Radca prawny Ewa Przybyło

Akty normatywne tworzone w jednostkach samorządu terytorialnego oraz sposób ich ogłaszania i udostępniania w świetle uregulowao samorządowych ustaw ustrojowych, ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz zasad techniki prawodawczej Radca prawny Ewa Przybyło Rzeszów, 22.04.2017 1

Program szkolenia Akty prawne tworzone w jednostkach samorządu terytorialnego, w tym akty normatywne będące źródłem prawa (akty prawa miejscowego) w świetle przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie województwa oraz innych ustaw szczególnych Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Stosowanie zasad techniki prawodawczej przy tworzeniu aktów prawnych w jednostkach samorządu terytorialnego, po nowelizacji rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej 2

Program szkolenia Problemy występujące w jednostkach samorządu terytorialnego w obszarze tworzenia aktów normatywnych i ich publikacji Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Dyskusja 3

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Rozdział III ŹRÓDŁA PRAWA Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Nie ma ustawowej definicji aktu prawa miejscowego. Przyjmuje się w praktyce, że jest to zbiór norm powszechnie obowiązujących o charakterze generalnym (skierowanych do nieokreślonego adresata) i abstrakcyjnym (wielokrotnego zastosowania). Akty prawa miejscowego muszą byd wydawane na podstawie i w granicach upoważnieo ustawowych. 4

Akty prawne tworzone w jednostkach samorządu terytorialnego, w tym akty normatywne będące źródłem prawa (akty prawa miejscowego) w świetle przepisów: ustawy o samorządzie gminnym ustawy o samorządzie powiatowym ustawy o samorządzie województwa 5

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 40. 1. Na podstawie upoważnieo ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. 2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawad akty prawa miejscowego w zakresie: 1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych; 2) organizacji urzędów i instytucji gminnych; 3) zasad zarządu mieniem gminy; 4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeo użyteczności publicznej. 3. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawad przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeostwa publicznego. 4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywad za ich naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach. 6

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 41. 1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały. 2. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydad wójt, w formie zarządzenia. 3. Zarządzenie, o którym mowa w ust. 2, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady. 4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty jego mocy obowiązującej. 5. Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu. 7

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 40. 1. Na podstawie i w granicach upoważnieo zawartych w ustawach rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu. 2. Akty prawa miejscowego stanowione są w szczególności w sprawach: 1) wymagających uregulowania w statucie; 2) porządkowych, o których mowa w art. 41; 3) szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu; 4) zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeo użyteczności publicznej. 8

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 41. 1. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawad powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeostwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy. 2. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 1, mogą przewidywad za ich naruszenie kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach. 9

Ustawa o samorządzie województwa Art. 89. 1. Na podstawie tej ustawy oraz na podstawie upoważnieo udzielonych w innych ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części. 2. Przewodniczący sejmiku województwa podpisuje akty prawa miejscowego, przyjęte przez sejmik województwa, niezwłocznie po ich uchwaleniu i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. 3. Publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym podlega także uchwała budżetu województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa. 4. Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 296). 5. (uchylony). Sejmik województwa nie stanowi przepisów porządkowych! Na obszarze województwa lub jego części przepisy porządkowe wydaje wojewoda. 10

Akty prawa miejscowego tworzone przez organy administracji rządowej 11

USTAWA z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie Art. 59. 1. Na podstawie i w granicach upoważnieo zawartych w ustawach wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części. 2. Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych przepisów. Art. 60. 1. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawad rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeostwa publicznego. 2. Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywad, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeo (Dz. U. z 2013 r. poz. 482, z późn. zm.). 3. Rozporządzenie porządkowe wojewoda przekazuje niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma byd stosowane. 12

Opiniowanie, uzgadnianie i zatwierdzanie projektów aktów prawa miejscowego 13

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 89. 1. Jeżeli prawo uzależnia ważnośd rozstrzygnięcia organu gminy od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpid nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 1a. 1a. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. 2. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 lub 1a, nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez gminę, z upływem terminu określonego w ust. 1 lub 1a. 14

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 77b. 1. Jeżeli prawo uzależnia ważnośd rozstrzygnięcia organu powiatu od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpid nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. 3. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez powiat, z upływem terminu określonego w ust. 1 lub 2. 15

Ustawa o samorządzie województwa Art. 80a. 1. Jeżeli prawo uzależnia ważnośd rozstrzygnięcia organu samorządu województwa od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpid nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. 3. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez województwo, z upływem terminu określonego w ust. 1 lub 2. 4. Do zatwierdzania, uzgadniania lub opiniowania przez organy samorządu województwa rozstrzygnięd innych organów przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio. 16

Opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego przez związki zawodowe 17

USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych Art. 19. 1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. poz. 1240), zwanej dalej "ustawą o Radzie Dialogu Społecznego", ma prawo opiniowania założeo i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Nie dotyczy to założeo projektu budżetu paostwa oraz projektu ustawy budżetowej, których opiniowanie regulują odrębne przepisy. 2. Organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Termin ten może zostad skrócony do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny. Skrócenie terminu wymaga szczególnego uzasadnienia. Bieg terminu na przedstawienie opinii liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia założeo albo projektu wraz z pismem określającym termin przedstawienia opinii. Nieprzedstawienie opinii w wyznaczonym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia. 18

USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych Art. 19. 2 1. Założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego przekazują również na odpowiedni adres elektroniczny wskazany przez właściwy organ statutowy związku, nie później niż w dniu ich doręczenia na piśmie. 3. W razie odrzucenia w całości lub w części stanowiska związku, właściwy organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego informuje o tym związek na piśmie, podając uzasadnienie swojego stanowiska. W razie rozbieżności stanowisk związek może przedstawid swoją opinię na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej, senackiej lub samorządu terytorialnego. 4. Związkom zawodowym przysługuje prawo wyrażania publicznie opinii na temat założeo lub projektów, o których mowa w ust. 1, w środkach masowego przekazu, w tym także w radio i telewizji. 19

Instrumenty nadzoru nad aktami prawa miejscowego tworzonymi w jednostkach samorządu terytorialnego 20

Podstawowe instrumenty nadzoru nad aktami prawa miejscowego tworzonymi w jednostkach samorządu terytorialnego W przypadku gdy uchwała lub zarządzenie, będące aktem prawa miejscowego narusza w sposób istotny (rażący) prawo, organ nadzoru (wojewoda lub RIO) w terminie 30 dni od jego otrzymania, stwierdza nieważnośd takiego aktu art. 91 ustawy o samorządzie gminnym, art. 79 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 82 ustawy o samorządzie województwa. Po upływie tego terminu o nieważności może orzec jedynie sąd administracyjny, po zaskarżeniu aktu przez organ nadzoru. W przypadku aktu prawa miejscowego sąd nie ma terminu do stwierdzenia jego nieważności. W sytuacji gdy naruszenie prawa nie jest istotne, organ nadzoru nie eliminuje aktu z obrotu prawnego, ale jedynie wskazuje zaistniałe uchybienia (wytyk). 21

Nadzwyczajne środki nadzoru możliwe do zastosowania w przypadku notorycznego uchylania się przez radę gminy, radę powiatu, sejmik województwa lub organ wykonawczy od uchwalenia aktu prawa miejscowego 22

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 96. 1. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązad radę gminy. W przypadku rozwiązania rady gminy Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru rady gminy pełni jej funkcję. 2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się wójt, wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naruszeo, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta. W przypadku odwołania wójta Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru wójta pełni jego funkcję. 23

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 97. 1. W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadao publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesid organy gminy i ustanowid zarząd komisaryczny na okres do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru rady oraz wójta na kolejną kadencję. 2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpid po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy. 3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej. 4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadao i kompetencji organów gminy z dniem powołania. 24

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 83. 1. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązad radę powiatu. Rozwiązanie rady równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych organów powiatu pełni funkcję tych organów. 2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd powiatu, wojewoda wzywa radę powiatu do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku - za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu powiatu. W razie rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcję zarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. 25

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 84. 1. W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadao publicznych przez organy powiatu, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesid organy powiatu i ustanowid zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu przez radę kolejnej kadencji. 2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpid po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom powiatu i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji. 3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej. 4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadao i kompetencji organów powiatu z dniem powołania. 26

Ustawa o samorządzie województwa Art. 84. 1. W razie powtarzającego się naruszenia przez sejmik województwa Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązad sejmik województwa. Rozwiązanie sejmiku województwa równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów samorządu województwa. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych organów samorządu województwa pełni funkcję tych organów. 2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd województwa, wojewoda wzywa sejmik województwa do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku - za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu województwa. W razie rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcje zarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. 27

Ustawa o samorządzie województwa Art. 85. 1. W razie nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadao publicznych przez organy samorządu województwa Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesid organy samorządu województwa i ustanowid zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu województwa przez sejmik województwa nowej kadencji. 2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpid po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom samorządu województwa i wezwaniu ich do niezwłocznego przedstawienia programu poprawy sytuacji województwa. 3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej. 4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadao i kompetencje organów samorządu województwa z dniem powołania. 28

Skarga obywatelska kontrola aktów prawa miejscowego przez społeczeostwo i inne podmioty 29

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 101. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyd uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił. 2a. Skargę na uchwałę lub zarządzenie, o których mowa w ust. 1, można wnieśd do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkaoców gminy, którzy na to wyrażą pisemną zgodę. 3. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. 4. W sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 94. 30

Ustawa o samorządzie gminnym Art. 101a. 1. Przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazad organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko gminy. 31

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 87. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyd uchwałę do sądu administracyjnego. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił. 3. Skargę na uchwałę, o której mowa w ust. 1, można wnieśd do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkaoców powiatu, którzy na to wyrażą pisemną zgodę. 4. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. 32

Ustawa o samorządzie powiatowym Art. 88. 1. Przepisy art. 87 stosuje się odpowiednio, gdy organ powiatu nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazad organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko powiatu. 33

Ustawa o samorządzie województwa Art. 90. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może po bezskutecznym wezwaniu organu samorządu województwa, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia - zaskarżyd przepis do sądu administracyjnego. 2. (uchylony). 3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił. 4. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. W przypadku samorządu województwa skarga obywatelska może zostad skierowana jedynie na akt prawa miejscowego! 34

Ustawa o samorządzie województwa Art. 91. 1. Przepisy art. 90 stosuje się odpowiednio, gdy organ samorządu województwa nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo, przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne, narusza prawa osób trzecich. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazad organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego. 35

Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych 36

Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Art. 4. Terminy wejścia w życie aktów prawa miejscowego 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. 2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzid w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes paostwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego paostwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może byd dzieo ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. 3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą wchodzid w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodowad nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzid wejście w życie takich przepisów z dniem ich ogłoszenia. 37

Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Art. 5. Przepisy art. 4 nie wyłączają możliwości nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego paostwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie. Art. 7. Akty normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszad w okresie od dnia ogłoszenia danej ustawy, a przed dniem jej wejścia w życie; akt taki nie może wejśd w życie wcześniej niż ustawa. Art. 14. 1. Przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeo, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. 2. Za dzieo ogłoszenia przepisów porządkowych uważa się dzieo wskazany w obwieszczeniu. 3. Ogłoszenie przepisów porządkowych w sposób określony w ust. 1 nie zwalnia z obowiązku ich ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W przypadku przepisów porządkowych bieg terminu liczy się od daty obwieszczenia! 38

Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Art. 16. Tworzenie i ogłaszanie tekstów jednolitych aktów prawa miejscowego 1. Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może określid termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 2. Rządowe Centrum Legislacji oraz organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. 3. Teksty jednolite aktów normatywnych innych niż ustawa ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego, a w przypadku: 1) regulaminów Sejmu i Senatu - odpowiednio Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu; 2) aktów normatywnych Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów; 3) aktów normatywnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. 39

Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Tekst jednolity aktu normatywnego innego niż ustawa ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany. Akt normatywny może określid termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. Art. 17. 1. Błędy w ogłoszonym tekście aktu prawnego prostuje się w formie obwieszczenia. Sprostowanie nie może prowadzid do merytorycznej zmiany tekstu aktu prawnego. 2. Sprostowanie błędu ogłasza się w tym samym dzienniku urzędowym, w którym ogłoszono prostowany akt. 2a. Błędy w tekstach ustaw prostuje Marszałek Sejmu. 2b. Błędy w tekście umowy międzynarodowej, w tekście tłumaczenia umowy międzynarodowej na język polski lub w tekście oświadczenia rządowego dotyczącego tej umowy prostuje minister, który występował z wnioskiem o ogłoszenie tej umowy w dzienniku urzędowym. 3. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego organu, prostuje błędy w tekstach aktów innych niż wymienione w ust. 2a i 2b, ogłoszonych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim. 4. Organy wydające dzienniki urzędowe inne niż wymienione w ust. 3 prostują błędy w tekstach aktów prawnych ogłoszonych w tych dziennikach. 40

Ogłaszanie aktów normatywnych, terminy ich wejścia w życie oraz sposób ich udostępniania w świetle uregulowao ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Art. 18. 1. Błędy w tekście jednolitym aktu normatywnego polegające na niezgodności jego tekstu ogłoszonego w dzienniku urzędowym z tekstem aktu uwzględniającym wszystkie zmiany dokonane do czasu ogłoszenia tekstu jednolitego prostuje się w formie obwieszczenia. 2. Sprostowania błędu w tekście jednolitym aktu prawnego dokonuje organ, który ogłosił tekst jednolity. Przepis art. 17 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Zbiory aktów prawa miejscowego Art. 28. 1. Starosta prowadzi w postaci elektronicznej zbiór aktów prawa miejscowego stanowionych przez powiat. 2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi w postaci elektronicznej zbiór aktów prawa miejscowego stanowionych przez gminę. 3. Do wglądu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio art. 26 ust. 1 i art. 27 ust. 4. 41

Stosowanie zasad techniki prawodawczej przy tworzeniu aktów prawnych w jednostkach samorządu terytorialnego, po nowelizacji rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej 42

Stosowanie zasad techniki prawodawczej przy tworzeniu aktów prawnych w jednostkach samorządu terytorialnego, po nowelizacji rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej Nowelizacja, która weszła w życie 1 marca 2016 r. dokonała korekty zasad techniki prawodawczej wynikających z wniosków płynących z praktyki stosowania ZTP oraz orzecznictwa TK, SN i NSA, a także z potrzeby dostosowania ZTP do przepisów ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Paragraf 143 rozporządzenia określa, które zasady stosuje się do projektów aktów prawa miejscowego 43

Stosowanie zasad techniki prawodawczej przy tworzeniu aktów prawnych w jednostkach samorządu terytorialnego, po nowelizacji rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej Najważniejsze zmiany: wprowadzenie zasady ogłaszania aktu normatywnego w formie dokumentu elektronicznego wprowadzenie kategorii przepisów epizodycznych zawierających odstępstwa od określonych przepisów ( 29a) postanowienia dotyczące konstruowania przepisów o karach pieniężnych mają zastosowanie do przepisów porządkowych budowa aktów prawa miejscowego paragraf jako podstawowa jednostka redakcyjna uchwały, grupowanie paragrafów w jednostki systematyzacyjne (rozdziały, działy, oddziały) załączniki do uchwały nowa jednostka redakcyjna podwójny tiret doprecyzowanie przepisów o złożonej kolumnowej budowie - części wspólne, po których nie dodaje się kolejnej samodzielnej myśli formułowanie przepisów o wejściu w życie aktu prawnego - dodano nowe formy redakcyjne ( 45) 44

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu 45

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Art. 16. Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych 1. Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może określid termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 2. Rządowe Centrum Legislacji oraz organy administracji rządowej współdziałają z Marszałkiem Sejmu przy opracowywaniu tekstów jednolitych ustaw. 3. Teksty jednolite aktów normatywnych innych niż ustawa ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego, a w przypadku: 1) regulaminów Sejmu i Senatu - odpowiednio Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu; 2) aktów normatywnych Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów; 3) aktów normatywnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. 46

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Tekst jednolity aktu normatywnego innego niż ustawa ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany. Akt normatywny może określid termin ogłoszenia tekstu jednolitego. 4. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. Art. 18. 1. Błędy w tekście jednolitym aktu normatywnego polegające na niezgodności jego tekstu ogłoszonego w dzienniku urzędowym z tekstem aktu uwzględniającym wszystkie zmiany dokonane do czasu ogłoszenia tekstu jednolitego prostuje się w formie obwieszczenia. 2. Sprostowania błędu w tekście jednolitym aktu prawnego dokonuje organ, który ogłosił tekst jednolity. Przepis art. 17 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Ustawodawca nałożył na organy stanowiące obowiązek ogłaszania tekstów jednolitych, co stanowi z pewnością krok naprzód dla osiągania przejrzystości prawa. Pozwala to na szerszy dostęp do tekstów aktów prawnych z domniemaniem autentyczności ogłoszonych w tekście jednolitym przepisów prawnych. Ogłoszenie tekstu jednolitego następuje w formie obwieszczenia, a sam tekst jednolity stanowi jedynie załącznik do obwieszczenia. 47

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Zasady techniki prawodawczej (ZTP) 104. Treśd obwieszczenia o ogłoszeniu tekstu jednolitego ustawy formułuje się według wzoru: "1. Na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U....) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia... (przy czym podaje się tylko oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony tekst pierwotny albo ostatni tekst jednolity), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych: 1) ustawą z dnia... (przy czym podaje się oznaczenie dzienników urzędowych, w których został ogłoszony tekst pierwotny i wszystkie jego zmiany, a także dziennika urzędowego, w którym została ogłoszona zmiana tego tekstu w zakresie terminu wejścia w życie ustawy), 48

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Zasady techniki prawodawczej (ZTP) 2)... oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem... (podaje się dzieo, na który ustalono stan prawny, zgodnie z którym sporządzono tekst jednolity). 2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje: 1) art.... ustawy z dnia.... (przy czym podaje się oznaczenie dzienników urzędowych, w których został ogłoszony tekst pierwotny i wszystkie jego zmiany, a także dziennika urzędowego, w którym została ogłoszona zmiana tego tekstu w zakresie terminu wejścia w życie ustawy), który stanowi: "Art...."; 2)...". 49

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Zasady techniki prawodawczej (ZTP) 106. Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad: 1) zachowuje się numerację pierwotnego tekstu ustawy i uwzględnia numerację dodaną przez ustawy zmieniające; nie wprowadza się ciągłości numeracji; 2) w miejscu uchylonej jednostki redakcyjnej lub systematyzacyjnej wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki oraz określenie "uchylony", podając w odnośniku tytuł ustawy uchylającej oraz oznaczenie dziennika urzędowego, w którym została ogłoszona ta ustawa, i dziennika urzędowego, w którym została ogłoszona zmiana w zakresie terminu wejścia w życie ustawy, a także podaje się przepis uchylający i datę jego wejścia w życie; 50

Omówienie problematyki ogłaszania tekstów jednolitych aktów normatywnych oraz zasad jakimi należy się kierowad przy ich wydawaniu Zasady techniki prawodawczej (ZTP) 3) przy jednostkach redakcyjnych lub systematyzacyjnych, których treśd zmieniono, i przy jednostkach dodanych podaje się w odnośnikach do tych jednostek tytuł ustawy nowelizującej oraz oznaczenie dziennika urzędowego, w którym została ogłoszona ta ustawa, i dziennika urzędowego, w którym została ogłoszona zmiana w zakresie terminu wejścia w życie ustawy, a także podaje się przepis nowelizujący i datę jego wejścia w życie; 4) w przypadku jednostek redakcyjnych lub systematyzacyjnych wielokrotnie zmienianych, w odnośnikach do tych jednostek podaje się ostatnią zmianę, zgodnie z zasadami wyrażonymi w pkt 2 i 3. 110. Zasady wyrażone w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio do tekstów jednolitych aktów normatywnych innych niż ustawa. 51

Problemy występujące w jednostkach samorządu terytorialnego w obszarze tworzenia aktów normatywnych i ich publikacji Unikanie ze strony samorządów opracowywania tekstów jednolitych krótsza droga Wiele jednostek samorządu idąc krótszą, a przy tym mniej skomplikowaną drogą, uchwala w miejsce już obowiązujących aktów normatywnych całkowicie nowe akty. Działanie to podyktowane jest wysokim stopniem skomplikowania procedury opracowywania tekstu jednolitego. Takie działania nie są zabronione. Istotnym mankamentem w zakresie tekstów jednolitych jest wprowadzenie zasady, w myśl której teksty jednolite aktów normatywnych innych niż ustawa ogłaszane są przez organ właściwy do ich wydania. Sprawia to, że instytucja ta stanowi znaczną komplikację dla kolegialnych organów jst. Wydaje się, że podczas prac legislacyjnych nie do kooca uwzględniono specyfikę ustroju jednostek samorządu terytorialnego (rada, czy przewodniczący rady?) 52

Dziękuję za uwagę 53