Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Trakt Św. Wojciecha 293 80-001 Gdańsk tel. 58/362-39-00 Sprawozdanie z realizacji Umowy Nr 19/DAG-25-8/12/Baltic W ramach realizacji ww. umowy, w dniach 11-12.10.2012 r. przeprowadzono warsztaty pt.: Najlepsze praktyki rolnicze ograniczające skażenie wód składnikami nawozowymi w ramach projektu Umowa Bałtycka (Baltic Deal). W warsztatach wzięło udział ogółem 41 uczestników: 32 rolników oraz 9 doradców. W pierwszym dniu, czyli 11.10.2012 r., w sali konferencyjnej Oddziału PODR w Starym Polu, w godz. 9.00-19.00 odbyło się osiem wykładów. Założenia projektu Baltic Deal, jego cele oraz kształt sieci gospodarstw demonstracyjnych, zostały przedstawione przez Andrzeja Szymańskiego z CDR w Radomiu. Problem zanieczyszczenia wód Polski substancjami biogenicznymi z uwzględnieniem wpływu rolnictwa omówiła Małgorzata Huzior (Habas) z PODR w Gdańsku. Prelegentka scharakteryzowała znaczenie i funkcje wody oraz rodzaje, źródła i skutki dla środowiska zanieczyszczeń wód pochodzących z rolnictwa. Wykazała również i omówiła udział Polskiego rolnictwa w skażeniu wód Bałtyku związkami azotu i fosforu. Katarzyna Radtke z PODR w Gdańsku, zaprezentowała działania zapobiegające utracie składników pokarmowych i skażeniu wód, na przykładzie danych zebranych w projekcie. Szczególną uwagę słuchaczy zwróciła na działania obowiązujące rolników na OSN, takie jak: odpowiednie stosowanie i przechowywanie nawozów naturalnych; wykonywanie analiz glebowych oraz planów nawozowych uwzględniających wyniki analiz i bilans NPK.
Kontynuacją tematu było szczegółowe omówienie bilansu składników pokarmowych w gospodarstwach rolnych przez Marka Krysztoforskiego z CDR w Radomiu. Dr inż. Adam Grześkowiak zreferował temat: Racjonalne nawożenie pól wyzwaniem przyszłości. W wystąpieniu zwrócił uwagę na to, że celem nawożenia jest przede wszystkim uzupełnienie braków składników pokarmowych w glebie; omówił podstawowe źródła azotu dostępnego dla roślin oraz cykl przemian azotu w ekosystemie rolniczym, wskazał środowiskowe konsekwencje stosowania nawozów niskoskoncentrowanych. Omówione zostały również optymalne terminy stosowania nawozów, które umożliwiają odpowiednie zabezpieczenie, zarówno roślin uprawnych, jak i wód pozostających w obszarze stosowania nawożenia mineralnego. Na zakończenie, dr Grześkowiak podkreślił zasadnicze znaczenie spójnego systemu doradztwa dla ograniczenia strat azotu mineralnego z gleby. Kolejne dwa tematy tj. Uproszczona uprawa gleby oraz Gnojowica bezpośrednie nawożenie gleby zostały przedstawione przez prof. nadz. dr hab. inż. Tomasza Piskier z Politechniki Koszalińskiej. Uprawa bezorkowa może być prowadzona w różnych technologiach, ale nie może polegać jedynie na zaniechaniu orki. To bardzo efektywny system, jedynie pod warunkiem posiadania przez rolnika wysokiego poziomu wiedzy agrotechnicznej. Profesor przedstawił wszystkie aspekty takiej uprawy gleby. Następnie scharakteryzował właściwości nawozowe gnojowicy i wskazał metody jej doglebowej aplikacji. Wystąpienie profesora, podparte wieloma praktycznymi przykładami oraz prezentacją multimedialną zawierającą ciekawe zdjęcia i animacje, wywarło duże, pozytywne wrażenie na uczestnikach. Lokalne rozwiązania pro-środowiskowe zaprezentowali Grzegorz Gizka oraz Andrzej Przeperski. Grzegorz Gizka, przedstawiciel firmy Precon Polska Sp. z o.o. omówił prawne i techniczne aspekty przechowywania nawozów naturalnych. Andrzej Przeperski, który prowadzi w Pelplinie firmę Rolnictwo Precyzyjne, zachęcał uczestników do dostosowania prac wykonywanych w gospodarstwie do lokalnej zmienności środowiska glebowego i warunków panujących na danym obszarze. Elementem niezbędnym do właściwego wdrożenia i korzystania z rozwiązań precyzyjnego rolnictwa jest znajomość położenia
danego obszaru w oparciu o system nawigacji satelitarnej GPS, na którego szczegółowym zaprezentowaniu skoncentrował się prelegent. W drugim dniu szkolenia tj.12.10.2012 r. odbyły się warsztaty w gospodarstwie demonstracyjnym projektu Baltic Deal: Elmix-Agro Sp. z o.o. w Strzebielinku. Uczestnicy szkolenia zapoznali się z dobrymi praktykami w gospodarstwie specjalizującym się w uprawie zbóż jakościowych oraz rzepaku na łącznej powierzchni ponad 700 ha gruntów ornych. W gospodarstwie uprawiane są również rośliny energetyczne (wierzba, miscantus), nawozy zielone (facelia, gryka) oraz międzyplony ozime (żyto, rzepak ozimy). Odnawialne źródła energii wykorzystywane są do suszenia zbóż (kocioł na biomasę) oraz do ogrzewania budynku administracyjno-gospodarczego (pompa ciepła). Pomimo, iż na gospodarstwie nie ciąży obowiązek posiadania planu nawozowego, raz na 3 lata ze wszystkich pól pobierane są próby glebowe. Dawki nawozów ustalane są jesienią w oparciu o wyniki analizy gleby oraz z uwzględnieniem zapotrzebowania roślin. Systematycznie prowadzony jest monitoring warunków atmosferycznych (temperatura, opady, wilgotność powietrza). W oparciu o jego wyniki oraz prognozy pogody podejmowane są decyzje o wiosennej modyfikacji ustalonych wcześniej dawek. Uczestnicy warsztatów otrzymali materiały szkoleniowe przekazane przez CDR, broszury informacyjne nt. projektu Baltic Deal, opis gospodarstwa Elmix-Agro sp. z o.o. oraz płytkę CD z prezentacjami wykładowców, poradnikiem CDR nt. norm i wymogów wzajemnej zgodności, programem działań dla OSN oraz aplikacją do sporządzania planu nawozowego. Opracowała: Katarzyna Radtke
Fot 1: Uczestnicy warsztatów podczas wykładów w dniu 11.10.2012 w Starym Polu. Fot. 2: Dyrektor Gospodarstwa Elmix-Agro Sp. z o.o. pan Dariusz Mierzwa opowiada o gospodarstwie i zastosowaniu stacji meteorologicznej. Fot. 3: Pracownicy PODR w Gdańsku omawiają prawidłowy sposób poboru prób glebowych oraz dokonywania pomiaru odczynu gleby.
Fot. 4: Pracownicy PODR w Gdańsku prezentują sposób i omawiają możliwości zastosowania komparatora glebowego. Fot. 5: Warsztaty w gospodarstwie są doskonałą okazją do omówienia prawidłowej gospodarki substancjami niebezpiecznymi. Fot. 6: Przy suszarni zbóż oraz kotle na biomasę odbyła się ożywiona dyskusja nt. odnawialnych źródeł energii.