Rozsiany rak piersi z przerzutami rady dla pacjentek i ich rodzin Rozsiany rak piersi oznacza, że komórki rakowe z pierwotnego guza rozprzestrzeniły się na inne części ciała. Te komórki rakowe tworzą nowe guzy przerzuty. Nowe guzy powstają często w kościach, w wątrobie lub w płucach. Rozsiany rak piersi nazywany jest często rakiem piersi z przerzutami lub rakiem przewlekłym. Lokalny lub regionalny nawrót raka Rak piersi, który powraca w tej samej piersi nazywany jest nawrotem lokalnym. Jeżeli rak rozprzestrzenił się na węzły chłonne przy piersi nazywamy to nawrotem regionalnym. Wymagane jest wtedy nowe leczenie, ale taki nawrót regionalny nie jest tym samym, co rak piersi z przerzutami. Rak piersi z przerzutami Rozsiany rak piersi może być leczony za pomocą wielu różnych metod. Celem leczenia jest ograniczanie przerzutów, hamowanie rozwoju guzów i przedłużenie życia pacjentki. Leczenie ma również za zadanie łagodzenie bólu, złego samopoczucia i innych objawów choroby. Są kobiety, które żyją z rozsianym rakiem piersi ponad 20 lat i cieszą się dobrą jakością życia. Reakcje psychiczne Perspektywa raka piersi z przerzutami często powoduje niepokój, stres i lęk. Są to absolutnie naturalne reakcje przy poważnej chorobie. Niepokój może objawiać się na wiele sposobów. Możesz być nadwrażliwa, łatwo się irytujesz, albo masz trudności ze snem. Zastanawiasz się nad przyszłością i pogrążasz się w czarnych myślach związanych z dziećmi, partnerem czy przyjaciółmi. Nie
2 (5) czekaj zbyt długo i zwróć się o pomoc będzie Ci łatwiej, jeśli będziesz mogła porozmawiać o swoich myślach i uczuciach. Niektóre szpitale, ale też lokalne stowarzyszenia pacjentów, oferują grupy wsparcia dla kobiet chorych na raka piersi z przerzutami. Kurator w szpitalu ma na ten temat więcej informacji i może pomóc. Spotkanie z psychologiem może dać Ci dobre narzędzia do radzenia sobie z tą sytuacją życiową. Krajowa Organizacja Raka Piersi, BRO, posiada lokalne oddziały zatrudniające wyszkolonych konsultantów, którzy mogą udzielić Ci wsparcia i cennych rad. Czasem dobrze jest porozmawiać o swoich uczuciach z kimś spoza kręgu rodziny i przyjaciół. A jeśli mieszkasz sama, rozmowa z inną osobą może przynieść Ci ulgę. Niektórzy konsultanci mówią też w innych językach, poza szwedzkim. Wiele chorych dotyka depresja. Oznaką depresji jest uczucie przygnębienia utrzymujące się przez większą część dnia, uczucie beznadziejności i utrata zainteresowania codziennym życiem. Niektórzy tracą całą energię. Depresja może być spowodowana zakłóceniem chemicznej równowagi mózgu, a więc próby wzięcia się w garść raczej nie pomagają. Potrzebna jest fachowa pomoc dlatego tak ważne jest, abyś porozmawiała z kimś o swoim samopoczuciu. Lekarz prowadzący może przepisać leki antydepresyjne, które pomogą w przywróceniu chemicznej równowagi mózgu. Przy leczeniu depresji skuteczna też być może terapia behawioralno-poznawcza (ang. cognitive behavioral therapy, CBT). Jeśli dzięki profesjonalnej pomocy zrozumiesz swoje uczucia i zachowania, pomoże Ci to w odzyskaniu równowagi w codziennym życiu. Tłumacz Jeśli masz trudności z mówieniem bądź rozumieniem języka szwedzkiego, masz prawo do darmowej pomocy tłumacza we wszystkich kontaktach ze służbą zdrowia. Tłumacza obowiązuje tajemnica zawodowa, podobnie jak wszystkich innych pracowników medycznych.
3 (5) Prowadząca pielęgniarka Masz prawo do prowadzącej pielęgniarki, która będzie Twoją osobą kontaktową w całym leczeniu. Jej zadaniem jest zapewnienie, abyś mogła aktywnie uczestniczyć w leczeniu, a także abyś mogła mieć na nie wpływ. Będzie informowała Cię o kolejnych etapach leczenia i będzie aktywnie monitorowała wszystkie terminy wizyt lekarskich, wyników badań i skierowań do innych specjalistów. Prowadząca pielęgniarka zobowiązana jest do zapewnienia, abyś otrzymała plan leczenia na piśmie. Zapewni też wskazówki, czy potrzebna Ci jest rehabilitacja lub wsparcie psychospołeczne, tak, aby Twoje życie było możliwie jak najlepsze. Dodatkowym wsparciem może być rozmowa ze specjalistą, fizjoterapia, ćwiczenia radzenia sobie ze stresem, joga, praktyczne pomoce lub usługi transportowe. Pisemny plan leczenia Masz prawo do otrzymania pisemnego indywidualnego planu leczenia opisującego planowane zabiegi. Leki oddziałujące na guz Wiele kobiet chorych na raka piersi z przerzutami żyje wiele lat w dobrym stanie i jednocześnie przechodzi wiele różnych zabiegów leczniczych. Do zahamowania choroby stosowanych jest obecnie wiele różnych leków. Leki te można też podawać w różnych kombinacjach ze sobą. Cytostatyki działają toksycznie na komórki. Istnieje wiele różnych leków cytostatycznych i mogą być one podawane zarówno infuzyjnie (kroplówka) jak i w postaci tabletek. Czasami łączy się ze sobą różne leki cytostatyczne, aby zmaksymalizować efekt leczenia. Stosowanie leków cytostatycznych nosi nazwę chemioterapii. Terapia hormonalna tabletki lub zastrzyki do leczenia kobiet z hormonozależnym rakiem piersi (występuje u około 8 na 10 kobiet z rakiem piersi). Ta terapia nosi nazwę hormonoterapii. Inhibitory kinazy mtor najnowsze leki stosowane w leczeniu hormonozależnego raka piersi podawane są w tabletkach w połączeniu z terapią hormonalną. Lek ten blokuje proteiny (mtor) sprzyjające rozwojowi komórek rakowych.
4 (5) Przeciwciała należą do nowszej generacji leków nowotworowych i są podawane niektórych pacjentkom infuzyjnie (kroplówką) lub w formie zastrzyków. Stosowane są najczęściej do leczenia specyficznej odmiany raka piersi, tzw. HER2-dodatniego raka piersi, i często łączone są z lekami cytostatycznymi. Wypróbuj nowe leczenie skierowanie na badania do innych szpitali Dla wielu pacjentów z nowotworem możliwość uczestnictwa w badaniach klinicznych nowych terapii daje nową nadzieję. Mogą to być nowe leki, lub nowe kombinacje leków, które mogą dać lepsze skutki. Pacjenci uczestniczący w badaniach są starannie monitorowani i przechodzą dodatkowe badania, lub częściej są hospitalizowani. Trudno jest uzyskać informację na temat badań nad rakiem piersi z przerzutami aktualnie prowadzonych w Szwecji, ale zapytaj o to prowadzącego lekarza. Jeśli spełniasz kryteria uczestnictwa w określonym badaniu możesz zażądać skierowania do szpitala prowadzącego te badania Twój lekarz wypisze Ci takie skierowanie. Leczenie wspomagające Oprócz leczenia skierowanego na nowotwór, kobiety z rakiem piersi z przerzutami mogą być poddawane również innemu leczeniu: Bisfosfoniany podawane są przy przerzutach do kości w celu wzmocnienia kości i złagodzenia bólu. Nudności i wymioty wcześniej często występowały przy podawaniu leków cytostatycznych. Obecnie dostępne są dobre leki na nudności, poinformuj więc pielęgniarkę prowadzącą lub lekarza, jak się czujesz. Preparaty morfiny są podstawą łagodzenia dolegliwości bólowych. Morfina jest bardzo skutecznym środkiem dla większości pacjentów. Zaparcia są dolegliwością niemal wszystkich pacjentów, którym podawana jest morfina. Dlatego morfinę zawsze podaje się ze środkami przeczyszczającymi. Radioterapia stosowana jest przede wszystkim w celu zapobiegania nawrotom na wczesnym etapie raka piersi, ale to leczenie można
5 (5) zastosować również przy przerzutach, w celu szybkiego złagodzenia bólu związanego z rozsianym procesem nowotworowym i przerzutami do kości. Operacja stanowi zawsze element leczenia na wczesnym etapie raka piersi, ale operacja może również zostać włączona, kiedy są już przerzuty do kości, w celu stabilizacji kości i zapobiegania złamaniom. Konsultacja u innego lekarza second opinion Jeżeli nie masz pewności, że twoje leczenie jest optymalne, lub jeśli jesteś niezadowolona z przebiegu leczenia zawsze możesz zażądać, aby inny lekarz dokonał nowej oceny medycznej, tzw. second opinion. Jest to Twoje prawo zagwarantowane przepisami. Opinia lekarska może mieć ogromne znaczenie dla jakości Twojego życia. Jeśli życzysz sobie takiej nowej oceny medycznej zwróć się do prowadzącego lekarza lub pielęgniarki, lub jeśli masz z tym kłopot, zawsze można zwrócić się do kuratora w szpitalu. Aby uzyskać drugą opinię lekarza w innym województwie niezbędne jest skierowanie specjalistyczne, gdyż bez takiego skierowania pacjentka sama musi pokryć koszty takiej opinii. Bröstcancerföreningarnas Riksorganisation www.bro.se