Kilka lat dywersyfikacji w działalności rolniczej próba bilansu /na przykładzie Pomorskiej Izby Rolniczej/
Przekształcenia ustrojowe, które dotknęły Polskę na przełomie lat 80-tych i 90- tych dwudziestego wieku, dotknęły szczególnie głęboko środowiska wiejskie. Pojawiły się nowe problemy, które nawarstwiły się na już istniejące, powodując spadek dochodowości produkcji rolnej. Od lat Polska na tle krajów europejskich jest krajem o specyficznym rodzaju struktury agrarnej. Podczas gdy np.: we Francji dominują wielkie gospodarstwa rolne, o tyle w Polsce są one bardzo rozdrobnione. Takie gospodarstwa we współczesnym świecie nie mają szans przetrwania.
Warunki życia ludności wiejskiej w okresie przekształceń ustrojowych uległy znaczącemu pogorszeniu. Ratunkiem dla nich było /i jest/ udzielenie jej wsparcia przez organy państwowe, rządowe oraz samorządowe w dostosowaniu się do nowej sytuacji. Instytucje te mają na celu opracowanie długofalowego planu rozwoju społeczności wiejskich. Plany te obejmują nie tylko działalność czysto rolniczą, ale również usługową czy turystyczną.
Sytuacja ta, nie zwolniła jednak samych mieszkańców wsi od samodzielnego rozwiązywania swoich problemów. Warunkiem jest zorganizowanie się w grupy celowe, których zadaniem byłoby wypracowanie wspólnie z władzami samorządowymi i organizacjami rolniczymi strategii rozwoju regionu, koncepcji programowych oraz wykorzystanie własnych rezerw wspartych funduszami europejskimi, by takie przedsięwzięcie mogło się udać.
Aktywizacja mieszkańców wsi wymaga, by środowisko to wzięło sprawy we własne ręce. Podołanie takim przedsięwzięciom wymaga kreacyjności i innowacyjności, a nie tylko biernego czekania na rozwój wypadków. Te i inne cele mając pomóc osiągać organizacje rolnicze, a w szczególności Izby Rolnicze samorząd rolników. Od początku działalności, samorząd rolniczy twierdził, że tereny wiejskie nie mogą być jedynie domeną działalności rolniczej, a trzeba na tych terenach tworzyć działy gospodarki opartej także na innych sposobach zarobkowania. Taka sytuacja trwa do dzisiaj
Mając bogatą tradycję, Izby szybko podjęły statutową działalność wpisując się w system przeobrażeń rolnictwa w Polsce. Funkcjonując jako forma powszechnego samorządu rolniczego, posiadającego osobowość prawną, organy statutowe Izb wybrane zostały w demokratycznych, powszechnych wyborach wśród rolników. Terenem ich działania w Polsce są obszary województw. Działania poszczególnych izb wojewódzkich zmierzają głownie w kierunkach zapewniania efektywności produkcji rolniczej oraz wzrostu dochodów i poprawy warunków życia ludności zamieszkującej wieś. Celowi temu służy udział Izb w rozwiązywaniu konkretnych zadań, między innymi z zakresu: 1. Regulacji prawnych dotyczących rolnictwa 2. Oświaty i doradztwa z zakresu rolnictwa i postępu technicznego i technologicznego w produkcji rolnej, 3. Rozwoju przetwórstwa i marketingu surowców żywnościowych w tym tworzenia i rozwoju rynków lokalnych, 4. Modernizacji rolnictwa skierowanej na poprawę struktury agrarnej oraz rozwój infrastruktury wsi 5. Wspierania dodatkowych źródeł zarobkowania poza gospodarstwem rolnym
W latach 2003 2011 Pomorska Izba Rolnicza realizowała i realizuje po dziś dzień swoje zadania w oparciu o ustawę o izbach rolniczych z 1995 roku. Wszystkie działania przyporządkowane są w praktyce jednemu celowi: rzetelnej pracy na rzecz środowiska wiejskiego województwa pomorskiego, a poprzez działalność na płaszczyźnie Krajowej Rady Izb Rolniczych, także na rzecz całego polskiego rolnictwa. Wśród mnogości zadań, którymi obarczona została w myśl ustawy, Pomorska Izba Rolnicza codzienne wykonuje swoje zadania, które w wymierny sposób przyczyniają się do poprawy sytuacji życiowej pomorskich rolników Swoje zadania Pomorska Izba Rolnicza wykonuje w oparciu o zaplecze techniczne i personalne: - Biuro Zarządu w Pruszczu Gd. - Dwa Biura terenowe - Osiem Biur powiatowych - Dwudziestu jeden pracowników
Dywersyfikacja działalności rolniczej W ostatnich sześciu latach swojej działalności, Pomorska Izba Rolnicza realizowała i realizuje działania zmierzające do poprawy sytuacji materialnej mieszkańców obszarów wiejskich, dając im możliwość podjęcia działalności zarobkowej, dywersyfikującej standardową działalność rolniczą. Do flagowych przedsięwzięć należy zaliczyć:
Projekt Wiejskie Ośrodki Mobilności Zawodowej /ZPORR, działanie 2.3, rok 2005/ Wartość 1,8 mln zł 400 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Wiejskie Ośrodki Mobilności Zawodowej II /ZPORR, działanie 2.3, rok 2007/ Wartość 1,4 mln zł 250 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Zawód szef - kompleksowe wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa /POKL, działanie 8.1, rok 2009/ Wartość 1,0 mln zł 160 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Zawód szef - kompleksowe wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa II EDYCJA /POKL, działanie 8.1, rok 2010/ Wartość 1,1 mln zł 182 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Aktywni na rynku pracy. Ułatwienie dostępu do zatrudnienia dla bezrobotnych z terenów wiejskich /POKL, działanie 6.1, rok 2010/ Wartość 0,4 mln zł 60 Beneficjentów Ostatecznych
Projekt Nie tylko zboże zapełnia trzos - wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa /POKL, działanie 8.1, rok 2011/ /w realizacji/ Wartość 2,0 mln zł 300 Beneficjentów Ostatecznych
Podsumowanie: W latach 2005 2011, Pomorska Izba Rolnicza pozyskała dofinansowanie na realizację sześciu projektów, w oparciu o które, mieszkańcy obszarów wiejskich mieli i mają możliwość podjęcia zatrudnienia poza rolnictwem, bądź założenia własnej działalności gospodarczej. Największym zainteresowaniem Beneficjentów Ostatecznych cieszyły się następujące kursy i szkolenia zawodowe: /wśród kobiet/ - wizaż i stylizacja paznokci, kosmetyczka, florystyka, kursy księgowości, kursy komputerowe z podstawami języków obcych, kursy gotowania, kursy opieki na osobami starszymi i inne, /wśród mężczyzn/ - prawo jazdy kategorii C+E, operator spycharko-ładowarki, operator wózków widłowych, kucharz-barman, spawacz, brukarz, kursy komputerowe z podstawami języków obcych i inne. Partnerami Pomorskiej Izby Rolniczej przy realizacji projektów byli m.in.: - Akademia Kształcenia Zawodowego w Gdańsku - Bałtycka Agencja Rozwoju Regionalnego - Centrum Doradztwa Europejskiego EURO-FUNDUSZ
Wymienione projekty w statystykach: Wartość 7,7 mln zł 1 352 Beneficjentów Ostatecznych Średnio: 5 695,27 zł / 1 Beneficjenta Ostatecznego
Wymienione projekty w statystykach: Zmierzona skuteczność, (na podstawie ustnych oraz pisemnych oświadczeń Beneficjentów Ostatecznych) podczas monitoringu po zakończeniu projektów: (korzystając z wiedzy nabytej w projektach; podjęli zatrudnienie, założyli działalność, poszerzyli działalność, zarobkowo wyemigrowali - dane gromadzone i monitorowane przez co najmniej 6 m-cy od zakończenia każdego z projektów) 449 osób /33,21%/
Informacje uzupełniające o Pomorskiej Izbie Rolniczej W latach 2003-2011 w Pomorskiej Izbie Rolniczej nieodpłatnie sporządzono: - ponad 25 000 wniosków o dopłaty obszarowe - ponad 650 wniosków rolnośrodowiskowych - 164 wnioski o dopłaty do materiału siewnego - 86 wniosków o renty strukturalne -91 wniosków na modernizację gospodarstw rolnych W latach 2003-2011 Pomorska Izba Rolnicza przeprowadziła: - ponad 220 nieodpłatnych szkoleń dla rolników z zakresu: ubezpieczeń majątkowych w rolnictwie, PROW 2007-13, paszowych, dobrostanu zwierząt, programów rolnośrodowiskowych oraz cross compliance - ponad 120 kursów zawodowych i szkoleń, które umożliwiły rolnikom zdobycie nowych kwalifikacji (np.: prawo jazdy kat C, operator maszyn ciężkich, operator wózków widłowych, kursy małej księgowości, kursy językowe, kursy: spawacza, agenta ochrony, magazyniera, barmana-kelnera, opiekunki osób starszych oraz z zakresu technik sprzedaży) łącznie dla ponad 1 350 osób W latach 2003-2011 Pomorska Izba Rolnicza wyemitowała: - 3 000 egzemplarzy podręczników dotyczących zagadnień PROW 2007-2013 - 62 000 sztuk broszur z zagadnień dotyczących poszczególnych osi PROW - 34 000 egzemplarzy biuletynu informacyjnego -1 400 egzemplarzy publikacji z zakresu: ochrony środowiska, produkcji zwierzęcej, roślinnej, sadowniczej i ogrodniczej, finansów gospodarstwa domowego oraz agroturystyki
Informacje uzupełniające o Pomorskiej Izbie Rolniczej W latach 2003-2011 Pomorska Izba Rolnicza współorganizowała: - Turnieje Kół Gospodyń Wiejskich - Targi Rolnicze w województwie pomorskim - Konkursy wojewódzkie - była fundatorem nagród rzeczowych o wartości ponad 60 000 zł W latach 2003-2011 biura Pomorskiej Izby Rolniczej odwiedziło ponad 5 500 rolników. Odwiedzający korzystali z nieodpłatnej pomocy prawnej, porad oraz zaplecza technicznego (ksero, Internet) Zarząd Pomorskiej Izby Rolniczej opiniował w latach 2003-2011 blisko 600 projektów aktów prawnych dotyczących sektora rolniczego Na wniosek Pomorskiej Izby Rolniczej, w latach 2003-2011 doprowadzono do przeprowadzenia ponad 550 przetargów ograniczonych na grunty rolne pozostające w dyspozycji ANR - Do końca lipca 2011 roku, witryna: www.pir.home.pl zanotowała ponad 5,5 mln odsłon W latach 2003-2011 Pomorska Izba Rolnicza pozyskała łącznie 8,9 mln PLN, na działania wspierające pomorską wieś i rolnictwo, łącznie w 19 przedsięwzięciach /projektach/
ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Zenon Bistarm Prezes Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej