Podstawy prawne dokumentowania czynności: Art. 143 1 pkt 3 k.p.k. spisanie protokołu oględzin, czyli dokumentacja podstawowa, Art. 147 1 k.p.k. dokumentacja dodatkowa, fotografowanie, nagranie głosu, szkice (fakultatywność tej formy dokumentacji), Art. 148 1 k.p.k. obowiązkowe elementy protokołu oględzin. Dodatkowo: 45 ust. 8 p.1 wytycznych nr 1 KGP w sprawie wykonywania niektórych czynności dochodzeniowo śledczych przez policjantów z 2015 roku. Chodzi o tzw. dokumentację dodatkowa z oględzin miejsca..
Z przepisów wynika, że dokumentację sporządza się w związku z badaniem miejsca zdarzenia, stanowi ją protokół oględzin dokumentacja zasadnicza, oraz dodaje się także dokumentację uzupełniającą do której można zaliczyć: - Dokumentację fotograficzną (zdjęcia, przeźrocza, filmy), - Szkice kryminalistyczne, - Notatki urzędowe z czynności wykonanych w związku z zaistniałym zdarzeniem.
Protokół oględzin: Sporządzając protokół należy przestrzegać określonych ogólnych założeń: - Protokół oględzin stanowi podstawową formę utrwalania tej czynności w procesie karnym i sporządza się go na ustalonym formularzu według wzoru, - Protokół sporządza się na miejscu zdarzenia (nie można go później sporządzić, przepisać na komputerze i dołączyć jako oryginał), - Miejsce zdarzenia i przedmioty opisuje się w takim stanie w jakim zostały zastane na miejscu zdarzenia,
- Należy opisać fakty i ślady istotne, nie można przeładować treści niepotrzebnym opisem sytuacji, - W treści protokołu nie można używać zwrotów, słów, wieloznacznych (w pobliżu, opodal, niedaleko), niezrozumiałych Nie można zamieszczać wniosków, przypuszczeń, wersji, - Nie należy podawać nazw substancji jeśli nie ma pewności co to jest, nie można podawać własnych nazw przedmiotów lub ich części (zunifikowane nazewnictwo),
- Treść protokołu powinna być napisana czytelnie, w formie bezosobowej w czasie teraźniejszym, - Wszystkie rubryki muszą być wypełnione, - Protokół podpisują wszystkie osoby uczestniczące w oględzinach.
Obowiązujące zasady, to m. in.: Zasada bezpośredniości. Zasada dokładności. Zasada obiektywizmu. Zasada komunikatywności: 1. jednolitość nazw i nazewnictwa, 2. prawdziwość zapisanych informacji, 3. treściwość opisu, 4. poprawność gramatyczna opisów, 5. jednolite jednostki miar w całym protokole. Zasada zwięzłości opisu. Zasada stosowana odpowiednich form gramatycznych i ortograficznych, Zasada jednolitej nomenklatury.
Sporządzając protokół należy zachować każdorazowo pewien schemat, mając na uwadze jego części: - wstępną, - Opisową, - Końcową.
Cechy szkicu: wykonany odręcznie na miejscu zdarzenia na dowolnym podłożu, posiadający wymiary, może być wykonany z wykorzystaniem umownych znaków topograficznych i kryminalistycznych, musi mieć zaznaczony kierunek geograficzny północny, musi być opisany (rodzaj miejsca, zdarzenia, oraz data), nie musi być sporządzony w skali, ale z zachowaniem proporcji śladów. podpisany przez wszystkie osoby biorące udział w czynności,
Plan miejsca zdarzenia to dokument/rysunek wykonany na podstawie szkicu z zachowaniem skali, z zachowaniem podstawowych reguł kreślarskich oraz wykorzystaniem umownych znaków topograficznych i kryminalistycznych.
Cechy planu: wykonany w jednostce przy użyciu sprzętu kreślarskiego lub programu komputerowego, na podłożu takim jak: papier milimetrowy, kalka techniczna, brystol, konieczne jest stosowanie umownych znaków topograficznych i kryminalistycznych, musi być zorientowany w terenie zgodnie z zasadami kryminalistycznymi, musi zawierać legendę, musi być wykonany z przyjętą skalą.
Plan sporządzony jest w późniejszym czasie na podstawie szkicu stworzonego na miejscu zdarzenia. Nie nanosi się na nim linii pomiarowych a plan wykonywany jest w skali. Sporządza się go z wykorzystaniem wiedzy technicznej z zastosowaniem techniki kreślenia rysunku technicznego. Obecnie jednak wykorzystuje się do przygotowania planu programy komputerowe. Plan podpisywany jest tylko przez osobę sporządzającą. W obu przypadkach sposób graficznego przedstawienia ujawnionych śladów oraz przedmiotów znajdujących się na miejscu zdarzenia musi być czytelny dla osób które w późniejszym czasie będą go czytały.
Szkice ogólne obrazują położenie terenu, który został objęty oględzinami. Szkic taki wskazuje rozmieszczenie miejsce zdarzenia pomiędzy charakterystycznymi punktami lub cechami obiektów. Można na szkicu umieszczać drogi dojścia i odejścia sprawcy, kierunek w którym udał się pies tropiący. Do sporządzenia szkiców ogólnych często wykorzystuje się w dużych miastach plany już istniejące w instytucjach kartograficznych lub zarządach dróg miejskich. Na szkicu powinny się znaleźć charakterystyczne punkty terenowe, określona powinna być północ. Tego typu szkice najczęściej wykonuje się w skali 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000. W szkicach ogólnych wykorzystuje się znaki topograficzne, które dają możliwość jednoznacznego określenia przedmiotów oraz budowli znajdujących się na miejscu zdarzenia.
Szkice (plany) szczegółowe sporządza się najczęściej w celu np.: przedstawienia pozycji zwłok w odniesieniu do SPO, SLO, ukazania krzyżujących się śladów opon pojazdu, ułożenia łusek na miejscu zdarzenia, usytuowania plam na koszuli.
Sam szkic specjalny może wystąpić jako załącznik do szkicu szczegółowego, na którym zaznacza się odnośnik w legendzie do szkicu pomocniczego. Najczęściej sporządza się go w skali 1:5, 1:2, 1:1, 2:1, 5:1.
Szkic w rzucie krzyżowym, jest to szkic danego pomieszczenia rozłożony na płaską powierzchnię patrząc z góry. Ten rodzaj szkicu zalicza się do szkiców szczegółowych, gdyż obrazuje położenie ujawnionych śladów na tylko na podłodze ale też na ścianach i czasami suficie. Szkic w perspektywie, jest to graficzne przedstawienie miejsca zdarzenia w specyficzny sposób trójwymiarowej przestrzeni, odpowiadający w przybliżeniu obrazowi jaki widzi oko ludzkie. Jest to dość rzadko spotykany rodzaj szkicu w kryminalistyce z uwagi na trudności jakie się pojawiają przy jego wykonywaniu.
FOTOGRAFIA KRYMINALISTYCZNA Wyodrębnienie fotografii kryminalistycznej z fotografii ogólnej jest podyktowane wieloma czynnikami, m. in. wypracowanie specyficznych metod i sposobów fotografowania, szczególny rodzaj fotografowanych obiektów, zasady wykonywania fotografii kryminalistycznej, które są określone przez technikę kryminalistyczną.
Za stosowaniem fotografii w kryminalistyce przemawiają jej właściwości, takie jak: - dokładność z jaką utrwalają szczegóły fotografowanych obiektów, przedmiotów, - możliwości rejestrowania zjawisk i przedmiotów względnie niewidocznych, a także zjawisk niepowtarzalnych, - możliwość rekonstrukcji zdarzeń na podstawie zdjęć, - duża trwałość dokumentacyjna.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę takie czynniki jak: cel i zadania stawiane przed fotografią, a także taktykę i technikę wykonywania zdjęć, zasadne staje się podzielenie fotografii kryminalistycznej na:
- Fotografię rejestracyjną (sygnalityczną), - Fotografię dokumentacyjną, - Fotografie badawczą, - Fotografia detektywna.
W ramach fotografii oględzinowej możemy wskazać na takie zdjęcia jak: - ogólnoorientacyjne, ukazanie obrazu miejsca wraz z najbliższym otoczeniem w szerokiej perspektywie, - sytuacyjne, przedstawiające miejsce zdarzenia z rozmieszczonymi śladami i przedmiotami, - fragmentaryczne, utrwalają wygląd najważniejszych fragmentów zdarzenia, np. wyłamane drzwi, ognisko pożaru, - szczegółowe, utrwalają podłoże i specyficzne cechy konkretnych przedmiotów i śladów.