Spis treści Badanie 3 Najważniejsze liczby 4 Barometr Bezpieczeństwa w Obrocie Gospodarczym 5 BOG w grupach 6 Firmy wobec kryzysu 7 Przyszłość w opinii przedstawicieli firm 9 Informacja gospodarcza w opinii firm 11 Szczegółowe wyniki badania 12 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 2
Badanie Zatory płatnicze oraz zaległe i stracone zobowiązania stanowią ważne zagadnienie w życiu gospodarczym. Biorąc pod uwagę konsekwencje zaległości płatniczych InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (InfoMonitor), Biuro Informacji Kredytowej S.A. (BIK), Związek Banków Polskich (ZBP) i Pentor Research International (Pentor) dostrzegły potrzebę monitorowania rozmiarów tego zjawiska w obrocie gospodarczym i jego zmian w czasie. Odpowiedzią jest zapoczątkowane w listopadzie 2007 r. regularnie przeprowadzane badanie wśród przedsiębiorców, mierzące poziom bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym. Podstawowym wskaźnikiem prezentującym poziom oraz zmiany badanego zjawiska jest BOG wskaźnik bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym. Badanie przeprowadzono wśród pracowników firm z trzech segmentów rynku. Respondentami były osoby odpowiedzialne za finanse firm. Zrealizowano 200 efektywnych wywiadów w grupach: dostawców usług finansowych, którzy stanowili 35% próby (banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, ubezpieczyciele, firmy wydające karty kredytowe, firmy leasingowe, firmy zajmujące się wykupywaniem długów i faktoringiem, spółki udzielające pożyczek), dostawców usług masowych 35% próby (spółdzielnie lub wspólnoty mieszkaniowe, dostawcy energii elektrycznej, wodociągi, dostawcy innych usług komunalnych, dostawcy gazu, dostawcy telewizji satelitarnej lub kablowej, przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej, operatorzy telekomunikacyjni) oraz w grupie przedsiębiorców 30% próby. Badanie przeprowadzono w dniach od 9 do 27 marca. Posłużono się metodą wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo CATI. Najnowsza edycja Barometru uzupełniona została także wynikami badania przeprowadzonego na zlecenie Centrum Informacji Gospodarczej przez Agencję Badań Rynku OPINIA. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 3
Najważniejsze liczby 3,81 pkt tyle wyniósł wskaźnik bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym w marcu 2009 roku 38% firm nie odczuwa skutków kryzysu 75% firm dostrzegło, że w związku z kryzysem spadła terminowość otrzymywania płatności od kontrahentów 53% firm dostrzegło utratę klientów lub kontraktów w związku z kryzysem 73% firm nie zamierza zmniejszać zatrudnienia 75% ankietowanych uważa, że wymiana informacji gospodarczej jest ważna dla bezpieczeństwa prowadzenia firmy InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 4
Barometr Bezpieczeństwa w Obrocie Gospodarczym W odczuciu przedsiębiorców w ciągu ostatnich 3 miesięcy znacząco spadło bezpieczeństwo w obrocie gospodarczym. Wskaźnik bezpieczeństwa spadł do poziomu 3,81 punktów. Od początku prowadzenia badania wskaźnik spadł o ponad 21 punktów. Wartość wskaźnika w marcu jest dodatnia, wynosi 3,81 i jest o 6,53 punktu niższa od odnotowanej w pomiarze styczniowym. Ogółem 30 25,71 25 22,19 20,7 21,06 20 15 10,34 10 3,81 5 0 11'2007 02'2008 05'2008 08'2008 01'2009 03'2009 Wskaźnik może przyjmować wartości z zakresu od -100 do 100. Wzrost jego wartości oznacza poprawę oceny bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym, natomiast spadek pogorszenie sytuacji. InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 5
BOG w grupach Spadek poczucia bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym dostrzeżono we wszystkich ankietowanych grupach firm. Za wyraźny spadek wartości wskaźnika w największym stopniu odpowiadają przedsiębiorcy, wśród nich wskaźnik spadł o 11,38 punktów w porównaniu ze styczniem tego roku. Najgorsze nastroje panują jednak wśród dostawców usług finansowych. Wskaźnik przyjął w tej grupie wartość bliską zeru (0,06). Dostawcy usług finansowych 25 27 21,9 20 19,02 16,05 W marcu 2009 r. wskaźnik bezpieczeństwa w obrocie 15 gospodarczym (BOG) przyjął wartość 0,06 punktu 10 5 6,1 0,06 w przypadku dostawców usług finansowych, co stanowi spadek w stosunku do stycznia 2009 o 6,04 punktu. 0 11'2007 02'2008 05'2008 08'2008 01'2009 03'2009 Dostawcy usług masowych 30 25 26,59 19,95 24,32 20 15 14,2 13,58 9,93 W przypadku dostawców usług masowych wskaźnik wyniósł 9,93, co oznacza spadek o 3,65. 10 5 0 11'2007 02'2008 05'2008 08'2008 01'2009 03'2009 30 25 29,2 29,82 Przedsiębiorcy 27,9 24,67 20 15 10 12 Dla wskaźnika w grupie przedsiębiorców zaobserwowano spadek o 11,38 do poziomu 1,44 punktu. 5 1,44 0 11'2007 02'2008 05'2008 08'2008 01'2009 03'2009 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 6
Firmy wobec kryzysu Większość przedstawicieli ankietowanych firm deklaruje, iż odczuwa skutki kryzysu. W grupie przedsiębiorców odsetek ten jest największy 75% ankietowanych odpowiedziało Zdecydowanie tak lub Raczej tak na pytanie dotyczące odczuwalnych skutków kryzysu. Najlepiej sytuację swojej firmy oceniają dostawcy usług masowych. To jedyna ankietowana grupa z przeważającą liczbą firm, w których nie odczuwa się skutków kryzysu dokładnie 50% ankietowanych odpowiedziało Raczej nie lub Zdecydowanie nie na pytanie o kryzys. Czy Pana(i) firma odczuwa skutki kryzysu? Przedsiębiorcy 3% 28% 47% 20% 2% Usługi masowe 13% 36% 43% 7% 1% Finanse 13% 44% 31% 9% 3% Ogółem 18% 42% 32% 6% 3% Zdecydowanie tak Raczej nie Trudno powiedzieć Raczej tak Zdecydowanie nie InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 7
Jak przejawia się kryzys w opinii przedstawicieli tych firm, które go odczuwają? Ponad połowa (53%) zauważyła utratę klientów lub kontraktów. Największym problemem jest terminowe otrzymywanie i regulowanie płatności. Aż 75% ankietowanych dostrzegło, że spadła terminowość otrzymywania płatności od kontrahentów. W jaki sposób Pana(i) firma odczuwa skutki kryzysu? Czy obserwuje się: Utratę klientów/kontraktów 53% Jednocześnie 59% ankietowanych przyznało, że w związku z kryzysem sami mają problem z płaceniem zobowiązań na czas. Problemy z płaceniem zobowiązań na czas Problemy z terminowym otrzymywaniem płatności 59% 75% W sytuacji problemów finansowych firmy przede wszystkim będą starały się regulować zobowiązania związane z ZUS oraz podatkami. Przedsiębiorcy spodziewają się, że ich partnerzy biznesowi odłożą uregulowanie zobowiązań wobec nich samych na koniec. Regulowanie zobowiązań wobec kontrahentów jest na ostatnim miejscu po płacach pracowniczych i zobowiązaniach kredytowych i leasingowych. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% W sytuacji problemów finansowych u Pana(i) kontrahentów, według jakiej kolejności będą oni najprawdopodobniej spłacać zobowiązania? (Zobowiązania regulowane jako pierwsze) Podatki, ZUS 58% Płace pracownicze 26% Kredyt leasing 11% Wobec kontrahentów, dostawców 6% Jednocześnie 63% ankietowanych zadeklarowało, że opóźnienia w otrzymywaniu płatności są dla firmy problemem. Czy opóźnienia w otrzymywaniu płatności są dla Pana(i) firmy problemem? Tak Nie Trudno powiedzieć 63% 36% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wyniki badań ankietowych dotyczące wpływu kryzysu na firmy pozwalają przypuszczać, że jednym z przejawów kryzysu jest narastanie problemu zatorów płatniczych w obrocie gospodarczym InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 8
Przyszłość w opinii przedstawicieli firm Opinie co do tego, jak długo jeszcze potrwa kryzys są podzielone. Około 38% ankietowanych spodziewa się, że z trudną sytuacją będziemy mieć do czynienia do końca 2009 roku. Nieco więcej (40%) ocenia, że będą to 2 lata. Jak długo Pana(i) zdaniem potrwa kryzys? 38% 40% 13% 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Do końca 2009 roku Co najmniej 2 lata Więcej niż 2 lata Trudno powiedzieć Większość przedsiębiorców spodziewa się, że w perspektywie najbliższych 6 miesięcy sytuacja ich firmy nie zmieni się. Grono tych, którzy spodziewają się zmian na gorsze (razem 22%) lekko przeważa nad optymistami (14%). Najgorsze oczekiwania wobec przyszłości maja przedsiębiorcy. Tylko 10% z nich spodziewa się poprawy sytuacji, 32% - pogorszenia, pozostali nie spodziewają się zmian. Największymi optymistami są dostawcy usług finansowych 22% ankietowanych spodziewa się zmian na lepsze. Jak ogólnie ocenia Pan(i) przyszłość Pana(i) firmy w perspektywie najbliższych 6 miesięcy? 2% 8% Przedsiębiorcy 58% 22% 10% Usługi masowe 1% 9% 67% 23% Finanse 6% 16% 67% 11% Ogółem 3% 11% 65% 19% 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% [5] Sytuacja mojej firmy zdecydowanie poprawi się [4] Sytuacja mojej firmy raczej poprawi się [3] Sytuacja mojej firmy nie zmieni się [2] Sytuacja mojej firmy raczej pogorszy się [1] Sytuacja mojej firmy zdecydowanie pogorszy się InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 9
Jakie działania w związku z obecną sytuacją planują podjąć firmy? Czy planują na przykład zwolnienia lub uważają sytuację na rynku za złą na tyle, aby planować czasowe zawieszenie funkcjonowanie firmy? Odsetek ankietowanych, którzy deklarują, że w ich firmie nie ogranicza się zatrudnienia wynosi 73% i niemal pokrywa się z liczbą ankietowanych, którzy nie spodziewają się żadnych zmian ani na lepsze ani na gorsze w najbliższych 6 miesiącach. Przedsiębiorcy mają największy odsetek planujących zwolnienia 32%. Jak pokazują wyniki badania, zawieszenie działalności jest dla firm ostatecznością. Zaledwie 2% z wszystkich ankietowanych bierze pod uwagę taką ewentualność. Czy Pana(i) firma ogranicza zatrudnienie? Przedsiębiorcy 32% 67% 2% Usługi masowe 19% 81% Finanse 23% 69% 9% Ogółem 24% 73% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Tak Nie Trudno powiedzieć Czy w związku z kryzysem i obecną sytuacją planuje się czasowe lub stałe zawieszenie działalności gospodarczej Pana(i) firmy? 2% 95% 3% Tak Nie Trudno powiedzieć InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 10
Informacja gospodarcza w opinii firm Coraz więcej przedsiębiorców docenia znaczenie informacji gospodarczej dla bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym. W najnowszym badaniu 75% ankietowanych przedstawicieli firm zadeklarowało, że ważna jest dla nich wymiana informacji o osobach i firmach, które nie spłacają na czas swoich zobowiązań. Zdecydowana większość przedstawicieli firm jest również świadoma konsekwencji, jakie mogą wiązać się z nieuregulowaniem swoich zobowiązań. Czy powszechna wymiana informacji gospodarczych o osobach i firmach, które nie spłacają zobowiązań w terminie jest istotna dla bezpiecznego prowadzenia firmy? 17% 1% 2% 5% 75% Tak, to istotna wiedza niezależnie od sytuacji na rynku Tak, to istotna wiedza, ale tylko w okresie powolnienia Nie, nie ma to większego znaczenia odmowa odpowiedzi Trudno powiedzieć Czy słyszał(a) Pan(i), że posiadanie negatywnej historii kredytowej w Biurze Informacji Kredytowej lub wpis do Centralnej Ewidencji Dłużników InfoMonitora mogą skutkować odmową udzielenia kredytu? 13% 6% 81% Tak Nie Nie mam zdania InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 11
Szczegzłowe wyniki badania InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 12
W jakim stopniu, w Pana(i) opinii, nieterminowe regulowanie płatności stanowi przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce? 03.2009 01.2009 08.2008 OGÓŁEM (N=200) 1,9 2,0 2,0 05.2008 02.2008 11.2007 2,0 2,1 (N=70) 1,9 1,9 2,1 1,9 [1] Poważna przeszkoda [4] Niewielka przeszkoda Czy problem nieterminowego regulowania należności, wśród firm z Pana(i) branży, występuje często czy rzadko? 03.2009 01.2009 08.2008 05.2008 OGÓŁEM (N=200) 2,4 2,3 2,4 02.2008 2,3 11.2007 [1] Często [4] Rzadko 2,1 2,1 (N=70) 2,4 2,4 MASOWE (N=70) 2,1 2,0 1,9 1,9 MASOWE (N=70) 2,4 PRZEDSIĘBIORCY (N=60) 1,7 2,0 1,9 1,9 2,1 PRZEDSIĘBIORCY (N=60) 2,3 NIETERMINOWE REGULOWANIE PŁATNOŚCI Nieterminowość niezmiennie postrzegana jako problem. Podobnie jak w poprzednich kwartałach, tak i obecnie, badani uznają nieterminowe regulowanie płatności przez kontrahentów za znaczne utrudnienie w ich bieżącej działalności. Dokonując oceny powagi tego problemu na 4 stopniowej skali, gdzie 1 oznacza poważne, a 4 niewielkie utrudnienie, aspekt ten w marcu został oceniony na 1,9 (średni dla wszystkich badanych), co oznacza, że przeterminowane płatności stanowią dla respondentów obecnie nieznacznie większy problem niż w ostatnich pomiarach. Rangę problemu w największym stopniu dostrzegają przedsiębiorcy 1,7 (w stosunku do lutego tego roku spadek o 0,3). W nieco mniejszym stopniu problem zauważalny jest przez przedstawicieli usług finansowych (1,9) i dostawców usług masowych (). Poprawa rzetelności partnerów biznesowych. Po spadkach poziomu rzetelności wierzycieli w poprzednich dwóch pomiarach zanotowano jego niewielki wzrost i tym samym powrót do poziomu z sierpnia 2008 roku tj. średniej oceny równej 2,4. Wzrost odnotowano w opiniach przedsiębiorców (, wzrost z 2,3 w styczniu 2009) i dostawców usług masowych (2,4, wzrost z ). Pomimo ogólnej tendencji wzrostowej w przypadku rzetelności kontrahentów, dostarczyciele usług finansowych sygnalizują nieznaczne nasilenie się zjawiska nieterminowego regulowania należności (2,4, spadek z ). Jak ogólnie ocenia Pan(i) zdolność kontrahentów Pana(i) firmy/banku do regulowania bieżących zobowiązań? 03.2009 01.2009 08.2008 05.2008 OGÓŁEM (N=200) 02.2008 11.2007 Jaki procent należności, wobec Pana(i) firmy /banku płacony jest zgodnie z terminem? 1% Ogółem 03.09 (N=200) 4% 6% 22% 1% Ogółem 01.09 (N=200) 5% 6% 18% 1% Ogółem 08.08 (N=200) 4% 5% 13% Ogółem 05.08 (N=200) 7% 8% 14% 1% Ogółem 02.08 (N=200) 3% 4% 15% 1% Ogółem 11.07 (N=200) 5% 7% 14% 1% Finanse (N=70) 4% 9% 16% Usługi masowe (N=70) 4% 19% 2% Przedsiębiorcy (N=60) 3% 10% (N=70) 32% [1] Zdecydowanie niska [4] Zdecydowanie wysoka 29% 29% 37% 33% 30% 29% 31% 27% MASOWE (N=70) 30% 22% 25% 30% 27% 29% 24% 20% 29% PRZEDSIĘBIORCY (N=60) 15% 12% 5% 11% 7% 10% 14% 10% 8% 12% 6% 13% 10% 14% 4% 8% ZDOLNOŚĆ DO REGULOWANIA BIEŻĄCYCH ZOBOWIĄZAŃ Brak zmian w ocenie zdolności kontrahentów do regulowania należności. W stosunku do styczniowego pomiaru, wśród ogółu badanych, nie odnotowano zmian w ocenie zdolności kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań średnia ocena wynosi nadal. Mimo, że ogólna ocena jest stabilna, w opiniach zarówno przedstawicieli usług finansowych, jak i przedsiębiorców zauważono nieznaczny (zaledwie o 0,1 punktu) spadek oceny zdolności partnerów biznesowych do regulowania zobowiązań. W marcu oceny te wynoszą w przypadku dostawców usług finansowych i u przedsiębiorców. Jedynie wśród dostawców usług masowych ocena utrzymuje się na poziomie z poprzedniego badania, tj. na poziomie. NALEŻNOŚCI PŁACONE W TERMINIE VS. NALEŻNOŚCI PRZETERMINOWANE W stosunku do poprzedniego pomiaru nie uległy znacznej zmianie deklaracje badanych odnośnie odsetka należności płaconego terminowo przez ich partnerów biznesowych. Co trzeci pytany (33%) deklaruje, że terminowe wpłaty nie przekraczają połowy należności (w poprzedniej fali było to 30%). 29% badanych wskazuje sytuacje, w których terminowe wpłaty plasują się pomiędzy 51%, a 75% wszystkich należności (w styczniu także było to 29%), zaś 22% pytanych otrzymuje w terminie pomiędzy 76% a 90% zobowiązań finansowych. W wypadku 12% respondentów terminowe wpływy należności przekraczają 90%. 0% Od 1% do 10% Od 11% do 25% Od 26% do 50% Od 51% do 75% Od 76% do 90% Powyżej 90% Nie wiem, trudno powiedzieć InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 13
Czy w Pana(i) firmie/banku poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu, jest? KLIENCI INDYWIDUALNI 03.2009 (N=160) 01.2009 (N=171) 08.2008 (N=170) 05.2008 (N=173) 02.2008 (N=170) Czy, Pana(i) zdaniem, poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu w ciągu ostatnich 3 miesięcy...? KLIENCI INDYWIDUALNI KLIENCI KORPORACYJNI OGÓŁEM 11.2007 (N=166) 5 OGÓŁEM 11.2007 (N=166) 5 Czy przewiduje Pan(i), że poziom wierzytelności, których termin płatności mija w okresie 60 dni w ciągu następnych 3 miesięcy..? 5 [1] Zdecydowanie wzrósł [5] Zdecydowanie zmalał KLIENCI INDYWIDUALNI OGÓŁEM 03.2009 (N=160) 11.2007 (N=166) KLIENCI 5 KORPORACYJNI OGÓŁEM 03.2009 (N=164) 01.2009 (N=156) 08.2008 (N=163) 05.2008 (N=151) 02.2008 (N=154) 11.2007 (N=166) 5 5 5 [1] Zdecydowanie wzrośnie [5] Zdecydowanie zmaleje 11.2007 (N=166) 2,3 [1] Zdecydowanie wysoki [4] Zdecydowanie niski 11.2007 (N=166) KLIENCI KORPORACYJNI OGÓŁEM 03.2009 (N=164) 01.2009 (N=156) 08.2008 (N=163) 05.2008 (N=151) 02.2008 (N=154) 03.2009 (N=160) 01.2009 (N=171) 08.2008 (N=170) 05.2008 (N=173) 02.2008 (N=170) 03.2009 (N=164) 01.2009 (N=156) 08.2008 (N=163) 05.2008 (N=151) 02.2008 (N=154) 01.2009 (N=171) 08.2008 (N=170) 05.2008 (N=173) 02.2008 (N=170) OGÓŁEM 5 MASOWE MASOWE PRZEDSIĘBIORCY MASOWE PRZEDSIĘBIORCY 3,4 3,4 5 MASOWE 5 MASOWE 5 MASOWE 2,4 5 PRZEDSIĘBIORCY 3,4 5 PRZEDSIĘBIORCY 5 PRZEDSIĘBIORCY 3,4 5 PRZEDSIĘBIORCY 5 WIERZYTELNOŚCI PRZETERMINOWANE Poziom nieterminowych wierzytelności wzrost dla klientów detalicznych i stabilny poziom dla klientów korporacyjnych. Obecnie poziom nieterminowych wierzytelności wśród klientów indywidualnych został uznany przez badanych za nieco wyższy niż w poprzednim pomiarze i oceniony na (na 4 stopniowej skali gdzie 1 oznacza zdecydowanie wysoki, a 4 zdecydowanie niski poziom przeterminowanych należności). Za spadek ogólnego wskaźnika odpowiadają przedstawiciele usług finansowych (spadek z do ) i przedsiębiorcy (spadek z do ). W grupie dostarczycieli usług masowych ocena uległa poprawie o 0,1 i w styczniu osiągnęła poziom. W przypadku kontrahentów biznesowych sytuacja dla ogółu badanych pozostała bez zmian ocena utrzymuje się na poziomie z poprzedniego pomiaru, tj.. Na tym samym poziomie pozostaje także ocena kontrahentów przez dostawców usług finansowych i wynosi w marcu. Nieznaczny spadek odnotowano wśród dostawców usług masowych (z do ), zaś w grupie przedsiębiorców widoczny jest niewielki wzrost (z do ). Kolejny spadek oceny minionego kwartału. Ocena zmian jakie w tej sferze nastąpiły w ostatnich 3 miesiącach ponownie się pogorszyła. Na 5 stopniowej skali, gdzie 1 oznacza zdecydowany wzrost wierzytelności, których termin spłaty minął przynajmniej 60 dni temu, a 5 ich zdecydowany spadek, w odniesieniu do klientów indywidualnych znów odnotowano 0,2 punktowy spadek, z do (spadek zanotowany w czasie styczniowego pomiaru także wynosił 0,2). Największy spadek, bo wynoszący 0,4 punktu, odnotowano wśród przedsiębiorców (z do ), a nieco mniejszy, o 0,1 punktu, widoczny jest w grupie dostawców usług finansowych (z do ). W wypadku dostarczycieli usług masowych ocena zmiany poziomu wierzytelności w ciągu ostatnich 3 miesięcy pozostaje stabilna i wynosi. Wynik ten jest najwyższy wśród trzech badanych grup. W wypadku klientów biznesowych także zaobserwowano spadki - dla ogółu respondentów zaledwie o 0,1 punktu, do poziomu. Spadki ocen w grupie przedsiębiorców i wśród dostarczycieli usług masowych także są niewielkie i wynoszą odpowiednio: 0,2 (z do ) i 0,1 (z do ). Dostawcy usług finansowych poziom przeterminowanych wierzytelności ocenili tak jak w poprzedniej fali badania na. Nadal utrzymują się złe nastroje w ocenach najbliższego kwartału. Prognozy odnośnie najbliższych 3 miesięcy są raczej pesymistyczne i w porównaniu ze styczniowym pomiarem uległy nieznacznym zmianom. Przewidywania respondentów odnośnie klientów indywidualnych nie zmieniły się. Na 5 punktowej skali, gdzie 1 oznacza zdecydowany wzrost, a 5 zdecydowany spadek poziomu przeterminowanych należności, zmiana tego poziomu znów została oceniona na. Chociaż brak jest zmian oceny wśród ogółu badanych, w grupie dostawców usług finansowych odnotowano wzrost o 0,4 (z do ), a w przypadku przedsiębiorców i dostawców usług masowych widoczne są spadki, odpowiednio o 0,3 (z do ) oraz o 0,1 (z do ). Jeśli chodzi o kontrahentów biznesowych, to zanotowano nieznaczny wzrost oceny wśród ogółu badanych zaledwie o 0,1 (z do ). Wzrosty widoczne są także w grupie dostarczycieli usług finansowych o 0,3 (z 2,3 do ), a także u dostarczycieli usług masowych o 0,1 (z do ). Natomiast spadek zanotowano wśród przedsiębiorców, którzy ocenili zmianę poziomu nieuregulowanych należności na (spadek z ). InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 14
Czy zdarzyło się, iż w okresie ostatnich trzech miesięcy, w celu odzyskania wierzytelności, Pana(i) firma /bank podejmował(a) działania takie jak:...? Poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 0% dni temu w stosunku Od 1 do do 2% ogółu wierzytelności, Od 3% do 4% wynosi Od 5% do 6% Od 7% do 8% Od 9% do 10% Powyżej 10% Nie wiem/ trudno powiedzieć Odmowa KLIENCI INDYWIDUALNI 6% 18% 9% 14% 6% 14% 19% 11% 2% 4% 20% 13% 12% 5% 12% 23% 11% 4% 25% 13% 12% 7% 15% 18% 6% 3% 24% 14% 11% 3% 16% 17% 9% 1% 5% 22% 14% 11% 8% 15% 14% 10% 2% 6% 18% 16% 10% 7% 12% 19% 10% 2% Finanse (N=58) 7% 10% 3% 16% 3% 16% 19% 22% 3% 3% 19% 14% 16% 8% 16% 20% 3% 2% 8% 29% 11% 11% 8% 8% 18% 8% KLIENCI KORPORACYJNI 10% 4% 20% 28% 10% 13% 15% 2% 10% 10% 5% 8% 22% 19% 10% 1% 12% 2% 10% 29% 15% 10% 5% 9% 17% 6% 9% 29% 15% 11% 3% 10% 13% 9% 2% 6% 29% 14% 9% 5% 11% 15% 7% 4% 5% 21% 12% 12% 5% 11% 18% 13% 3% Finanse (N=56) 7% 16% 11% 13% 4% 7% 23% 18% 2% 21% 21% 11% 14% 2% 9% 19% 2% 2% 2% 22% 10% 18% 2% 14% 24% 10% Ogółem 03.09 (N=160) Ogółem 01.09 (N=171) Ogółem 08.08 (N=170) Ogółem 05.08 (N=173) Ogółem 02.08 (N=170) Ogółem 11.07 (N=166) Usługi masowe (N=64) Przedsiębiorcy (N=38) Ogółem 03.09 (N=164) Ogółem 01.09 (N=156) Ogółem 08.08 (N=163) Ogółem 05.08 (N=151) Ogółem 02.08 (N=154) Ogółem 11.07 (N=146) Usługi masowe (N=57) Przedsiębiorcy (N=51) dane w % 11.07 02.08 05.08 08.08 01.09 03.09 Wezwania listowne do zapłaty wierzytelności Kontakt bezpośredni z dłużnikiem Wezwania telefoniczne do zapłaty wierzytelności Podjęcie innych działań prawnych Skorzystanie z usług komornika Wymówienie umowy z powodu zaległości w płatnościach Skorzystanie z usług firmy windykacyjnej Podanie dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej Sprzedaż należności Ogółem (N=200) Finanse (N=70) 93 93 94 93 96 96 93 91 90 90 96 94 96 96 94 96 99 97 90 92 97 93 93 97 85 88 92 85 91 91 87 83 87 84 94 89 80 90 96 81 91 93 88 90 92 90 85 90 83 84 85 82 89 89 89 84 84 81 91 89 67 74 83 73 79 80 95 95 88 92 97 98 59 55 48 54 51 62 71 64 59 57 61 70 57 51 46 60 47 64 45 48 37 43 42 48 51 44 53 58 55 55 69 59 63 61 63 61 59 41 53 64 66 61 22 28 42 45 33 40 61 43 45 48 50 46 69 44 60 59 70 60 61 49 43 51 54 46 52 33 28 30 22 28 39 36 39 33 33 31 51 54 54 46 53 43 29 19 26 23 14 19 37 35 35 28 30 30 20 20 23 15 21 21 29 39 29 20 36 31 13 11 26 14 11 20 18 7 13 10 13 8 15 13 10 12 11 14 23 20 14 19 20 24 11 6 3 10 4 4 10 13 13 7 8 12 Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) SPOSOBY RADZENIA SOBIE Z PRZETERMINOWANYMI WIERZYTELNOŚCIAMI Respondenci zapytani jak radzą sobie z nierzetelnymi kontrahentami niezmiennie najczęściej wskazują na listowne wezwania do zapłaty wierzytelności. W okresie trzech ostatnich miesięcy taką metodą odzyskiwania zaległych wierzytelności posłużyło się 96% badanych. Po metodę tą najchętniej sięgają dostawcy usług masowych i przedsiębiorcy (po 97%). Nieco rzadziej pytani decydują się na bezpośredni kontakt z dłużnikiem 91% i na telefoniczne wezwania do zapłaty 89%. Bezpośredni kontakt z dłużnikiem najczęściej wykorzystują dostawcy usług masowych, a telefoniczne wezwania do zapłaty przedsiębiorcy. Na szczególną uwagę zasługuje wzrost zainteresowania skorzystaniem z innego rodzaju działań prawnych (z 51% do 62%). Metody te szczególnie zyskały na popularności wśród dostarczycieli usług masowych w styczniu skorzystanie z nich deklarowało 47% pytanych, w marcu 64%. POZIOM ZADŁUŻENIA Poziom przeterminowanych wierzytelności nadal stabilny. Poziom wierzytelności klientów indywidualnych, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu nie zmienił się znacząco od czasu ostatniego pomiaru. Przeterminowane wierzytelności stanowią pomiędzy 1 a 2% wszystkich wierzytelności w wypadku 18% respondentów. Prawie co 4 pytany deklaruje, że nieterminowe regulowanie należności stanowi pomiędzy 3% a 6% wszystkich wpłat (23%). Jedna piąta badanych (20%) deklaruje, iż długi, których termin spłaty minął przynajmniej 60 dni temu stanowią pomiędzy 7 a 10% wszystkich długów. W stosunku do poprzedniej fali badania można zaobserwować spadek liczby respondentów (o 4 pkt. proc.) wskazujących na zaległości przekraczające 10% wszystkich należności aktualnie jest to 19% pytanych (w styczniu 23%). Klienci korporacyjni w marcu stanowią grupę, która w nieco większym stopniu zalega z płatnościami. W ich wypadku 22% przeterminowanych zaległości przekracza 10% wszystkich należności. 20% respondentów deklaruje, że przeterminowane płatności wśród kontrahentów biznesowych nie przekraczają 2% wszystkich należności. Co 4 badany (25%) w dalszym ciągu deklaruje, że zaległości takie utrzymują się na poziomie 3-6% wszystkich należności, zaś 12% pytanych szacuje poziom płatności, których termin minął przynajmniej 60 dni temu, na 7 10% wszystkich należności. 4 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 15
Proszę podać szacunkowy poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu. Czy jest to kwota...? Do 5 tys zł 5,1-10 tys zł 10,1-20 tys zł 20,1-50 tys zł 50,1-75 tys zł 75,1-100 tys zł 100,1-150 tys zł Powyżej 150 tys zł Miałem(am) takie wierzytelności, ale już ich nie mam Nie wiem Odmowa Ogółem 03.09 (N=200) 8% 7% 10% 11% 8% 7% 5% Ogółem 01.09 (N=200) 9% 8% 11% 13% 4% 8% 6% Finanse (N=70) 9% 6% 6% 7% 7% 4% 4% 34% Usługi masowe (N=70) 10% 10% 13% 11% 6% 9% 4% Przedsiębiorcy (N=60) 3% 5% 10% 13% 10% 8% 5% Czy Pana(i) firma odczuwa efekty kryzysu? średni a Ogółem (N=200) 18% 42% 32% 6% 3% 2.7 Finanse (N=70) Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) 13% 13% 28% 44% 36% 47% 31% 43% 35% 30% 14% 30% 40% 7% 1% 2.6 20% 2% 3% 3.1 [4] Zdecydowanie tak [3] Raczej tak [2] Raczej nie [1] Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć 8% 5% 1% 8% 5% Ogółem 08.08 (N=200) 9% 13% 11% 10% 7% 6% 3% 31% 8% 4% Ogółem 05.08 (N=200) 9% 11% 8% 14% 6% 9% 6% 28% 2% 6% 3% Ogółem 02.08 (N=200) 11% 7% 11% 13% 3% 8% 3% 30% 1% 9% 7% Ogółem 11.07 (N=200) 10% 4% 10% 9% 5% 6% 5% 33% 1% 10% 7% 9% 3% 2.6 W jaki sposób Pana(i) firma odczuwa efekty kryzysu? Czy obserwuje się: Problemy z terminowym otrzymywaniem płatności Problemy z płaceniem zobowiązań na czas Utratę klientów/kontraktów 59% 68% 50% 58% 53% 50% 44% 62% 9% 6% 1% 2% 3% 75% 73% 76% 76% Wartość przeterminowanych wierzytelności wzrosła w stosunku do poprzedniego pomiaru. Obecnie już 35% badanych szacuje poziom wierzytelności, których termin płatności minął przynajmniej 60 dni temu na kwotę przekraczającą 150 tysięcy złotych (w styczniu było to 30%). Poziom zadłużenia od 100 do ponad 250 tys. PLN wskazywany jest aż przez 40% przedsiębiorców. Zaległości pomiędzy 20 a 150 tysięcy PLN wskazuje 31% pytanych. Po raz kolejny zmniejszyła się grupa respondentów wskazujących na wierzytelności, których łączna wartość nie przekracza 20 tysięcy PLN w sierpniu był to co 3 pytany (33%), w styczniu 28%, a obecnie 25%. PYTANIA DODATKOWE Skutki kryzysu są odczuwalne dla ogółu badanych (średnio 2.7 punktu, gdzie 1 oznacza zdecydowanie nie odczuwam skutków kryzysu, a 4 zdecydowanie odczuwam). Kryzys przede wszystkim dotyka przedsiębiorców w ich wypadku średnia ocena to 3.1 (28% twierdzi, że zdecydowanie odczuwa skutki kryzysu, a kolejne 47% że raczej odczuwa). Nieco lepsze nastawienie prezentują dostawcy usług, którzy odczucia kryzysu oceniają średnio na. Jako największy skutek kryzysu wszystkie badane grupy wskazały problemy z terminowym otrzymywaniem płatności (około 75%, oprócz wskazań przedstawicieli finansów, które wyniosły 73%). Innym ważnym skutkiem odczuwalnym przede wszystkim przez dostawców usług finansowych są problemy z płaceniem zobowiązań na czas (68%) oraz utrata klientów/ kontraktów wskazywana przez przedsiębiorców (62%). Blisko 3 na 4 ogółu respondentów (73%) nie sygnalizuje, aby w efekcie kryzysu zmuszona była do ograniczania zatrudnienia. Największe odchylenia od tego wyniku zadeklarowali przedsiębiorcy, wśród których już blisko co 3 (32%) zmuszony był dokonać zwolnień w swojej firmie. Z kolei w najmniejszym stopniu zatrudnienie ograniczają przedstawiciele usług masowych tylko 19% zmuszonych zostało do tego kroku. Ogółem (N=119) Usługi masowe (N=34) Finanse (N=40) Przedsiębiorcy (N=45) Czy Pana(i) firma ogranicza zatrudnienie? Ogółem (N=200) 24% 73% 4% Finanse (N=70) 23% 69% 9% Usługi masowe (N=70) 19% 81% Przedsiębiorcy (N=60) 32% 67% 2% Tak Nie Trudno powiedzieć 4 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 16
Czy w Pan(i) firmie planuje się ograniczenie zatrudnienia? Ogółem (N=200) Finanse (N=70) Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) 19% 11% 17% 30% 66% 69% 80% 60% 23% 12% 3% 10% Tak Nie Trudno pow iedzieć Czy w związku z kryzysem i obecną sytuacją planuje się czasowe lub stałe zawieszenie działalności gospodarczej Pana(i) firmy? Ogółem (N=200) Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) 2% 3% 95% 96% 95% Tak Nie Trudno pow iedzieć Czy opóźnienia w otrzymywaniu płatności są dla Pana(i) firmy problemem? Ogółem (N=200) Finanse (N=70) Usługi masowe (N=70) Przedsiębiorcy (N=60) 63% 67% 63% 57% 36% 29% 37% 43% Tak Nie Trudno pow iedzieć Jak długo Pana(i) zdaniem potrwa obecny kryzys? Ogółem (N=200) Finanse (N=70) Usługi masowe (N=60) Przedsiębiorcy (N=60) 38% 36% 43% 35% Do końca 2009 roku Więcej niż dw a lata 40% 44% 39% 35% 13% 3% 4% 2% 2% 4% 13% 10% 7% 11% 19% 1% 17% Co najm niej 2 lata Trudno pow iedzieć Jak ogólnie ocenia Pan(i) przyszłość Pana(i) firmy w perspektywie najbliższych 6 miesięcy? średnia Ogółem (N=200) 3%11% 65% 19% 3% 2.9 W warstwie prognostycznej blisko co 5 spośród ogółu pytanych (19%) nie przewiduje ograniczenia liczby osób zatrudnionych w swojej firmie. Ponownie najbardziej pesymistyczne sygnały dochodzą ze strony przedsiębiorców, wśród których plany takie deklaruje 30% pytanych. Relatywnie najbezpieczniej mogą czuć się pracownicy usług finansowych, w wypadku tej grupy ograniczenie zatrudnienia planowane jest w 11% takich firm. Jedynie nieliczni badani w związku z kryzysem planują czasowe lub stałe zawieszenie działalności gospodarczej 3% przedsiębiorców. Wśród przedstawicieli usług masowych takie deklaracje nie padają, ale 4% pytanych z tej grupy nie odpowiada jednoznacznie nie 63% ogółu respondentów twierdzi, że opóźnienia w otrzymywaniu płatności są problemem dla ich firmy. Pod tym względem odpowiedzi wszystkich trzech grup objętych badaniem kształtują się bardzo podobnie. 38% wszystkich pytanych twierdzi, że kryzys potrwa tylko do końca 2009 roku. Kolejne 40% uważa, że obecna sytuacja utrzyma się przynajmniej dwa lata. Pesymiści, uznający że kryzys potrwa ponad dwa lata stanowią 13%. Relatywnie najbardziej optymistycznie do sytuacji podchodzą przedstawiciele usług finansowych wśród, których 43% spodziewa się poprawy sytuacji do końca bieżącego roku. Ocena przyszłości firm, w których pracują osoby objęte badaniem, w perspektywie najbliższych 6 miesięcy rysuje się raczej umiarkowanie optymistycznie. Wśród ogółu badanych co piąty respondent uważa, że sytuacja firmy pogorszy się (22%). 65% pytanych stwierdziło, że ich sytuacja nie ulegnie zmianie. W mniejszości są respondenci, którzy przewidują poprawę swojej firmy (14%). W kontekście wcześniejszych pytań nie może dziwić fakt, że najmniej optymistycznie w przyszłość patrzą przedsiębiorcy, wśród których 10% przewiduje zdecydowanie pogorszenie, a kolejne 22% prawdopodobne pogorszenie kondycji swojej firmy. Finanse (N=70) 6% 16% 67% 11% 3.2 Usługi masowe (N=70) 1% 9% 67% 23% 2.9 Przedsiębiorcy (N=60) 2% 8% 58% 22% 10% 2.7 [5] Sytuacja m ojej firm y zdecydow anie popraw i się [4] Sytuacja m ojej firm y raczej popraw i się [3] Sytuacja m ojej firm y nie zm ieni się [2] Sytuacja m ojej firm y raczej pogorszy się [1] Sytuacja m ojej firm y zdecydow anie pogorszy się InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA www.infomonitor.pl barometr@infomonitor.pl 17