Raport analityczny dla spółki Astarta Holding NV przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A. 30 listopada 2011 r. 1
Informacje o firmie Astarta Holding NV Adres: Koningslaan 17, 1075AA Amsterdam, Holandia tel. +31 02 06 731 090 fax. +31 02 06 730 342 e-mail: office@astartakiev.com strona internetowa: www.astartakiev.com Akcjonariat Albacon Ventures Limited 36,99% Aluxes Holding Limited 25,99% Pozostali 37,02% Źródło: Notoria Zarząd Viktor Ivanchyk prezes Petro Rybin wiceprezes Marc van Campen dyrektor wykonawczy Valery Korotkov przewodniczący rady dyrektorów, dyrektor niewykonawczy Władysław Bartoszewski dyrektor niewykonawczy Działalność Astarta to holding rolno-przemysłowy, jeden z liderów ukraińskiego sektora cukrowniczego. Działalność spółki koncentruje się na produkcji i sprzedaży cukru produkowanego z buraka cukrowego oraz na produkcji i sprzedaży zbóż, która wynika z konieczności stosowania płodozmianu w uprawie buraków. Strategia Głównym założeniem strategii jest wzrost organiczny poprzez inwestycje w modernizację i zwiększenie mocy produkcyjnej zakładów, a także w drodze przejęć. Spółka stawia na integrację pionową, polegającą na technologicznym połączeniu produkcji, dystrybucji ze sprzedażą, przy jednoczesnym wzroście udziału surowca własnej produkcji. Korzystając z wysokiej ceny cukru na rynku światowym, Astarta rozwija eksport. Nadrzędnym celem jest osiągnięcie pozycji jednego z największych ośrodków konsolidujących wysoce rozdrobnioną branżę cukrowniczą na Ukrainie. Historia Przedsiębiorstwo powstało w marcu 1993 r. i pierwotnie zajmowało się pośrednictwem w handlu pomiędzy ukraińskimi cukrowniami a rosyjskimi dostawcami produktów naftowych. Trzy lata później zmieniło profil działalności na rolniczy i rozpoczęło inwestycje w produkcję płodów rolnych. Kolejne lata to czas rozbudowy firmy i przejmowania kolejnych cukrowni i gospodarstw rolnych. W 2006 r. spółka przeszła reorganizację na potrzeby wprowadzenia akcji do obrotu na GPW. Powstała spółka holdingowa zarejestrowana w Amsterdamie, a w połowie sierpnia 2006 r. jej akcje zadebiutowały na warszawskiej giełdzie. Plany W 2011 r. Astarta chce przeznaczyć około 60 mln EUR na inwestycje, głównie zwiększenie banku ziemi o 25 tys. hektarów (obecnie areał liczy 225 tys. ha), zakup maszyn, powiększenie magazynów i stada krów. Pieniądze pochodzą z zysków lat ubiegłych i pożyczek. Wspomina się też o wybudowaniu biogazowni przy jednej z cukrowni. 2
Dużo uwagi spółka chce poświęcić produkcji mleka. W ciągu pięciu lat zamierza podwoić jego produkcję. W marcu Astarta podpisała umowę z Danone o współpracy przy budowie dużego kompleksu mleczarskiego. Z czasem Astarta chce się zająć przetwórstwem wyrobów mlecznych. Produkcja białego napoju ma wzrosnąć o 15 tys. ton z 50 tys. ton wyprodukowanych w 2010 r. Uwagi Deutsche Bank obniżył rekomendację dla Astarty do "trzymaj" z "kupuj". 12- miesięczna cena docelowa akcji została ustalona na 59 zł. Analitycy Wood&Company obniżyli rekomendację dla akcji Astarty do "trzymaj", a cenę docelową obniżyli o 19% do 78 zł. Ipopema Securities obniżyła rekomendację dla Astarty do "sprzedaj" z "kupuj" i wyznaczyła cenę docelową 61,2 zł. Perspektywa dużych dostaw surowca i znaczna nadwyżka cukru na rynku krajowym przyczynią się do presji na ceny, co nie wróży dobrze dla kursu Astarta w 2012 r. uzasadnili analitycy. W połowie sierpnia Astarta zakończyła zbiory "wczesnych" zbóż. Średnia rentowność wzrosła ok. 27% w porównaniu z poprzednim rokiem i przekroczyła średnią ukraińską wydajność o ok. 30%. Średni plon pszenicy wyniósł ok. 4,5 tony na hektar, a jęczmienia ozimego 3 tony z hektara. Holenderski Bank Rozwoju pożyczył Astarcie 30 mln USD, które zostaną przeznaczone na modernizację cukrowni w celu dostosowania do standardów Unii Europejskiej. Kredyt ma być spłacony po siedmiu latach. W połowie sierpnia spółka poinformowała o podpisaniu z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju umowy, w ramach której otrzyma finansowanie w wysokości do 60 mln USD. Środki mają być przeznaczone na rozwijanie działalności mlecznej, zakup maszyn rolniczych, modernizację przemysłu cukrowniczego. Na początku marca Valery Korotkov, jeden z wiodących akcjonariuszy spółki i szef jej rady dyrektorów, sprzedał 1,5 mln akcji (6% kapitału) Astarty. Papiery sprzedawał w kilkunastu transakcjach po 80 zł za sztukę. Po transakcji pośrednio kontroluje 6,49 mln akcji, czyli prawie 26% kapitału. Viktor Ivanchyk, największy akcjonariusz i prezes producenta cukru nie zmienił stanu zaangażowania (37 proc.). Podstawowe dane finansowe (stan na 29.11.2011) Cena akcji (PLN) 54,0 Zakres z 52 tygodni (PLN) 51,1-106,0 Stopa zwrotu 12 miesięcy (%) -32,45 Średni wolumen obrotów na sesję w 2010 r. (tys. szt.) 15,58 Średni wolumen obrotów na sesję w III kwartale 2011 r. (tys. szt.) 31,55 Średni wolumen obrotów na sesję w listopadzie 2011 r. (tys. szt.) 4,24 Kapitalizacja rynkowa (PLN mln) 1 400,0 Wartość księgowa (PLN mln) 1 331,2 Akcje w wolnym obrocie (%) 37,02 Liczba akcji 25 000 000 Cena/zysk 3,40 Cena/wartość księgowa 1,05 III kwartał 2011 r. Przychody (tys. EUR) 71 189 Wynik operacyjny (tys. EUR) 37 607 Wynik netto (tys. EUR) 36 780 Marża zysku brutto ze sprzedaży (%) 38,4 Marża zysku operacyjnego (%) 37,3 Marża zysku brutto (%) 35,8 Marża zysku netto (%) 35,3 Źródło: Notoria 3
Notowania Źródło: Notoria Długoterminowi akcjonariusze Astarty mają powody do zadowolenia, bowiem walory od 2009 do końca 2010 r. podrożały z 8 do 100 zł, a więc o 1150%, mimo niesprzyjającej koniunktury giełdowej. Paradoksalnie, gorsze czasy dla notowań Astarty nastały, gdy reszta rynku odbiła po bessie. W 2011 r. akcje ukraińskiej spółki potaniały do około 55 zł. Urodzaj buraków spowoduje spadek cen cukru, więc o powrót do wzrostów w przyszłym roku może być trudno. Z perspektywy czasu widać, że warto śledzić wskazania podstawowych wskaźników analizy technicznej. RSI i MACD skutecznie wskazują momenty wykupienia bądź wyprzedania papieru. Akcje cukrowniczej spółki należą do jednych z najlepszych inwestycji spośród wszystkich firm zagranicznych na GPW. Współczynnik beta na poziomie 1,1 mówi o tym, że Astarta jest walorem agresywnym, a więc wskazanym w okresie dobrej koniunktury. Z kolei współczynniki Treynora, Sharpe a czy Jensena informują, że w dotychczasowej giełdowej karierze akcjonariusze Astarty osiągnęli lepszy wynik niż rynek reprezentowany przez indeks WIG. Dane finansowe Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR) I-IX'10 I-IX'11 zmiana % BILANS Aktywa 342 890 541 766 58,0 Aktywa trwałe 154 175 222 074 44,0 Aktywa obrotowe 188 715 319 692 69,4 Zapasy 85 849 138 047 60,8 Kapitał własny 200 996 301 677 50,1 Kapitał zakładowy 250 250 0,0 Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 141 786 239 984 69,3 4
Zobowiązania długoterminowe 81 739 104 860 28,3 Zobowiązania krótkoterminowe 60 047 135 124 125,0 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Przychody netto ze sprzedaży 151 273 187 334 23,8 Zysk (strata) z działalności operacyjnej 84 601 96 967 14,6 Zysk (strata) brutto 79 859 96 189 20,4 Zysk (strata) netto 79 061 93 488 18,2 RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej 25 217 11 027-56,3 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -30 894-70 879 129,4 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 6 316 60 655 860,3 Przepływy pieniężne netto 639 803 25,7 Środki pieniężne na początek okresu 1 930 1 121-41,9 Środki pieniężne na koniec okresu 2 202 3 427 55,6 Liczba akcji (tys.) 25 000 25 000 0,00 Wartość księgowa na jedną akcję 8,04 12,07 50,09 Zysk (strata) na jedną akcję 3,16 3,74 18,25 Źródło: spółka Wskaźniki finansowe ZYSKOWNOŚĆ I-IX'10 I-IX'11 Marża zysku brutto ze sprzedaży 50,2% 42,0% Marża zysku operacyjnego 55,9% 51,8% Marża zysku brutto 52,8% 51,3% Marża zysku netto 52,3% 49,9% Stopa zwrotu z kapitału własnego 52,4% 41,3% Stopa zwrotu z aktywów 30,7% 23,0% PŁYNNOŚĆ 2010-09-30 2011-09-30 Kapitał pracujący 128 668 184 568 Wskaźnik płynności bieżącej 3,14 2,37 Wskaźnik płynności szybkiej 1,71 1,34 Wskaźnik podwyższonej płynności 1,30 0,96 AKTYWNOŚĆ I-IX'10 I-IX'11 Rotacja należności 43,7 74,5 Rotacja zapasów 244,4 272,9 Cykl operacyjny 288,1 347,4 Rotacja zobowiązań 170,9 267,2 Cykl konwersji gotówki 117,2 80,2 Rotacja aktywów obrotowych 336,8 460,8 Rotacja aktywów 612,0 780,8 ZADŁUŻENIE 2010-09-30 2011-09-30 Wskaźnik pokrycia majątku 130,4% 135,8% Stopa zadłużenia 41,4% 44,3% 5
Wskaźnik obsługi zadłużenia 15,1 11,2 Dług/EBITDA 2,0 2,9 Źródło: Notoria Po III kwartałach narastająco Astarta zanotowała znaczącą poprawę wyników finansowych. Przychody ze sprzedaży wzrosły o prawie 24%, w głównej mierze dzięki efektom kampanii marketingowej i dogodnym warunkom rynkowym, co doprowadziło do zwiększenia sprzedaży cukru i produktów pochodnych. W górę poszedł też wolumen sprzedaży zbóż i roślin oleistych. O 25% zwiększyła się sprzedaż mleka. EBITDA (zysk operacyjny plus amortyzacja) wzrosła w ujęciu rocznym o 12% do 109 mln EUR, zaś marża EBITDA wyniosła 58% (rok wcześniej 64%). Spółka tłumaczy to zwiększonymi przychodami, kontrolą kosztów oraz pozytywnym wpływem rewaluacji aktywów biologicznych, związanych ze wzrostem areału, zwiększoną wydajnością oraz zyskownością hodowli bydła. Minimalnemu pogorszeniu uległy realizowane marże, ale i tak niejedna spółka może tylko pomarzyć o marży zysku netto rzędu 50%. Wzrosło zadłużenie spółki o 70%, w tym zobowiązania krótkoterminowe zwiększyło się o 125%. Stopa zadłużenia zwiększyła się o prawie 3 pkt. procentowe do 44,3%. Zmniejszyły się natomiast wskaźniki płynności finansowej, ale nadal są powyżej wartości książkowych. Analiza porównawcza konkurencji Wybrane dane za 2010 r. Agroton Agrowill Astarta IMC Kernel Przychody (tys. USD) 97 100 18 464 293 398 45 036 Zysk (strata) z działalności operacyjnej (tys. USD) Zysk (strata) netto (tys. USD) 1 906 154 KSG Agro Milkiland 32 547 345 789 29 475 3 000 117 062 14 492 276 976 11 607 46 588 15 719 2 748 107 087 14 374 218 192 9 362 29 131 Zysk netto na akcję (USD) 0,98 0,10 4,28 0,58 2,96 3,02 0,94 Wartość księgowa na akcję (USD) 7,61 1,49 11,18 2,81 13,08 3,32 5,00 Aktywa (tys. USD) 144 299 112 057 471 725 87 440 1 551 235 26 330 358 415 Kapitał własny (tys. USD) 121 837 41 380 279 502 69 759 963 501 10 299 156 306 Zwrot na kapitale (ROE) 12,9% 6,6% 38,3% 20,6% 22,6% 90,9% 18,6% Zwrot na aktywach (ROA) 10,9% 2,5% 22,7% 16,4% 14,1% 35,6% 8,1% Wskaźnik płynności bieżącej 4,91 0,43 2,52 3,40 2,03 1,26 1,79 Stopa zadłużenia 15,4% 62,2% 40,7% 23,1% 36,4% 55,7% 54,1% Źródło: Notoria 6
Branża spożywcza ma liczną reprezentację krajową na GPW, toteż dla potrzeb analizy porównawczej wybrano tylko konkurentów Astarty o zagranicznych korzeniach. Na ich tle ukraińska spółka prezentuje się bardzo dobrze. Pod względem przychodów plasuje się tylko za Kernel Holding i Milkilandem, ale już pod względem wyniku operacyjnemu ustępuje tylko największemu w tym gronie Kernelowi. Astarta uzyskuje satysfakcjonujące stopu zwrotu z kapitału i aktywów, a poziom zadłużenia z pewnością nie spędza snu z powiek akcjonariuszy. Analiza sektora Cukier W sezonie wrzesień 2011 sierpień 2012 r. średnie ceny cukru na ukraińskim rynku spadną o 25% rdr, do 6,1 tys. hrywien za tonę szacuje firma analityczna AAA Consulting. Wpływ na to będą miały: urodzaj buraka cukrowego, duże zapasy z minionych sezonów, otwarcie ukraińskiego rynku na import z zagranicy i nie najwyższy popyt wewnętrzny. Specjaliści szacują, że produkcja cukru na Ukrainie wyniesie 2,1 2,15 mln ton, podaż surowca sięgnie 2,6 mln ton (uwzględniając zapasy), a popyt wyniesie nie więcej niż 1,85 mln ton. W Dzienniku Urzędowym UE opublikowano rozporządzenie wykonawcze Komisji o limicie eksportu pozakwotowych cukru i izoglukozy w sezonie 2011/12. KE zdecydowała się zwiększyć limit wywozu pozakwotowego cukru o 700 tys. ton. Transza będzie dostępna od 1 grudnia 2011 r. Od pierwszego stycznia 2012 r. ruszy zaś druga transza w wysokości 650 tys. ton, która została ustanowiona wcześniej (inicjalny wolumen). W sezonie 2011/12 eksport pozakwotowego cukru wyniesie więc 1,35 mln ton łącznie i będzie równy limitowi WTO. Ukraiński rynek cukru jest chroniony, a import to jedynie 10-13% krajowego popytu. Na Ukrainie cena cukru sięgnęła 855 USD ex-vat. Według analityków Eavex Capital wysokie ceny cukru powinny utrzymać się przynajmniej do czwartego kwartału 2011 r., kiedy Ukraina rozpoczęła nowy sezon produkcji cukru. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki prognozuje, że w Polsce spadek cen możliwy jest dopiero, gdy pojawi się cukier z nowej kampanii lub z importu. W tym sezonie całkowite zużycie w kraju wyniosło podobnie jak w latach poprzednich ok. 1,6 mln ton (w kampanii 2010/2011 wyniosła 1,43 mln ton). Produkcja będzie o 145-195 tys. ton większa od kwoty produkcyjnej i zbliżona do popytu na rynku wewnętrznym. W rezultacie konieczny będzie eksport nadwyżek produkcyjnych i równoczesny import w celu zaspokojenia popytu na rynku wewnętrznym. Wzrost produkcji cukru w warunkach przewidywanego niewielkiego spadku cen światowych (do 500-600 USD/t) może spowodować spadek cen cukru na rynku krajowym w IV kwartale i w pierwszych miesiącach 2012 r. Ministerstwo Żywności Indii szacuje, że produkcja cukru w sezonie 2011/12 (październik/wrzesień) wyniesie 24,7-25 mln ton. Wcześniejszy szacunek był niższy i zakładał wytworzenie 24,6 mln ton. Znacznie wyższe prognozy produkcji cukru w sezonie 2011/12 w Indiach przedstawił hinduski związek cukrowni (NFCSF). Jego szacunek zakłada produkcję na poziomie 26,5 mln ton. Cukrownicy wezwali władze do udzielenia licencji eksportowych na 4 mln ton. Indie są największym na świecie konsumentem cukru. Roczna konsumpcja wynosi 22-23 mln ton. 7
Zboża Według amerykańskich prognoz, w sezonie 2011/12 globalna produkcja pszenicy wyniesie 678 mln ton, 1131 mln ton zbóż paszowych, kukurydzy wzrośnie do 855 mln ton, jęczmienia do 133 mln ton, owsa do 23 mln ton i żyta do 13 mln ton. Minimalnie zwiększy się produkcja zbóż w UE do 136 mln ton pszenicy i 144 mln ton zbóż paszowych. Wysokie ceny zbóż powinny się utrzymywać także w sezonie 2011/12. Raczej więc nie należy spodziewać się unijnego interwencyjnego skupu, gdyż cena skupu pszenicy została wyznaczona na 101,3 euro za tonę. Światowe prognozy przewidują, że sytuacja podażowo-popytowa na rynku zbóż poprawi się w porównaniu z poprzednim sezonem. Ceny zbóż obniżą się, ale nadal pozostaną relatywnie wysokie. W poprzednim sezonie 2010/11, na skutek niekorzystnej pogody, pojawiły się duże niedobory zbóż, a to spowodowało nie notowany wcześniej wysoki poziom cen ziarna. Rosyjskie Ministerstwo Rolnictwa prognozuje, że w ciągu najbliższych 15-20 lat eksport ziarna podwoi się. Miałoby to nastąpić dzięki zwiększeniu urodzaju oraz wykorzystaniu nieużywanych dotąd ziem rolnych. Dla Rosji najbardziej perspektywiczna jest współpraca z państwami regionu Azji i Pacyfiku, które systematycznie zwiększają konsumpcję ziarna. Aby wejść na te rynki, Rosja musi zwiększyć produkcję ziarna na Syberii oraz rozbudować sieć portów na Dalekim Wschodzie. Ministerstwo potwierdziło prognozy dotyczące eksportu ziarna z Rosji w bieżącym sezonie rolnym, na poziomie 25 mln ton. Wysokie zbiory zbóż w Rosji i na Ukrainie umacniają te kraje w roli czołowych eksporterów ziarna. Zbiory na Ukrainie są wyjątkowo wysokie, szacowane nawet na 56 mln ton. Do połowy listopada zebrano 53 mln ton ziarna, tj. prawie o 20% więcej w porównaniu z tym samym okresem poprzedniego sezonu. Wysoki urodzaj na Ukrainie oraz duże zapasy zbóż stwarzają ogromny potencjał eksportowy, oceniany nawet na 30 mln ton. Rosja będzie mogła sprzedać zagranicą 25 mln ton zbóż. Zbiory szacowane są na 92,7 mln ton, podczas gdy w ubiegłym roku uzyskano tylko nieco ponad 64 mln ton. Przy tym jakość zebranego w obu krajach ziarna jest bardzo wysoka. Na początku października Ukraina zniosła cła wywozowe w eksporcie pszenicy i kukurydzy. Dotychczas stawka cła wynosiła odpowiednio 9% (nie mniej niż 17 EUR za tonę) oraz 12%, (nie mniej niż 20 EUR za tonę). Utrzymano natomiast stawkę cła na eksport jęczmienia z Ukrainy w wysokości 14% (nie mniej niż 23 EUR za tonę). Także Rosja od początku sezonu handlowego zniosła embargo w wywozie zbóż, wprowadzone w 2010 r. z powodu niskich zbiorów. GUS oszacował we wrześniu, że tegoroczne plony wyniosły 26,3 mln ton zbóż, czyli niewiele mniej niż rok wcześniej, ale mniej niż wynoszą średnie zbiory z lat 2001-2005. Jakość ziarna jest jednak katastrofalnie niska. W wielu rejonach Polski poniżej 20% ziarna pszenicy spełnia wymagania określone dla ziarna konsumpcyjnego. Według ministra rolnictwa Marka Sawickiego, tegoroczne żniwa były najtrudniejsze od 50 lat. Eksperci Agencji Rynku rolnego spodziewają się, że w grudniu cena pszenicy może dojść do poziomu 870 zł, a cena żyta 700 zł. Warto przypomnieć, że na początku sierpnia 2010 r. pszenica kosztowała średnio ok. 600 zł za tonę, a żyto ok. 370 zł/t. Wszystko wskazuje na to, że spadkowa tendencja cen kukurydzy w Unii utrzyma się w najbliższym czasie, ponieważ w tym sezonie produkcja tego zboża wzrosła o 17% 8
do 64,4 mln ton. Według raportu Komisji Europejskiej, w sezonie 2011/2012 unijny bilans kukurydzy będzie zrównoważony (podaż 77,6 mln ton, zużycie 66,6 mln ton). Biorąc pod uwagę potencjał eksportowy Ukrainy oraz utrzymujące się w UE zerowe stawki celne na importowaną kukurydzę należy przypuszczać, że to właśnie po dostawy przede wszystkim z Ukrainy sięgać będą unijni importerzy, na czele z Hiszpanią i Włochami. W sezonie 2011/2012 światowa produkcja rzepaku będzie drugi z rzędu rok mniejsza i osiągnie 59,95 mln ton, czyli 0,9 mln ton mniej niż sezon wcześniej oraz 1,7 mln ton mniej niż przed dwoma laty. Według szacunków organizacji Oil World, zbiory w UE będą na poziomie około 18,9 mln ton, czyli o około 5 mln ton mniej niż wynosi wewnętrzne zapotrzebowanie. Największe problemy ze zbiorem rzepaku wystąpiły w Niemczech na skutek ulewnych deszczy czy lokalnych podtopień. Mleko Według wstępnych danych skup mleka w krajach UE w pierwszych trzech kwartałach zwiększył się o 2,2% rdr, co oznacza dodatkowe 2,2 mln ton surowca przeznaczonego do przetwórstwa. Wśród czołowych producentów, dostawy mleka w największym stopniu wzrosły we Francji, o prawie 6%. Druga połowa 2011 r. przyniosła uspokojenie sytuacji na światowym rynku przetworów mleczarskich. Z jednej strony obserwujemy wzrost produkcji mleka w krajach należących do czołówki eksporterów, tj. w UE, USA, Oceanii i Argentynie, z drugiej zaś osłabił się popyt importowy. W ostatnich miesiącach zakupy na rynku światowym zmniejszyły zarówno Chiny (w przypadku pełnego mleka w proszku), jak i Rosja (w odniesieniu do masła). Prognoza OECD-FAO przewiduje, że w latach 2010-2019 światowe ceny przetworów mlecznych będą średnio o 15-40% wyższe niż w dekadzie poprzedzającej ich ostry wzrost w latach 2007/08, a rynek mleka będzie jednym z najszybciej rozwijających się rynków rolnospożywczych. W reakcji na wysokie ceny i rosnący popyt światowa produkcja mleka do 2019 r. wzrastać będzie rocznie średnio o 2,1% i w 2019 r. będzie o 170 mln ton większa niż w latach 2007-2009. Ogromna większość zwiększonej produkcji mleka (ponad 80%) wyprodukowana zostanie w krajach rozwijających się. Najwolniej, tak jak dotychczas, będą rosły ceny serów. Na światowym rynku mleka w tym roku koniunktura jest dobra, co wyraża się zwiększonym popytem na produkty mleczarskie ze strony m.in. Chin, Indii i Rosji oraz krajów arabskich. Wzmożony światowy popyt na przetwory mleczarskie stymuluje wzrost produkcji mleka. Także w Polsce eksperci szacują, że produkcja w Polsce w 2011 r. wzrośnie do 12,4 mld kg mimo spadku pogłowia krów mlecznych o 2,6% w pierwszej połowie 2011 r. Szybciej bowiem rośnie mleczność krów (+3,6%) pod wpływem postępu genetycznego i postępu technologicznego w gospodarstwach. Spożycie mleka w Polsce jest znacznie mniejsze niż w innych krajach Unii Europejskiej choć jesteśmy jednym z największych producentów mleka i jego przetworów w Europie. Przeciętnie Polak konsumuje około 181 litrów mleka i przetworów mlecznych, podczas gdy statystyczne spożycie mleka na osobę w całej Unii Europejskiej wynosi ok. 350 litrów rocznie. Rynek mleka charakteryzuje się dużą konkurencyjnością w Polsce jest ponad 200 podmiotów produkujących wyroby mleczne. Charakter przemysłu przetwórstwa 9
mleka, którego roczne obroty przekraczają 20 mld zł i silne jego związki z rynkami lokalnymi powodują, że należy on do działów przemysłu przetwórczego o dużej roli małych i średnich przedsiębiorstw. Firmy tego rodzaju stanowią około 98,7% wszystkich podmiotów przetwórstwa rolno-spożywczego. Ich udział w zatrudnieniu wynosi ponad 64%, a w sprzedaży przekracza 58%. Większy przerób mleka oraz wyższe ceny zbytu spowodowały, że wartość sprzedaży przemysłu mleczarskiego (bez produkcji lodów) w I półroczu 2011 r. zwiększyła się o 13,3% do prawie 12,7 mld zł. Wartość zysku brutto w mleczarniach spadła w porównaniu z I półroczem 2010 r. o 17,6% do 347 mln zł, głównie na skutek wzrostu kosztów surowcowych. Obniżyły się także wszystkie wskaźniki rentowności, przy poprawie wysokiej płynności finansowej. Wysokie ceny na światowych rynkach spowodowały, że wyraźnie poprawiły się wartościowe wyniki handlu zagranicznego branży mleczarskiej. Wartość eksportu w I półroczu 2011 r. wzrosła o 15,5% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, do ponad 677 mln EUR. Znacznie większy, bo ponad 33% wzrost importu, do 253 mln EUR spowodował, że dodatnie saldo sektora mleczarskiego zostało zwiększone tylko o niespełna 7% do prawie 424 mln EUR. Wieści z branży Do 2014 r. Kernel zamierza zbudować na Ukrainie 6 elewatorów o łącznej pojemności 400 tys. ton ziarna. Po zakończeniu inwestycji spółka będzie w stanie przechowywać 2,7 mln ton zbóż. Obecnie Kernel posiada na Ukrainie 39 elewatorów. Z dzierżawionych 210 tys. hektarów gruntów rolnych spółka zbiera rocznie około 1 mln ton ziarna. Resztę wolnej powierzchni magazynów spółka udostępnia dla około 2 tys. klientów. Jurij Żurawłow, założyciel i dyrektor generalny Agrotonu zapowiedział pod koniec kwietnia, że w ciągu 12 miesięcy spółka przeznaczy ok. 50 mln USD na kupno gruntów pod uprawy, a dalsze 21,5 mln USD na kupno i budowę elewatorów o pojemności 82 tys. ton ziarna. Industrial Milk Company w ciągu najbliższych 4-5 lat chce stopniowo zwiększać powierzchnię upraw ziemniaków do 4000 ha i uzyskiwać minimum 120 tys. ton rocznie bulw. To dochodowa uprawa rolna z hektara daje 3-3,5 tys. USD czystego zysku, gdy najbardziej opłacalna dotąd kukurydza tylko 1 tys. USD. KSG Agro zamierza wydać 40 mln USD na rozbudowę przejętego niedawno kompleksu chlewni i ubojni w obwodzie dniepropietrowskim na wschodzie Ukrainy. Obiekt będzie dostarczał rocznie 240 tys. sztuk świń, czyli około 20 tys. ton mięsa. Inwestycję zaplanowano na lata 2012-2014. W 2012 r. Industrial Milk Company planuje wydać 72 mln USD na inwestycje. Większość zostanie przeznaczona na zakupy ziemi. 7,5 mln USD kosztować będą inwestycje związane z produkcją ziemniaków (w tym budowa specjalistycznych magazynów), a 4 mln USD pochłonie ferma mleczna. Milkiland Ukraine podpisała kontrakt na dostawę serów King Artur z siecią supermarketów Magnit, jedną z dwóch największych sieci detalicznych w Rosji (cieć składa się z 4,6 tys. sklepów dyskontowych i 76 hipermarketów). Spółka nie podała wartości kontraktu. 10
Kernel Holding kupił 100% udziałów w spółce Russian Oils za 60 mln USD. Ma ona trzy zakłady na południu Rosji, rocznie produkuje 400 tys. ton nasion słonecznika. KSG Agro podniósł prognozy. Zarząd producenta zbóż i roślin oleistych spodziewa się 24,25 mln USD zysku netto, a wcześniej prognozował niespełna 20 mln USD. Przychody mają wynieść 36,2 mln USD, zamiast wcześniej spodziewanych 26,5 mln USD. W porównaniu z prognozami w prospekcie zaktualizowane szacunki zakładają wzrost zysku operacyjnego o 5,6 mln USD, do 31 mln USD. Zmiana systemu wypłat dotacji dla ukraińskich mleczarzy niekorzystnie odbiła się na koszty sprzedaży Milkilandu, które wzrosły o 25%. Wcześniej część podatku VAT spółka oddawała rolnikom, od których kupowała mleko, jako ekwiwalent rządowej dotacji. Teraz mleczne farmy mają otrzymywać subsydia bezpośrednio od państwowych agencji. Kernel Holding podpisał umowę przedwstępną nabycia rolniczego przedsiębiorstwa Enselko, dzierżawiącego łącznie 29,3 tys. hektarów gruntów na zachodzie i południu Ukrainy. Wartość przedsiębiorstwa wyceniono na 52,3 mln USD. KSG Agro dostało pozwolenie od urzędu antymonopolowego na przejęcie trzech firm z grupy Agro. Areał tych przedsiębiorstw sięga 10 tys. ha. Tym samym bank ziemi giełdowej spółki zwiększy się do 53 tys. ha. Jedna z przejętych firm ma też elewator o pojemności 16 tys. ton. Prawie 100 mln zł planuje w 2011 r. zainwestować Milkiland. Pieniądze będą przeznaczone na modernizację moskiewskiego zakładu Ostankino oraz ukraińskiej fabryki serów Ochtyrka. Analiza makroekonomiczna Wskaźniki makro na koniec 2010 r.: Polska Ukraina PKB (mld EUR) 357,4 102,0 PKB na 1 mieszkańca (tys. EUR) 9,4 2,3 PKB (%) 3,8 4,2 Deficyt budżetowy (% PKB) 7,9 5,0 Inflacja (%) 2,6 9,1 Bezrobocie (%) 9,6 8,8 Eksport towarów (mld EUR) 117,4 38,4 Import towarów (mld EUR) 130,8 45,4 Źródło: MG Polska Inflacja HICP (zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, obliczany według ujednoliconej metodologii Biura Statystycznego Unii Europejskiej) wyniosła w październiku 3,8%, wobec 3,5% we wrześniu. W ujęciu miesięcznym ceny wzrosły o 0,7%. Liczony przez GUS wskaźnik CPI w październiku wyniósł 4,3% rok do roku. Według założeń budżetowych na 2011 r., w nadchodzących 12 miesiącach PKB wzrośnie o 3,5%. Niektórzy członkowie Rady Polityki Pieniężnej prognozują jeszcze wyższy wzrost PKB o 4-4,5%. Powinno to korzystnie wpływać na kształtowanie się popytu konsumpcyjnego. 11
Ministerstwo Gospodarki szacuje, że utrzymanie wysokiej dynamiki produkcji przemysłowej pozwoli w IV kwartale osiągnąć około 4% wzrost gospodarczy. Według szacunków GUS, produkcja sprzedana przemysłu w październiku 2011 r. była o 6,5% wyższa w porównaniu z analogicznym miesiącem 2010 r. Wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu wzrósł w październiku o 8,5% r/r. Premier Donald Tusk zapowiedział w expose, że od 2012 r. pracodawcy i samozatrudnieni zapłacą składkę rentową wyższą o 2 punkty procentowe od dotychczasowej. Według ekspertów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, będzie to oznaczało nie tylko wzrost bezrobocia, ale też powiększanie się szarej strefy w gospodarce. Ukraina Gospodarka Ukrainy przeżyła załamanie 2009 r. (spadek PKB o ponad 15%) w skutek globalnego kryzysu, ale w następnym roku wyszła na prostą. Wzrost gospodarczy wyniósł 4,2%. W okresie styczeń-lipiec 2011 r. produkcja rolna wzrosła o 9,1%, produkcja roślinna o 18,2%, a produkcja zwierzęca o 2,8%. Podsumowanie Astarta to jedna z największych na Ukrainie firm branży cukrowniczej o solidnych fundamentach. Musi jednak uważać na rosnącą konkurencję, bowiem niedawno do gry na rynku wszedł największy gracz Kernel Holding. Pozytywnie należy ocenić decyzję zarządu o rozszerzeniu działalności Pogłowie bydła rogatego zmniejszyło się w ciągu roku o 3,8% (do 5,2 mln szt.), spadło również pogłowie trzody chlewnej (o 2,8% do 8,1 mln szt.), wzrosło natomiast pogłowie drobiu (o 1,4% do 238,4 mln szt.). W okresie styczeń-czerwiec 2011 r. ukraiński eksport towarowy osiągnął wartość 32,8 mld USD, (+42,5%), natomiast import wzrósł o 50,8% i osiągnął wartość 38,4 mld USD. Struktura towarowa ukraińskiego eksportu ma charakter surowcowy. Największy udział miały wyroby metalurgiczne (34,4%), artykuły rolno-spożywcze (18,2%) i produkty mineralne (14,5%). Bank Światowy prognozuje wzrost PKB Ukrainy w 2010 r. na 4,3%, wzrost cen konsumpcyjnych na poziomie 10%, a deficyt rachunku bieżącego bilansu płatniczego na poziomie około 3%. Premier Rosji Władimir Putin namawia Ukrainę do przystąpienia do unii celnej, w której oprócz Rosji są już Białoruś i Kazachstan, a Kirgizja zgłosiła akces. Według szefa rosyjskiego rządu, Ukraina zyskałaby na tym około 6,5-9 mld USD rocznie. Astarty na równie perspektywiczny rynek mleka, szczególnie że za partnera w tym biznesie spółka ma Danone. Inwestorzy na warszawskiej giełdzie dość poważnie interesują się akcjami ukraińskiej spółki, co nieczęsto można powiedzieć o innych firmach spoza Polski. 12