Nakładem Wydawnictwa ASTRUM ukazały si tak e ksi ki:

Nakładem Wydawnictwa ASTRUM ukazały si tak e ksi ki: Paweł albrzykowski, Kuchnia korea ska Małgorzata borgman, Jedz zgodnie ze swoim charakterem artur Ciesielka, Kuchna włoska z przyprawami lecz cymi Marta Frydryk, Owocowe przysmaki katarzyna gronowicz, Nale niki na 90 sposobów barbara JakiMowiCz-klein, 280 potraw Diety Funkcjonalnej barbara JakiMowiCz-klein, Dieta na pami ć i koncentracj barbara JakiMowiCz-klein, Dieta odporno ciowa barbara JakiMowiCz-klein, Dieta piel gnacyjna. Zdrowa skóra, pi kne włosy barbara JakiMowiCz-klein, Domowe pierogi barbara JakiMowiCz-klein, Domowe wypieki barbara JakiMowiCz-klein, Kuchnia alergików barbara JakiMowiCz-klein, Kuchnia góralska z przyprawami lecz cymi barbara JakiMowiCz-klein, Kuchnia kresowa z przyprawami lecz cymi barbara JakiMowiCz-klein, Kuchnia oszcz dnej gospodyni barbara JakiMowiCz-klein, Kuchnia polska. Tradycja i nowoczesno ć barbara JakiMowiCz-klein, Kuchnia l ska z przyprawami lecz cymi barbara JakiMowiCz-klein, Potrawy z jajek barbara JakiMowiCz-klein, Sałatki dla ka dego Marlena krzy ostaniak, Potrawy pełne witamin eliza lamer-zarawska, Owoce egzotyczne stanisława trela, Kurczak z przyprawami lecz cymi anna wasilewska, Kuchnia indyjska z przyprawami lecz cymi adam wieczorek, Ryby anna wojtowicz, Kawowe przysmaki ewa zysek, Nastolatki gotuj obiadki ewa zysek, Sałatki warzywne Zdrowie Małgorzata borgman, Układ kr enia a ywienie Jadwiga biernat, Ochrona organizmu. Jak być zdrowym w wiecie trucizn? renate buffaloe, Jak kobiety przezwyci aj stres i sytuacje kryzysowe benita Cantieni, 52 ćwiczenia zapobiegaj ce wadom sylwetki dietrich koch-heintzeler, widmar Puhl, Cukrzyca Paul edelmann, uwe leiendecker, Choroby ył w pytaniach i odpowiedziach barbara JakiMowiCz-klein, Alergie. Pytania i odpowiedzi barbara JakiMowiCz-klein, Zdrowe oczy. Pytania i odpowiedzi klaus kopp, Hanne Keller, Choroby nerek andrew laughin, Bóle kr gosłupa w pytaniach i odpowiedziach andrew laughin, Cholesterol. Cichy zabójca andrzej sieradzki, Pokonaj stres klaus strackharn, Leczenie bólów migrenowych lech tkaczyk, Dieta Funkcjonalna. Nowe spojrzenie na zdrowe ywienie karen Vago, Odtruwanie organizmu. Jak zapobiegać zatruciom toksynami ChristoPher Vasey, 101 metod oczyszczania organizmu w medycynie naturalnej

BARBARA JAKIMOWICZ-KLEIN WINA I NALEWKI LECZNICZE www.wydawnictwo-astrum.pl WROCŁAW

Copyright by Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2003 Wszelkie prawa zastrze one Redakcja zespół wydawnictwa Redakcja techniczna El bieta BursztynowiCz Projekt okładki Paweł tkaczyk/midea.pl Wydanie II adna cz ć tej pracy nie mo e być powielana i rozpowszechniana, w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób, wł cznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na ta my lub przy u yciu innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy (art. 116, 117 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dn. 4.02.1994 r.) Nasz adres Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o. 50-950 Wrocław 2, skr. poczt. 292 e-mail: astrum@astrum.wroc.pl tel. (071) 328-19-92, fax (071) 372-18-34 Internetowa Ksi garnia Wysyłkowa http://www.astrum.wroc.pl Zapraszamy do Klubu Ksi ki Wydawnictwa ASTRUM Sp. z o.o. Napisz do nas lub zadzwo! ISBN 978-83-7277-220-6

Spis treści Wst p... 7 Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka (DFLT), czyli o tym, jak zachować zdrowie i wietn form................................... 9 Podstawowe zało enia Diety Funkcjonalnej Lecha Tkaczyka...... 10 Zioła przyprawowe jako wa ny komponent win, nalewek, olejów i octów w Diecie Funkcjonalnej................................ 16 Wina domowe.............................................. 29 Podział win............................................. 30 Naczynia i sprz t potrzebne do wyrobu wina w domu............ 31 Etapy wyrobu wina domowego... 32 Jak zrobić ziołowe wino typowo lecznicze... 34 Zdrowotne wła ciwo ci wina............................... 35 Przepisy na wina z przyprawami lecz cymi wykorzystywanymi w DFLT................................................ 38 Wina owocowe i ziołowe o wła ciwo ciach leczniczych.......... 38 Wina ziołowe typowo lecznicze............................. 47 Nalewki................................................... 57 Podział nalewek... 58 Podstawowe zasady wyrobu nalewek......................... 60 Zdrowotne wła ciwo ci nalewek... 60 Przepisy na nalewki z przyprawami lecz cymi wykorzystywanymi w DFLT................................................ 62 Nalewki smakowe ( stołowe ) o wła ciwo ciach leczniczych... 62 Nalewki ziołowe typowo lecznicze... 83 Oleje... 102 Rodzaje oleju... 102 Zdrowotne wła ciwo ci olejów z przyprawami lecz cymi... 104 Przepisy na oleje z przyprawami lecz cymi wykorzystywanymi w DFLT................................................ 106

6 Spis treści Octy...................................................... 112 Zdrowotne wła ciwo ci octów z przyprawami lecz cymi......... 112 Przepisy na octy z przyprawami lecz cymi wykorzystywanymi w DFLT................................................ 114 Bibliograia................................................ 121 Indeks... 123

Wstęp Ju w pierwszych wiekach cywilizacji ludzie szukali sposobów u mierzania bólu i zwracali si ku naturze, by znale ć lekarstwo na ró ne dolegliwo ci. Kolejno poznawano charakter ro lin, oceniaj c ich przydatno ć i specyiczne wła ciwo ci. Aby przedłu- yć działanie tych ro lin i dla łatwiejszego ich u ycia, opracowano metod maceracji i destylacji. Prawdopodobnie około VIII wieku naszej ery arabscy alchemicy pierwsi dokonali destylacji wina, uzyskuj c napój wysokoprocentowy. Zaprawiaj c go miodem, ziołami i innymi dodatkami, tworzyli tzw. eliksiry. Były one wówczas najcenniejszymi lekami. Obecnie wiemy, e alkohol znakomicie konserwuje lecznicze wyci gi z ziół. Sposób wyrobu poszczególnych eliksirów był pilnie strze on przez stulecia tajemnic redniowiecznych medyków. Przy wszystkich klasztorach zakładane były ogrody pełne ro lin i owoców. Aptekarze i mnisi, z których wielu interesowało si sztuk alchemiczn, w swojej pracy pełnej wzlotów i upadków zaspokajali głód wiedzy, a cz sto i dz sławy, je li udało im si wynale ć jaki magiczny lek. Znanymi i cenionymi na całym wiecie specjalistami w leczeniu ziołami s od niemal 500 lat bonifratrzy. Za bardzo skuteczn form utrwalania leczniczych wła ciwo ci ziół uwa aj oni nalewki alkoholowe. Mnisi francuscy ju w redniowieczu byli prawdziwymi mistrzami w sporz dzaniu win korzennych. S oni twórcami wina Hipokratesa (vinum hippocraticum), które uwa ano za najlepszy rodek leczniczy na wszystkie dolegliwo ci. We Włoszech niezale nie od osi gni ć Francuzów rozpocz to wytwarzanie win ziołowych z muszkatu. Do sporz dzania popularnych do dzisiejszego dnia wermutów u ywa si byli-

8 Wstęp cy piołunu, korzenia goryczki, centurii pospolitej, korzenia arcydzi gla litwora, tataraku zwyczajnego, kolendry siewnej, cynamonu i innych ziół. Proporcje tych mieszanek s starannie skrywan tajemnic producentów win ziołowych. Współczesna nauka potwierdziła lecznicze wła ciwo ci ro- lin przyprawowych, a tak e sposoby utrwalania czy wr cz wywoływania tych wła ciwo ci poprzez wyrób nalewek, win, a tak- e ziołowych olejów i octów. Ziołowe leki niekoniecznie musz być niesmaczne. Dowodem na to s wła nie nalewki i wina, które w wi kszo ci wypadków nie tylko ładnie pachn, ale równie doskonale smakuj. Ksi ka, któr oddaj w Pa stwa r ce, zawiera receptury łatwych do wykonania domowym sposobem trunków, które nie tylko maj wła ciwo ci lecznicze, ale którymi miło jest delektować si w długie jesienne i zimowe wieczory. Oprócz przepisów na nalewki i wina przedstawiam tak e receptury na maceraty olejowe i octowe, które s pysznym i zdrowym dodatkiem do innych potraw. Wa nym komponentem proponowanych trunków oraz olejów i octów ziołowych s przyprawy lecznicze dodawane zgodnie z zaleceniami Diety Funkcjonalnej Lecha Tkaczyka. Ich przygotowanie z pewno ci oka- e si wspaniałym relaksem, ródłem rado ci tworzenia i eksperymentowania. Mam nadziej, e Nalewki i wina lecznicze b d słu yć wszystkim, którzy zainteresowani s proilaktyk oraz leczeniem za po rednictwem przypraw ziołowych. A zatem, wykorzystajmy uzdrawiaj ce moce zakl te w ro linach i... cieszmy si zdrowiem! Barbara Jakimowicz-Klein

Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka (DFLT), czyli o tym, jak zachować zdrowie i świetną formę Istot Diety Funkcjonalnej jest dodawanie do codziennych posiłków leczniczych ziół przyprawowych. Systematyczne uzupełnianie potraw zgodnie z naszymi potrzebami zdrowotnymi, według prostych, a zarazem skutecznych zasad uwzgl dniaj cych piramid zdrowego ywienia, gwarantuje nam korzy ć w postaci wydłu enia ycia, wzmocnienia witalno ci i pomocy w leczeniu wielu schorze. Dieta Funkcjonalna opiera si na ziołach dodawanych do potraw b d to pojedynczych, b d w mieszankach przyprawowych i herbatach. W Diecie Funkcjonalnej zioła dodaje si do potraw z umiarem, tak by potrawa nie zatraciła swego wła ciwego smaku i zapachu, oraz by dawka przypraw nie była szkodliwa dla zdrowia. Oprócz wielu przypraw ziół suszonych lub wie ych w diecie tej wykorzystać mo na tak e ziołowe maceraty olejowe i octowe. Ich stosowanie w kuchni przynosi znakomite efekty lecznicze oraz podnosi walory smakowe i zapachowe przyrz dzanych potraw. W Diecie Funkcjonalnej ziołowe przyprawy lecznicze wykorzystuje si równie do wyrobu domowym sposobem trunków o wła ciwo ciach leczniczych nalewek i win. Cech wspóln tych napojów jest to, i nie s one niczym innym, tylko alkoholowymi wyci gami z owoców, korzeni i ziół. Sam alkohol w tych napojach odgrywa rol drugorz dn, w przeciwie stwie do substancji biologicznie aktywnych, które dzi ki niemu wydobywamy z przypraw ziołowych.

10 Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka (DFLT)... Podstawowe założenia Diety Funkcjonalnej Lecha Tkaczyka W Diecie Funkcjonalnej konieczne jest dodawanie do posiłków ci le okre lonych pojedynczych przyprawowych ziół leczniczych lub mieszanek, które nadaj posiłkom now warto ć potrzebn do podniesienia zdrowotno ci, a tak e kondycji izycznej i psychicznej. Dieta Funkcjonalna oparta na samoleczeniu ziołami jest bardziej ekonomiczna ni terapia lekami. DFLT wspomaga inne metody leczenia, niejednokrotnie je zast puj c (walka z nadwag, mia d yc itp.). Odpowiednio stosowana Dieta Funkcjonalna reguluje przemian materii w organizmie, pomaga w odchudzaniu, odtruwaniu i odmładza organizm. DFLT poprawia witalno ć, sprawno ć i wydolno ć umysłu. Dieta Funkcjonalna przyczynia si do spowolnienia procesów starzenia, a w konsekwencji do wydłu enia redniej wieku ycia w pełnym zdrowiu. DFLT oparta jest na podziale ziół przyprawowych ze wzgl du na ich wła ciwo ci lecznicze oraz podziale konsumentów wg ich potrzeb zdrowotnych: wiek, płeć, waga, wzrost, stany chorobowe, potrzeby zawodowe i inne preferencje indywidualne. W DFLT do posiłków mo na dodawać zarówno pojedyncze zioła, jak i grupy ziół (mieszanki z danej kategorii zdrowotnej). Dieta Funkcjonalna ma charakter dynamiczny, to znaczy, e mo na j modyikować indywidualnie w zale no ci od znajomo ci własnego organizmu, jego tolerancji na niektóre zioła (np. stany alergiczne), a tak e preferencji organoleptycznych (smakowo-zapachowych) i kulinarnych. Dieta Funkcjonalna nie wymaga du ych nakładów inansowych, czyli jest diet niskobud etow. Dieta Funkcjonalna składa si z dwóch bloków:

Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka (DFLT)... 11 tzw. bloku bazowego podstawowy posiłek (np. zupa, sztuka mi sa, sałatka warzywna itp.) oraz tzw. bloku dopełniaczy funkcjonalnych dla danej bazy w postaci od powiednich przypraw leczniczych*, które nale y dodać do posiłku. Blok bazowy ka dego człowieka oparty jest na piramidzie zdrowego ywienia, która jest najprostszym przewodnikiem po tym, co i w jakiej ilo ci nale y codziennie je ć. Posiłek bazowy powinien być ró norodny, tzn. mo na je ć wszystko (w tym tłuszcze, w glowodany), ale w odpowiednich proporcjach. Uwaga: Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka, dzi ki wykorzystaniu odpowiednich ziół leczniczych w posiłkach, pozwala w sposób dosłowny traktować hasła dotycz ce racjonalnego od ywiania: Jesz, co chcesz, zdrowiejesz i nie tyjesz! A oto podział grupowy przypraw: odtruwaj ce i odmładzaj ce antynowotworowe, hamuj ce procesy starzenia oczyszczaj w trob, nerki, p cherz moczowy, wychwytuj wolne rodniki, czyli działaj antyoksydacyjnie, hamuj procesy starzenia; wzmacniaj organizm, przywracaj c mu, wcze niej zablokowane przez choroby, funkcje; dobrej przemiany materii i rado ci ycia odchudzaj ce reguluj wszelkie procesy w obr bie układu trawiennego, wspomagaj leczenie chorób przewodu pokarmowego, przyspieszaj przemian tłuszczów, przez co jeste my mniej oci - ali, bardziej rado ni i u miechni ci; * Szukaj ziół i mieszanek przyprawowych w torebkach lub słoikach z lo - go Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka. Zamówić je te mo esz w Centrum Medycyny Naturalnej,,ZDROWIE, 58-260 Bielawa, skr. poczt. 3, tel. (074) 83-40-131. Wi cej na temat DFLT w ksi ce Lecha Tkaczyka Dieta Funkcjonalna. Samoleczenie ziołami w kuchni (Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2003).

12 Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka (DFLT)... antystresowe wpływaj na polepszenie samopoczucia i podniesienie wydolno ci izycznej i psychicznej; koncentracji i sprawno ci umysłu polecane zarówno starszym maj cym problemy z tego typu schorzeniami, jak i młodzie y w fazie intensywnego wzrostu; dobre dla ucz cych si i tych, których praca zwi zana jest z intensywnym wysiłkiem umysłowym (zwi kszaj ukrwienie i dotlenienie mózgu, wspomagaj rozprowadzanie składników potrzebnych do jego jasnego funkcjonowania, ponadto poprawiaj ukrwienie siatkówki oka, a w konsekwencji popraw wzroku); zalecane młodym ludziom w czasie egzaminów i sesji naukowych; sił witalnych wzmacniaj ce i zwi kszaj ce odporno ć organizmu, afrodyzjaki wspomagaj prawidłow gospodark lokowania składników od ywczych w organizmie, uzupełniaj brakuj ce mikroelementy, sole mineralne i witaminy, co sprawia, e podnosi si sprawno ć izyczna i umysłowa, ponadto pomagaj wytwarzać wła ciw danemu organizmowi liczb antyciał pozwalaj cych zwalczać choroby; antymia d ycowe zmniejszaj ce ryzyko zapadni cia na choroby układu kr enia poprawiaj prac układu kr enia, prac serca oraz oczyszczaj i przywracaj prawidłow elastyczno ć naczyniom krwiono nym, a tak e usprawniaj prac w troby, trzustki i nerek; walcz z tzw. szkodliwym cholesterolem oraz z toksynami wprowadzanymi do organizmu wraz z pokarmem; zdrowego układu oddechowego uzupełniaj organizm w niezb dne składniki od ywcze, a przede wszystkim w mikroelementy stanowi ce o prawidłowej pracy gardła, tarczycy i płuc; wspomagaj tak e leczenie stanów alergicznych, astmy, chronicznego kaszlu i innych schorze dróg oddechowych, których ródłem jest wła nie brak tych składników w organizmie; zdrowej skóry i silnych włosów wzmacniaj słab odporno ć orga nizmu, powoduj c takie schorzenia, jak grzybice, egzema, bielactwo, skazy, brodawki i wiele innych wykwitów skórnych; uzupełniaj w organizmie mikroelementy, których niedobór cz sto trudno wykryć w standardowych badaniach;

Dieta Funkcjonalna Lecha Tkaczyka (DFLT)... 13 antyreumatyczne spowalniaj ce proces post powania osteoporozy nale y obalić mit o tym, e stosowanie odpowiednich przypraw nie ma nic wspólnego z leczeniem zmian reumatycznych przecie wynikaj one z wielu innych schorze i braków w organizmie: od nieprawidłowego kr enia zaczynaj c, na niewła ciwym transporcie składników od ywczych (w tym wapnia) ko cz c. Do poszczególnych grup zaliczono ni ej wymienione zioła przypra wowe, a co wa niejsze, stworzono wieloskładnikowe ziołowe mieszanki, które dodawane do potraw nie tylko podnios ich walory smakowe, ale tak e zdrowotne. Grupa zioła odtruwaj ce, odmładzaj ce, hamuj ce procesy starzenia, antynowotworowe Ziołowa mieszanka przyprawowa,,zdrowie Herbata,,zdrówko zioła dobrej przemiany materii i rado ci ycia odchudzaj ce Ziołowa mieszanka przyprawowa,,kaloria zioła antystresowe Ziołowa mieszanka przyprawowa,,relaks zioła koncentracji i sprawno ci umysłu Ziołowa mieszanka przyprawowa,,dobra Herbata,,PryMus Jasny umysł dobry wzrok Zioło bo e drzewko, iołek trójbarwny, lubczyk, lukrecja gładka, ostro e warzywny, sosna zwyczajna, jemioła, jałowiec, nagietek lekarski, werbena; bo e drzewko, bobrek trójlistkowy, cykoria podró nik, nie miertelnik ółty, lubczyk, rze pik pospolity, drapacz lekarski (bernardynek), je ów ka w skolistna, draganek (estragon), szałwia lekarska, szanta zwyczajna, bo a trawka, jałowiec, lukrecja gładka i wiele innych; werbena, bazylia (bazylek), miodownik (me lisa), mi ta, ruta zwyczajna, kalina kora lowa, jemioła; barwinek pospolity, werbena, miodownik (melisa), ruta zwyczajna, jałowiec, nagietek lekarski, sosna zwyczajna, dziurawiec, cy namon, kardamon, głóg, oman wielki, imbir, kasztanowiec;