Sprawozdanie finansowe mbanku Hipotecznego S.A. według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2016 rok

Sprawozdanie finansowe mbanku Hipotecznego S.A. według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej za 2016 rok

Wybrane dane finansowe Poniższe wybrane dane finansowe stanowią informację uzupełniającą do sprawozdania mbanku Hipotecznego S.A. za 2016 rok. Wybrane dane finansowe w tys. zł Rok kończący się w tys. EUR Rok kończący się 31.12.2016 31.12.2015 31.12.2016 31.12.2015 I. Przychody z tytułu odsetek 318 648 256 317 72 822 61 250 II. Przychody z tytułu opłat i prowizji 6 722 12 636 1 536 3 019 III. Wynik na działalności handlowej 1 736 (434) 397 (104) IV. Wynik na działalności operacyjnej 46 864 26 797 10 710 6 403 V. Zysk brutto 30 179 26 797 6 897 6 403 VI. Zysk netto przypadający na akcjonariuszy mbanku Hipotecznego S.A. 23 422 18 791 5 353 4 490 VII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (1 824 043) (1 270 880) (416 857) (303 690) VIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (8 670) (8 086) (1 981) (1 932) IX. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 1 403 403 1 442 916 320 727 344 799 X. Przepływy pieniężne netto, razem (429 310) 163 950 (98 112) 39 177 XI. Zysk na jedną akcję zwykłą / Rozwodniony zysk na jedną akcję zwykłą (w zł/eur) 7,70 6,46 1,76 1,54 Wybrane dane finansowe w tys. zł Stan na dzień w tys. EUR Stan na dzień 31.12.2016 31.12.2015 31.12.2016 31.12.2015 I. Aktywa razem 10 649 499 8 419 125 2 407 210 1 975 625 II. Zobowiązania wobec innych banków 3 316 817 2 959 741 749 733 694 530 III. Zobowiązania wobec klientów 36 394 265 509 8 226 62 304 IV. Kapitały własne przypadające na akcjonariuszy mbanku Hipotecznego S.A. 903 699 782 336 204 272 183 582 V. Kapitał akcyjny 309 000 299 000 69 846 70 163 VI. Liczba akcji 3 090 000 2 990 000 3 090 000 2 990 000 VII. Wartość księgowa na jedną akcję / Rozwodniona wartość księgowa na jedną akcję (w zł/eur) 292,46 261,65 66,11 61,40 VIII. Łączny współczynnik kapitałowy (w %) 14,54 13,81 14,54 13,81 Do wyliczenia wybranych danych finansowych w EUR zastosowano następujące kursy: dla pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej kurs NBP z dnia 31 grudnia 2016 roku 1 EUR = 4,4240 PLN oraz kurs NBP z dnia 31 grudnia 2015 roku 1 EUR = 4,2615 PLN, dla pozycji rachunku zysków i strat i pozycji sprawozdania z przepływów pieniężnych kurs wyliczony jako średnia kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2016 i 2015 roku, odpowiednio: 1 EUR = 4,3757 PLN i 1 EUR = 4,1848 PLN.

SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI... 1 Rachunek zysków i strat... 2 Sprawozdanie z całkowitych dochodów... 3 Sprawozdanie z sytuacji finansowej... 4 Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym... 5 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych... 6 Noty objaśniające do jednostkowego sprawozdania finansowego... 7 1. Informacje o mbanku Hipotecznym S.A.... 7 2. Opis ważniejszych stosowanych zasad rachunkowości... 7 3. Zasady zarządzania ryzykiem... 31 4. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych... 52 5. Ważniejsze oszacowania i oceny dokonywane w związku z zastosowaniem zasad rachunkowości... 56 6. Segmenty działalności... 58 7. Wynik z tytułu odsetek... 61 8. Wynik z tytułu opłat i prowizji... 62 9. Wynik na działalności handlowej... 62 10. Pozostałe przychody operacyjne... 63 11. Odpisy netto z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek... 63 12. Ogólne koszty administracyjne... 63 13. Pozostałe koszty operacyjne... 64 14. Podatek dochodowy... 65 15. Zysk na jedną akcję... 66 16. Pozostałe całkowite dochody... 66 17. Kasa, operacje z bankiem centralnym... 66 18. Należności od banków... 67 19. Pochodne instrumenty finansowe... 67 20. Rachunkowość zabezpieczeń... 68 21. Kredyty i pożyczki udzielone klientom... 70 22. Inwestycyjne papiery wartościowe... 75 23. Wartości niematerialne... 76 24. Rzeczowe aktywa trwałe... 77 25. Inne aktywa... 78 26. Zobowiązania wobec innych banków... 78 27. Zobowiązania wobec klientów... 79 28. Wyemitowane dłużne papiery wartościowe... 80 29. Zobowiązania podporządkowane... 84 30. Pozostałe zobowiązania i rezerwy... 84 31. Odroczony podatek dochodowy... 85 32. Różnice między bilansowymi zmianami stanu pozycji oraz zmianami tych pozycji wykazywanych w działalności operacyjnej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. 88 33. Postępowania toczące się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej... 89 34. Zobowiązania pozabilansowe... 90 35. Aktywa, na których ustanowiono zabezpieczenia... 90 36. Zarejestrowany kapitał akcyjny... 90 37. Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej... 91 38. Zyski zatrzymane... 91 39. Inne pozycje kapitału własnego... 92 40. Dywidenda na akcję... 92 41. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych... 92 42. Program motywacyjny dla członków Zarządu Banku oraz pracowników mających istotny wpływ na profil ryzyka Banku... 92 43. Transakcje z podmiotami powiązanymi... 96 44. Informacje dotyczące podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. 100 45. Adekwatność kapitałowa... 101 46. Zdarzenia po dniu bilansowym... 104 1

Rachunek zysków i strat Nota 2016 2015 Przychody z tytułu odsetek 7 318 648 256 317 Koszty z tytułu odsetek 7 (188 507) (145 555) Wynik z tytułu odsetek 130 141 110 762 Przychody z tytułu opłat i prowizji 8 6 722 12 636 Koszty z tytułu opłat i prowizji 8 (5 196) (6 107) Wynik z tytułu opłat i prowizji 1 526 6 529 Wynik na działalności handlowej, w tym: 9 1 736 (434) Wynik z pozycji wymiany 4 240 2 036 Wynik na pozostałej działalności handlowej oraz rachunkowości zabezpieczeń Rok kończący się 31 grudnia (2 504) (2 470) Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych 5 - Pozostałe przychody operacyjne 10 3 116 763 Odpisy netto z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek 11 (21 588) (24 775) Ogólne koszty administracyjne 12 (62 472) (57 876) Amortyzacja 23,24 (3 197) (4 699) Pozostałe koszty operacyjne 13 (2 403) (3 473) Wynik na działalności operacyjnej 46 864 26 797 Podatek od pozycji bilansowych Banku (16 685) - Zysk brutto 30 179 26 797 Podatek dochodowy 14 (6 757) (8 006) Zysk netto 23 422 18 791 Zysk netto przypadający na akcjonariuszy Banku 15 23 422 18 791 Średnia ważona liczba akcji zwykłych / Średnia ważona rozwodniona liczba akcji zwykłych Zysk na jedną akcję zwykłą / Rozwodniony zysk na jedną akcję zwykłą (w zł) 15 3 042 186 2 909 068 15 7,70 6,46 Całość zysku mbanku Hipotecznego S.A. za 2016 i 2015 rok dotyczy wyniku z działalności kontynuowanej. Noty przedstawione na stronach od 7 do 105 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. 2

Sprawozdanie z całkowitych dochodów Nota 2016 2015 Zysk netto 23 422 18 791 Pozostałe dochody podlegające opodatkowaniu 16 (1 995) (914) Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat (1 993) (917) Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (brutto) (2 461) (1 132) Podatek odroczony od wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży 468 215 Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (netto) (1 993) (917) Pozycje, które nie zostaną przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia (brutto) Podatek odroczony od zysków i strat aktuarialnych dotyczących świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia (netto) Rok kończący się 31 grudnia 16 (2) 3 30.2 (3) 4 1 (1) (2) 3 Dochody całkowite netto, razem 21 427 17 877 Dochody całkowite netto przypadające na akcjonariuszy Banku 21 427 17 877 Noty przedstawione na stronach od 7 do 105 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. 3

Sprawozdanie z sytuacji finansowej AKTYWA Nota 31.12.2016 31.12.2015 Kasa, operacje z bankiem centralnym 17 5 530 7 521 Należności od banków 18 16 262 205 180 Pochodne instrumenty finansowe 19 45 160 32 212 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 21 9 411 505 7 391 743 Inwestycyjne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży 22 1 134 049 748 505 Wartości niematerialne 23 13 357 8 152 Rzeczowe aktywa trwałe 24 7 603 7 523 Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego - 1 597 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 31 8 644 7 213 Inne aktywa, w tym: 25 7 389 9 479 - zapasy 3.1.4 3 432 6 768 AKTYWA RAZEM 10 649 499 8 419 125 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY Z o b o w i ą z a n i a Zobowiązania wobec innych banków 26 3 316 817 2 959 741 Pochodne instrumenty finansowe 19 9 635 3 770 Zobowiązania wobec klientów 27 36 394 265 509 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 28 6 123 466 4 164 902 Różnice z rachunkowości zabezpieczeń dotyczące wartości godziwej pozycji zabezpieczanych 20 29 305 21 530 Zobowiązania podporządkowane 29 200 484 200 899 Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego 2 791 - Pozostałe zobowiązania i rezerwy 30 26 908 20 438 ZOBOWIĄZANIA RAZEM 9 745 800 7 636 789 K a p i t a ł y Kapitał podstawowy: 614 792 514 856 - Zarejestrowany kapitał akcyjny 36 309 000 299 000 - Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej 37 305 792 215 856 Zyski zatrzymane 38 290 053 266 631 - Wynik finansowy z lat ubiegłych 266 631 247 840 - Wynik roku bieżącego 23 422 18 791 Inne pozycje kapitału własnego 39 (1 146) 849 KAPITAŁY RAZEM 903 699 782 336 ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY RAZEM 10 649 499 8 419 125 Łączny współczynnik kapitałowy (w %) 45 14,54 13,81 Noty przedstawione na stronach od 7 do 105 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. 4

Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym Zmiany w okresie od 1 stycznia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku Nota Zarejestrowany kapitał akcyjny Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Pozostały kapitał zapasowy Fundusz ogólnego ryzyka bankowego Niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych Wynik roku bieżącego Wycena aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia Stan na 1 stycznia 2016 roku 299 000 215 856 211 340 36 500 18 791-825 24 782 336 Zysk netto - - - - - 23 422 - - 23 422 Pozostałe dochody (brutto) - - - - - - (2 461) (3) (2 464) Podatek odroczony od pozostałych dochodów - - - - - - 468 1 469 Dochody całkowite razem 16 - - - - - 23 422 (1 993) (2) 21 427 Transfer na fundusz ogólnego ryzyka bankowego 38 - - - 6 000 (6 000) - - - - Transfer na kapitał zapasowy 38 - - 12 791 - (12 791) - - - - Emisja akcji 36,37 10 000 90 000 - - - - - - 100 000 Koszty emisji akcji - (64) - - - - - - (64) Stan na 31 grudnia 2016 roku 309 000 305 792 224 131 42 500-23 422 (1 168) 22 903 699 Zmiany w okresie od 1 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku Kapitał podstawowy Zyski zatrzymane Inne pozycje kapitałów Razem Kapitał podstawowy Zyski zatrzymane Inne pozycje kapitałów Nota Zarejestrowany kapitał akcyjny Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Pozostały kapitał zapasowy Fundusz ogólnego ryzyka bankowego Niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych Wynik roku bieżącego Wycena aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży Zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia Stan na 1 stycznia 2015 roku 285 000 89 938 192 469 33 000 22 371-1 742 21 624 541 Zysk netto - - - - - 18 791 - - 18 791 Pozostałe dochody (brutto) - - - - - - (1 132) 4 (1 128) Podatek odroczony od pozostałych dochodów - - - - - - 215 (1) 214 Dochody całkowite razem 16 - - - - - 18 791 (917) 3 17 877 Transfer na fundusz ogólnego ryzyka bankowego 38 - - - 3 500 (3 500) - - - - Transfer na kapitał zapasowy 38 - - 18 871 - (18 871) - - - - Emisja akcji 14 000 126 000 - - - - - - 140 000 Koszty emisji akcji - (82) - - - - - - (82) Stan na 31 grudnia 2015 roku 299 000 215 856 211 340 36 500-18 791 825 24 782 336 Noty przedstawione na stronach od 7 do 105 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. Razem 5

Sprawozdanie z przepływów pieniężnych Nota 2016 2015 A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej (1 824 043) (1 270 880) Zysk przed opodatkowaniem 30 179 26 797 Korekty: (1 854 222) (1 297 677) Zapłacony podatek dochodowy (3 332) (4 175) Amortyzacja 23,24 3 197 4 699 Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych 13,24-12 Przychody z tytułu odsetek (rachunek zysków i strat) 7 (318 648) (256 317) Koszty z tytułu odsetek (rachunek zysków i strat) 7 188 507 145 555 Odsetki otrzymane 287 392 260 007 Odsetki zapłacone (16 708) (13 852) Zmiana stanu należności od banków 32 (2) 7 Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych 32 (3 025) (3 134) Zmiana stanu pożyczek i kredytów udzielonych klientom 32 (2 001 178) (2 069 877) Zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych 32 (624 474) (25 540) Zmiana stanu pozostałych aktywów 2 090 5 211 Zmiana stanu zobowiązań wobec innych banków 32 14 663 632 700 Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów 32 (229 079) 15 592 Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 32 839 719 5 067 Zmiana stanu pozostałych zobowiązań i rezerw 32 6 468 6 353 Wynik na sprzedaży wartości niematerialnych i rzeczowych aktywów trwałych 10,13 (14) 15 Korekta wartości niematerialnych i rzeczowych aktywów trwałych 202 - Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej (1 824 043) (1 270 880) B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej (8 670) (8 086) Wpływy z działalności inwestycyjnej 207 17 Z tytułu zbycia wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 207 17 Wydatki z tytułu działalności inwestycyjnej 8 877 8 103 Z tytułu nabycia wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 23,24 8 877 8 103 Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (8 670) (8 086) C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej 1 403 403 1 442 916 Wpływy z działalności finansowej 2 526 485 3 239 210 Z tytułu kredytów otrzymanych od banków 850 096 1 454 847 Z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 1 569 769 1 540 713 Z tytułu emisji akcji 99 937 139 918 Z tytułu zaciągnięcia pożyczki podporządkowanej 29-100 000 Odsetki otrzymane od pochodnych instrumentów finansowych stanowiących pozycje zabezpieczające 6 683 3 732 Wydatki z tytułu działalności finansowej 1 123 082 1 796 294 Z tytułu spłaty kredytów otrzymanych od banków 508 728 1 105 726 Z tytułu wykupu dłużnych papierów wartościowych 450 000 550 000 Odsetki zapłacone od kredytów otrzymanych, wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych, pożyczki podporządkowanej 164 354 140 568 Środki pieniężne netto z działalności finansowej 1 403 403 1 442 916 Zmiana stanu środków pieniężnych netto, razem (A+B+C) (429 310) 163 950 Środki pieniężne na początek okresu sprawozdawczego, w tym: 682 564 518 614 Kasa, operacje z bankiem centralnym 7 521 7 669 Należności od banków 205 180 30 972 Inwestycyjne papiery wartościowe z terminem zapadalności do 3 miesięcy od dnia nabycia 469 863 479 973 Środki pieniężne na koniec okresu sprawozdawczego, w tym: 41 253 254 682 564 Kasa, operacje z bankiem centralnym 17 5 530 7 521 Należności od banków 18 16 262 205 180 Inwestycyjne papiery wartościowe z terminem zapadalności do 3 miesięcy od dnia nabycia Rok kończący się 31 grudnia 231 462 469 863 Noty przedstawione na stronach od 7 do 105 stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego. 6

Noty objaśniające do jednostkowego sprawozdania finansowego 1. Informacje o mbanku Hipotecznym S.A. mbank Hipoteczny S.A. (zwany dalej Bankiem ) postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy XVI Wydział Gospodarczy Rejestrowy w dniu 16 kwietnia 1999 roku został wpisany do Rejestru Handlowego pod numerem 56623. Dnia 27 marca 2001 roku Sąd Rejonowy w Warszawie wydał postanowienie o wpisie Banku do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000003753. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności Bank posiada numer 64.19.Z Pozostałe pośrednictwo pieniężne. W dniu 29 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego dokonał rejestracji zmiany Statutu Banku wynikającej z uchwały nr 1 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia BRE Banku Hipotecznego S.A. z dnia 30 października 2013 roku. Wraz z rejestracją zmiany w Statucie zmianie uległa nazwa Banku z dotychczasowej BRE Bank Hipoteczny Spółka Akcyjna na mbank Hipoteczny Spółka Akcyjna. Bank może używać następującego skrótu firmy: mbank Hipoteczny S.A. Zgodnie ze Statutem Banku, przedmiotem działalności Banku jest świadczenie usług bankowych na rzecz osób fizycznych i prawnych, jak również na rzecz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej zarówno w złotych polskich, jak i w walutach. Bank działa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Siedziba Banku mieści się w Warszawie, przy Al. Armii Ludowej 26. Czas trwania Banku jest nieograniczony. mbank Hipoteczny S.A. jest specjalistycznym bankiem hipotecznym, odgrywającym wiodącą rolę na rynku finansowania nieruchomości komercyjnych oraz emisji listów zastawnych, papierów dłużnych za pośrednictwem których refinansuje swoją działalność kredytową. W Banku funkcjonują dwie linie biznesowe: detaliczna, skupiona na udzielaniu kredytów hipotecznych w ramach współpracy z mbank S.A., komercyjna, polegająca na finansowaniu nieruchomości przychodowych takich jak budynki biurowe, centra handlowe, hotele, powierzchnie magazynowe i dystrybucyjne oraz finansowaniu nieruchomości mieszkaniowych (osiedla mieszkań i domów) realizowanych przez deweloperów mieszkaniowych. Od końca 2012 rok Bank nie finansuje jednostek samorządu terytorialnego ani innych podmiotów z poręczeniem jednostek samorządu terytorialnego, niemniej Bank posiada powstały historycznie portfel transakcji kredytowych dla tego segmentu, który stanowi podstawę emisji publicznych listów zastawnych. Działalność mbanku Hipotecznego S.A. realizowana jest w segmentach operacyjnych szczegółowo opisanych w Nocie 6. Na dzień 31 grudnia 2016 roku zatrudnienie w mbanku Hipotecznym S.A. wynosiło 218 etatów; 227 osób (31 grudnia 2015 r.: 212 etatów; 222 osoby). Przeciętne zatrudnienie w 2016 roku wynosiło 227 osób, a w 2015 roku 218 osób. Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd mbanku Hipotecznego S.A. 3 marca 2017 roku. 2. Opis ważniejszych stosowanych zasad rachunkowości Najważniejsze zasady rachunkowości stosowane przez Bank przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego zostały zaprezentowane poniżej. Zasady te stosowane były we wszystkich prezentowanych okresach w sposób ciągły, o ile nie podano inaczej. 7

2.1. Podstawa sporządzenia Sprawozdanie finansowe mbanku Hipotecznego S.A. sporządzono za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2016 roku. Zaprezentowane w sprawozdaniu finansowym dane porównawcze dotyczą okresu 12 miesięcy zakończonego 31 grudnia 2015 roku. Niniejsze sprawozdanie finansowe jest sprawozdaniem jednostkowym. Zarówno na dzień 31 grudnia 2016 roku jak i na 31 grudnia 2015 roku mbank Hipoteczny S.A. nie posiadał żadnej spółki zależnej. Sprawozdanie finansowe mbanku Hipotecznego S.A. sporządzone zostało zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej (MSSF), według zasady kosztu historycznego, z uwzględnieniem zasad wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym wszystkich kontraktów pochodnych, a także z uwzględnieniem korekt wynikających z rachunkowości zabezpieczeń. Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga użycia określonych szacunków księgowych. Wymaga również od Zarządu Banku zaprezentowania własnego osądu przy stosowaniu przyjętych przez Bank zasad rachunkowości. Zagadnienia, w odniesieniu do których wymagana jest większa doza osądu, zagadnienia bardziej złożone lub takie, przy których założenia i szacunki są znaczące z punktu widzenia sprawozdania finansowego, ujawnione zostały w Nocie 5. Sprawozdanie finansowe mbanku Hipotecznego S.A. zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej. Nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenia kontynuowania działalności w dającej się przewidzieć przyszłości, tj. co najmniej przez 12 miesięcy od dnia bilansowego. Sprawozdanie finansowe sporządzane jest zgodnie z zasadą istotności. Pominięcia lub zniekształcenia pozycji sprawozdania finansowego są istotne, jeżeli mogą pojedynczo lub łącznie, wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane przez użytkowników sprawozdania finansowego Banku. Istotność uzależniona jest od wielkości i rodzaju pominięcia lub zniekształcenia pozycji w sprawozdaniu finansowym oraz od kombinacji obu tych czynników. Każdą istotną kategorię podobnych pozycji Bank prezentuje odrębnie. Pozycje odmienne pod względem rodzaju lub funkcji Bank prezentuje odrębnie, chyba że są one nieistotne. 2.2. Przychody i koszty z tytułu odsetek W rachunku zysków i strat ujmowane są wszystkie przychody i koszty odsetkowe dotyczące instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu przy wykorzystaniu metody efektywnej stopy procentowej oraz przychody odsetkowe od aktywów przeznaczonych do obrotu i dostępnych do sprzedaży. Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą obliczania zamortyzowanej wartości początkowej aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji przychodów lub kosztów z tytułu odsetek do właściwego okresu. Efektywna stopa procentowa to stopa, dla której zdyskontowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne są równe bieżącej wartości bilansowej netto danego aktywa lub zobowiązania finansowego. Obliczając efektywną stopę procentową, Bank szacuje przepływy pieniężne uwzględniając wszystkie warunki umowne danego instrumentu finansowego, nie biorąc jednak pod uwagę możliwych przyszłych strat z tytułu niespłaconych kredytów. Kalkulacja ta uwzględnia wszystkie opłaty zapłacone lub otrzymane między stronami umowy, które są integralną częścią efektywnej stopy procentowej, oraz koszty transakcji i wszystkie inne premie lub dyskonta. Przychody z tytułu odsetek obejmują odsetki oraz prowizje otrzymane lub należne z tytułu kredytów, lokat międzybankowych, środków na rachunkach bankowych oraz inwestycyjnych papierów wartościowych ujęte w kalkulacji efektywnej stopy procentowej. Odsetki naliczone od należności, dla których stwierdzono utratę wartości, są rozpoznawane w przychodach odsetkowych w oparciu o stopy procentowe wykorzystywane do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych przy wyliczaniu odpisów z tytułu utraty wartości. Odsetki te są naliczane do rachunku zysków i strat od wartości netto aktywa finansowego tj. z uwzględnieniem korekty utraty wartości ekspozycji. W przychodach z tytułu odsetek Bank wykazuje również prowizje za wcześniejszą spłatę udzielonych kredytów, które rozpoznawane są w rachunku zysków i strat jednorazowo. 8

Przychody i koszty dotyczące elementu odsetkowego wyniku na instrumentach pochodnych stopy procentowej oraz wynikające z bieżącego naliczania punktów swapowych walutowych instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej wykazywane są w wyniku odsetkowym w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej. Bank nie prowadzi działalności handlowej, wszystkie transakcje na instrumentach pochodnych zaklasyfikowane są do księgi bankowej. Przychody i koszty odsetkowe dotyczące elementu odsetkowego wyceny z tytułu instrumentów pochodnych zawartych jako instrumenty zabezpieczające w ramach rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej prezentowane są w wyniku odsetkowym w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych zawartych w ramach rachunkowości zabezpieczeń. Koszty z tytułu odsetek obejmują odsetki zapłacone oraz naliczone, a także prowizje rozliczane efektywną stopą procentową z tytułu przyjętych depozytów od klientów, depozytów międzybankowych, kredytów otrzymanych, innych zobowiązań finansowych z odroczonym terminem płatności, pożyczek podporządkowanych, środków zgromadzonych na rachunkach bankowych klientów oraz własnych wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych. 2.3. Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji Przychody z tytułu opłat i prowizji ujmowane są z chwilą wykonania usługi. Prowizje z tytułu udzielonych kredytów są ujmowane w rachunku efektywnej stopy procentowej i zaliczane do przychodu odsetkowego. Prowizje dotyczące umów, które nie zostały uruchomione na datę pobrania lub zapłacenia prowizji, korygują wartość efektywnej stopy procentowej w dacie uruchomienia środków. Prowizje dla umów kredytowych, które nie zostały uruchomione są jednorazowo zaliczane do rachunku zysków i strat w dacie wygaśnięcia umowy kredytowej. Prowizje za postawione do dyspozycji klienta transze kredytowe (za zaangażowanie) naliczane są równomiernie w okresie świadczenia usługi. Kwota prowizji jest rozliczana w czasie liniowo na przestrzeni okresu, którego dotyczy transakcja objęta prowizją. Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji, dla których nie znajduje zastosowania metoda efektywnej stopy procentowej, ujmowane są zgodnie z zasadą memoriału w chwili wykonania usługi. Koszty prowizji dotyczące kwot zapłaconych od zaciągniętych kredytów, wyemitowanych papierów wartościowych korygują wartość efektywnej stopy procentowej w dacie uruchomienia środków, bądź w dacie zapłaty, jeśli ta nastąpiła po dniu uruchomienia środków i są prezentowane w linii kosztów odsetkowych. Koszty prowizji od innych operacji zaliczane są jednorazowo do rachunku zysków i strat. 2.4. Przychody i koszty z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami Bank traktuje oferowane produkty ubezpieczeniowe jako powiązane z instrumentami finansowymi, gdy produkt ubezpieczeniowy jest oferowany klientowi wyłącznie z danym instrumentem finansowym, tj. nie ma możliwości zakupu w Banku produktu ubezpieczeniowego identycznego co do formy prawnej, warunków i treści ekonomicznej bez zakupu instrumentu finansowego. W Banku nie występują produkty ubezpieczeniowe niepowiązane z instrumentami finansowymi. Przychody z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami ujmuje się częściowo w przychodach odsetkowych, a częściowo w przychodach prowizyjnych w oparciu o analizę relatywnej wartości godziwej każdego z tych produktów. Wynagrodzenie zaliczane do przychodów odsetkowych rozliczane jest w czasie w ramach kalkulacji efektywnej stopy procentowej dla powiązanego kredytu. Wynagrodzenie ujmowane w przychodach z tytułu prowizji ujmowane jest częściowo jednorazowo, a częściowo rozkładane jest liniowo w czasie na podstawie analizy stopnia zaawansowania usługi. Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktu ubezpieczeniowego są rozliczane w analogiczny sposób do rozliczania przychodów, z zachowaniem zasady współmierności przychodów i kosztów. Część kosztów jest traktowana jako element korygujący wyliczenie przychodów odsetkowych przy użyciu efektywnej stopy procentowej, a pozostała część tych kosztów rozpoznawana jest jednorazowo lub jest rozliczana w czasie w ramach kosztów prowizyjnych. 9

W stosunku do produktów ubezpieczeniowych traktowanych jako powiązane z kredytem Bank dokonuje również szacunku wynagrodzenia, które będzie w przyszłości zwracane z tytułu wcześniejszego zakończenia umowy ubezpieczeniowej i odpowiednio pomniejsza rozpoznawane przychody odsetkowe lub prowizyjne. W przypadku produktów powiązanych, gdy składka jest pobierana miesięcznie, a klient ma możliwość na bieżąco przystąpić do ubezpieczenia lub z niego zrezygnować, przychód rozpoznawany jest miesięcznie na bazie kasowej w przychodach prowizyjnych. Przy rozpoznawaniu przychodów odsetkowych w zakresie ubezpieczenia powiązanego z kredytem hipotecznym, w odniesieniu do przychodów ze składki pobranej jednorazowo za okres pierwszych dwóch lat, Bank na zasadzie liniowej w ramach przychodów odsetkowych zrównuje poziom rozpoznawanych przychodów w tym okresie z poziomem późniejszego wynagrodzenia jakie otrzymuje ze składki regularnej na bazie miesięcznej pobieranej po drugim roku ochrony ubezpieczeniowej. Od dnia 31 marca 2015 roku, w związku z rozwiązaniem z tym dniem umowy o premię pieniężną, która została zawarta 7 stycznia 2014 roku pomiędzy Bankiem, a BRE Ubezpieczenia Sp. z o. o. (obecnie mfinanse S.A.) Bank nie pobiera wynagrodzenia z tytułu oferowanych produktów ubezpieczeniowych powiązanych z produktem kredytowym. 2.5. Sprawozdawczość dotycząca segmentów Segment operacyjny jest to komponent jednostki: który angażuje się w działalność gospodarczą, w związku z którą można uzyskiwać przychody i ponosić koszty (w tym przychody i koszty związane z transakcjami z innymi komponentami tej samej jednostki), którego wyniki działalności są regularnie przeglądane przez główny organ odpowiedzialny za podejmowanie decyzji operacyjnych w jednostce oraz wykorzystujący te wyniki przy podejmowaniu decyzji o zasobach alokowanych do segmentu i przy ocenie wyników działalności segmentu, oraz w przypadku którego są dostępne oddzielnie informacje finansowe. Sprawozdawczość segmentów działalności jest przedstawiana na tej samej podstawie, co zastosowana do celów sprawozdawczości wewnętrznej (kierownictwa). Kierownictwo oznacza funkcję, która polega na alokacji zasobów do segmentów działalności i przeprowadzaniu oceny ich wyników. Bank przyjął, iż rolę kierownictwa zgodnie z definicją MSSF 8 pełni Zarząd Banku. Zgodnie z MSSF 8 Bank wyodrębnił następujące segmenty operacyjne: Kredyty komercyjne, Kredyty detaliczne, Pozostałe kredyty oraz Pozycje nieprzypisane aktywów", szczegółowo opisane w Nocie 6. 2.6. Aktywa finansowe/zobowiązania finansowe 2.6.1. Aktywa finansowe Bank klasyfikuje swoje aktywa finansowe do następujących kategorii: aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, pożyczki i należności, aktywa finansowe utrzymywane do terminu zapadalności, aktywa finansowe dostępne do sprzedaży, O klasyfikacji aktywów finansowych decyduje kierownictwo Banku w momencie ich początkowego ujęcia. Aktywa finansowe w momencie początkowego ujęcia są wyceniane w wartości godziwej powiększonej, w przypadku składnika aktywów finansowych niewycenianego w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, o powiązane koszty transakcji. Standaryzowane transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, utrzymywanych do terminu zapadalności i dostępnych do sprzedaży ujmuje się na dzień rozliczenia transakcji - dzień w którym Bank dostarcza 10

lub otrzymuje dany składnik aktywów. Zmiany w wartości godziwej pomiędzy datą zawarcia transakcji a datą jej rozliczenia w przypadku aktywów wycenianych w wartości godziwej ujmuje się w rachunku zysków i strat lub w innych pozycjach kapitału własnego. Kredyty wykazywane są w momencie wypłaty gotówki na rzecz kredytobiorcy. Pochodne instrumenty finansowe są ujmowane począwszy od dnia zawarcia transakcji. Składnik aktywów finansowych zostaje usunięty z bilansu, gdy Bank traci kontrolę nad prawami umownymi składającymi się na dany instrument finansowy; zazwyczaj ma to miejsce w przypadku sprzedaży instrumentu lub gdy wszystkie przepływy środków pieniężnych przypisane danemu instrumentowi przechodzą na niezależną stronę trzecią. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Kategoria ta obejmuje dwie podkategorie: aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz aktywa finansowe wyznaczone w momencie ich początkowego ujęcia jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Składnik aktywów finansowych zalicza się do tej kategorii, jeżeli nabyty został przede wszystkim w celu sprzedaży w krótkim terminie. Instrumenty pochodne również zalicza się do przeznaczonych do obrotu, o ile nie zostały przeznaczone na zabezpieczenia zgodnie z definicją MSR 39. Jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Bank klasyfikuje instrumenty pochodne. W prezentowanych w niniejszym sprawozdaniu okresach sprawozdawczych, Bank nie wyznaczył żadnych instrumentów finansowych w momencie ich początkowego ujęcia jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Wycena i wynik ze sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ujęte są w wyniku na działalności handlowej z wyjątkiem wyniku odsetkowego na instrumentach pochodnych, który prezentowany jest w wyniku odsetkowym w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych zaklasyfikowanych do księgi bankowej lub w pozycji Przychody/koszty odsetkowe na instrumentach pochodnych zawartych w ramach rachunkowości zabezpieczeń. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat są na koniec okresu sprawozdawczego wyceniane według wartości godziwej. Zyski i straty wynikające ze zmian wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat są wykazywane w rachunku zysków i strat w okresie, w którym powstały, w pozycji wynik na działalności handlowej. Pożyczki i należności Pożyczki i należności to niezaliczane do instrumentów pochodnych aktywa finansowe o ustalonych lub możliwych do ustalenia płatnościach, nienotowane na aktywnym rynku. Powstają wówczas, gdy Bank wydaje środki pieniężne, towary lub usługi bezpośrednio dłużnikowi, nie mając zamiaru wprowadzać swojej należności do obrotu. Pożyczki i należności wykazywane są według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu), z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Aktywa finansowe utrzymywane do terminu zapadalności Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności (UDTZ) to niezaliczane do instrumentów pochodnych aktywa finansowe o ustalonych lub możliwych do ustalenia płatnościach i ustalonym terminie zapadalności, które Bank zamierza i jest w stanie utrzymać do terminu zapadalności, notowane na aktywnym rynku. W przypadku sprzedaży przez Bank przed terminem zapadalności części aktywów utrzymywanych do terminu zapadalności, której nie można uznać za nieistotną, następuje tzw. zarażenie portfela UDTZ, a tym samym wszystkie aktywa z tej kategorii są przekwalifikowane do kategorii dostępnych do sprzedaży. W prezentowanych w niniejszym sprawozdaniu okresach sprawozdawczych, w Banku nie było aktywów utrzymywanych do terminu zapadalności. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży to inwestycje, które Bank zamierza utrzymywać przez czas nieokreślony. Mogą one zostać sprzedane, np. w celu poprawy płynności, w reakcji na zmiany stóp procentowych, kursów wymiany walut lub cen instrumentów kapitałowych. Przychody/koszty z tytułu odsetek od aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży ujmuje się w wyniku z tytułu odsetek. 11

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży i aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat są na koniec okresu sprawozdawczego wyceniane według wartości godziwej. Pożyczki i należności oraz inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności wykazywane są według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu), z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Zyski i straty z tytułu zmiany wartości godziwej aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są odnoszone bezpośrednio na pozostałe dochody całkowite do czasu usunięcia danego składnika aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej lub wystąpienia utraty wartości wówczas łączna kwota zysków lub strat ujmowanych dotychczas w pozostałych dochodach całkowitych wykazywana jest w rachunku zysków i strat. Jednakże, odsetki naliczane według efektywnej stopy procentowej ujmowane są w rachunku zysków i strat. Jeżeli w następnym okresie wartość godziwa instrumentu dłużnego dostępnego do sprzedaży wzrośnie, a wzrost ten może być obiektywnie łączony ze zdarzeniem następującym po ujęciu straty z tytułu utraty wartości w rachunku zysków i strat, to kwotę odwracanego odpisu ujmuje się w rachunku zysków i strat. Dywidendy z tytułu instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży są wykazywane w rachunku zysków i strat w momencie ustanowienia prawa jednostki do otrzymania płatności. Wartość godziwa inwestycji notowanych na aktywnym rynku wynika z ich bieżącej wartości rynkowej. W prezentowanych w niniejszym sprawozdaniu okresach sprawozdawczych, w Banku nie było instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży. 2.6.2. Zobowiązania finansowe Bank klasyfikuje swoje zobowiązania finansowe do następujących kategorii: zobowiązania wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, pozostałe zobowiązania finansowe. Przez zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat rozumie się: zobowiązania przeznaczone do obrotu, które zostały zaciągnięte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z krótkoterminowych zmian cen oraz wahań innych czynników rynkowych, inne zobowiązania finansowe, bez względu na zamiary jakimi kierowano się przy zawieraniu kontraktu, jeżeli stanowią one składnik portfela podobnych zobowiązań finansowych, co do którego jest duże prawdopodobieństwo realizacji w krótkim terminie zakładanych korzyści ekonomicznych, pochodne instrumenty finansowe, zobowiązania zaklasyfikowane jako wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat decyzją Banku. Poza instrumentami pochodnymi w prezentowanych w niniejszym sprawozdaniu okresach sprawozdawczych Bank nie sklasyfikował żadnego innego zobowiązania finansowego jako wycenianego w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Do grupy pozostałych zobowiązań finansowych zalicza się w szczególności: środki na rachunkach bankowych, depozyty przyjęte od klientów, otrzymane pożyczki podporządkowane, kredyty otrzymane, inne zobowiązania finansowe z odroczonym terminem płatności, wyemitowane przez Bank dłużne papiery wartościowe (listy zastawne i obligacje), zobowiązania z tytułu dostaw i usług. Pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane są według zamortyzowanego kosztu przy wykorzystaniu metody efektywnej stopy procentowej. 12

2.7. Kompensowanie instrumentów finansowych Aktywa i zobowiązania finansowe kompensuje się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie netto, jeżeli występuje możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej prawo do skompensowania ujętych kwot oraz zamiar rozliczenia ich w kwocie netto lub jednoczesnej realizacji danego składnika aktywów i uregulowania zobowiązania. 2.8. Utrata wartości aktywów finansowych Aktywa wykazywane według zamortyzowanego kosztu Na koniec każdego okresu sprawozdawczego Bank ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości danego składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. O utracie wartości składnika lub grupy aktywów finansowych i stratach poniesionych z tego tytułu mowa jest wyłącznie wtedy, gdy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości na skutek wydarzenia lub wydarzeń, które nastąpiły po pierwotnym ujęciu danego składnika aktywów ( zdarzenie powodujące stratę ) oraz gdy to zdarzenie (lub zdarzenia) ma wpływ na możliwe do wiarygodnego oszacowania przyszłe przepływy pieniężne dotyczące tego aktywa lub grupy aktywów finansowych. Zasady pomiaru utraty wartości oraz kalkulacji odpisów na utratę wartości kredytów i pożyczek zostały przedstawione w Nocie 3.1.3. Nieściągalne kredyty są spisywane w ciężar odpisów na utratę wartości kredytów. Przed spisaniem kredytu przeprowadzane są wszystkie wymagane procedury i ustalana jest kwota straty. W przypadku odzyskania uprzednio spisanej kwoty, odpowiednio zmniejszana (zgodnie z MSR 39) jest wysokość odpisów z tytułu utraty wartości kredytów w rachunku zysków i strat. Jeżeli w następnym okresie wysokość straty z tytułu utraty wartości zmniejszy się na skutek zdarzenia, które nastąpiło po wystąpieniu utraty wartości (np. poprawy oceny zdolności kredytowej dłużnika), wówczas uprzednio dokonany odpis z tytułu utraty wartości jest odwracany poprzez dokonanie odpowiedniej korekty konta odpisów aktualizujących. Kwota dokonanego odwrócenia wykazywana jest w rachunku zysków i strat. Należności spisane w ciężar odpisów, a nie umorzone podlegają ewidencji na kontach pozabilansowych. W przypadku należności spisanej bez umorzenia departament prowadzący obsługę merytoryczną należności prowadzi działania windykacyjne do czasu całkowitego ściągnięcia należności lub jej umorzenia. Działania te można wstrzymać, gdy są one nieskuteczne lub nieopłacalne albo zostały wyczerpane wszystkie możliwości odzyskania należności. Należności spisane podlegają wyksięgowaniu z kont pozabilansowych w przypadku gdy: należność została odzyskana, należność została umorzona. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Na koniec każdego okresu sprawozdawczego Bank ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości danego składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. W przypadku instrumentów klasyfikowanych jako inwestycje dostępne do sprzedaży, przy ocenie, czy nastąpiła utrata wartości, brany jest pod uwagę m.in. znaczny lub długotrwały spadek wartości godziwej papieru wartościowego poniżej jego ceny nabycia. Jeżeli istnieją tego rodzaju przesłanki dotyczące aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, łączna strata ustalona jako różnica pomiędzy kosztem nabycia a bieżącą wartością godziwą, pomniejszona o utratę wartości danego składnika aktywów uprzednio wykazaną w rachunku zysków i strat - zostaje wyksięgowana z kapitału własnego i ujęta w rachunku zysków i strat. Odpisy z tytułu utraty wartości instrumentów kapitałowych ujęte w rachunku zysków i strat nie są odwracane przez rachunek zysków i strat, lecz przez kapitał własny. Jeżeli w późniejszym okresie wartość godziwa instrumentu dłużnego klasyfikowanego jako dostępny do sprzedaży wzrośnie, a wzrost ten będzie można obiektywnie powiązać ze zdarzeniem, które nastąpiło po ujęciu utraty wartości w rachunku zysków i strat, wówczas odpis z tytułu utraty wartości jest odwracany w rachunku zysków i strat. 13

Umowy renegocjowane Bank traktuje renegocjację warunków umownych pożyczek i kredytów jako przesłankę utraty wartości, chyba, że renegocjacja warunków umownych nie była wymuszona sytuacją dłużnika, a przeprowadzona była na normalnych zasadach biznesowych. Następnie Bank ocenia, czy utrata wartości takich pożyczek i kredytów powinna zostać rozpoznana na bazie indywidualnej czy grupowej. Zasadą generalną w polityce restrukturyzacji prowadzonej przez Bank jest możliwie najwcześniejsze rozpoznanie przyczyn zagrożeń spłaty udzielonego kredytu na warunkach określonych w umowie kredytowej i postawienie diagnozy czy zagrożenia te leżą po stronie rynku czy po stronie przedsiębiorcy. W przypadku zagrożeń wynikających z sytuacji na rynku, Bank prowadzi politykę restrukturyzacji udzielonego kredytu w kierunku realizacji strategii stay, zakładającej utrzymanie relacji z kredytobiorcą i polegającej na takiej zmianie warunków udzielonego kredytu, która umożliwi przedsiębiorcy kontynuowanie działalności gospodarczej i jej dalszy rozwój w przypadku korzystnej zmiany warunków rynkowych. W przypadku zagrożeń leżących po stronie przedsiębiorcy, Bank prowadzi politykę restrukturyzacji udzielonego kredytu w kierunku realizacji strategii exit, zakładającej możliwie szybkie i bez strat zakończenie relacji z kredytobiorcą. Najbardziej istotnym czynnikiem branym pod uwagę przy restrukturyzacji udzielonych kredytów jest zakładany czas spłaty kredytu, przy czym Bank przedkłada prowadzenie restrukturyzacji nad windykację, chyba że restrukturyzacja nie przynosi wymiernych efektów. W przypadku restrukturyzacji warunków spłaty kredytów Bank jest elastyczny w zakresie stosowanych marż, prowizji i opłat, pod warunkiem, że zagwarantowana jest spłata całej wartości bieżącej kredytu. Ze względu na specyfikę oferowanego przez Bank produktu kredytowego (kredyt hipoteczny), Bank preferuje w przypadku kalkulacji utraty wartości, przyjmowanie założenia o przyszłych wpływach pieniężnych pochodzących ze sprzedaży aktywów na których Bank ma ustanowione hipoteki w czasie wynikającym ze standardowych okresów likwidacji tych aktywów, a nie z wpływów pochodzących z wpłat własnych kredytobiorcy lub realizacji innych zabezpieczeń, chyba że takie wpływy są prawie pewne. Określony regulacjami wewnętrznymi zestaw działań związanych z renegocjacją i restrukturyzacją warunków umów kredytowych zdefiniowany jako polityka Banku w zakresie forbearance został opisany w Nocie 3.1.5. 2.9. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych obejmują pozycje zapadalne w ciągu trzech miesięcy od dnia nabycia, w tym: kasę i środki w banku centralnym o nieograniczonych możliwościach dysponowania, bony skarbowe oraz inne kwalifikujące się bony, kredyty i pożyczki udzielone innym bankom, należności od innych banków oraz krótkoterminowe papiery wartościowe Skarbu Państwa. Środki pieniężne wyceniane są według metody zamortyzowanego kosztu. 2.10. Pochodne instrumenty finansowe i rachunkowość zabezpieczeń Pochodne instrumenty finansowe wykazywane są w wartości godziwej począwszy od dnia zawarcia transakcji. Wartość godziwą ustala się w oparciu o notowania instrumentów na aktywnych rynkach, w tym w oparciu o ceny niedawno zawartych transakcji lub w oparciu o techniki wyceny, w tym modele bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych oraz modele wyceny opcji, w zależności od tego, który ze sposobów jest w danym przypadku właściwy. Wszystkie instrumenty pochodne o dodatniej wartości godziwej wykazuje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa, a o wartości ujemnej jako zobowiązania. Najlepszym wskaźnikiem wartości godziwej instrumentu pochodnego w momencie jego początkowego ujęcia jest cena zawarcia transakcji (czyli wartość godziwa zapłaconej lub otrzymanej zapłaty), chyba że wartość godziwa tego instrumentu może być określona poprzez porównanie z innymi aktualnymi transakcjami rynkowymi dotyczącymi tego samego instrumentu (nie poddanego modyfikacji) lub na podstawie technik wyceny opartych wyłącznie 14

na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych. Jeżeli taka cena jest znana, Bank wykazuje zyski lub straty pierwszego dnia. Sposób ujmowania zmian wartości godziwej zależy od tego, czy dany instrument pochodny jest wyznaczony jako instrument zabezpieczający, a jeżeli tak, to także od rodzaju zabezpieczanej pozycji. Bank wyznacza niektóre instrumenty pochodne jako zabezpieczenie wartości godziwej ujętego składnika zobowiązania (wyemitowanych listów zastawnych na stopę stałą). W odniesieniu do instrumentów pochodnych zabezpieczających pozycje Banku, stosuje się rachunkowość zabezpieczeń, pod warunkiem spełnienia określonych w MSR 39 kryteriów tzn.: W momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznaczono i udokumentowano powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem przez jednostkę oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji, charakter zabezpieczanego ryzyka, a także sposób, w jaki jednostka będzie oceniała efektywność instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zagrożenia zmianami wartości godziwej pozycji zabezpieczanej; Oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce efektywne w kompensowaniu zmian wartości godziwej wynikających z zabezpieczanego ryzyka, zgodnie z udokumentowaną pierwotnie strategią zarządzania ryzykiem, dotyczącą tego konkretnego powiązania zabezpieczającego; Efektywność zabezpieczenia można wiarygodnie ocenić, tj. wartość godziwa związana z pozycją zabezpieczaną wynikająca z zabezpieczanego ryzyka oraz wartość godziwa instrumentu zabezpieczającego, mogą być wiarygodnie wycenione; Zabezpieczenie jest na bieżąco oceniane i stwierdza się jego wysoką efektywność we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zabezpieczenie zostało ustanowione. Bank dokumentuje cele zarządzania ryzykiem i strategię zawierania transakcji zabezpieczających oraz w momencie zawarcia transakcji, relację między instrumentem zabezpieczającym a zabezpieczaną pozycją. Bank dokumentuje również własną ocenę efektywności transakcji zabezpieczających przed zmianami wartości godziwej, mierzoną zarówno prospektywnie jak i retrospektywnie od momentu ustalenia oraz przez cały okres trwania relacji instrumentu zabezpieczającego z zabezpieczaną pozycją. Zabezpieczenie wartości godziwej Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych wyznaczonych i kwalifikujących się jako zabezpieczenia wartości godziwej ujmuje się w rachunku zysków i strat wraz z odpowiadającymi im zmianami wartości godziwej zabezpieczanego składnika zobowiązania odnoszącego się do ryzyka, przed którym Bank się zabezpiecza. Korektę wartości bilansowej instrumentu zabezpieczanego Bank ujmuje w odrębnej pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej. W przypadku, gdy zabezpieczenie przestało spełniać kryteria stosowania rachunkowości zabezpieczeń, korektę wartości bilansowej instrumentu zabezpieczanego, wycenionego według efektywnej stopy procentowej, rozlicza się w czasie w rachunku zysków i strat w okresie pozostałym do terminu wymagalności/zapadalności. Instrumenty pochodne niespełniające kryteriów rachunkowości zabezpieczeń Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych niespełniających kryteriów rachunkowości zabezpieczeń wykazywane są w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Zasady kalkulacji wartości odpisu (korekty wyceny) z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta od wyceny instrumentów pochodnych ryzyka rynkowego Odpis z tytułu ryzyka kredytowego (korekta wyceny) dla instrumentów pochodnych tworzony jest dla klientów w sektorze finansowym, którzy nie zostali zaklasyfikowani do kategorii default lub default techniczny oznaczający default wynikający z naruszenia zapisów umowy (np. nie wywiązanie się z pokrycia kosztów wynikających z transakcji mimo, że należność główna została terminowo uregulowana). Kwota odpisu jest sumą oczekiwanych na poszczególnych transakcjach zawartych z danym kontrahentem strat kredytowych z tytułu defaultu tego kontrahenta, które ujawnią się do terminu zapadalności poszczególnych instrumentów pochodnych. Oczekiwana strata z tytułu ryzyka kontrahenta szacowana jest w podziale na kontrahentów - łącznie dla wszystkich transakcji kontrahenta w oparciu 15