INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE

INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE KIEROWCA MECHANIK kod 832201 Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowe 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, maj 2017 r. 1

1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny Zawód kierowca mechanik (kod 832201) to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. 2014, Poz. 1145 z późn zm.). W poprzedniej klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tą samą nazwę oraz kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie kierowca mechanik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych 1 : 1) prowadzenia pojazdów samochodowych i zespołów pojazdów; 2) wykonywania prac związanych z przewozem drogowym rzeczy; 3) prowadzenia dokumentacji dotyczącej przewozu drogowego rzeczy; 4) wykonywania prac związanych z obsługą środków transportu drogowego; 5) oceniania stanu technicznego oraz naprawy środków transportu drogowego. PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Kierowcy i operatorzy pojazdów (grupa duża 3 83) Przykładowe zawody dla grupy Kierowcy i operatorzy pojazdów: maszynista, maszynista metra, dyżurny ruchu, operator pociągowy, kurier motocyklowy, kierowca mechanik, przewoźnik osób, taksówkarz, kierowca autobusu, kierowca samochodu ciężarowego, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Kierowcy i operatorzy pojazdów określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Elastyczność: dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji, oraz efektywne działania, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. Kompetencja 2 Radzenie sobie ze stresem: podejmowanie właściwych decyzji w sytuacjach dużego stresu i presji czasu. Redukowanie wpływu emocji na efektywne działanie. Wyrażanie emocji w konstruktywny sposób oraz zdolność radzenia sobie z nagłymi, stresującymi sytuacjami, jak i ze stresem długotrwałym. Kompetencja 3 Podzielność uwagi: efektywne wykonywanie kilku czynności jednoczenie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. 1 Źródło: http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu20170000860 - podstawa programowa kształcenia w zawodzie kierowca mechanik 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014 r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 2

Kompetencja 4 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 5 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy wg zawodu kierowca mechanik w latach: 2012-2016 W latach 2012-2016 miał miejsce systematyczny spadek rejestracji bezrobotnych z zawodem kierowca mechanik w województwie kujawsko-pomorskim (w 2016 r. w porównaniu do 2012 r. spadek o 55,4%). Od 2013 r. odnotowano wzrost liczby wolnych miejsc pracy dla tego zawodu. Z uwagi na większą liczbę osób nowozarejestrowanych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w latach 2012-2014 w skali całego województwa kujawsko pomorskiego zawód kierowca mechanik sklasyfikowano jako nadwyżkowy 6. 5 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w poszczególnych latach dostępny jest na stronie: http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 6 Do 2015 r. podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 3

Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wprowadziło nową metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych 7. Według tej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów, dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W 2015 r. i w 2016 r. zawód kierowca mechanik pozostaje w grupie zawodów nieokreślonych. 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów Z badania pt. Barometr zawodów 8, prognozującego zapotrzebowanie na zawody w województwie wynika, że zawód kierowca mechanik, ujęty w grupie barometrowej pod nazwą Zaopatrzeniowcy i dostawcy w 2017 r. został zaklasyfikowany w Regionie do zawodów zrównoważonych. 7 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 8 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2017 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2016 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 4

W większości powiatów zawód ten sklasyfikowany jest jako zrównoważony. Największe szanse na zatrudnienie w tej grupie zawodów mają osoby w powiecie tucholskim. Mniejsze zapotrzebowanie na pracowników z kwalifikacjami dla tego zawodu jest w powiecie toruńskim (ziemskim). 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie Podstawa prawna w kształceniu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2017 poz. 622) określa, że zawód kierowca mechanik w roku szkolnym 2017/2018 można zdobyć w trzyletniej szkole branżowej I stopnia, oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie prowadzonych wyłącznie w formie stacjonarnej. W 2016 r. w województwie kujawsko-pomorskim kształciło się 51 uczniów w zawodzie kierowca mechanik. Kształcenie w tym zawodzie było możliwe od 2016 r., dlatego brak jest absolwentów kończących naukę w zawodzie kierowca mechanik. Jak wynika z danych Systemu Informacji Oświatowej 9 (sprawdzono stan na dzień 16.05.2017 r.) w województwie kujawsko-pomorskim zawód kierowcy mechanika można zdobyć w czterech szkołach i placówkach dla dzieci i młodzieży, dwie z nich w szkołach i placówkach publicznych (Gronowo i Toruń), dwie w placówkach i szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkoły publicznej (Inowrocław). 5) Informacje dodatkowe POMOCNE ADRESY http://wup.torun.pl strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu www.psz.praca.gov.pl Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów, w tym także zawodów informatycznych. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne. http://tujestpraca.eu Portal poświęcony zagadnieniom związanym z poszukiwaniem zatrudnienia, serwis prowadzony jest przez urzędy pracy województwa kujawsko-pomorskiego. KSIĄŻKI Bąk Jolanta Poznaję ciekawe zawody. Kierowca 2015 r. Poradnik kierowcy Wydawca: Infor Biznes Sp. z o.o. 2015 r. Haber Antoni Poradnik bezpiecznego kierowcy 2009 r. Prochowski Leon Mechanika ruchu 2016 r. E. A. Zogbaum Poradnik mechanika samochodowego 2000 r. Jerzy Wicher Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego 2012 r. Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy. 9 http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo 5

6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej Kierowca mechanik 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie kierowca mechanik w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako kierowca mechanik w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód kierowca mechanik jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w 6 krajach EOG zawód kierowca mechanik jest regulowany, są to: Niemcy, Islandia, Włochy, Chorwacja, Słowacja i Austria. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem kierowca mechanik wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 24654 oferty pracy z 26 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla kierowców mechaników znajduje się w Niemczech (13658 oferty), Francji (3719 ofert), Belgii (2930 ofert), Republice Czeskiej (865 ofert) Holandii (635 ofert) i Austrii (762 ofert) - dane wg stanu na dzień 16.05.2016 r. Kierowca mechanik powinien posiadać przynajmniej wykształcenie zasadnicze, preferowany kierunek samochodowy. Powinien również posiadać prawo jazdy minimum kategorii B. W świadczeniu usług przewozowych innymi rodzajami pojazdów niezbędne mogą okazać się dodatkowe badania lekarskie lub zaświadczenia o ukończeniu specjalistycznych kursów organizowanych przez przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, ośrodki szkoleniowe i inne instytucje prowadzące szkolenia kierowców. W przypadku wykonywania pracy w firmach świadczących usługi w transporcie międzynarodowym niezbędna może być znajomość języka obcego. Ponadto zawód kierowcy mechanika jest zawodem, którego wykonywanie jest regulowane licznymi przepisami prawa krajowego i międzynarodowego. Ponadto przyszły mechanik powinien umieć posługiwać się narzędziami podstawowymi (jak klucze oczkowe, płaskie, nasadowe, wkrętaki, szczypce itp.) i specjalistycznymi przeznaczonymi tylko do określonych prac i operacji. Powinien stosować aparaturę pomiarową i diagnostyczną, a także specjalistyczne testery i oprogramowanie do komputerowej diagnozy oraz programowania układów sterowania. Praca w tym zawodzie wymaga ostrości wzroku, sprawności manualnej, sprawności fizycznej, koordynacji wzrokoworuchowej i logicznego rozumowania. Obowiązkowym wymogiem będzie również doskonała znajomość języka kraju, w którym, zamierzamy podjąć pracę. Kierowca mechanik może podjąć pracę jako kierowca mechanik w firmach zajmujących się transportem samochodowym, jak 6

również w warsztatach samochodowych do obsługi pojazdów samochodowych. Może prowadzić własną działalność gospodarczą świadcząc usługi transportowe. Przykładowe stawki płacy w zawodzie kierowca mechanik w wybranych krajach: Wielka Brytania 22 tyś. /rok. Opracował: Jacek Paśniewski pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 7

SPIS TABEL Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie kierowca mechanik w latach: 2012-2016, Tabela 2. Liczba uczniów i absolwentów kształcących się w zawodzie kierowca mechanik w latach 2012-2016 Tabela 3. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej bezrobotnych wg powiatów w zawodzie kierowca mechanik w latach: 2015-2016, Szkoły w woj. kujawsko-pomorskim kształcące w zawodzie kierowca mechanik 8

ANEKS Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie kierowca mechanik w latach: 2012-2016 Bezrobotni zarejestrowani w ciągu okresu Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu okresu ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w ciągu okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu liczba 10 kandydatów /1 ofertę pracy Lata 2016 25 25 0 0 58 0 0 2015 33 25 0 0 22 1 2 2014 36 25 0 0 16 1 2 2013 52 35 0 0 9 0 6 2012 56 35 0 0 12 1 5 Tabela 2. Liczba uczniów i absolwentów kształcących się w zawodzie kierowca mechanik w latach 2012-2016 stan na 30 września Liczba uczniów Liczba absolwentów 2016 51 0 2015 0 0 2014 0 0 2013 0 0 2012 0 0 10 Zaokrąglenie liczby kandydatów na 1 miejsce pracy 9

Tabela 3. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej bezrobotnych wg powiatów w zawodzie kierowca mechanik w latach: 2015-2016 Powiaty Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2015 r. ogółem w tym subsydiowane Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2016 r. ogółem w tym subsydiowane Wzrost/ spadek wolnych miejsc pracy (-) w 2016 r. Województwo kujawskopomorskie 22 4 58 14 36 Bydgoszcz powiat grodzki 0 0 1 0 1 Bydgoszcz powiat ziemski 0 0 0 0 0 Grudziądz powiat grodzki 0 0 0 0 0 Grudziądz powiat ziemski 0 0 0 0 0 Toruń powiat grodzki 2 0 1 0-1 Toruń powiat ziemski 0 0 1 1 1 Włocławek powiat grodzki 0 0 0 0 0 Włocławek powiat ziemski 1 0 1 0 0 Aleksandrów kujawski 0 0 0 0 0 Brodnica 1 0 2 0 1 Chełmno 3 0 1 0-2 Golub - Dobrzyń 0 0 0 0 0 Inowrocław 6 4 5 4-1 Lipno 0 0 0 0 0 Mogilno 0 0 2 0 2 Nakło 7 0 35 0 28 Radziejów 0 0 0 0 0 Rypin 0 0 0 0 0 Sępólno Kraj. 0 0 0 0 0 Świecie 2 0 2 2 0 Tuchola 0 0 0 0 0 Wąbrzeźno 0 0 5 5 5 Żnin 0 0 2 2 2 10

Załącznik SZKOŁY KSZTAŁCĄCE W ZAWODZIE KIEROWCA MECHANIK Wykaz szkół i placówek systemu informacji oświatowych w RSPO dnia: 2017/05/16 lp Nazwa Adres Miejscowość Telefon Publiczność status Kategoria uczniów 1 2 3 4 AKADEMIA SZKOLNICTWA "AS" ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA W INOWROCŁAWIU ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA NR 7 bp. Antoniego Laubitza 9 Inowrocław 601809877 niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej Dzieci lub młodzież Grunwaldzka 25B Toruń 566543220 publiczna Dzieci lub młodzież ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA W GRONOWIE Gronowo 566784118 publiczna Dzieci lub młodzież ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH RZEMIOSŁA W INOWROCŁAWIU - ZASADNICZA SZKOŁA niepubliczna o ZAWODOWA RZEMIOSŁA DLA uprawnieniach MŁODZIEŻY IM. Poznańska szkoły RZEMIEŚLNIKÓW KUJAWSKICH 18 Inowrocław 523522722 publicznej Dzieci lub młodzież 11