PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Petycji 2009 17.04.2008 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 0661/2006, którą złożył H. van der D. (Holandia), w sprawie fabryki nawozów sztucznych w pobliżu wału przeciwpowodziowego Noordermeer w Holandii 1. Streszczenie petycji Składający petycję wyraża zaniepokojenie w związku z lokalizacją fabryki nawozów sztucznych ze zbiornikiem na nawozy płynne w bezpośrednim sąsiedztwie wału przeciwpowodziowego Noordermeer chroniącego okoliczne tereny przed zalaniem. Jego zdaniem, fabryka nie spełnia podstawowych norm bezpieczeństwa i w tym kontekście wymienia on zbiornik propanu, który w przypadku awarii może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenia wału, stwarzając w ten sposób zagrożenie powodzią dla ponad 50 tys. osób. W związku z powyższym zwraca się on do Parlamentu Europejskiego o zbadanie, czy fabryka spełnia wymogi środowiskowe UE. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 22 stycznia 2007 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 17 kwietnia 2008 r. I. Petycja Składający petycję odnosi się do zezwolenia i dotacji przyznanej na rozbudowę fermy trzody chlewnej w Zuiderzee BV w Creil w Holandii. W dniu 11 kwietnia 2006 r. prowincja Flevoland wydała zezwolenie na rozbudowę fermy CM\720370.doc PE405.789
trzody chlewnej wyposażonej w urządzenia do wyrobu nawozów sztucznych i zbiornik na nawozy płynne. W marcu 2006 r. składający petycję zgłosił sprzeciw, jednak prowincja wydała zezwolenie i nie przekazała mu żadnych informacji zwrotnych. Składający petycję domaga się, by przed przyznaniem dotacji rozbudowa przedmiotowej fermy została poddana starannej ocenie. Ferma trzody chlewnej mieści się w pobliżu wału przeciwpowodziowego Noordermeer, który chroni przed zalaniem obszar zamieszkały przez ponad 50 000 osób. Składający petycję wyraża zaniepokojenie w związku z tym, iż nie zbadano w wystarczającym stopniu aspektów bezpieczeństwa rozbudowy fermy, w szczególności zaś kwestii ewentualnych wypadków powodujących zniszczenie wału. W petycji nie precyzuje się zakresu rozbudowy; stwierdza się, że na fermie można hodować 10 000 świń. W dniu 24 lutego 2007 r. Komisja Petycji zwróciła się na piśmie do składającego petycję, domagając się wyjaśnień na temat charakteru przedmiotowej fermy oraz urządzeń do wyrobu nawozów, w tym zbiornika na propan, a także prawodawstwa WE, które jego zdaniem zostało naruszone; a także źródła (wspólnotowego lub krajowego) dotacji na rozbudowę fermy trzody chlewnej. W dniu 11 maja 2007 r. składający petycję przekazał informacje dotyczące źródeł finansowania oraz zbiornika gazu na fermie. II. Uwagi Komisji dotyczące petycji Składający petycję domaga się przede wszystkim starannej oceny przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie fermy trzody chlewnej jeszcze przed przyznaniem dotacji. Na podstawie dodatkowych informacji przekazanych przez składającego petycję stwierdzono, że przedmiotowe przedsięwzięcie nie jest objęte dotacjami z budżetu UE. W oparciu o zasady w zakresie pomocy publicznej przedłożono Komisji do zatwierdzenia holenderski krajowy plan na rzecz zrównoważonej energii (10 listopada 2005 r., nr 543/2005). Komisja Europejska zatwierdziła ten plan w dniu 15 czerwca 2006 r. Oznacza to, że został on poddany ocenie z punktu widzenia ewentualnego zniekształcenia rynku wewnętrznego. Po zatwierdzeniu planu Holandia może udzielać pomocy publicznej przedsiębiorstwom wchodzącym w jego zakres. Akceptacja Komisji nie oznacza jednak zgody na wszystkie dotacje przyznane w ramach tego planu. Nie można z całą pewnością stwierdzić, że prawodawstwo WE w zakresie ochrony środowiska naturalnego ma zastosowanie wobec fermy trzody chlewnej / fabryki nawozów. Kwestie te mogłyby wchodzić w zakres kilku dyrektyw, jednak składający petycję nie wskazał żadnych konkretnych aktów wspólnotowej legislacji. A zatem Komisja może jedynie opisać tytułem informacji właściwe prawodawstwo WE oraz przedstawić kluczowe cechy prawodawstwa mogącego mieć zastosowanie w przypadku niniejszej petycji. Dyrektywa OOŚ Urządzenia do intensywnej hodowli zwierząt wchodzą w zakres oceny oddziaływania na PE405.789 2/5 CM\720370.doc
środowisko lub dyrektywy OOŚ (dyrektywa 85/337/EWG 1 w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne zmieniona dyrektywą 97/11/WE 2 i 2003/35/WE 3 ). Dyrektywa ta wymaga, by przed wydaniem zezwolenia na realizację przedsięwzięcia, w tym na zmiany lub poszerzenie jego zakresu, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, było ono przedmiotem oceny skutków środowiskowych. Przedsięwzięcia wchodzące w zakres dyrektywy OOŚ zdefiniowane są w art. 4, który odnosi się do załącznika I i II. Przedsięwzięcia określone w załączniku I zawsze wymagają przeprowadzenia OOŚ. W odniesieniu do ferm trzody chlewnej w załączniku I w punkcie 17 lit. b) i c) wymienia się urządzenia do hodowli trzody chlewnej o pojemności większej niż 3 000 stanowisk dla świń produkcyjnych (ponad 30 kg) lub 900 stanowisk dla macior. W odniesieniu do przedsięwzięć wymienionych w załączniku II państwa członkowskie muszą w ramach procedury tzw. screeningu określić, czy mogą one mieć znaczący wpływ na środowisko. Jeżeli tak, trzeba przeprowadzić OOŚ. W przypadku niniejszej petycji znaczenie ma to, iż załącznik II obejmuje urządzenia do unieszkodliwiania odpadów (punkt 11 lit. c)) oraz wszystkie zmiany lub poszerzenie przedsięwzięć wymienianych w załączniku I lub II i mogących mieć znaczący negatywny wpływ na środowisko (punkt 13). A zatem Komisja uważa, że poszerzenie działalności fermy trzody chlewnej wraz z budową urządzeń do wyrobu nawozów sztucznych i zbiornika na nawozy płynne wchodzi w zakres przedmiotowej dyrektywy. Poszerzenie to powinno być objęte procedurą screeningu mającą zastosowanie do przedsięwzięć wymienionych w załączniku II. Artykuł 4 ust. 2 dyrektywy OOŚ pozostawia państwom członkowskim swobodę w zakresie sposobu przeprowadzania screeningu, który może opierać się między innymi na takich mechanizmach, jak progi. Jednak art. 4 ust. 3 precyzuje, że nawet stosując progi trzeba uwzględniać odnośne kryteria wyboru zapisane w załączniku III. Kryteria te to w punkcie 1 ryzyko wypadku oraz w punkcie 2 wrażliwość środowiskowa obszarów geograficznych objętych oddziaływaniem. Jeżeli screening wykaże, że dane przedsięwzięcie może mieć znaczący wpływ na środowisko, należy przeprowadzić OOŚ. Składający petycję nie wspomina o konieczności przeprowadzenia procedury OOŚ, ani o jej braku. Z informacji przekazanych przez składającego petycję nie wynika jasno, czy miał miejsce odpowiedni screening i jakie były jego wyniki (jeżeli były jakiekolwiek). W tym kontekście znaczenie ma charakter i wielkość fabryki nawozów sztucznych. Należy podkreślić, iż składający petycję zaznaczył, że przeprowadzono procedurę licencyjną, w ramach której swoje stanowisko może wyrażać opinia publiczna. Nikt jednak nie zwrócił uwagi na jego sprzeciw. Dyrektywa OOŚ przewiduje publiczne konsultacje w przypadku przedsięwzięć będących przedmiotem OOŚ (art. 6). Artykuł 8 dyrektywy OOŚ wymaga, by wyniki konsultacji i sprawozdań środowiskowych zostały uwzględnione w procedurze 1 Dz.U. L 175 z 5.7.1985, str. 40 2 Dz.U. L 73 z 14.3.1997, str. 5 3 Dz.U. L 156 z 25.6.2003, str. 17 CM\720370.doc 3/5 PE405.789
zezwolenia na inwestycję. Oznacza to, że o ile właściwe władze są zobowiązane przeanalizować i rozpatrzyć wszystkie elementy ujawnione w procesie OOŚ, to nie muszą one przyjmować zgłaszanych uwag i sprzeciwów. Wreszcie art. 9 dyrektywy OOŚ stanowi, że ogół zainteresowanych informowany jest między innymi o decyzji zezwalającej na realizację przedsięwzięcia, podstawowych przyczynach i uwarunkowaniach, na których decyzja jest oparta, w tym o procesie udziału publicznego. Tam, gdzie jest to wskazane, należy podać też informacje na temat podstawowych środków ukierunkowanych na unikanie, ograniczanie, a jeżeli to możliwe odwracanie negatywnych skutków. Dyrektywa Seveso II Bezpieczeństwo instalacji, w których wykorzystywane są substancje niebezpieczne regulowane jest na szczeblu UE przez dyrektywę Seveso II 1. Dyrektywa ta ma zastosowanie, jeżeli ilość substancji niebezpiecznych przekracza progi określone w załączniku I. Na przykład progi dla bardzo łatwopalnych gazów jak metan to odpowiednio 10 ton (najniższa granica) i 50 ton (najwyższa granica). Kilka wymogów jest wiążących jeszcze przed rozpoczęciem przez operatora budowy bądź działalności. Operator zakładu objętego wyższym pułapem musi przekazać wystarczające informacje, aby umożliwić podjęcie decyzji co do umiejscowienia nowej działalności. Państwa członkowskie zapewniają, że społeczeństwo będzie mogło wyrazić swoją opinię w sprawie planowania nowych zakładów. Muszą one zakazać działalności zakładów w przypadku, gdy występują poważne braki w zakresie środków bezpieczeństwa. To do kompetencji państw członkowskich należy ocena, czy dany zakład wchodzi w zakres dyrektywy Seveso II i czy spełnia on jej wymogi. Dyrektywa IPPC Intensywna hodowla trzody chlewnej obejmująca ponad 2 000 stanowisk dla świń produkcyjnych lub 750 stanowisk dla macior wchodzi w zakres dyrektywy 2008/1/WE dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (dyrektywa IPPC 2 ). Dyrektywa IPPC wymaga, by objęte jej zakresem instalacje działały zgodnie z zezwoleniami, w skład których wchodzą wartości graniczne i inne środki techniczne oparte na najlepszych dostępnych technikach (BAT). Środki te określa się, aby zapobiegać, a tam, gdzie nie jest to wykonalne, ograniczać emisje i wpływ na całe środowisko. A zatem zapobieganie lub ograniczenie emisji do powietrza, wody i gleby powinno opierać się na zezwoleniach środowiskowych wydawanych zgodnie z dyrektywą IPPC. Istniejące urządzenia, czyli takie, które działały przed dniem 30 października 1999 r., muszą zostać doprowadzone do pełnej zgodności z wymogami dyrektywy IPPC najpóźniej do dnia 30 października 2007 r. Komisja przyjęła dokument referencyjny BAT (tzw. BREF) w sprawie intensywnej hodowli drobiu i trzody chlewnej. Właściwe władze powinny uwzględniać go przy ustalaniu granicznych wartości emisji, równoważnych parametrów lub środków technicznych dla 1 Dyrektywa 96/82/WE, Dz.U. L 10 z 14.1.1997, str.13; zmieniona dyrektywą 2003/105/WE, Dz.U. L 345 z 31.12.2003, str. 97 2 Dz.U. L 24 z 29.7.2008, str. 8. PE405.789 4/5 CM\720370.doc
instalacji opartych na BAT. BREF obejmuje metody gospodarowania odpadami z gospodarstw rolnych i zapobiegania wypadkom na farmach IPPC. W zależności od tego, czy modyfikacje zaproponowane w odniesieniu do instalacji IPPC stanowią określoną w dyrektywie stanowią znaczącą zmianę, operator musi złożyć do właściwych władz wyszczególniający owe zmiany wniosek o wydanie decyzji. Decyzja taka jest przedmiotem przepisów dotyczących udziału publicznego. Przy podejmowaniu decyzji należy uwzględnić wszystkie wyrażone przy tej okazji poglądy. III. Wnioski W oparciu o dostępne informacje stwierdzono, że dotacja przyznana na rozbudowę fermy trzody chlewnej nie jest dotacją unijną. Składający petycję nie zarzuca żadnego naruszenia prawodawstwa WE w odniesieniu do przedmiotowej rozbudowy. O ile pewne przepisy tego prawa mogłyby mieć zastosowanie, to nie zachodzi żadna konkretna przesłanka naruszenia prawodawstwa wspólnotowego. A zatem Komisja nie będzie mogła podjąć żadnych dalszych działań. CM\720370.doc 5/5 PE405.789