Ewolucja ICT trendy techniczne i nowe modele biznesowe

Ewolucja ICT trendy techniczne i nowe modele biznesowe Piotr Gajowniczek, Marek Średniawa Instytut Telekomunikacji PW Studia Podyplomowe: Podstawy telekomunikacji dla nieinżynierów

Motto: Przewidywanie jest trudne ponieważ zwykle dotyczy przyszłości Niels Bohr 2

Niektóre wcześniejsze przewidywania Telefon ma zbyt wiele wad aby go poważnie traktować jako środek komunikacji. To bezwartościowe urządzenie - Western Union, 1876 Myślę, że na świecie może być zapotrzebowanie na pięć komputerów - Thomas Watson, chairman of IBM, 1943 Nikt nie ma żadnego powodu aby mieć komputer w domu - Ken Olsen, DEC, 1977 640 KB pamięci powinno wystarczyć każdemu - Bill Gates, 1981 3

TOM i etom

Zakres zarządzania pierwszy rzut oka Zarządzanie biznesowe Zarządzanie usługami Zarządzanie bezpieczeństwem Zarządzanie siecią Zarządzanie rozliczaniem Eksplotatacja i utrzymanie Eksploatacja i sterowanie Obsługa alarmów Analiza wydajności Zarządzanie ruchem Pomiary ruchu Sterowanie ruchem Obsługa zamówień Nadzór sieci QoS!! Czas rzeczywisty Sieć telekomunikacyjna Analiza ruchu Planowanie sieci Nie w czasie rzeczywistym Planowanie 5

Podejście TMF do zarządzania sieciami Wspólna platforma procesów biznesowych Procesy Reguły implementacji plug & play Systemy Integracja Informacja Wspólne modele informacyjne służące integracji procesów Produkty Współpraca gotowych produktów 6

Model statyczny procesów biznesowych operatora Customer Customer Interface Management Process Sales Service Planning/ Development Order Handling Service Configuration Problem Handling Customer Care Processes Service Problem Resolution Customer QoS Management Service Quality Management Service Development and Operations Processes Invoicing/ Collections Rating and Discounting Information Systems Management Processes Network Planning/ Development Network Provisioning Network Inventory Management Network Maintenance & Restoration Network and Systems Management Processes Network Data Management Element Management, Technology Related Physical Network and Information Technology 7

Klasyfikacja procesów biznesowych operatora Fulfillment Assurance Billing Udostępnianie Eksploatacja i utrz. Rozliczanie Sales Order Handling Problem Handling Customer Care Processes Customer QOS Management Invoicing/ Collections Service Planning/ Development Service Configuration Service Problem Resolution Service Quality Management Rating and Discounting Service Development and Operations Processes Network Planning/ Development Network Provisioning Network Inventory Management Network Maintenance & Restoration Network Data Management Network and Systems Management Processes 8

Udostępnianie usług C U S T O M E R Order Status and Selling Completion 1 Sales 3A 2 20A Inquiry 20 Order Status and Completion 3 Order (Customer enabled reconfiguration) Order Handling Pre-order Order Network Provisioning 19Service Complete Network Element Mgmt & Network Elements Other SPs Service Configuration 4 Service Request Configure 5 Assignment Request 18 Assignment Complete 6. Assign/Activate 17 Update Network Config. Complete Network Config & Routing Configure 13 Test Request Test Mgmt 8 16 Test Complete 7 Test 11 12 Install Request & Workforce Complete Mgmt Security 9 10 Install 14 15 Access Element Config & Complete Network Config Request Network Access Check & Complete Network Inventory Mgmt Perform Test & Test Data Legenda: Assurance & Billing Processes Activity Process/ Sub-process Cross-FAB Domain Interface Inter/Intra Process/ Sub-process Interface 9

Eksploatacja i utrzymanie usług to Fulfilment Processes customer alert(tt) 6. (Service (Re) Configuration) 7. trouble report (Trouble Ticket) Problem Handling Service Problem Resolution 5.notify problem/fix Report Decide Repair 10. service impact 8. report problem data Customer QoS Management Determine SLA Violations 9. SLA impact Service Quality Management Monitor SLAs (SLA rebate, etc) to Billing Processes Key: Activities Processes Cross FAB Process I/f Inter-process I/f Inter SP process I/f 3. (Network (Re) Configuration) Network Inventory Management Allocate Resources 4.Work order Detect Fault Decide Repair Network Maintenance & Restoration Test 1.alarm/event data Isolate Root Cause 2. report degradation Other Providers Network Data Management 1.network data Detect Perf/Traffic Problems Network Element Management & Network Elements 10

Naliczanie opłat i rozliczanie from Fulfilment Processes (Ordering) Activate Billing Cycle Customer Account Invoicing & Collection Collect Invoice 4. Generate Bills Customer (Billing inquiry & Payments) Special discounts 3. Summarized bill content from Assurance Processes (Problem Handling) SLA violations Rating & Discounting Discount Rate 2. Aggregated usage data Other Providers Network Data Management 1. network (usage) data Aggregate Collate Collect Key: Activities Processes Network Element Management & Network Elements Cross FAB Process I/f Inter-process I/f Inter SP process I/f 11

Przesłanki koncepcji systemu zarządzania następnej generacji (Next Generation OSS NGOSS) Procesy biznesowe Zarządzanie Firmą NGOSS TMN Oprogramowanie COTS 12

etom: enhanced Telecom Operations Map Customer Strategy, Infrastructure & Product Operations Strategy & Commit Infrastructure Lifecycle Management Product Lifecycle Management Operations Support and Readiness Fulfillment Assurance Billing Marketing & Offer Management Customer Relationship Management Service Development & Management Service Management & Operations Resource Development and Management (Application, Computing and Network) Resource Management & Operations (Application, Computing and Network) Supply Chain Development and Management Supplier/Partner Relationship Management Enterprise Management Strategic & Enterprise Planning Brand Management, Market Research & Advertising Stakeholder & External Relations Management Disaster Recovery, Security & Fraud Management Financial & Asset Management Human Resources Management Research & Development, Technology Acquisition Enterprise Quality Management, Process & IT Planning & Architecture 13

Ordering 3 Use Case Thu Apr 05 12:47:19 2001 Use Case Diagram Customer OSS Customer Customer Relationship Management Information Service Development and Op'ns Management Resource Infras'ture Dev't and Mngmnt Supplier/ Partner Gateway Services Gateway Interface Pre-Order Feasibility Request Made Customer Management Interface CustomerContact <<SDM>> ProductRequest <<SDM>> * Customer <<SDM>> Receive Pre-Order Feasibility Request Assess Service Availability Determine Resource Availability Customer Order Manager Customer Management Services Qualify Customer Provider Services InvoiceInquiry <<SDM>> CreditViolation <<SDM>> Identify Solution Alternatives Provide Service Availability Date Provide Availability Date Ordering 3 Process Update Customer Contact Record No Action Required <<SDM>> ProductCatalog * ProductService <<SDM>> Product Fulfillment Manager Product Management Services Solution Alternatives Available Business Management Warstwy TMN odpowiadają warstwom TOM Service Management Network Management Element Management Procesy TOM są ujęte w obszarze FAB modelu etom etom odwzorowuje perspektywę biznesową NGOSS NGOSS Knowledge Base Service Implementation Contract Interface 14

Obszar eksploatacji Operations FAB pozostaje rdzeniem obszaru eksploatacji Operations Support & Readiness Fulfillment Assurance Billing Wspomaganie eksploatacji i gotowość są oddzielone od FAB Zachowane grupowanie procesów w poziomych warstwach Customer Relationship Management Service Management & Operations Resource Management & Operations (Application, Computing and Network) Supplier/Partner Relationship Management 15

Operations Operations Support & Readiness Customer Relationship Management CRM Operations Support & Process Management Sales & Channel Management CRM Operations Readiness Obszar eksploatacji Fulfillment Assurance Billing Marketing Fulfillment Response Selling Order Handling Customer Interface Management Problem Handling Retention & Loyalty Customer QoS / SLA Management Billing & Collections Management Service Management & Operations SM&O Support & Process Management Service Management & Operations Readiness Service Configuration & Activation Service Problem Management Service Quality Analysis, Action & Reporting Service & Specific Instance Rating Resource Management & Operations RM&O Support & Process Management Resource Management & Operations Readiness Resource Provisioning & Allocation to Service Instance Resource Problem Management Resource Quality Analysis, Action & Reporting Resource Data Collection, Analysis & Control Supplier/Partner Relationship Management S/PRM Operations Support & Process Management S/P Relationship Management Operations Readiness S/P Buying S/P Purchase Order Management S/P Problem Reporting & Management S/P Performance Management Supplier/Partner Interface Management S/P Settlements & Billing Management 16

Obszar strategii, infrastruktury i produktu SIP obejmuje zarządzanie strategią i cyklem życiowym procesów wspomagania eksploatacji: Strategia i zobowiązania Zarządzanie cyklem życiowym infrastruktury Zarządzanie cyklem życiowym produktów SIP grupuje procesy w warstwy Strategy, Infrastructure & Product Strategy & Commit Infrastructure Lifecycle Management Marketing & Offer Management Service Development & Management Resource Development & Management (Application, Computing and Network) Product Lifecycle Management Supply Chain Development & Management 17

Obszar SIP Strategy, Infrastructure & Product Strategy & Commit Marketing & Offer Management Infrastructure Lifecycle Management Product Lifecycle Management Market Strategy & Policy Product & Offer Business Planning & Commitment Product & Offer Portfolio Strategy, Policy & Planning Product & Offer Portfolio Capability Delivery CRM Capability Delivery Marketing Capability Delivery Product Development & Retirement Sales & Channel Development Marketing Communications & Promotion Product, Marketing & Customer Performance Assessment Service Development & Management Service Strategy & Policy Service Planning & Commitment Service & Operations Capability Delivery Service Development & Retirement Service Performance Assessment Resource Development & Management Resource & Technology Strategy & Policy Resource & Technology Plan & Commitment Resource & Operations Capability Delivery Resource Development Resource Performance Assessment Supply Chain Development & Management Supply Chain Strategy & Policy Supply Chain Planning & Commitment Supply Chain Capability Availability Supply Chain Development & Change Management Supply Chain Performance Assessment 18

MVNO/MVNE

MVNO motto Nie trzeba kupować browaru aby wypić szklankę piwa! 20

MVNO podstawowa definicja MVNO - przedsiębiorca telekomunikacyjny nie posiadający licencji bądź zezwolenia na wykorzystywanie pasm częstotliwości z zakresu telefonii komórkowej (GSM/UMTS), ale który sprzedaje pod swoją marką: Usługi mobilne Własny identyfikator sieci i karty SIM wykorzystując sieć dostępową i pasmo istniejącego operatora mobilnego MVNO może podpisać swoje umowy o współpracy międzyoperatorskiej z innymi operatorami 21

Odmiany MVNO MVNO Pełny MVNO Operator usługi Pośrednik 22

Odmiany MVNO Pośrednik - Reseller Oferuje produkty i usługi macierzystego MNO Model biznesowy kwiaciarki hurtowy zakup usług od MNO detaliczna sprzedaż dla klientów Operator usługi Przejmuje na siebie część procesów biznesowych i funkcji operatora mobilnego w celu oferowania innowacyjnych usług, stosowania własnych taryf i oferowania pakietów usługowych Pełny MVNO Ma kontrolę nad własną ofertą usługową dzięki posiadaniu platform usługowych i infrastruktury sieci transportowej Korzysta z sieci dostępowej i pasma macierzystego MNO MVNE - Mobile Virtual Network Enabler Szczególny przypadek pełnego MVNO Oferuje usługi dla innych podmiotów MVN, którzy nie mają kompetencji telekomunikacyjnych / IT Zazwyczaj firma z branży telekomunikacyjnej lub IT 23

Pełny MVNO Odmiany MVNO Posiada własną sieć szkieletową i centrale MSC Pośredni MVNO Pozyskuje usługi sieciowe od MNO, ale ma własny HLR lub współużytkuje HLR MNO Lekki MVNO Wykorzystuje swoją markę do sprzedaży prostych usług bez wodotrysków ( no thrills ) - reseller Pozostałe procesy biznesowe i eksploatację sieci powierza MNO i ewentualnie MVNE Opcjonalnie dostarcza własne aplikacje i treści 24

MVNO modele biznesowe MNO Sieć dostępowa Sieć szkieletowa Platforma usługowa Zarządzanie klientami Billing i CRM Marketing Kanały sprzedaży MNO Operator usługi Reseller Pełny MVNO MVNE 25

Klasyczny przykład Virgin silna marka, mocne kanały, atrakcyjne treści, trafna reklama Marka Jedna z najlepiej rozpoznawalnych marek w segmencie ludzi młodych Marka MVNO Virgin silniejsza niż marki operatorów MNO Kanały sprzedaży 3,450 punktów sprzedaży detalicznej 330 Megastores i sklepów Our Price 3,120 partnerów detalicznych Największa sieć sprzedaży Treści Virgin Extras obejmuje dostęp do oferty z innych obszarów: Muzyka Podróże Rozrywka Treści, które reprezentują rozrywkę i wsparcie w codziennych sprawach kompleksowa obsługa podrózy 26

Klasyfikacja procesów biznesowych operatora Fulfillment Assurance Billing Udostępnianie Eksploatacja i utrzymanie Rozliczanie Sprzedaż Obsługa Zamówień Obsługa reklamacji Procesy kompleksowej obsługi klienta Zarządzanie jakością dla klienta Fakturowanie Planowanie i rozwój usług Konfiguracja usług Diagnozowanie problemów z usługami Zarządzanie jakością usług Wycena usług i upusty Procesy rozwoju usług i eksploatacji Planowanie i rozwój sieci Dostarczanie Sieci Zarządzanie Inwentaryzacją zasobów Utrzymanie sieci i odtwarzanie Zarządzanie danymi z sieci Procesy zarządzania siecią i systemami 27

Virgin Mobile procesy biznesowe Kompleksowa Obsługa klienta Virgin Mobile zleca na zewnątrz rozliczenia Rozliczanie Applikacje i treści One2One relizuje funkcje komutacji rutingu i transportu Komutacja/routing Transport Virgin jest jedynym punktem kontaktu dla w zakresie obsługi klientów, rozliczania, aplikacji i dostarczania treści Własność pasma MVNO Strony trzecie MNO Virgin Mobile zarządza wszystkimi interakcjami z użytkownikami, natomiast większość funkcji eksploatacyjnych przekazuje MNO i stronom trzecim 28

Tele2 procesy biznesowe Kompleksowa Obsługa klienta Rozliczanie Na początku wykorzystanie mechanizmów usług opłacanych z góry MNO Applikacje i treści Komutacja/routing Wykorzystanie własnych zasobów z stacjonarnej oferty dostępu do Internetu Tele2 realizuje funkcje kompleksowej obsługi klienta i eksploatacyjne Transport Własność pasma MVNO Strony trzecie MNO Tele2 wykorzystuje swoje istniejące zasoby sieciowe do realizacji usług 29

MNO i MVNO 30

MVNO i MVNE MVNE 31

Uwarunkowania sukcesu MVNO Silna rozpoznawalna marka Kanały dystrybucji Baza klientów Carrefour Mova, mbank mobile Avon Innowacyjny model biznesowy Społeczność Specyficzne treści Konieczne, co najmniej, 2 z 6 czynników! 32

Krytyczne czynniki sukcesu MVNO Kanały dystrybucyjne Rozpoznawalna / silna marka Baza klientów, Specyficzne treści Społeczność Innowacyjny model biznesowy lub usługa 33

Krytyczne czynniki sukcesu MVNO Dobra znajomość klienta Bezpośrednia relacja z klientem = niższe koszty pozyskania Znajomość zwyczajów / wzorców zachowania = ogniskowanie oferty Lojalna baza klientów Wyraźnie zdefiniowana grupa docelowa Sprzedaż wiązana, usługi telekomunikacyjne jako element pakietu, pakietyzacja usług Wyższy przychód na użytkownika Silna rozpoznawalna marka Siła komunikacji rynkowej Przydaje się przy migracji do usług konwergentnych Ochrona przed konkurentami przedstawiającymi oferty niszowe Główne czynniki związane marką Udział w rynku i zasięg Zakres oferowanych usług Poziom zadowolenia klientów Przychód / marża Rotacja klientów (churn) 34

I Ty możesz zostać MVNO! Operatorzy stacjonarni Firmy medialne ISP MVNO Sieci handlowe Silne Marki Banki 35

Społeczność - kryterium etniczne Lycamobile etniczny MVNO Właściciel - Lycatel: operator/dystrybutor kart telefonicznych opłacanych z góry; Działalność od czerwca 2006 r., > 1 mln użytkowników Belgia i Holandia Tanie połączenia międzynarodowe Oferta od niedawna również w Polsce 36

Innowacyjny model biznesowy Blyk darmowe usługi MVNO reklamowy zapraszani użytkownicy z grupy wiekowej 16-24 lat Finansowanie usług przez reklamodawców Odbiór x MMSów reklamowych dziennie -> użytkownik otrzymuje SMSy i minuty do sieci krajowych Bez subsydiowania telefonów Brak roamingu! Możliwość tradycyjnego doładowania konta Wielkiej Brytania, Holandia, Belgia, Hiszpania, Niemcy, 37

Brytyjski MVNO dla klientów z Europy Wschodniej Globalcell usługi dla klientów ze wschodniej Europy mieszkających w Wielkiej Brytanii Obsługa klientów w językach ojczystych polski, rosyjski, litewski, słowacki i angielski Kanały sprzedaży kart SIM prepaid i kuponów doładowujących sklepy, punkty sprzedaży prasy, wypożyczalnie DVD imprezy organizowane dla społeczności pochodzących z Europy Wschodniej na terenie Wielkiej Brytanii 38

Holandia dojrzały usług mobilnych Ponad 40 MVNO i SP 18% udziął w rynku telefonii mobilnej 3,5 mln użytkowników MVNO 18,5 mln kart SIM na 16,15 mln mieszkańców (penetracja ok. 113%) Tani roaming ( zadzwoń do domu ) Lebara, Ortel, Chippie, IDT, Ay Yildiz, Lycamobile; TrendCall, Amatus, Transatel; Sieci marketów AH Mobiel, Hema, Dexcom Usługi konwergentne UPC, Tele2 (600 tys.), Multikabel, Esprit Telecom (budowa operatora pan-europejskiego); Charytatywne Tommy Mobiel, Call4Care, Carey Mobiel Biznesowe debitel (1 mln), Intercity, Galaxy, Euphony Systemy lojalnościowe Countdown Mobile Bankowość Rabobank 39

MVNO w Europie Liczba MVNO Średni udział w rynku EU ok. 10%. Największy udział MVNO w rynku - W.Brytania i Niemcy: ok. 20% Źródło: GSMA, 2012. 40

Udział MVNO w rynku w Europie 2008-2013 Źródło: Analysys Mason, 2014 Więcej o MVNO w Europie i na świecie: http://www.prepaidmvno.com/mvno-companies/eu-mvno-companies/ 41

MVNO na świecie - 2012 42

MVNO na świecie udział w rynku Źródło: CSMG, 2012 43

Rynek MVNO w Polsce MVNO MNO Data uruchom. mbank mobile Polkomtel 13 grudnia 2006 MNI Telecom PTK Centertel 19 grudnia 2007 Mobilking Polska Telefonia Cyfrowa 25 lutego 2008 Carrefour Mova Polkomtel 9 kwietnia 2008 ASTER Sp. z o.o PTK Centertel 24 czerwca 2008 Cyfrowy Polsat Polska Telefonia Cyfrowa, PTK Centertel, Polkomtel, Sferia, Aero2, Mobyland 30 czerwca 2008 Netia P4 wrzesień 2008 tubiedronka Polska Telefonia Cyfrowa 19 stycznia 2009 wrodzinie CenterNet 11 lipca 2009 FM Group Mobile Polkomtel 5 października 2009 Inea PTK Centertel 18 stycznia 2010 Diallo (Dialog) Polkomtel 1 lutego 2010 Hyperfonia PTK Centertel 29 lipca 2010 FreeM Polkomtel 21 listopada 2010 Lycamobile Polkomtel 1 listopada 2011 W naszej Rodzinie Polkomtel 3 grudnia 2011 44

Rynek MVNO w Polsce - dziś Liczba użytkowników Przychody Źródło: UKE, 2013 45

MVNO niektóre porażki 46

A może M2M? MVNO w obszarze transmisji danych: Monitorowanie pozycji i tras pojazdów, statków i barek, cystern, kontenerów, ładunków niebezpiecznych itp. Telemetria: automatyczne zbieranie danych pomiarowych transmisja danych sterujących; Monitoring, instalacje alarmowe, przeciwpożarowe; Inne specjalistyczne systemy transmisji danych: Punkty sprzedaży, bankomaty, kioski informacyjne, Automatyczne opłaty za przejazd (autostrady) 47

MVNO - perspektywy 48

MVNO perspektywy nowe regulacje EU Nowe rozporządzenie EU dotyczące roamingu nr 531/2012 r. reguluje: opłaty hurtowe oraz detaliczne za wykonywanie połączeń realizowanych w roamingu opłaty hurtowe oraz detaliczne za wiadomości SMS w roamingu opłaty hurtowe i detaliczne za usługi transmisji danych w roamingu przejrzystość opłat detalicznych z tytułu połączeń realizowanych w roamingu i wiadomości SMS w roamingu przejrzystość oraz mechanizmy ochronne w zakresie detalicznych usług transmisji danych w roamingu odrębną sprzedaż detalicznych usług roamingu regulowanego (akty wykonawcze w tym zakresie mają obowiązywać od dnia 1 lipca 2014 r. Stymulacja rozwoju MVNO jako dostawcy usług roamingu 49

LLU, BSA i WLR

Warianty ULL i BSA ULL dostęp pełny M D F PSTN BSA Opcja 4: Prosta odsprzedaż Splitter Splitter modem ADSL DSLAM ATM BRAS Zarządzana sieć IP Internet ULL dostęp współdzielony BSA Opcja 1: Dostęp lokalny BSA Opcja 2: Dostęp ATM BSA Opcja 3: Dostęp IP 51

ULL dostęp pełny Operator korzystający CK PSTN Splitter DSLAM Sieć ATM BRAS Zarządzana sieć IP M D F PSTN Splitter Modem ADSL Sieć ATM Zarządzana Internet Splitter DSLAM BRAS sieć IP 52

ULL dostęp współdzielony M D F PSTN Splitter Modem ADSL Sieć ATM Zarządzana Internet Splitter DSLAM BRAS sieć IP Sieć ATM Zarządzana DSLAM BRAS sieć IP ULL- Dostęp p współdzielony Operator korzystający 53

Konfiguracje BSA wg ERG (x)dsl - dostęp Usługa transportowa Modem xdsl splitter* M D F DSLAM ATM BRAS Zarządzana sieć szkieletowa IP WWW (Internet) POTS/ISDN (*jeśli potrzebny PoP / Punkt przekazania ruchu Dostęp DSLAM Poziom ATM (parent / distant switch ) Poziom IP (zarządzany) www (niezarządzana sieć IP) 1 2 3 4 (liczby punktów połączenia nie jest specyfikowana) 54

BSA Opcja 1: dostęp lokalny na poziomie DSLAM M D F PSTN Splitter modem ADSL Sieć ATM Zarządzana dzana Internet Splitter DSLAM BRAS sieć IP Sieć ATM Zarządzana dzana BRAS sieć IP BSA - Dostęp p lokalny (Opcja cja 1) Operator korzystający cy 55

Opcja 2: dostęp lokalny lub zdalny regionalny na poziomie PoP ATM M D F PSTN Splitter modem ADSL Sieć ATM Zarządzana Internet Splitter DSLAM BRAS sieć IP BSA dostęp p regionalny PoP ATM (Opcja 2) BRAS Zarządzana sieć IP Operator korzystający 56

Opcja 3: dostęp na poziomie IP M D F PSTN Splitter Modem ADSL Sieć ATM Zarządzana Internet Splitter DSLAM BRAS sieć IP Ruter/BRAS Zarządzana sieć IP Dostęp p BSA PoP IP (Opcja 3) Operator korzystający 57

Opcja 4: prosta odsprzedaż usługi M D F PSTN Splitter modem ADSL Sieć ATM Zarządzana Internet Splitter DSLAM BRAS sieć IP Prosta odsprzedaż (Opcja 4) 58

WLR - definicja WLR (Wholesale Line Rental) hurtowy dostęp do sieci pakietu usług, standardowo oferowany przez zasiedziałego operatora sieci stacjonarnej jego detalicznym użytkownikom końcowym w ramach miesięcznej opłaty abonamentowej, który na zasadach hurtowych udostępniany jest do dalszej odsprzedaży alternatywnym dostawcom usług. 59

Model WLR Umowa detaliczna Operator Alternatywny zasiedziały sprzedaż usługodawca detaliczna sprzedaż detaliczna Umowa hurtowa Abonent Operator zasiedziały sprzedaż hurtowa Alternatywny usługodawca w pełni przejmuje na siebie działania i koszty Obsługi klienta Obsługi rozliczeń Marketingowe i dystrybucyjne Administracyjne Obsługi należności i reklamacji 60

WLR a ULL WLR usługa substytucyjna lub komplementarna względem ULL Centrala właściciela Linia abonencka MDF Centrala konkurenta 61

Sieciowe usługi IT

Przesłanki sieciowych usług IT Szansa dla operatorów telekomunikacyjnych by stać się znaczącymi graczami na rynku IT Dysponowanie rozbudowaną infrastrukturą, dzięki której można dostarczać usługi klientom Duża baza klientów biznesowych, którym oprócz typowych usług telekomunikacyjnych można oferować produkty z pogranicza IT Możliwość atrakcyjnej pakietyzacji 63

Przesłanki i bariery rozwoju usług ICT przez operatorów Wewnętrzne uwarunkowania operatora Potrzeba wzrostu i rozwoju Dążenie do zwiększenia marży Brak kompetencji i doświadczenia Ograniczenia finansowe (zadłużenie, capex) Presja konkurencji Inni operatorzy i podmioty oferujący usługi ICT Dominująca pozycja konkurencji Partnerzy IT jako konkurenci ICT Nastawienie klientów Klienci postrzegają usługi ICT jako logiczne rozszerzenie oferty usługowej operatora Klienci nie postrzegają operatorów jako wiarygodnych dostawców usług ICT Zmiana modelu biznesowego Technika IP i dostęp szerokopasmowy jako czynnik unifikujący Outsourcing i wirtualizacja usług Ryzyko akceptacji nowego modelu 64

Czym są usługi ICT? Typowe usługi typu B2B, czyli świadczone dla klientów biznesowych Outsourcing części lub całości operacji i infrastruktury IT/Telecom Rozwój tego typu usług jest możliwy dzięki postępującej konwergencji, czyli zacieraniu się granic między telekomunikacją i informatyką 65

Zakres usług ICT Usługi telekomunikacyjne Usługi głosowe, Usługi o wartości dodanej Usługi WAN i PABX Usługi z obszaru IT desktop services usługi LAN Hosting dostarczanie aplikacji implementacja Contact Center integracja z CRM i inne. W każdym obszarów usługa może mieć różny poziom kompleksowości od prostego produktu, poprzez zarządzanie usługą, rozwiązania zintegrowane, aż po outsourcing 66

Nowa szansa biznesowa: sieciowe usługi IT 1990 Dziś 2010 Zarządzane konwergentne usługi IT szansę tworzy połączenie sieci, rozwiązań IT i usług, które daje łączną wartość większą niż suma poszczególnych składników 67

Partnerzy BT w usługach ICT 4. Usługi doradcze 3. Usługi outsourcingu ICT 2. Usługi zarządzania aplikacjami 1. Usługi globalnej infrastruktury IP Źródło: BT 68

Portfolio sieciowych usług IT BT GS Zarządzane usługi sieciowe Rozwiązania sieciowe IP Outsourcing sieci (zarządzanie sieciami WAN/LAN przez stronę trzecią) Produkty sieciowe: Tradycyjna telefonia CPE WAN/MPLS Telefonia IP Łącza dzierżawione Przychodzące usługi głosowe Usługi hurtowe Dostęp Usługi profesjonalne: Usługi doradcze Integracja systemów Outsourcing Zarządzane konwergentne usługi IT: Optymalizacja IT Infrastruktura i usługi CRM Usługi centrów danych (w tym archiwizacja i hosting) Zarządzane usługi współpracy Udostępnianie i zarządzanie aplikacjami wertykalnymi Zarządzane usługi bezpieczeństwa Rozwiązania mobilne Źródło: BT, 2007 Świadczone z partnerami: Produkty IT Produkty konwergentne Zarzadzane usługi IT 69

Łańcuch wartości ICT Dostęp Transport Usługi podstaw. VAS Outsourcing Eksploatacja, utrzymanie Implementacja integracja Systems development Doradztwo Dostęp PSTN, xdsl FTTx, Transport ATM, Frame Relay, IP Podstawowe usługi tlkm. Głos, Tr.danych, Dostęp do internetu VAS Hosting ASP Usługi zarządzane (IP VPN) Outsourcing Infrastruktura Hosting Aplikacje Outsourcing procesów biznesowych Eksploatacja i utrzymanie systemów IT Implementacja, integracja oprogramowania i sprzętu Projektowanie i wdrażanie systemów na zamówienie Doradztwo techniczne i w zakresie IT 70

Sieciowe usługi IT oferowane przez operatorów BT jako jeden z liderów rynku IT 19% wzrost przychodów w 2005 roku A surprise front runner in the ICT outsourcing race is BT wg The Times 8/6/2004) ponad 160 kontraktów outsourcingowych Łączna wartość - ponad 10 mld Przychody z usług IT większe niż z podstawowych telefonicznych 60% firm z listy Fortune 500 korzysta z usług BT Duża rozpiętość wartości kontraktów Bradford and Bingley - 3.75 mln funtów Unilever - 1 mld 71

Zarządzane usługi telekomunikacyjne Usługi i systemy telekomunikacyjne, które dotychczas były samodzielnie eksploatowane i zarządzane przez firmy, a obecnie są oferowane jako kompleksowa usługa przez operatorów/usługodawców Zróżnicowany zakres Usługi głosowe Transmisja danych Goszczone aplikacje e-mail/dostęp do PIM, obsługa wymiany wiadomości Katalogi firmowe i publiczne Aplikacje głosowe VPN multimedia usługi konferencyjne Konwergencja głosu, danych i wideo 72

BT jako pionier sieciowych usług IT Outsourcing Unilever, 640m - global voice and data Royal Mail, 500m (with CSC) CRM Capita - 18m, to support BBC licensing contract AXA - virtual call centre at 8 locations HBOS, Managed voice & data National Australia Bank, 145m Managed ICT Bradford and Bingley - 140m- Managed voice & data DWP - 170m, CRM solutions Infrastruktura NHS, 168m Managed network broadband TNT - European WAN Abbey National, 125m Managed voice & data Hewden Stuart, Managed desktop Merrill Lynch - Global WAN Bank of America, Optical LIFFE, Storage Źródło: BT, 2007 73

BT jako pionier sieciowych usług IT Integracja systemów Zarządzanie aplikacjami i hosting Essex County Council 164m Department of Work & Pensions 140m Edinburgh City Council Merrill Lynch Samsung, 5 years Hosting Central Office of Info, Server Police Northern Ireland, Intranet Abbey National, 3.2m - Intranet Yorks & Humber, 5m - e-learning CGEY, e-commerce Źródło: BT, 2007 74

Krajowy program rozwoju IT w UK The National Programme for IT (NPfIT) - 10 letni program rozwoju nowoczesnej, zintegrowanej infrastruktury i systemów IT dla wszystkich organizacji objętych przez NHS Zakres funkcjonalny: Archiwum dokumentacji medycznej (NHS Care Records Service - NHS CRS) Elektroniczna Transmisja Recept (ETP) Krajowa sieć szerokopasmowa (N3) Archiwum obrazów medycznych (Picture Archiving and Communications Systems - PACS) System IT do obsługi płatności dla lekarzy i zarządzania jakością (Quality Management and Analysis System - QMAS) Wybór lekarza i rezerwacja wizyty Centralna usługa poczty elektronicznej i usługi katalogowe 75

Współdzielenie infrastruktury sieciowej przez operatorów mobilnych 76

Motywacja Typowo ok. 40-50% lokalizacji daje niski przychód Uwolnienie środków finansowych do wydania w istotnych obszarach Poprawa Opex i Capex i zwiększenie wydajności eksploatacyjnej sieci Poprawa jakości sieci uzyskana niższym kosztem 77

Decyzje dotyczące współdzielenia Z kim? Z równym, mniejszym, większym graczem czy ze wszystkimi Jakie elementy infrastruktury uwzględnić? Lokalizacje Elementy pasywne Elementy aktywne Pasma częstotliwości Na jakich obszarach? Wiejskich, podmiejskich, miejskich, wszystkich Uwarunkowania prawne Zgoda regulatora 78

Odmiany współdzielenia infrastruktury sieciowej Współdzielenie lokalizacji (*) Współdzielenie RAN (*) Roaming krajowy (*) Ograniczenie pojemności Ograniczenie zasięgu Obszary wiejskie HLR HSS HSS HLR HSS HSS HLR HSS HSS Rdzeń Rdzeń Rdzeń Rdzeń Rdzeń Rdzeń BSC RNC BSC RNC BSC RNC BSC RNC BSC RNC Współdzielone lokalizacje i elementy pasywne Oddzielne BTS, NB, enb. Współdzielenie pasywne Możliwe współdzielenie transportu Oddzielne zakresy częstotliwości Współdzielona radiowa sieć dostępowa, agregacja pasm (opcja) Współdzielenie aktywne (MOCN 1 ) Współdzielenie transportu Współdzielenie częstotliwości Układ hurtowy, partnerstwo geograficzne Wspóldzielenie obszarów geogr. Wystarczy jeden zakres częstotliwości Hurt/dzielenie kosztów 1 Multi-Operator Core Network wspierająca współdzielenie RAN (*) W architekturze LTE nie ma BSC/RNC, enode-b jest bezpośrednio połączony z siecią rdzeniową. Źródło: Kim Kyllesbech Larsen, Broadband MEA, March 26th 2012, Dubai, UAE. 79

Studium przypadku - Polska T-Mobile (PTC) Orange Obszary wiejskie Billing Ceny Marka Sprzedaż Billing Ceny Marka Sprzedaż GSM900 Usługi Rdzeń 2G, 3G & LTE RAN z współdzieleniem tranzytu (backhaul) UMTS900 Obszary miejskie GSM 900 & 1800 Usługi Rdzeń LTE800 Usługi Rdzeń Współdzielenie LTE 800, 2100 & 2600 MHz GSM900 2G, 3G & LTE RAN z współdzieleniem tranzytu (backhaul) UMTS 900 & 2100 PTC PTC SHARED dzielone Usługi Rdzeń Orange Orange Billing Ceny Marka Sprzedaż Billing Ceny Marka Sprzedaż GSM 900 & 1800 PTC i Orange planują współdzielić 10 tys. lokalizacji, infrastrukturę radiową 2G, 3G & LTE oraz pasma 3G i LTE. Poprawa zasięgu, pojemności i jakości usług, która nie byłaby trudna do osiągnięcia oddzielnie ze względów ekonomicznych Korzyści Obniżenie kosztów operacyjnych Znaczne obniżenie kosztów inwestycyjnych Współdzielenie modernizacji sieci Współdzielone udostępnienie LTE Poprawa jakości sieci Źródło: Kim Kyllesbech Larsen, Broadband MEA, March 26th 2012, Dubai, UAE. 80

Współdzielenie w Polsce Umowa T-Mobile i Orange z lipca 2011r. o współwykorzystywaniu swoich radiowych sieci dostępowych Zarządzaniem, planowaniem, obsługą, rozwojem i utrzymaniem sieci zajmuje się spółka NetWorkS!, w której obaj operatorzy mają po 50 proc. Udziałów Współpraca PTC z Orange ograniczona do aspektów technicznych. Każda ze stron pozostaje właścicielem swoich elementów sieci i częstotliwości Oddzielne urządzenia do transmisji tranzytowej (backhaul) 81

Kierunki rozwoju ICT

Ewolucja IT i ICT Nie pozostać w tyle w czasach, w których IT Doesn t matter Nicholas Carr artykuł w Harvard Business Review i książka IT jako produkt pospolity powszechnego użytku Firmy IT jak instytucje zapewniające usługi komunalne powszechnego użytku (wodociągi, energetyka, gaz, itp.) Wirtualizacja IT Oprogramowanie jako usługa SaaS Idea Web 2.0/Web 3.0 83

Główne trendy Nowe modele biznesowe Zlecanie usług ICT na zewnątrz Sieciowe usługi IT Nowe rozwiązania techniczne Przetwarzanie w chmurze - warianty (Cloud Computing) IaaS - Infrastructure as a Service PaaS - Platform as a Service SaaS - Software as a Service NaaS Network as a Service Wirtualizacja Konwergencja 84

Podstawowe modele CC Aplikacje tworzone przez użytkowników CC Service as a Service Platform as a Service Usługi dostarczane przez CC Infrastructure as a Service Źródło: itechthoughts.wordpress.com/2010/02/23/cloud-computing-the-new-it-paradigm/ 85

Słownik terminów CC IaaS, PaaS, SaaS niaas, cpaas, DaaS, EaaS, DBaaS, IDasS Everything as a Service Rodzaje chmury Publiczna Prywatna Hybrydowa Automatyzacja (automation) i koordynacja (orchestration) obsługa działań związanych z realizacją usług w chmurze i zarządzaniem nimi w zautomatyzowany, spójny sposób Elastyczność możliwość automatycznego i niewidocznego dla klientów skalowania zużycia zasobów w zależności od potrzeb 86

Generyczna architektura sieciowa chmury IP LAN Macierze dyskowe SAN-iSCSI L2/L3 L2 Przełączniki FC L2/L3 LAN Serwery Macierze dyskowe L2 Macierze dyskowe NAS Serwery SAN FC/FCoE LAN Local Area Network NAS Network Attached Storage (file-based NFS, Samba ) SAN Storage Area Network (block-based SCSI) Macierze dyskowe 87

Wirtualizacja zasobów obliczeniowych Serwery kasetowe (blade) kilka do kilkunastu serwerów w postaci kaset w jednej obudowie Wirtualizacja umożliwia utworzenie wielu równolegle działających serwerów logicznych (maszyn wirtualnych VM) w jednej maszynie fizycznej Każda maszyna wirtualna działa jak osobny system (z własnym CPU, RAM i pamięcią masową) Każda maszyna wirtualna ma własny adres IP i adres MAC VM OS IP MAC VM OS IP MAC VM OS IP MAC VM OS IP MAC VM OS IP MAC VM OS IP MAC VM OS IP MAC 88

Wirtualizacja jak i dlaczego Rozdzielenie oprogramowania od sprzętu różne cykle życia, różne metodologie wykorzystywania, zarządzanie i obsługa Wielu klientów na tych samych zasobach, mobilność zasobów Zwiększona wydajność IT System System Operacyjny Serwer Technika wirtualizacji Containers (Parallels, Solaris zones, LXC) Hypervisor (VMWare ESXi, Xen, KVM, MS HyperV) Przechowywanie danych Block-level: FC/iSCSI ; VSAN ; LUN ; File-level: Storage Gateway ; CIFS/NFS Sieć w centrum danych Internal: vnic, vswitch (in HV) ; External: VLAN; QinQ ; PBB Sieć między centrami danych VPLS ; PBB-VPLS ; SPBM 89

Wymagania na Cloud Networking (1) Wirtualizacja Wirtualizacja sieci zapewniająca obsługę wielu klientów (multi-tenant) z nakładającymi się przestrzeniami adresowymi w ramach jednej sieci (L2, L3) Przyłączenie wirtualnych bądź wydzielonych zasobów do sieci VPN klienta Zapewnienie odpowiednich połączeń między centrami danych klienta (DCC) Dynamiczna relokacja zasobów obliczeniowych w ramach centrów danych oraz między nimi Zarządzanie siecią i jej wirtualizacją przez operatora centrum danych Obsługa dużych centrów danych Duża liczba klientów identyfikacja przez ID usługi (service ID) Obsługa ogromnej liczby VM i wielu wirtualnych interfejsów sieciowych NIC lawina adresów MAC, IP i wpisów ARP, które musza być obsłużone przez infrastrukturę DC Obsługa multicastu i broadcastu w wirtualnej domenie klienta (wybrane usługi, oszczędność pasma) Migracja maszyn wirtualnych z szybką konwergencją (pasmo, stabilność, niezawodność) na dużą skalę 90

Wymagania na Cloud Networking (2) Mobilność maszyn wirtualnych Utrzymanie istniejących sesji klienta po migracji (VM utrzymuje adres IP i MAC) Rozszerzanie domen L2/L3 w ramach DC i pomiędzy DC Optymalne ścieżki transmisji najkrótsze ścieżki, unikanie zjawiska triangular routing Przekierowywanie ruchu do nowej lokalizacji (nadpisanie tablic MAC FIB) Mechanizm automatycznego wykrywania lokalizacji maszyn wirtualnych z minimalną potrzebą konfiguracji Niezawodność Szybkie odtworzenie łączności po awarii Optymalizacja ścieżek transmisyjnych Optimized forwarding najkrótsze ścieżki w sieci wirtualnej (obniżenie opóźnienia, zwiększenie wykorzystania zasobów sieci) Redukcja zjawiska black-holing po migracji maszyny wirtualnej przekierowanie ruchu do osiągnięcia konwergencji na najkrótszej ścieżce Obsługa różnych modeli Cloud Networking Różni operatorzy centrów danych i sieci WAN dla klienta końcowego Jeden operator centrów danych i sieci WAN dla klienta końcowego Sieć prywatna operatora chmury do łączenia centrów danych Łączność między centrami danych realizowana przez zewnętrznego operatora sieci 91

Adoption Poza SaaS Ewolucja Saas od tanich oddzielnych usług - Fala I przez zintegrowane rozwiązania biznesowe wykorzystujące WS API i ESB - Fala II przez transformację ku biznesowi opartemu na współpracy - Fala III do mierzalnych, monitorowanych i zarządzanych procesów biznesowych - Fala IV High SaaS 1.0 Poza Software-as-a-Service: Cloud Computing SaaS 2.0 Cloud Computing Fala I: 2001-2006 Cost-Effective Software Delivery Fala II: 2005-2010 Integrated Business Solutions Fala III: 2008-2013 Workflow-Enabled Business Transformation Fala IV: 2011-2016 Measured, Monitored, Managed Business Processes Early SaaS Adoption Stand-alone Apps Multi-tenancy Limited Configurability Focus on TCO / rapid deployment Mainstream SaaS Adoption Integrated w/ Business SaaS Integration Platforms Business Marketplaces and SaaS Ecosystems Customization Capability Focus on Integration Ubiquitous SaaS Adoption Focus on Business Transformation ISV to SaaS Enablement Server and Application Virtualization SaaS Development Platforms (PaaS) Public Cloud Infrastructure (IaaS) Cloud Collaboration Platforms Customized, Personalized Workflow Post-SaaS Adoption End-to-End Cloud Business Processes Intelligent Hubs Linking Platforms Virtualization on Mobile Devices Elastic Cloud Infrastructure Standards for Workload Portability SLAs for Composite Service Offerings Support at Business Process Level Low 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Źródło: Saugatuck Technology 92

Przetwarzanie w chmurze - definicje Przetwarzanie, które poprzez dogodny dostęp sieciowy udostępnia współdzielony zestaw konfigurowalnych zasobów przetwarzania. np. dostarczanie sieci, serwerów, przestrzeni do przechowywania i archiwizacji danych, oprogramowanie i usługi. Zasoby są dostarczane na żądanie z minimalnym wysiłkiem zarządzania i z minimalnym udziałem dostawcy. Dostarczanie zasobów obliczeniowych na żądanie za pośrednictwem sieci. Przetwarzanie w chmurze - jak dostarczanie elektryczności czy gazu lub udostępnianie usług telefonicznych, telewizji kablowej czy pocztowych. 93

Warianty przetwarzania w chmurze Wirtualizacja IaaS możliwość utworzenia wielu programowych logicznych serwerów na pojedynczym fizycznym urządzeniu, tzw. multiserwerze kasetowym (ang. blade server) zdalny dostęp do części infrastruktury obliczeniowej udostępnianej przez jej operatora PaaS SaaS zdalny dostęp do środowiska aplikacyjnego, umożliwiającego tworzenie, testowanie i uruchamianie aplikacji działających w chmurze zdalny dostęp do aplikacji realizowanych przy wykorzystaniu zasobów obliczeniowych chmury 94

Model usług CC Model usług w chmurze Przykłady usługodawców Software as a Service (SaaS) Użycie aplikacji dostarczanej przez sieć Platform as a Service (PaaS) Dostęp do zasobów w chmurze w celu tworzenia i udostępniania aplikacji utworzonych przez użytkowników Infrastructure as a Service (IaaS) Wynajem przetwarzania, pamięci, pojemności sieci i innych podstawowych zasobów przetwarzania danych Źródło: Level3 Communications 95

Zalety usługowego podejścia do oprogramowania Minimalizacja inwestycji i kontrola kosztów Natychmiastowa dostępność rozwiązania Eliminacja konieczności angażowania czy posiadania działu IT Skalowalność Mobilność dostępu do danych i aplikacji Stabilność i bezpieczeństwo dzięki rozproszeniu Profesjonalne wsparcie Wsparcie dla pracy zespołowej 96

Przykłady usług Goszczone usługi poczty elektronicznej SaaS Gmail, Yahoo, Hosted Exchange Google Apps (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, agenda, itd.) InFakt.pl Przechowywanie, synchronizacja i globalny dostęp do danych na różnych platformach Dropbox 97

Przykład usługi - Dropbox Aplikacja zachowuje się jak jeszcze jeden katalog Interfejs Webowy Web GUI Uniwersalność w sensie platformy i urządzeń PC, laptop, tablet, smartfon Bez limitu wielkości pliku Bezpieczeństwo Transfer SSL z szyfrowaniem AES-256 98

Przykładowe oferty rozwiązań IT jako usługi Orange - IT dla firm Informatyczne Stanowisko Pracy dla Firm w abonamencie Sprzęt komputerowy PC i laptopy Archiwizacja danych w sieci Oprogramowanie podstawowe i aplikacyjne Dostęp mobilny i stacjonarny do sieci Wsparcie techniczne dla klientów http://www.orange.pl/kid,4002235211,id,4002351577,article.html Netia Pakiety: Cloud server, OneOffice, Business Office, Unified Commmunications http://www.netia.pl/oferta-firma/pakiety-firmowe.html 99

Unified Communications + as a Service Telefonia na życzenie Zintegrowana poczta głosowa IM & P Pakiet usług mobilnych Konsola operatora Funkcjonalność usług UC realizowana za pomocą chmury Telekonferencja (Web) Centrum kontaktu z klientem 100

3 role operatora jako dostawcy chmury Źródło: Ericsson 101

Aspekty prawne przetwarzania w chmurze Stosowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa w centrach danych uwzględnione w SLA Zobowiązanie dostawcy usług CC do przeprowadzania regularnych audytów bezpieczeństwa. Określenie zabezpieczeń wirtualnych np. kodowanie SSL, firewall Regularne tworzenie kopii zapasowych Umowa powinna uwzględniać: z jaką częstotliwością kopie te będą wykonywane, gdzie będą one przechowywane, przez jaki okres będą one utrzymywane, na jakiej zasadzie będą one dostępne dla odbiorców 102

SDN (Software Defined Network) i NFV (Network Functions Virtualization)

Konwergencja infrastruktury Przetwarzanie Pamięć Sieć Przetwarzanie Zarządzanie Sieci Pamięć 104

Ewolucja metod przetwarzania Architektura Architektura warstwowa wertykalna Otwarte interfejsy Rozwiązania zamknięte i specyficzne dla dostawców 105

Co dalej? NFV? (Network Functions Virtualisation) Message Router CDN Session Border Controller WAN Acceleration Niezależni dostawcy oprogramowania DPI Carrier Grade NAT Skoordynowana automatyczna i zdalna instalacja Firewall Tester/QoE monitor hiperwizory SGSN/GGSN PE Router BRAS Radio Network Controller Generyczne wysokowydajne serwery Generyczna pamięć o dużej pojemności Generyczne wysokowydajne przełączniki Ethernet Podejście klasyczne Podejście NFV - ETSI 106

Co to jest NFV? Network Functions Virtualization (NFV): koncepcja architektury sieciowej wykorzystująca wirtualizację technik informatycznych służącą wirtualizacji całych kategorii funkcji węzłów sieci jako komponentów, które mogą być łączone lub wiązane ze sobą w celu tworzenia usług SDN źródło idei NFV NFV i SDN komplementarne ETSI Industry Specification Group odpowiedzialna za opracowanie norm 107

Koncepcja NFV Sposób na uelastycznienie i uproszczenie struktury sieci przez uniezależnienie od ograniczeń sprzętowych Tradycyjny model sieci: Urządzenia fizyczne v Model z wirtualizacją funkcji sieciowych: Urządzenia wirtualne v DPI BRAS GGSN/SGSN DPI CG-NAT GGSN/ BRAS SGSN Firewall PE Router Wirtualne urządzenia Orkiestracja, automatyzacja i zdalna instalacja Firewall CG-NAT Session Border Controller PE Router Funkcje sieciowe realizowane przez specyficzny sprzęt i oprogramowanie Jeden fizyczny węzeł przypisany do roli Znormalizowane serwery o wysokiej wydajności Funkcje sieciowe realizowane przez oprogramowanie na znormalizowanym sprzęcie Wiele ról realizowanych na tym samym sprzęcie Źródło: D. Lopez Telefonica I+D, NFV 108

Innowacje NFV 1. Programowa implementacja funkcji sieciowych 2. Moduły funkcji sieciowych 3. Implementacja za pomocą maszyn wirtualnych 4. Znormalizowane API między modułami 109

Komponenty NFV Network Function (NF) Składnik funkcjonalny o precyzyjnie zdefiniowanych interfejsach i działaniu Virtualized Network Function (VNF) Programowa implementacja NF, która może zostać udostępniona w zwirtualizowanej infrastrukturze VNF Set Połączenie między VNF, np. brama abonencka VNF Forwarding Graph Powiązanie usług w sytuacji gdy kolejność połączeń sieciowych jest istotna, np. firewall, sterowanie równoważeniem obciążeń, NAT NFV Infrastructure (NFVI) Sprzęt i oprogramowanie niezbędny do udostępnienia, zarządzania i realizacji VNF uwzględniający przetwarzanie, komunikację sieciową i pamięć 110

Wirtualizacja funkcji sieciowych Implementacja funkcji sieciowych przez oprogramowanie tych które dziś są realizowane przez niestandardowy sprzęt Stymulacja rozwoju wysokowydajnych serwerów i wirtualizacji IT Wielowersyjność i uniwersalność funkcji sieciowych, co pozwala wykorzystywać pojedynczą platformę fizyczną dla wielu różnych aplikacji i użytkowników Nowe podejście do zapewnienia: niezawodności, gwarancji jakości usług, testowania, diagnostyki i monitorowanie bezpieczeństwa Otwarcie rynku dla firm oferujących oprogramowanie Stymulacji innowacji o obszarze nowych usług i funkcji sieciowych właściwych dla oprogramowania Stosowalna do dowolnych funkcji przetwarzania pakietów na płaszczyznach danych i sterowania, w sieciach mobilnych i stacjonarnych Zapewnienie skalowalności NFV wymaga automatyzacji funkcji zarządzania i konfiguracji Zmiana w podejściu do projektowania i eksploatacji sieci 111

Podsumowanie

Mobilny dostęp szerokopasmowy 1000 Mbps Prawo Nielsena - przepustowość połączeń szerokopasmowych rośnie w tempie 50% rocznie 100 Mbps WiMax LTE 10 Mbps 1 Mbps 100 Kbps 10 Kbps GSM GPRS CDMA 2000 EDGE 1xRTT UMTS EVDO Rev0 HSDPA EVDO RevA HSUPA Bezprzewodowy Voip / Wideokonferencja Nadawanie wideo Strumieniowanie wideo Dostęp do Internetu E-mail Głos 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2012 Źródło: Morgan Stanley Research 113

Nowe atrybuty telekomunikacji Konwergencja mash-up Aspekt społecznościowy Web 2.0 Aspekt semantyczny Web 3.0 Kontekst -114-