos complejos, Washington 2014, s. 19; CEPAL, Balance Preliminar de las Economías de América Latina y el Caribe 2014. Według nowych prognoz Komisji Gospodarczej ONZ dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CEPAL), wzrost gospodarczy w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach w 2015 roku ulegnie poprawie i będzie wynosił średnio 2,2%, jak podaje w rocznym raporcie Balance Preliminar de las Economías de América Latina y el Caribe 2014. Przewiduje się tendencję wzrostową i oczekuje się, że PKB Ameryki Środkowej, Haiti oraz hiszpańskojęzycznych Karaibów wyniesie 4,1%, natomiast w Ameryce Południowej 1,8%, zaś na Karaibach anglojęzycznych 2,2%. Państwami, które będą w przyszłym roku potencjalnymi regionalnymi liderami w dynamice wzrostu gospodarczego są: Panama (7%), Boliwia (5,5%), oraz Peru, Dominikana i Nikaragua (5%). Ten umiarkowany wzrost wystąpi w kontekście powolnego i heterogenicznego ożywienia gospodarki światowej, towarzysząc dynamicznemu spadkowi cen surowców i malejącemu popytowi zewnętrznemu w regionie oraz zwiększonej niepewności finansowej. W 2014 roku średni wzrost w regionie wyniósł tylko 1,1% i był najniższym od 2009 roku. W roku 2014 Ameryka Środkowa wraz z Haiti i Karaibami hiszpańskojęzycznymi osiągnęła wzrost 3,7%, Ameryka Południowa 0,7%, a reszta Karaibów 1,9%. W sprawach podatkowych, Ameryka Łacińska odnotowała niewielki wzrost deficytu z 2,4% PKB w roku 2013 do 2,7% w 2014 roku. Ponadto dług publiczny krajów w tym regionie pozostaje na niskim i stabilnym poziomie, wynoszącym ok. 32% PKB. Z raportu CEPAL wynika, że stymulacja wzrostu gospodarczego zakłada szersze wyzwania dla regionu, które wymagają ożywienia popytu krajowego sprzy- 100 Ameryka Łacińska, 1 (87) 2015, ss. 99-103
jającego dynamice inwestycji. Ponadto sugeruje się również potrzebę rozszerzenia architektury makroekonomicznej zawierającej mechanizmy chroniące finansowanie inwestycji, w szczególności tych dokonywanych w infrastrukturę. Autorzy raportu zakładają, że integracja regionalna powinna dążyć do zwiększenia zagregowanego popytu regionalnego i wydajności poprzez włączenie przedsiębiorstw tych państw w łańcuchy wartości (ang. value chain) regionalnych, a także do wzmocnienia odporności regionu na wstrząsy zewnętrzne poprzez integrację finansową. BRAZYLIA: ANTYRZĄDOWE PROTESTY WYNIKAJĄCE Z POGARSZAJĄCEJ SIĘ SYTUACJI EKONOMICZNEJ MIESZKAŃCÓW W marcu br. w Brazylii miały miejsce największe od miesięcy antyrządowe protesty. 15 marca 2014 roku w wielu miastach brazylijskich protestujący domagali się rozpoczęcia procesu impeachmentu prezydent Dilmy Rousseff. Największa manifestacja licząca ok. 400 tys. ludzi, przeszła główną ulicą São Paulo, Avenida Paulista. Bezpośrednią przyczyną wybuchu tego niezadowolenia społecznego jest ogromny skandal korupcyjny w państwowym koncernie petrochemicznym Petrobras. Warto przypomnieć, że prezydent Dilma Rousseff pełniła niegdyś funkcję dyrektora Petrobrasu. I choć nie jest oskarżona o nielegalne przyjmowanie korzyści finansowych w Petrobrasie, to opozycja zarzuca jej brak reakcji na wyprowadzanie z firmy milionów dolarów i brak należytego nadzoru w tym państwowym koncernie. Obecnie toczy się postępowanie sądowe wobec 54 wysoko postawionych urzędników, których podejrzewa się o organizowanie ustawionych, lukratywnych przetargów na usługi dla Petrobrasu, w których udział brały firmy przedsiębiorców powiązanych z partią rządzącą. Innymi przyczynami niezadowolenia Brazylijczyków z rządów Dilmy Rousseff i Partii Pracujących są poważne kłopoty ekonomiczne, z jakimi zmaga się ten kraj w ostatnim czasie. Zdaniem wielu ekonomistów, brazylijskiej gospodarce grozi w tym roku recesja. Przeciwnicy Rousseff oskarżają rząd o brak należytej reakcji na sygnały rynkowe o możliwym kryzysie i nieprzystosowanie gospodarki brazylijskiej opierającej swój wzrost gospodarczy na eksporcie surowców i produktów rolnych do nowych realiów zdrowych gospodarek współczesnego świata. Coraz bardziej pogarszającą się sytuację makroekonomiczną odczuwa klasa średnia, dotychczas uważana za beneficjentkę rozwoju gospodarczego Brazylii. Ameryka Łacińska, 1 (87) 2015, ss. 99-103 101
Należy odnotować niepokojący fakt, iż w roku 2014 inflacja w tym kraju wyniosła 22% i była najwyższa od dekady, a ponadto występują poważne trudności na rynku pracy. W styczniu br. Dilma Rousseff została zaprzysiężona na drugą kadencję prezydencką. W przemówieniu inauguracyjnym oświadczyła: bardziej niż ktokolwiek inny wiem, że Brazylia musi ożywić wzrost gospodarczy. Pierwsze kroki na tej drodze będą polegać na dostosowaniu finansów publicznych, zwiększeniu oszczędności, pobudzaniu inwestycji i zwiększaniu wydajności. W swojej kampanii wyborczej Dilma Rousseff była na tyle przekonująca, że Brazylijczycy powierzyli jej powtórnie prezydenturę. Jednakże ma ona przeciwko sobie silną i dobrze zorganizowaną opozycję, a także coraz większe rzesze niezadowolonych pracowników z klasy niższej i średniej, którzy dostrzegają, że pomimo obietnic Partia Pracujących czyni zbyt mało dla wyrównywania wielkich różnic społecznych w Brazylii. MEKSYK: ROK 2015 SZANSĄ DLA JEGO GOSPODARKI Meksyk, po kilku gorszych latach, obecnie liczy na pobudzenie wzrostu gospodarczego w bieżącym roku. Zdaniem raportu Focus Economics, meksykańska gospodarka zyskała w ostatnim kwartale 2014 roku w efekcie stałego wzrostu w budownictwie, przemyśle i usługach, który kompensował fatalną sytuację w górnictwie. Według wielu ekonomistów jest to dobry znak na przyszłość. Zdaniem najnowszego meksykańskiego raportu Indicador Global de la Actividad Económica gospodarka tego kraju wzrosła o 2,6% w ujęciu rok do roku w styczniu br. Po rozczarowującym wzroście gospodarczym z roku 2013 i 2014 najnowsze wyniki wskazują, że gospodarka Meksyku może liczyć na korzystniejsze odbicie. W styczniu gospodarka Meksyku wzrosła o 0,22%. Wzrost gospodarczy był napędzany przez pierwszy sektor (przemysł wydobywczy, rolnictwo, rybołówstwo), który zwiększył się o 13,4% w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku. Te ostatnie wyniki potwierdzają trend trwający już od końca 2014 roku. W styczniu minister finansów Meksyku Luis Videgaray ostrzegał: Dziś, jeśli spojrzymy na ceny ropy na rok 2016 i dalsze lata to wiemy, że przedstawiają one trudniejsze warunki dla gospodarki narodowej ( ) i zobowiązuje nas do podjęcia odpowiednich działań. Według najnowszego raportu IGAE Meksyku sektor budowlany jest nadal słabym ogniwem gospodarki, podczas gdy zarówno transport, jak i sektor produkcji żywności odnotowały silniejszy wzrost. 102 Ameryka Łacińska, 1 (87) 2015, ss. 99-103
Rząd Meksyku obecnie przewiduje poziom wzrostu gospodarczego pomiędzy 3,2 a 4,2% w 2015 roku. Luis Robles Miaja, szef Stowarzyszenia Banków Meksyku stwierdził, że Meksyk nadal ma szansę na osiągnięcie dynamicznego i zrównoważonego wzrostu. KOLUMBIA: STOPA BEZROBOCIA W LUTYM 2015 ROKU SPADŁA DO 9,9% Jak wynika z raportu Narodowego Departamentu Administracyjnego Statystyki (Departamento Administrativo Nacional de Estadística, DANE), stopa bezrobocia w lutym 2015 roku w Kolumbii wyniosła 9,9%, Tym samym odnotowano znacznie niższy wskaźnik niż w tym samym miesiącu ubiegłego roku, kiedy wyniósł on 10,7%. Według DANE, stworzono 699 tysięcy nowych miejsc pracy w stosunku do tego samego miesiąca ubiegłego roku, co oznacza, że w drugim miesiącu tego roku 21,3 milionów Kolumbijczyków było zatrudnionych. Pokazuje to, że rynek pracy w kraju pozostaje dynamiczny powiedział Mauricio Perfetti, dyrektor DA- NE. Inne dane opublikowane przez ten urząd statystyczny pokazują, że w okresie od grudnia 2014 roku do lutego 2015 roku, stopa bezrobocia wynosiła 9,8%. Pierwszy raz w tym okresie wskaźnik jest jednocyfrowy, ogłosiło DANE. W przypadku miast, jak wynika z raportu DANE, stopa bezrobocia w 13 obszarach metropolitalnych była stosunkowo wysoka i kształtowała się na poziomie 10% w lutym br., podczas gdy w kwartale grudzień 2014-luty 2015 wyniosła 10,4%. Jednak i tak była to jedna z najniższych stóp bezrobocia w ciągu ostatnich 15 lat. W odniesieniu do pomiaru bezrobocia z ostatnich 12 miesięcy, główny urząd statystyczny Kolumbii zwraca uwagę, że bezrobocie może usytuować się na poziomie 9%. Wskaźnik bezrobocia miejskiego w Ameryce Łacińskiej wynosi ok. 6,3%, z czego 40% bezrobotnych stanowią ludzie młodzi. Państwa z najniższym bezrobociem to Kuba (ok. 3-4%), Gwatemala (4,2%), Brazylia (4,9%), Panama (5%) i Ekwador (5,3%). Natomiast najwyższy wskaźnik bezrobocia występuje w Kolumbii i następujących państwach: Bahamy (14,3%), Jamajka (13,6%), Belize (11,1%). Dział opracował: Tomasz RUDOWSKI Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW Ameryka Łacińska, 1 (87) 2015, ss. 99-103 103