Fungicide resistance level of Oculimacula acuformis and O. yallundae isolates the causal agents of eyespot

Podobne dokumenty
Fungicide sensitivity of Mycosphaerella graminicola (Septoria tritici) isolates

Fungicide resistance of Cercospora beticola isolates collected from Wielkopolska region

STRATEGIA PRZECIWDZIAŁANIA ODPORNOŚCI GRZYBÓW POWODUJĄCYCH ŁAMLIWOŚĆ ŹDŹBŁA ZBÓŻ I CHWOŚCIKA BURAKa NA FUNGICYDY

PW Zadanie 3.3: Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji patogenów z kompleksu Stagonospora spp. / S.

Cross resistance analysis of Cercospora beticola to triazole (DMI) fungicides

Effectiveness of fungicides in the protection of stem base of winter wheat against pathogenic fungi

Sensitivity of Sclerotinia sclerotiorum to active substances of fungicides. Wrażliwość Sclerotinia sclerotiorum na substancje czynne fungicydów

Najważniejsze choroby rzepaku ozimego (BBCH 30-33). Jak je zwalczać?

Zabieg T3 - ochroń kłos przez groźnymi chorobami!

Moderator 303 SE. Preparat zarejestrowany do ochrony pszenicy ozimej przed:

Ocena przezimowania, aktualne zalecenia i rekomendacje.

Identyfikacja szczepów Mycosphaerella graminicola odpornych na strobiluryny metodą PCR-RFLP

Choroby podstawy źdźbła - rozpoznawanie, prewencja i zwalczanie

Ochrona zbóż przed chorobami grzybowymi z wirtuozerią!

Tocata Duo. Skuteczność, opłacalność, plon! To się liczy!

PW : / S.

Nowoczesna ochrona roślin zbożowych z uwzględnieniem integrowanej ochrony

Modele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji

Zabieg fungicydowy T1 dopasowany do obecnych warunków polowych

WPŁYW MIESZANINY PROPIONIBACTERIUM FREUDENREICHII I LACTOBACILLUS RHAMNOSUS NA ZDROWOTNOŚĆ I PLON RZEPAKU OZIMEGO

WPŁYW WARUNKÓW POGODY NA PORAŻENIE ZBÓŻ OZIMYCH PATOGENAMI LIŚCI I KŁOSÓW

Brunatna plamistość liści- jak ją zwalczać?

Masz mączniaka? Dodaj Kendo!

OCCURRENCE OF EYESPOT ON WINTER WHEAT IN THE CENTRAL-SOUTHERN REGION OF POLAND

The effect of the selected active substances of fungicides on the growth of Leptosphaeria maculans and Leptosphaeria biglobosa

MONITORING ODPORNOŚCI VENTURIA INAEQUALIS NA FUNGICYDY STROBILURYNOWE I DODYNOWE

ZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW

Bumper Super 490 EC. fungicyd. Twarda ochrona przed chorobami!

Skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego

Efektywne fungicydy na zboża: Priaxor

Ochrona fungicydowa zbóż - mieszaniny czynią cuda!

FUNGISTATYCZNE ODDZIAŁYWANIE SZCZEPU BACILLUS COAGULANS W PORÓWNANIU Z ODDZIAŁYWANIEM WYBRANYCH FUNGICYDÓW

Phoenix 500 SC. Odrodzi siłę liścia flagowego! fungicyd

Uniwersalne rozwiązanie na choroby grzybowe

Mączniak prawdziwy zbóż i traw: kiedy zwalczanie będzie skuteczne?

Septorioza w zbożach ozimych: czym ją skutecznie zwalczyć?

Łamliwość podstawy źdźbła

NR 232 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2004

Bumper Super 490 EC. Twarda ochrona przed chorobami! fungicyd. Simply. Grow. Together.

ELATUS Era Nowa era w ochronie zbóż

Zwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka z dodatkową korzyścią!

WPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ

PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA

Choroby liści zbóż sprawdzony sposób na ochronę [WYWIAD]

Bumper Super 490 EC. Twarda ochrona przed chorobami! fungicyd prochloraz, propikonazol

Metody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy

szeroki wachlarz możliwości!

Skuteczność, opłacalność, plon! To się liczy!

Mączniak prawdziwy w natarciu!

ARTYKUŁY REPORTS OCENA ODPORNOŚCI POWŁOK Z FARB ELEWACYJNYCH NA DZIAŁANIE GRZYBÓW PLEŚNIOWYCH DO CELÓW ZNAKOWANIA EKOLOGICZNEGO

Zadanie 1.2. Opracowanie i aktualizacja programów integrowanej ochrony roślin rolniczych

Ochrona kukurydzy przed chorobami powinna być przeprowadzona wszystkimi dostępnymi metodami nie tylko chemicznymi

Pszenżyto: w czym tkwi jego fenomen?

Wiele chorób JEDNO ROZWIĄZANIE

WYSTĘPOWANIE NA ODMIANACH PSZENICY OZIMEJ KOMPLEKSU CHORÓB PODSTAWY ŹDŹBŁA W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UPRAWY I TERMINU SIEWU

WPŁYW FUNGICYDÓW BRAVO 500 SC I BRAVO PLUS 500 SC NA MODEL WZROSTU GRZYBA TRICHODERMA HARZIANUM

S P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A

Zwalczanie alternariozy ziemniaka oraz zarazy w jednym zabiegu!

Zwalczanie chwościka w burakach cukrowych - jak to zrobić skutecznie?

WPŁYW TERMINU WYKONANIA JESIENNYCH ZABIEGÓW FUNGICYDOWYCH NA NASILENIE OBJAWÓW SUCHEJ ZGNILIZNY KAPUSTNYCH NA RZEPAKU W REGIONIE DOLNEGO ŚLĄSKA

Ekonomiczna opłacalność chemicznego zwalczania chorób, szkodników i chwastów w rzepaku ozimym

Jak radzić sobie z chorobami grzybowymi zbóż?

UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU ZAKŁAD FITOPATOLOGII pl. Grunwaldzki 24 a Wrocław tel , Raport

Bezpieczna droga do celu

Efficacy assessment of selected fungicides in the control of wet bubble (Mycogone perniciosa) in white button mushroom (Agaricus bisporus)

Wpływ ochrony fungicydami na zdrowotność i plon pszenicy ozimej

Wyższa sztuka walki z mączniakiem

Sucha zgnilizna kapustnych - jak z nią walczyć?

Kiła kapusty w rzepaku: zabieg T0 receptą na sukces?

WZROST WYSTĘPOWANIA FORM ODPORNYCH GRZYBA Venturia inaequalis (Cooke) Aderh. NA FUNGICYDY STROBILURYNOWE W POLSKICH SADACH JABŁONIOWYCH

Osiris 65 EC Basf 10L kod produktu: kategoria: Kategoria > Rolnik > Fungicydy - grzybobójcze

Nawożenie sadu w okresie pozbiorczym

Profesjonalna fungicydowa ochrona zbóż

Graj pewną kartą, ryzyko zostaw dla innych! ZAWIERA AZOKSYSTROBINĘ, DIFENOKONAZOL, TEBUKONAZOL

KRZYSZTOF KUBIAK I. WSTĘP

WPŁYW FUNGICYDÓW NA ZDROWOTNOŚĆ, PLONOWANIE I WARTOŚĆ SIEWNĄ ŁUBINU BIAŁEGO I ŻÓŁTEGO

Nowoczesny fungicyd do upraw buraków, pszenicy i rzepaku PO RAZ PIERWSZY W POLSCE, sprawdzony i ceniony w Europie zachodniej

Quantum MZ 690 WG. fungicyd mankozeb, dimetomorf. Energia w czystej postaci!

Problemy rolników zwiazane z niedoborem na rynku skutecznych środków ochrony roślin EUROPEJSKI KONGRES MENEDŻERÓW AGROBIZNESU 2018

Zamir 400 EW. Niepohamowana siła! fungicyd. Simply. Grow. Together.

Grisu 500 SC. celny strzał w choroby! ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY

Silny rozwój korzeni rzepaku nawet w trudnych warunkach! Jest sposób!

ANALIZA PORÓWNAWCZA WPŁYWU NATURALNYCH OLEJKÓW ETERYCZNYCH NA OGRANICZENIE WZROSTU GRZYBA TRICHODERMA HARZIANUM

solidne uderzenie! SZEROKA REJESTRACJA! JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY Fungicyd rekomendowany przez KFPZ

OGRANICZENIE NASILENIA WYSTĘPOWANIA CHORÓB GRZYBOWYCH W MIESZANKACH ZBÓŻ JARYCH

Wpływ stężeń wybranych fungicydów na wzrost grzybni Alternaria solani i A. alternata w warunkach laboratoryjnych

Najnowsze rozwiązanie na chwasty dwuliścienne w zbożach

Zagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego

Manitoba 425 SC. fungicyd. Czuwa nad Twoim zbożem!

Postaw na dobrą zaprawę nasienną do pszenicy ozimej triazole to za mało

Ocena metod diagnozowania chorób korzeni i pochwy liściowej pszenicy ozimej EWA SOLARSKA, MAGDALENA GRUDZIŃSKA

Skuteczność biopreparatu Contans WG (Coniothyrium Minitans Campb.) w ochronie rzepaku ozimego przed Sclerotinia sclerotiorum (Lib.

Zamir 400 EW. fungicyd. Niepohamowana siła!

Assessment of effectiveness of biological agents in the control of fungal diseases of the white button mushrooms

Quantum MZ 690 WG. Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf

Wiosenna ochrona zbóż - jak zrobić to ekonomicznie?

Zwalczanie chorób buraka cukrowego może być proste i skuteczne!

Zaprawianie nasion rozpoczyna się we Francji!

Solidny fungicyd do ochrony pszenicy ozimej! Solidny fungicyd do ochrony pszenicy ozimej

Transkrypt:

PROGRESS IN PLANT PROTECTION 54 (3) 2014 DOI: http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2014-055 Fungicide resistance level of Oculimacula acuformis and O. yallundae isolates the causal agents of eyespot Stopień odporności na fungicydy izolatów Oculimacula acuformis i O. yallundae sprawców łamliwości źdźbła zbóż Katarzyna Pieczul, Marek Korbas Summary Eyespot caused by Oculimacula acuformis and O. yallundae is a common, economically important disease of cereals in Poland. For the pathogens control fungicides like triazoles, imidazoles, strobilurins, morpholines, anilino-pyrimidines, pyridine carboxamide, and benzimidazoles are used. However, intense use of the same active compounds leads to the appearance of resistant fungal strains. The aim of the study was to evaluate under laboratory conditions the resistance level of O. acuformis and O. yallundae isolates to fungicides used in the cereal protection against eyespot. Boscalid, prochloraz, pyraclostrobin, epoxiconazole and flusilazole were the compounds highly limiting growth of the isolates on PDA (Potato Dextrose Agar) medium. The group that included tebuconazole, cyprodinil, kresoxim-methyl and fenpropimorph inhibited the growth of fungal isolates quite well. The laboratory test results indicate the possibility of effectively control of eyespot with the tested fungicides with the exception of benzimidazoles (carbendazim and thiophanate-methyl), as most of the tested isolates of Oculimacula spp. isolates were resistant to the products containing these active ingredients. Key words: eyespot; Oculimacula yallundae; O. acuformis; fungicide substances Streszczenie Łamliwość źdźbła zbóż wywoływana przez Oculimacula acuformis i O. yallundae jest chorobą powodującą poważne straty ekonomiczne w Polsce. Do ochrony zbóż ozimych przeciwko łamliwości wykorzystywane są fungicydy z grup chemicznych triazoli, imidazoli, strobiluryn, morfolin, anilino-pirymidyn, pirydynokarboksyamidów oraz benzimidazoli. Intensywne stosowanie fungicydów zawierających te same substancje czynne prowadzi do powstawania odpornych szczepów grzybów. Celem badań była laboratoryjna ocena stopnia odporności izolatów O. acuformis i O. yallundae na fungicydy stosowane w ochronie zbóż przed łamliwością źdźbła. Do związków bardzo dobrze ograniczających wzrost badanych izolatów na pożywce PDA (Potato Dextrose Agar) zaliczono: boskalid, prochloraz, piraklostrobinę, epoksykonazol i flusilazol. Substancjami dobrze ograniczającymi wzrost izolatów grzybów okazały się: tebukonazol, cyprodinil, krezoksym metylu i fenpropimorf. Wyniki badań laboratoryjnych wskazują na możliwość skutecznej ochrony zbóż przez testowane fungicydy z wyłączeniem benzimidazoli (karbendazym i tiofanat metylowy), na które większość z badanych izolatów Oculimacula spp. była odporna. Słowa kluczowe: łamliwość źdźbła zbóż; Oculimacula yallundae; O. acuformis; odporność na fungicydy Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Zakład Mikologii Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań k.pieczul@iorpib.poznan.pl Institute of Plant Protection National Research Institute Prog. Plant Prot. 54 (3): 339-344 Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy ISSN 1427-4337

340 Fungicide resistance level / Stopień odporności na fungicydy Wstęp / Introduction Jedną z najważniejszych chorób zbóż ozimych występujących w Polsce jest łamliwość źdźbła zbóż. Chorobę wywołują dwa gatunki rodzaju Oculimacula O. acuformis i O. yallundae, oznaczane wcześniej jako rodzaj Tapesia acuformis i T. yallundae oraz Pseudocercosporella herpotrichoides typy R i W. Patogeny różnią się pomiędzy sobą cechami morfologicznymi i genetycznymi oraz, jak wskazują prace niektórych autorów, odpornością na fungicydy (Crous i wsp. 2003; Parnell i wsp. 2008; Leroux i wsp. 2013). Obydwa gatunki wywołują podobne objawy chorobowe, infekcja powodowana przez O. acuformis zachodzi jednak nieco wolniej, co nie jest czynnikiem sprzyjającym szybkiej diagnostyce (Leroux i wsp. 2013). Jesienią porażenie obejmuje zewnętrzne tkanki koleoptylu, przechodząc stopniowo w głąb źdźbła. Typowe objawy chorobowe w postaci owalnych plam otoczonych brązową obwódką w dolnej części źdźbła oraz zniszczeń tkanek wnętrza łodygi widoczne są dopiero podczas wiosennej wegetacji lub w późniejszych fazach rozwojowych rośliny. Przez wiele lat O. yallundae był w Polsce gatunkiem dominującym. W ostatnich latach obserwowane są zmiany w częstości występowania patogenów, dotyczą one przede wszystkim wzrostu częstości występowania gatunku O. acuformis (Głazek 2010). Podobne zmiany zachodziły wcześniej w krajach Europy zachodniej, jednak różnice w proporcjach występowania obydwu patogenów niejednokrotnie są tam procesem zachodzącym w obydwie strony (Leroux i Gredt 1997; Ray i wsp. 2004). Najczęściej są one konsekwencją prowadzonej chemicznej ochrony upraw z wykorzystaniem fungicydów z grup benzimidazoli i triazoli. W Polsce do ochrony zbóż ozimych przeciwko łamliwości zalecane są najczęściej złożone preparaty zawierające fungicydy z grup: triazoli, strobiluryn, morfolin, anilino-pirymidyn, anilidów, pirydynokarboksyamidów oraz benzimidazoli. Intensywne używanie tych samych fungicydów prowadzi do powstawania szczepów grzybów odpornych na stosowane substancje czynne, dlatego skuteczność działania preparatów polecanych do zwalczania chorób grzybowych powinna być poddawana stałej ocenie. Celem pracy była laboratoryjna ocena stopnia odporności izolatów O. acuformis i O. yallundae na substancje aktywne fungicydów stosowanych do ochrony zbóż przed łamliwością źdźbła. Materiały i metody / Materials and methods Izolaty Izolaty wykorzystane w badaniach pochodziły z różnych odmian pszenicy i pszenżyta ozimego. Zbierano je w latach 2009 2013 na polach doświadczalnych Instytutu Ochrony Roślin Państwowego Instytutu Badawczego w Winnej Górze i w Sośnicowicach oraz na polach rolników indywidualnych zlokalizowanych na terenie Wielkopolski. Izolacji kultur grzybów dokonywano bezpośrednio po pobraniu materiału roślinnego. Niewielkie fragmenty źdźbeł z objawami chorobowymi odkażano powierzchniwo przez 40 s w roztworze zawierającym: < 5% węglanu sodu, < 1% wodorotleneku sodu, < 5% podchloryn sodu (wybielacz ACE, Proter and Gamble), płukano dwukrotnie w sterylnej wodzie destylowanej, suszono i wykładano na pożywkę PDA (Potato Dextrose Agar, Difco). Wyrastające, pojedyncze kolonie o cechach morfologicznych Oculimacula spp. przeszczepiano na nową pożywkę PDA. Izolaty zostały zidentyfikowane jako O. yallundae lub O. acuformis na podstawie cech morfologicznych grzybni i zarodników konidialnych. Identyfikacja wybranych izolatów została potwierdzona analizą PCR (polymeraze chain reaction) ze starterami specyficznymi gatunkowo. Badania odporności na substancje czynne fungicydów Do badań odporności na fungicydy wytypowano 30 izolatów O. acuformis i 30 O. yallundae. Badania wykonano na pożywce PDA (Potato Dextrose Agar) zawierającej dodatek czystych substancji czynnych fungicydów (Sigma). Substancje czynne zostały rozpuszczone w metanolu w stężeniu 5 mg/ml. Do pożywki dodawano taką ilość roztworu aby uzyskać końcowe stężenie fungicydu 1, 10 i 30 ppm. Pożywki zaszczepiano fragmentem grzybni o powierzchni 0,2 cm 2, pobranym z dwutygodniowej kultury rosnącej na pożywce PDA bez dodatku fungicydu. Kontrolę stanowiły kolonie grzyba rosnące na pożywce PDA (bez substancji czynnych fungicydów). W badaniach wykorzystano następujące substancje czynne: karbendazym, tiofanat metylowy (benzimidazole), prochloraz (imidazol), epoksykonazol, flusilazol, tebukonazol (triazole), piraklostrobinę, krezoksym metylu (strobiluryny), fenpropimorf (morfolina), cyprodinil (anilino-pirymidyna) oraz boskalid (pirydynokarboksyamid). Po 10 dniach inkubacji w temperaturze pokojowej określano wzrost liniowy grzybni wszystkich izolatów i wyznaczano stopień hamowania wzrostu grzybni przez badane fungicydy w stosunku do wzrostu kolonii kontrolnej rosnącej na pożywce PDA bez fungicydów. Izolaty poszeregowano w skali 0 4 odpowiadającej stopniowi hamowania wzrostu izolatów. W badaniach przyjęto następujące oznaczenia: 0 izolaty całkowicie odporne, brak hamowania wzrostu grzybni, 1 odporne (1 25% hamowania wzrostu grzybni), 2 średnio odporne (26 50%), 3 średnio wrażliwe (51 75%), 4 wysoce wrażliwe (> 76%). Doświadczenie wykonano w dwóch powtórzeniach. W przeprowadzonej analizie statystycznej zbadano jednorodność wariancji badanych fungicydów. Do porównania średniego stopnia odporności izolatów na badane fungicydy zastosowano analizę wariancji i wielokrotny test Tukeya przy poziomie istotności 0,05. Wyniki i dyskusja / Results and discussion Przeprowadzone badania umożliwiły ocenę stopnia hamowania wzrostu grzybni izolatów O. acuformis i O. yallundae przez fungicydy stosowane w ochronie zbóż przed łamliwością źdźbła. Z przeprowadzonej analizy wariancji wynika istotne zróżnicowanie średnich wartości odporności izolatów O. acuformis oraz O. yallundae na badane substancje czynne fungicydów (tab. 1, 2).

Progress in Plant Protection 54 (3) 2014 341 Izolaty O. acuformis były wysoce odporne na karbendazym i tiofanat metylowy, dodane do pożywki nawet w stężeniu 30 ppm (średni stopień hamowania wzrostu izolatów wynosił 0,44 i 0,46). Blisko 80% badanych izolatów O. yallundae była wysoce odporna na oba fungicydy z grupy benzimidazoli (średni stopień hamowania wzrostu izolatów wynosił 1,23 dla obydwu substancji). Pozostałe 20% badanych izolatów O. yallun- Tabela 1. Stopień hamowania wzrostu izolatów O. acuformis przez fungicydy i wyniki testu Tukeya dla α = 0,05 Table 1. Level of resistance of O. acuformis isolates to fungicides and Tukey test results for α = 0.05 Fungicyd Fungicide Carbendazim Tiophanate-methyl Prochloraz Epoxiconazole Flusilazole Tebuconazole Piraclostrobin Kresoxim- methyl Phenpropimorph Stężenie substancji czynnej The concentration of active substance [ppm] Izolaty Isolates [%] stopień hamowania grown inhibition level 0 1 2 3 4 1 73,3 26,7 0,0 0,0 0,0 0,27 10 66,7 23,3 3,3 6,7 0,0 0,50 30 66,7 20,0 3,3 10,0 0,0 0,57 1 66,7 23,3 10,0 0,0 0,0 0,43 10 60,0 36,7 3,3 0,0 0,0 0,43 30 50,0 46,7 3,3 0,0 0,0 0,53 1 0,0 0,0 23,3 3,3 73,3 3,50 1 0,0 0,0 30,0 50,0 20,0 2,90 1 0,0 0,0 30,0 70,0 0,0 2,70 1 0,0 3,3 30,0 50,0 16,7 2,80 10 0,0 3,3 30,0 36,7 30,0 2,93 30 0,0 0,0 0,0 23,3 76,7 3,77 1 0,0 0,0 26,7 63,3 10,0 2,83 10 0,0 0,0 0,0 10,0 90,0 3,90 30 0,0 0,0 0,0 3,3 96,7 3,97 1 6,7 13,3 43,3 36,7 0,0 2,10 10 0,0 3,3 33,3 60,0 3,3 2,63 30 0,0 3,3 23,3 50,0 23,3 2,93 1 13,3 50,0 30,0 6,7 0,0 1,30 10 0,0 0,0 43,3 53,3 3,3 2,60 Średni stopień hamowania wzrostu izolatów Mean grown inhibition level 0,44 (c) 0,46 (c) 3,83 (a) 3,63 (a) 3,56 (a) 3,16 (ab) 3,56 (a) 2,55 (b) 2,29 (b) Cyprodinile Boscalid 30 0,0 0,0 20,0 63,3 16,7 2,97 1 0,0 20,0 53,3 23,3 3,3 2,10 10 0,0 6,7 10,0 23,3 60,0 3,37 30 0,0 3,3 10,0 3,3 83,3 3,67 1 0,0 0,0 3,3 43,3 53,3 3,50 test F = 48,652, df = 10 i 20, p < 0,001 3,04 (ab) 3,83 (a) Stopień odporności izolatów O. acuformis podany w skali 0 4 wyrażającej procent hamowania wzrostu kolonii rosnącej na podłożu z fungicydem do kolonii kontrolnej rosnącej na czystej pożywce PDA, 0 izolaty całkowicie odporne, brak hamowania wzrostu, 1 odporne (1 25% hamowania wzrostu), 2 średnio odporne (26 50%), 3 średnio wrażliwe (51 75%), 4 wysoce wrażliwe (> 76%) The resistance level of O. acuformis isolates in a scale of 0 4 expressing the ratio of colonies grown inhibition on the fungicide medium to control colonies growing on pure PDA medium, 0 isolates highly resistant, 1 resistant (1 25%) 2 medium resistant (26 50%), 3 medium sensitive (51 75%), 4 highly sensitive (> 76%)

342 Fungicide resistance level / Stopień odporności na fungicydy Tabela 2. Stopień hamowania wzrostu izolatów O. yallundae przez fungicydy i wyniki testu Tukeya dla α = 0,05 Table 2. Level of resistance of O. yallundae isolates to fungicides and Tukey test results for α = 0.05 Fungicyd Fungicide Carbendazim Tiophanate-methyl Prochloraz Epoxiconazole Flusilazole Tebuconazole Pyraclostrobin Kresoxim-methyl Phenpropimorph Cyprodinile Boscalid Stężenie substancji czynnej The concentration of active substance [ppm] Izolaty Isolates [%] stopień hamowania grown inhibition level 0 1 2 3 4 1 56,7 20,0 3,3 0,0 20,0 1,07 10 43,3 30,0 6,7 0,0 20,0 1,23 30 33,3 36,7 6,7 3,3 20,0 1,40 1 46,7 30,0 0,0 3,3 20,0 1,20 10 43,3 33,3 3,3 0,0 20,0 1,20 30 40,0 33,3 3,3 3,3 20,0 1,30 1 0,0 0,0 13,3 33,3 53,3 3,40 10 0,0 0,0 0,0 10,0 90,0 3,90 1 0,0 6,7 16,7 73,3 3,3 2,73 10 0,0 0,0 0,0 13,3 86,7 3,87 1 0,0 3,3 23,3 66,7 6,7 2,77 10 0,0 0,0 0,0 3,3 96,7 3,97 1 10,0 23,3 20,0 40,0 6,7 2,10 10 0,0 0,0 6,7 60,0 33,3 3,27 30 0,0 0,0 0,0 6,7 93,3 3,93 1 0,0 3,3 13,3 63,3 20,0 3,00 10 0,0 0,0 3,3 10,0 86,7 3,83 30 0,0 0,0 3,3 3,3 93,3 3,90 1 0,0 10,0 53,3 36,7 0,0 2,27 10 0,0 3,3 13,3 33,3 50,0 3,30 30 0,0 0,0 13,3 16,7 70,0 3,57 1 10,0 73,3 13,3 3,3 0,0 1,10 10 0,0 0,0 56,7 36,7 6,7 2,50 30 0,0 0,0 0,0 80,0 20,0 3,20 1 3,3 26,7 53,3 13,3 3,3 1,87 10 0,0 3,3 23,3 36,7 36,7 3,07 30 0,0 0,0 16,7 10,0 73,3 3,57 1 3,3 6,7 0,0 46,7 43,3 3,20 test F = 23,700, df = 10 i 20, p < 0,001 Średni stopień hamowania wzrostu izolatów Mean grown inhibition level 1,23 (c) 1,23 (c) 3,76 (a) 3,53 (a) 3,58 (a) 3,10 (ab) 3,57 (a) 3,04 (ab) 2,26 (b) 2,83 (ab) 3,73 (a) Stopień odporności izolatów O. yallundae podany w skali 0 4 wyrażającej procent hamowania wzrostu kolonii rosnącej na podłożu z fungicydem do kolonii kontrolnej rosnącej na czystej pożywce PDA, 0 izolaty całkowicie odporne, brak hamowania wzrostu, 1 odporne (1 25% hamowania wzrostu), 2 średnio odporne (26 50%), 3 średnio wrażliwe (51 75%), 4 wysoce wrażliwe (> 76%) The resistance level of O. yallundae isolates in a scale of 0 4 expressing the ratio of colonies grown inhibition on the fungicide medium to control colonies growing on pure PDA medium, 0 isolates highly resistant, 1 resistant (1 25%) 2 medium resistant (26 50%), 3 medium sensitive (51 75%), 4 highly sensitive (> 76%) dae charakteryzowało się wrażliwością na karbendazym i tiofanat metylowy (tab. 1, 2). Przeprowadzone badania wskazują na bardzo małą skuteczność stosowania benzimidazoli w ograniczaniu wzrostu kolonii Oculima-

Progress in Plant Protection 54 (3) 2014 343 cula spp. Nabywanie odporności na benzimidazole przez Oculimacula spp. obserwowane jest od lat 80. XX wieku w wielu rejonach występowania patogena. (Leroux i Gredt 1997; Parnell i wsp. 2008). W Polsce podobnie, jak np. w Wielkiej Brytanii, całkowita odporność na benzimidazole jest częściej obserwowana u O. acuformis, niż O. yallundae (Parnell i wsp. 2008), choć na terenie kraju odnotowywano także obecność izolatów O. acuformis wrażliwych na benzimidazole (dane niepublikowane). W obydwu gatunkach nie zidentyfikowano izolatów odpornych na prochloraz zastosowany w pożywce w stężeniu przekraczającym 1 ppm (średni stopień hamowania wzrostu izolatów O. acuformis wynosił 3,83, a O. yallundae 3,76) (tab. 1, 2). W wielu krajach Europy zachodniej spadek skuteczności działania prochlorazu obserwowany był już w latach 90. XX wieku, dotyczył on przede wszystkim wzrostu liczby izolatów charakteryzujących się podwyższoną odpornością na prochloraz (Parnell i wsp 2008; Leroux i wsp 2013). Triazole okazały się grupą fungicydów bardzo dobrze hamujących wzrost kolonii badanych gatunków. Do substancji z grupy triazoli charakteryzujących się najwyższą skutecznością ograniczania wzrostu liniowego grzybni izolatów Oculimacula spp. należały epoksykonazol (średni stopień odporności dla O. acuformis 3,63 i 3,53 dla O. yallundae) oraz flusilazol (średni stopień odporności 3,56 i 3.58). Nieco słabiej wzrost izolatów hamowany był przez tebukonazol (średni stopień odporności: 3,16 i 3,10). Pomiędzy badanymi gatunkami istniały niewielkie różnice w stopniu hamowania wzrostu grzybni przez triazole (tab. 1, 2). Podobne wyniki odnotowane były przez innych autorów wskazujących na podobieństwo w odziaływaniu triazoli na obydwa badane gatunki (Leroux i wsp. 2013). We wcześniejszych badaniach autorzy zwracają jednak uwagę na większą wrażliwość badanych izolatów O. yallundae na wybrane triazole w porównaniu do izolatów O. acuformis (Leroux i Gredt 1997). Triazole należą w Polsce do środków często stosowanych w zwalczaniu łamliwości źdźbła zbóż. Niepokojącym zjawiskiem może być obserwowanie pojawianie się szczepów O. yallundae charakteryzujących się podwyższoną odpornością na triazole stosowane w niższych dawkach (10% badanych izolatów O. yallundae wysoce odpornych i 23,3% odpornych na tebukonazol zastosowany w stężeniu 1 ppm) oraz szczepów charakteryzujących się jednoczesną odpornością na różne substancje czynne z grupy triazoli (dane niepublikowane). Strobiluryny należały do substancji ograniczających wzrost badanych izolatów w stopniu bardzo dobrym (piraklostrobina) lub dobrym (krezoksym metylu). Średnie stopnie odporności izolatów przez wymienione substancje wynosiły kolejno u O. acuformis 3,56 i 2,55; a u O. yallundae 3,57 i 3,04. Należy zaznaczyć że 20% badanych izolatów O. acuformis i 10% O. yallundae charakteryzowało się podwyższoną odpornością na krezoksym metylu dodany do pożywki w stężeniu 1 ppm (tab. 1, 2). Odpornych lub wysoce odpornych na 1 ppm stężenie fenpropimorfu było 63,3% badanych izolatów O. acuformis i 83,3% O yallundae (średni stopień hamowania wzrostu grzybni wynosił u O. acuformis 2,29, i u O. yallundae 2,26) (tab. 1, 2). Podobne wyniki, wskazujące na wyższą toksyczność fenpropimorfu dla O. acuformis znalazły się w pracach innych autorów (Leroux i Gredt 1997; Leroux i wsp. 2013). Pierwsze doniesienia o szczepach Oculimacula spp. charakteryzujących się podwyższoną odpornością na cyprodinil pochodzą z połowy lat 90. XX wieku (Babij i wsp. 2000). Średni stopień hamowania wzrostu badanych izolatów O. acuformis przez cyprodinil wynosił 3,04; O. yallundae 2,83. Odpornych lub wysoce odpornych na cyprodinil dodany do pożywki w stężeniu 1 ppm było 20% badanych izolatów O. acuformis i 30% O. yallundae (tab. 1, 2). W pracy Lerouxa (2013) cyprodninil zdecydowanie słabiej ograniczał wzrost O. yallundae, niż O. acuformis. Fungicyd hamował jednak kiełkowanie zarodników obydwu patogenów w podobnym, wysokim stopniu, co według autora wskazuje na skuteczność działania substancji mimo stosunkowo słabego ograniczania wzrostu kolonii (Leroux i wsp. 2013). Boskalid należał do substancji charakteryzujących się najwyższą skutecznością ograniczania wzrostu izolatów Oculimacula spp. (średni stopień hamowania wzrostu grzybni wynosił u O. acuformis 3,83; a u O. yallundae 3,73). W prowadzonych badaniach zidentyfikowane zostały jedynie pojedyncze izolaty O. yallundae o podwyższonej odporności na stężenie 1 ppm tej substancji (tab. 1, 2). Boskalid został uznany także przez innych autorów za substancję bardzo dobrze hamującą rozwój obydwu patogenów (Leroux i wsp. 2013). Na podstawie wyników wielokrotnego testu Tukeya można stwierdzić na poziomie istotności 0,05, że badane fungicydy charakteryzowały się podobną, dużą zmiennością średnich stopni hamowania wzrostu kolonii O. acuformis i O. yallundae. Zostały one podzielone na płynnie zachodzące na siebie grupy. Do grupy (a) związków bardzo dobrze ograniczających wzrost badanych izolatów Oculimacula spp. zaklasyfikowane zostały: boskalid, prochloraz, piraklostrobina, epoksykonazol i flusilazol. Do grupy (ab i b) dobrze hamującej wzrost badanych izolatów tebukonazol, cyprodinil, krezoksym metylu i fenpropimorf. Do grupy (c) słabo ograniczającej wzrost badanych kolonii O. acuformis i O. yallundae zaliczono substancje z grupy benzimidazoli karbendazym i tiofanat metylowy (tab. 1, 2). Wyniki badań laboratoryjnych wskazują na możliwość skutecznego zwalczania patogenów wywołujących łamliwości źdźbła zbóż większością stosowanych fungicydów z wyłączeniem benzimidazoli, jednak ze względu na możliwość nabywania przez izolaty odporności na stosowane substancje ich skuteczność powinna być poddawana bieżącej ocenie. Wnioski / Conclusions 1. Benzimidazole nie ograniczają skutecznie wzrostu większości izolatów O. acuformis oraz O. yallundae i powinny zostać wycofane z substancji zalecanych do ochrony zbóż przed łamliwością źdźbła. 2. Do substancji najsilniej ograniczających wzrost grzybni badanych izolatów O. acuformis oraz O. yallundae należały: boskalid, prochloraz, piraklostrobina, epoksykonazol i flusilazol. 3. Pozostałe z badanych fungicydów (tebukonazol, cyprodinil, krezoksym metylu i fenpropimorf) dobrze

344 Fungicide resistance level / Stopień odporności na fungicydy ograniczały wzrost badanych izolatów O. acuformis oraz O. yallundae. 4. Skuteczność fungicydów stosowanych w celu zwalczania Oculimacula spp. powinna być monitorowana, ze względu na możliwość powstawania odpornych na fungicydy izolatów. Literatura / References Babij J., Zhu Q., Brain P., Hollomon D.W. 2000. Resistance risk assessment of cereal eyespot, Tapesia yallundae and Tapesia acuformis to the anilinopyrimidine fungicide cyprodinil. Eur. J. Plant Pathol. 106 (9): 895 905. Crous P.W., Groenewald J.Z.E., Gams W. 2003. Eyespot of cereals revisted: ITS phylogeny reveals new species relationships. Eur. J. Plant Pathol. 109 (8): 841 850. Głazek M. 2010. Occurrence of eyespot on winter wheat in the central-southern region of Poland. J. Plant Prot. Res. 49 (4): 426 433. Leroux P., Gredt M. 1997. Evolution of fungicide resistance in the cereal eyespot fungi Tapesia yallundae and Tapesia acuformis in Frane. Pest. Sci. 51 (3): 321 327. Leroux P., Gredt M., Remuson F., Micoud A., Sophie-Walker A. 2013. Fungicide resistance status in French populations of the wheat eyespot fungi Oculimacula acuformis and Oculimacula yallundae. Pest Manage. Sci. 69 (1): 15 26. Parnell S., Gilligan C., Lucas J.A., Bock C.H., Bosch F. 2008. Changes in fungicide sensitivity and relative species abundance in Oculimacula yallundae and O. acuformis populations (eyespot disease of cereals) in Western Europe. Plant Pathol. 57 (3): 509 517. Ray R.V., Jenikson P., Edwards S.G. 2004. Effects of fungicide on eyespot, caused predominantly by Oculimacula acuformis and yield of early-drilled winter wheat. Crop Prot. 23 (12): 1199 1207.