KRYTERIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE 5 Kategorie celów nauczania: A zapamiętanie wiadomości B rozumienie wiadomości C stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych Poziomy wymagań edukacyjnych: K konieczny ocena dopuszczająca (2) P podstawowy ocena dostateczna (3) R rozszerzający ocena dobra (4) D dopełniający ocena bardzo dobra (5) W wykraczający ocena celująca (6) Kursywą wpisano tematy nieobowiązkowe.
DZIAŁ PROGRAMOWY JEDNOSTKA TEMATYCZNA CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ KATEGORIA B KATEGORIA C UCZEŃ ROZUMIE: UCZEŃ UMIE: KATEGORIA A UCZEŃ ZNA: KATEGORIA D UCZEŃ UMIE: LICZBY NATURALNE Zapisywanie i porównywanie liczb. pojęcie cyfry dziesiątkowy system pozycyjny różnicę między cyfrą a liczbą pojęcie osi liczbowej zależność wartości liczby od położenia jej cyfr zapisywać liczby za pomocą cyfr odczytywać liczby zapisane cyframi zapisywać liczby słowami (K-P) porównywać liczby porządkować liczby w kolejności od najmniejszej do największej lub odwrotnie (K-P) przedstawiać liczby naturalne na osi liczbowej odczytywać współrzędne punktów na osi liczbowej (K-R) przedstawiać na osi liczby naturalne spełniające określone warunki ustalać jednostki na osiach liczbowych na podstawie współrzędnych danych punktów podać liczbę największą i najmniejszą w zbiorze skończonym zapisywać liczby, których cyfry spełniają podane warunki (R-W) tworzyć liczby przez dopisywanie do danej liczby cyfr na początku i na końcu oraz porównywać utworzoną liczbę z daną (D-W)
Rachunki pamięciowe. nazwy elementów działań kolejność wykonywania działań, gdy nie występują nawiasy kolejność wykonywania działań, gdy występują nawiasy kolejność wykonywania działań, gdy występują nawiasy i potęgi pojęcie kwadratu i sześcianu liczby rolę liczb 0 i 1 w mnożeniu i dzieleniu rolę liczb 0 i 1 w dodawaniu i odejmowaniu porównywanie ilorazowe porównywanie różnicowe pamięciowo dodawać i odejmować liczby w zakresie 100 pamięciowo mnożyć liczby dwucyfrowe przez jednocyfrowe w zakresie 100 pamięciowo dzielić liczby dwucyfrowe przez jednocyfrowe lub dwucyfrowe w zakresie 100 posługiwać się liczbą 0 w dodawaniu i odejmowaniu posługiwać się liczbą 0 w mnożeniu i dzieleniu mnożyć przez 0 dopełniać składniki do określonej sumy obliczać odjemną (odjemnik), gdy dane są różnica i odjemnik (odjemna) obliczać dzielną (dzielnik), gdy dane są iloraz i dzielnik (dzielna) stosować prawo przemienności i łączności dodawania wykonywać dzielenie z resztą obliczać kwadraty i sześciany liczb zamieniać jednostki (P- R) tekstowe: jednodziałaniowe wielodziałaniowe rozwiązywać nietypowe zadania tekstowe wielodziałaniowe (D-W) uzupełniać brakujące liczby w wyrażeniu arytmetycznym, tak by otrzymać ustalony wynik (R-W) wstawiać nawiasy, tak by otrzymać żądany wynik (D-W)
Rachunki pisemne. algorytmy czterech działań pisemnych potrzebę stosowania działań pisemnych dodawać i odejmować pisemnie liczby bez przekraczania progu dziesiątkowego i z przekraczaniem jednego progu dziesiątkowego dodawać i odejmować pisemnie liczby z przekraczaniem kolejnych progów dziesiątkowych mnożyć i dzielić pisemnie liczby wielocyfrowe przez jednocyfrowe mnożyć pisemnie liczby wielocyfrowe dzielić pisemnie liczby wielocyfrowe przez wielocyfrowe mnożyć pisemnie liczby wielocyfrowe przez liczby zakończone zerami dzielić liczby zakończone zerami powiększać lub pomniejszać liczby o n lub n razy (K-R) odtwarzać brakujące cyfry w działaniach pisemnych zastosowaniem dodawania pisemnego (P- R) zastosowaniem działań pisemnych odtwarzać brakujące cyfry w działaniach pisemnych (D-W) zastosowaniem działań pisemnych (D)
Zadania tekstowe. tekstowe dotyczące porównań różnicowych i ilorazowych tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać ich wartości zastosowaniem działań pamięciowych i pisemnych tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać ich wartości (W) tekstowe dotyczące porównań różnicowych i ilorazowych (D-W) zastosowaniem działań pamięciowych i pisemnych (D-W) Szacowanie wyników działań. korzyści płynące z szacowania szacować wyniki działań szacowaniem (R-D) tekstowe dotyczące potęg (W) Liczby pierwsze i liczby złożone. pojęcie liczby pierwszej i liczby złożonej cechy podzielności przez 2, 3, 4, 5, 9, 10, 25, 100 cechy podzielności np. przez 6, 15 (D-W) że liczby 0 i 1 nie zaliczają się ani do liczb pierwszych, ani do złożonych określać, czy dane liczby są pierwsze, czy złożone podawać dzielniki liczb (K-P) wskazywać liczby pierwsze i złożone określać podzielność liczb przez dane liczby (P- D) liczbami pierwszymi i złożonymi liczbami pierwszymi i złożonymi (D-W) Rozkład liczby na czynniki pierwsze. sposób rozkładu liczb na czynniki pierwsze sposób rozkładu liczb na czynniki pierwsze rozkładać liczby na czynniki pierwsze (P-D) zapisywać rozkład liczb na czynniki pierwsze za pomocą potęg (R-D) rozkładać na czynniki pierwsze liczby zapisane w postaci iloczynu (D-W) Największy wspólny dzielnik. pojęcie dzielnika liczby naturalnej pojęcie liczb względnie pierwszych pojęcie NWD liczb naturalnych podawać dzielniki liczb naturalnych (K-P) wskazywać wspólne dzielniki danych liczb naturalnych znajdować NWD danych liczb naturalnych (R-D) znajdować NWD trzech liczb naturalnych (W) wykorzystaniem NWD trzech liczb naturalnych (W)
Najmniejsza wspólna wielokrotność. pojęcie wielokrotności liczby naturalnej pojęcie NWW liczb naturalnych wskazywać lub podawać wielokrotności liczb naturalnych wskazywać wielokrotności liczb naturalnych na osi liczbowej wskazywać wspólne wielokrotności liczb naturalnych znajdować NWW liczb naturalnych (R-D) znajdować NWW trzech liczb naturalnych (W) wykorzystaniem NWW (W) wykorzystaniem NWW trzech liczb naturalnych (W) UŁAMKI ZWYKŁE Ułamki zwykłe i liczby mieszane. pojęcie ułamka jako części całości budowę ułamka zwykłego pojęcie liczby mieszanej pojęcie ułamka właściwego i niewłaściwego algorytm zamiany liczby mieszanej na ułamek niewłaściwy pojęcie ułamka jako wynik podziału całości na równe części opisywać części figur lub zbiorów skończonych za pomocą ułamka (K-R) zaznaczać określoną ułamkiem część figury lub zbioru skończonego (K-R) stosować odpowiedniości: dzielna licznik, dzielnik mianownik, znak dzielenia kreska ułamkowa przedstawiać ułamki zwykłe na osi liczbowej (K-R) przedstawiać liczby mieszane na osi liczbowej odczytywać zaznaczone ułamki na osi liczbowej (K- R) odróżniać ułamki właściwe od niewłaściwych zamieniać całości na ułamki niewłaściwe zamieniać liczby mieszane na ułamki niewłaściwe (R-D) ułamkami zwykłymi odczytywać zaznaczone ułamki na osi liczbowej (D- W) ułamkami zwykłymi (D-W)
Ułamek jako iloraz. pojęcie ułamka jako ilorazu dwóch liczb naturalnych algorytm wyłączania całości z ułamka pojęcie ułamka jako ilorazu dwóch liczb naturalnych przedstawiać ułamek zwykły w postaci ilorazu liczb naturalnych i odwrotnie wyłączać całości z ułamka niewłaściwego przedstawiać ułamek niewłaściwy na osi liczbowej (R-D) pojęciem ułamka jako ilorazu liczb naturalnych pojęciem ułamka jako ilorazu liczb naturalnych (D-W) Rozszerzanie i skracanie ułamków. zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych pojęcie ułamka nieskracalnego zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych skracać (rozszerzać) ułamki zwykłe, gdy dana jest liczba, przez którą należy podzielić (pomnożyć) licznik i mianownik określać, przez jaką liczbę należy podzielić lub pomnożyć licznik i mianownik jednego ułamka, aby otrzymać drugi uzupełniać brakujący licznik lub mianownik w równościach ułamków zwykłych zapisywać ułamki zwykłe w postaci nieskracalnej sprowadzać ułamki zwykłe do wspólnego mianownika sprowadzać ułamki zwykłe do najmniejszego wspólnego mianownika (R-D) rozszerzaniem i skracaniem ułamków zwykłych rozszerzaniem i skracaniem ułamków zwykłych (D-W)
Porównywanie ułamków. algorytm porównywania ułamków o równych mianownikach algorytm porównywania ułamków o równych licznikach porównywać ułamki zwykłe o równych mianownikach porównywać ułamki zwykłe o równych licznikach porównywać ułamki zwykłe o różnych mianownikach porównywać liczby mieszane zastosowaniem porównywania ułamków zwykłych zastosowaniem porównywania ułamków zwykłych (D-W) tekstowe z zastosowaniem porównywania dopełnień ułamków zwykłych do całości (D-W) znajdować liczby wymierne dodatnie leżące między dwiema danymi na osi liczbowej (D-W) Dodawanie i odejmowanie ułamków o jednakowych mianownikach. algorytm dodawania i odejmowania ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach porównywanie różnicowe dodawać i odejmować: ułamki zwykłe o tych samych mianownikach liczby mieszane o tych samych mianownikach (K- P) powiększać ułamki zwykłe o ułamki zwykłe o tych samych mianownikach powiększać liczby mieszane o liczby mieszane o tych samych mianownikach dopełniać ułamki do całości i odejmować od całości uzupełniać brakujące liczby w dodawaniu i odejmowaniu ułamków o jednakowych mianownikach, tak aby otrzymać ustalony wynik zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych porównywać ułamki, stosując dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach (R-D) zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych (D-W)
Dodawanie i odejmowanie ułamków o różnych mianownikach. zasadę dodawania i odejmowania ułamków zwykłych o różnych mianownikach porównywanie ilorazowe dodawać i odejmować: ułamki zwykłe o różnych mianownikach liczby mieszane o różnych mianownikach (P- R) ułamki zwykłe i liczby mieszane o różnych mianownikach (R-D) powiększać ułamki zwykłe o ułamki zwykłe o różnych mianownikach powiększać liczby mieszane o liczby mieszane o różnych mianownikach dopełniać ułamki do całości i odejmować od całości uzupełniać brakujące liczby w dodawaniu i odejmowaniu ułamków o różnych mianownikach, tak aby otrzymać ustalony wynik (R-D) zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych porównywać ułamki, stosując dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych (R-D) zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych (D-W) Mnożenie ułamków przez liczby naturalne. algorytm mnożenia ułamków przez liczby naturalne algorytm mnożenia liczb mieszanych przez liczby naturalne mnożyć ułamki zwykłe przez liczby naturalne mnożyć liczby mieszane przez liczby naturalne powiększać ułamki zwykłe n razy powiększać liczby mieszane n razy skracać ułamki przy mnożeniu ułamków przez liczby naturalne zastosowaniem mnożenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych przez liczby naturalne wykonywać działania łączne na ułamkach zwykłych (P-D) tekstowe z zastosowaniem mnożenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych przez liczby naturalne (D-W)
Obliczanie ułamka danej liczby. sposób obliczania ułamka z liczby obliczać ułamki danych liczb zastosowaniem obliczania ułamków z liczb (R-D) zastosowaniem obliczania ułamków z liczb (W) Mnożenie ułamków zwykłych. algorytm mnożenia ułamków zwykłych algorytm mnożenia liczb mieszanych mnożyć ułamki zwykłe przez ułamki zwykłe mnożyć ułamki zwykłe przez liczby mieszane lub liczby mieszane przez liczby mieszane skracać przy mnożeniu ułamków zwykłych stosować prawa działań w mnożeniu ułamków zwykłych uzupełniać brakujące liczby w mnożeniu ułamków zwykłych lub liczb mieszanych, tak aby otrzymać ustalony wynik (R-W) obliczać potęgi ułamków zwykłych lub liczb mieszanych zastosowaniem mnożenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych porównywać iloczyny ułamków zwykłych (D-W) wykonywać działania łączne na ułamkach zwykłych (P-D) zastosowaniem mnożenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych (D-W)
Dzielenie ułamków przez liczby naturalne. algorytm dzielenia ułamków zwykłych przez liczby naturalne algorytm dzielenia liczb mieszanych przez liczby naturalne pojęcie odwrotności liczby dzielić ułamki zwykłe przez liczby naturalne dzielić liczby mieszane przez liczby naturalne pomniejszać ułamki zwykłe n razy pomniejszać liczby mieszane n razy uzupełniać brakujące liczby w dzieleniu ułamków zwykłych (liczb mieszanych) przez liczby naturalne, tak aby otrzymać ustalony wynik (R-W) podawać odwrotności liczb naturalnych zastosowaniem dzielenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych przez liczby naturalne wykonywać działania łączne na ułamkach zwykłych (P-D) zastosowaniem dzielenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych przez liczby naturalne (D-W) Dzielenie ułamków zwykłych. pojęcie odwrotności liczby algorytm dzielenia ułamków zwykłych algorytm dzielenia liczb mieszanych dzielić ułamki zwykłe przez ułamki zwykłe dzielić ułamki zwykłe przez liczby mieszane i odwrotnie lub liczby mieszane przez liczby mieszane podawać odwrotności ułamków podawać odwrotności liczb mieszanych uzupełniać brakujące liczby w dzieleniu ułamków zwykłych lub liczb mieszanych, tak aby otrzymać ustalony wynik (R-W) zastosowaniem dzielenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych wykonywać działania łączne na ułamkach zwykłych (P-D) zastosowaniem dzielenia ułamków zwykłych i liczb mieszanych (D-W)
FIGURY NA PŁASZCZYŹ- NIE Proste prostopadłe i proste równoległe. podstawowe figury geometryczne zapis symboliczny podstawowych figur geometrycznych zapis symboliczny prostych prostopadłych i równoległych pojęcie odległości punktu od prostej pojęcie odległości między prostymi pojęcie prostopadłości i równoległości pojęcie odległości punktu od prostej pojęcie odległości między prostymi określać wzajemne położenia prostych i odcinków na płaszczyźnie (D) rozpoznawać proste i odcinki prostopadłe i równoległe kreślić proste i odcinki prostopadłe i równoległe kreślić prostą prostopadłą (równoległą) przechodzącą przez punkt nie leżący na prostej mierzyć odległość między prostymi prostopadłością i równoległością prostych prostopadłością i równoległością prostych (D-W) Kąty. Mierzenie kątów. pojęcie kąta elementy budowy kąta rodzaje katów: prosty, ostry, rozwarty, pełny, półpełny wypukły, wklęsły zapis symboliczny kąta jednostki miary kątów: stopnie minuty, sekundy rozróżniać poszczególne rodzaje kątów (K-R) rysować poszczególne rodzaje kątów (K-P) mierzyć kąty (K-P) rysować kąty o danej mierze stopniowej (K-P) określać miarę stopniową poszczególnych rodzajów kątów zmierzyć kąt wklęsły rysować czworokąty o danych kątach (R-D) tworzyć czworokąty o odpowiednich kątach (R- W) zegarem (D-W) związane z zegarem (D- W)
Kąty przyległe, wierzchołkowe, odpowiadające i naprzemianległe. pojęcia kątów: przyległych wierzchołkowych odpowiadających naprzemianległych związki miarowe poszczególnych rodzajów kątów (K-P) wskazywać poszczególne rodzaje kątów (K-P) rysować poszczególne rodzaje kątów (K-P) określać miary kątów przyległych, wierzchołkowych, odpowiadających, naprzemianległych na podstawie danych kątów na rysunku lub treści zadania (K-R) określać miary kątów przyległych, wierzchołkowych, odpowiadających, naprzemianległych na podstawie danych kątów na rysunku lub treści zadania (D-W) kątami (D-W) Wielokąty. pojęcie wielokąta pojęcie wierzchołka, kąta, boku wielokąta pojęcie przekątnej wielokąta pojęcie obwodu wielokąta wyróżniać wielkokąty spośród innych figur rysować wielokąty o danej liczbie boków wskazywać boki, kąty i wierzchołki wielokątów wskazywać punkty płaszczyzny należące i nienależące do wielokąta rysować przekątne wielokąta obliczać obwody wielokątów: w rzeczywistości (K-P) w skali obliczać obwody prostokątów i kwadratów (K-P) obliczać długości boków kwadratów przy danych obwodach obliczać długości boków prostokątów przy danych obwodach i długościach drugiego boku wskazywać figury o najmniejszym lub największym obwodzie (R- D) dzielić wielokąty na części spełniające podane warunki (D-W) porównywać obwody wielokątów (R-D) obliczać liczby przekątnych n-kątów (D- W) wielokątami (D-W)
Rodzaje trójkątów. rodzaje trójkątów (K-P) nazwy boków w trójkącie równoramiennym nazwy boków w trójkącie prostokątnym nazwy poszczególnych rodzajów trójkątów wskazywać i rysować poszczególne rodzaje trójkątów (K-P) określać rodzaje trójkątów na podstawie rysunków (K-P) obliczać obwody trójkątów: o danych długościach boków gdy znana jest długość jednego boku i zależność długości pozostałych boków od długości boku danego obliczać długości boków trójkątów równobocznych, znając ich obwody obliczać długość boku trójkąta, znając obwód i długości pozostałych boków obliczać długość podstawy (ramienia) znając obwód i długość ramienia (podstawy) trójkąta równoramiennego trójkątami (D-W) położenie na płaszczyźnie punktów będących wierzchołkami trójkąta (W) Konstruowanie trójkąta o danych bokach. Miary kątów w trójkątach. sumę miar kątów wewnętrznych trójkąta miary kątów w trójkącie równobocznym zależność między bokami i między kątami w trójkącie równoramiennym konstruować trójkąty o danych długościach boków konstruować trójkąty przystająch do danych (D obliczać brakujące miary kątów trójkąta sprawdzać, czy kąty trójkąta mogą mieć podane miary obliczać brakujące miary kątów w trójkątach (R-D) obliczyć brakujące miary kątów w trójkątach z wykorzystaniem miar kątów przyległych (R-D) konstruować wielokąty przystające do danych (W) stwierdzać możliwość zbudowania trójkąta o danych długościach boków (W) miarami kątów w trójkątach (D-W) obliczać sumy miar kątów wielokątów (W)
Prostokąty i kwadraty. pojęcia: prostokąt, kwadrat własności boków prostokąta i kwadratu własności przekątnych prostokąta i kwadratu wyróżniać spośród czworokątów prostokąty i kwadraty rysować prostokąt, kwadrat o danych wymiarach lub przystający do danego kreślić przekątne prostokątów i kwadratów wskazywać równoległe i prostopadłe boki prostokąta i kwadratu obliczać obwody prostokątów i kwadratów (K-P) obliczać długość boku kwadratu przy danym obwodzie obliczać długość boku prostokąta przy danym obwodzie i długości drugiego boku rysować prostokąty, kwadraty mając dane: proste, na których leżą przekątne i jeden wierzchołek lub dwa wierzchołki proste, na których leżą przekątne i długości przekątnych rysować prostokąty, kwadraty, korzystając z punktów kratowych (K-P) rozwiązaywć zadania prostokątami, kwadratami i wielokątami (W) rysować prostokąty, kwadraty, mając dane: długości przekątnych (D) długości jednego boku i jednej przekątnej (W) jeden wierzchołek i punkt przecięcia przekątnych (W)
Równoległoboki i romby. pojęcia: równoległobok, romb własności boków równoległoboku i rombu własności przekątnych równoległoboku i rombu pojęcia: równoległobok, romb wyróżniać spośród czworokątów równoległoboki i romby wskazywać równoległe i prostopadłe boki równoległoboków i rombów kreślić przekątne równoległoboków i rombów rysować równoległoboki i romby, korzystając z punktów kratowych rysować równoległoboki i romby, mając dane: długości boków długości przekątnych (D) proste, na których leżą przekątne i długości przekątnych dwa narysowane boki proste równoległe, na których leżą boki i dwa wierzchołki obliczać obwody równoległoboków i rombów (K-P) obliczać długości boków rombów przy danych obwodach obliczać długości boków równoległoboków przy danych obwodach i długościach drugich boków (R-D) równoległobokami i rombami (W) rysować równoległoboki i romby, mając dany jeden bok i jedną przekątną (W)
Miary kątów w równoległobokach. sumę miar kątów wewnętrznych równoległoboku własności miar kątów równoległoboku obliczać brakujące miary kątów w równoległobokach obliczać brakujące miary kątów w równoległobokach (D) miarami kątów w równoległobokach i trójkątach (D-W) miarami kątów w równoległobokach oraz miarami kątów wierzchołkowych, naprzemianległych, odpowiadających (D-W) Trapezy. pojęcie trapezu nazwy boków w trapezie rodzaje trapezów pojęcie trapezu wyróżniać spośród czworokątów: trapezy trapezy równoramienne trapezy prostokątne rysować trapez, mając dane dwa boki wskazywać równoległe boki trapezu kreślić przekątne trapezu obliczać obwody trapezów (K-P) obliczać długość boku trapezu przy danym obwodzie i długości pozostałych boków (R-D) obwodami trapezów i trójkątów (W) Miary kątów w trapezach. sumę miar kątów trapezu własności miar kątów trapezu własności miar kątów trapezu równoramiennego obliczać brakujące miary kątów w trapezach miarami kątów trapezu (R-W) miarami kątów trapezu, trójkąta i czworokąta (D- W)
Czworokąty podsumowanie. Figury przystające. nazwy czworokątów własności czworokątów pojęcie figur przystających klasyfikację czworokątów pojęcie figur przystających nazywać czworokąty (R- D) wskazywać na rysunku poszczególne czworokąty określać zależności między czworokątami (R- D) wskazywać figury przystające rysować figury przystające (K-P) rysować czworokąty spełniające podane warunki (D-W) dzielić figurę na określoną liczbę figur przystających (D-W) UŁAMKI DZIESIĘTNE Zapisywanie ułamków dziesiętnych. dwie postaci ułamka dziesiętnego nazwy rzędów po przecinku (K-P) pozycyjny układ dziesiątkowy z rozszerzeniem na części ułamkowe pojęcie zer nieistotnych po przecinku zapisywać i odczytywać ułamki dziesiętne (K-P) zamieniać ułamki dziesiętne na zwykłe (K-P) zamieniać ułamki zwykłe na dziesiętne poprzez rozszerzanie lub skracanie zapisywać ułamki dziesiętne z pominięciem zer nieistotnych zaznaczać określoną ułamkiem dziesiętnym część figury zapisywać i odczytywać ułamki dziesiętne z dużą liczbą miejsc po przecinku (D) przedstawiać ułamki dziesiętne na osi liczbowej (D) Porównywanie ułamków dziesiętnych. algorytm porównywania ułamków dziesiętnych porządkować ułamki dziesiętne wstawiać przecinki w liczbach naturalnych tak, by nierówność była prawdziwa porównywaniem ułamków znajdować liczbę wymierną dodatnią leżącą między dwiema danymi na osi liczbowej oceniać poprawność nierówności ułamków dziesiętnych bez znajomości pewnych cyfr (D-W) porównywaniem ułamków (D-W)
Różne sposoby zapisywania długości i masy. pojęcia jednostek: monetarnych, masy, długości pojęcie wyrażenia jednomianowanego i dwumianowanego stosować ułamki dziesiętne do zamiany wyrażeń dwumianowanych na jednomianowane i odwrotnie porównywać wielkości, doprowadzając je do jednego miana różnym sposobem zapisywania długości i masy różnym sposobem zapisywania długości i masy (D-W) Dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych. algorytm dodawania i odejmowania pisemnego ułamków dziesiętnych interpretację dodawania i odejmowania pisemnego ułamków dziesiętnych na osi liczbowej algorytm dodawania i odejmowania pisemnego ułamków dziesiętnych porównywanie różnicowe pamięciowo i pisemnie dodawać i odejmować ułamki dziesiętne (K-R) powiększać lub pomniejszać ułamki dziesiętne o ułamki dziesiętne (K-R) sprawdzać poprawność odejmowania (K-P) zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków dziesiętnych tekstowe na porównywanie różnicowe zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków dziesiętnych (D-W) obliczać wartości prostych wyrażeń arytmetycznych zawierających dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych z uwzględnieniem kolejności działań i nawiasów (R-D) wstawiać znaki + i w wyrażeniach arytmetycznych, tak aby otrzymać ustalony wynik (D-W) tekstowe na porównywanie różnicowe (D)
Mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... algorytm mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... algorytm mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... dzielenie jako działanie odwrotne do mnożenia porównywanie ilorazowe mnożyć i dzielić ułamki dziesiętne przez 10, 100, 1000,... (K-P) powiększać lub pomniejszać ułamki dziesiętne 10, 100, 1000,... razy zastosowaniem mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... stosować mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... przy zamianie jednostek (R-D) zastosowaniem mnożenia i dzielenia ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... (D-W) Mnożenie ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne. algorytm mnożenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne algorytm mnożenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne pamięciowo i pisemnie mnożyć ułamki dziesiętne przez liczby naturalne (K- R) powiększać ułamki dziesiętne n razy wstawiać brakujące przecinki w iloczynach ułamków dziesiętnych i liczbach naturalnych (P- R) zastosowaniem mnożenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych zawierających dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych, mnożenie ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne z uwzględnieniem kolejności działań i nawiasów (R-D) zastosowaniem mnożenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne (D- W)
Mnożenie ułamków dziesiętnych. algorytm mnożenia ułamków dziesiętnych algorytm mnożenia ułamków dziesiętnych pamięciowo i pisemnie mnożyć ułamki dziesiętne (K-R) obliczać ułamki z liczb wyrażonych ułamkami dziesiętnymi zastosowaniem mnożenia ułamków dziesiętnych obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych zawierających mnożenie ułamków dziesiętnych (R- D) odtwarzać brakujące cyfry w mnożeniu pisemnym ułamków dziesiętnych (R-W) wstawiać znaki działań, tak aby wyrażenie arytmetyczne miało maksymalną wartość (W) zastosowaniem mnożenia ułamków dziesiętnych (D- W) Dzielenie ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne. algorytm dzielenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne algorytm dzielenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne pamięciowo i pisemnie dzielić ułamki dziesiętne przez liczby naturalne (K- R) pomniejszać ułamki dziesiętne n razy zastosowaniem dzielenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne odtwarzać brakujące cyfry w dzieleniu pisemnym ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne (R-W) zastosowaniem dzielenia ułamków dziesiętnych przez liczby naturalne (D- W) Dzielenie ułamków dziesiętnych. algorytm dzielenia ułamków dziesiętnych algorytm dzielenia ułamków dziesiętnych porównywanie ilorazowe dzielić ułamki dziesiętne przez ułamki dziesiętne obliczać dzielną lub dzielnik z równania (R-D) tekstowe z zastosowaniem dzielenia ułamków dziesiętnych zastosowaniem porównywania ilorazowego zastosowaniem dzielenia ułamków dziesiętnych (D- W)
Szacowanie wyników działań na ułamkach dziesiętnych. szacować wyniki działań szacowaniem porównywać wartości wyrażeń arytmetycznych, szacując je (R-D) szacowaniem (D-W) wpisywać brakujące liczby w nierównościach (W) Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. zasadę zamiany ułamków zwykłych na ułamki dziesiętne zasadę zamiany ułamków zwykłych na ułamki dziesiętne: metodą rozszerzania ułamka metodą dzielenia licznika przez mianownik zamieniać ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne i odwrotnie wykonywać działania na liczbach wymiernych dodatnich porównywać ułamki zwykłe z ułamkami dziesiętnymi obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych zawierających działania na liczbach wymiernych dodatnich (R-W) związane z rozwinięciami nieskończonymi i okresowymi ułamków (W) działaniami na ułamkach zwykłych i dziesiętnych (D-W)
PROCENTY Procent jako ułamek. pojęcie procentu (K-P) potrzebę stosowania procentów w życiu codziennym (K-P) wskazać przykłady zastosowań procentów w życiu codziennym (K-P) zamieniać procenty na: ułamki dziesiętne ułamki zwykłe nieskracalne zapisywać ułamki o mianowniku 100 w postaci procentów zamieniać ułamki na procenty (R-D) zaznaczać 25%, 50% figur zaznaczać określone procentowo części figur lub zbiorów skończonych zapisywać 25%, 50% w postaci ułamków określać procentowo zacieniowane części figur procentami określać procentowo zacieniowane części figur (D-W) procentami (D-W) odczytywać diagramy procentowe (D) Obliczanie procentu danej liczby. obliczać: 25%, 50% danych liczb procent danej liczby obliczaniem procentu danych liczb obliczaniem procentu danych liczb (D-W) Obniżki i podwyżki. Odsetki bankowe. zwiększać lub zmniejszać liczby o dany procent (R-D) obliczać kwoty odsetek przy danym oprocentowaniu oszczędności (R-D) podwyżkami i obniżkami, odsetkami bankowymi podwyżkami i obniżkami, odsetkami bankowymi (D-W)
Obliczanie liczby, gdy dany jest jej procent. obliczać liczby na podstawie danych ich procentów (D) obliczaniem liczb na podstawie danych ich procentów (D-W) POLA FIGUR Pole prostokąta i kwadratu. jednostki miary pola wzór na obliczanie pola prostokąta i kwadratu pojęcie miary pola jako liczby kwadratów jednostkowych mierzyć pola figur kwadratami jednostkowymi, trójkątami jednostkowymi itp. obliczać pola prostokątów i kwadratów obliczać bok kwadratu, znając jego pole obliczać bok prostokąta, znając jego pole i długość drugiego boku obliczać pole kwadratu o danym obwodzie i odwrotnie obliczać pola figur jako sumy lub różnice pól prostokątów (R-D) polami prostokątów (R-D) polami prostokątów w skali (D) porównywaniem pól wielokątów (W) dzielić linią prostą figury złożone z prostokątów na dwie części o równych polach (W) Zależności między jednostkami pola. jednostki miary pola gruntowe jednostki miary pola zasadę zamiany metrycznych jednostek pola zamieniać jednostki miary pola porównywać pola figur wyrażonych w różnych jednostkach (R-D) obliczać obwody prostokątów o danych polach, wykorzystując zamianę jednostek (R-D)
Pole równoległoboku. pojęcie wysokości i podstawy równoległoboku wzór na obliczanie pola równoległoboku wzór na obliczanie obwodu równoległoboku i rombu jak powstał wzór na pole równoległoboku rysować wysokości równoległoboków obliczać pola równoległoboków obliczać długość podstawy równoległoboku, znając jego pole i długość wysokości opuszczonej na tę podstawę obliczać wysokość równoległoboku, znając jego pole i długość podstawy obliczać obwody równoległoboków i rombów obliczać pola figur jako sumy lub różnice pól równoległoboków (R-D) rysować prostokąt o polu równym polu narysowanego równoległoboku i odwrotnie (R-D) polami równoległoboków (R-W) obliczać wysokości równoległoboku, znając długości dwóch boków i drugiej wysokości (D) kończyć rysunki równoległoboków o danych polach (D) Pole rombu. wzór na obliczanie pola rombu z wykorzystaniem długości przekątnych jak powstał wzór na pole rombu z wykorzystaniem długości przekątnych dobór wzoru na obliczanie pola rombu w zależności od danych obliczać pole rombu o danych przekątnych obliczać pole rombu, znając długość jednej przekątnej i związek między przekątnymi (D) obliczać pole kwadratu o danych przekątnych obliczać długość przekątnej rombu, znając jego pole i długość drugiej przekątnej (D) polami rombów (W)
Pole trójkąta. pojęcie wysokości i podstawy trójkąta wzór na obliczanie pola trójkąta jak powstał wzór na obliczanie pola trójkąta rysować wysokości trójkątów obliczać pole trójkąta, znając długość podstawy i wysokości trójkąta rysować trójkąty o danych polach obliczać pola narysowanych trójkątów: ostrokątnych prostokątnych rozwartokątnych (D) obliczać pola trójkątów jako części prostokątów o znanych bokach (P-D) obliczać pola figur jako sumy lub różnicy pól trójkątów (R-D) rysować prostokąty o polu równym polu narysowanego trójkąta i odwrotnie (D-W) obliczać wysokość trójkąta znając długość podstawy i pole trójkąta (D) obliczać długość podstawy trójkąta, znając wysokość i pole trójkąta (D) polami trójkątów (R-W) dzielić trójkąty na części o równych polach (D-W) Pole trapezu. pojęcie wysokości i podstawy trapezu wzór na obliczanie pola trapezu jak powstał wzór na obliczanie pola trapezu rysować wysokości trapezów obliczać pole trapezu, znając: długość podstawy i wysokość sumę długości podstaw i wysokość obliczać pola narysowanych trapezów polami trapezów (D-W) dzielić trapezy na części o równych polach (W) obliczać wysokości trapezów (D-W) kończyć rysunki trapezów o danych polach (D-W) Pola wielokątów podsumowanie. obliczać pola poznanych wielokątów (K-R) obliczać pola figur jako sumy lub różnicy pól znanych wielokątów (R-D) rysować wielokąty o danych polach (R-D) polami wielokątów (D-W)
LICZBY CAŁKOWITE Liczby ujemne. pojęcie liczby ujemnej pojęcie liczb przeciwnych pojęcie liczb całkowitych rozszerzenie osi liczbowej na liczby ujemne powstanie zbioru liczb całkowitych podawać przykłady liczb ujemnych zaznaczać liczby całkowite ujemne na osi liczbowej (K-P) podawać liczby całkowite większe lub mniejsze od danej porównywać liczby całkowite: dodatnie dodatnie z ujemnymi ujemne ujemne z zerem podawać przykłady występowania liczb ujemnych w życiu codziennym (k) podawać liczby przeciwne do danych zaznaczać liczby przeciwne na osi liczbowej odczytywać współrzędne liczb ujemnych (P-D) związane z orównywaniem liczb całkowitych (P-D) związane z liczbami całkowitymi (P-D) Dodawanie liczb całkowitych. zasadę dodawania liczb o jednakowych znakach zasadę dodawania liczb o różnych znakach zasadę dodawania liczb o jednakowych znakach zasadę dodawania liczb o różnych znakach obliczać sumy liczb o jednakowych znakach obliczać sumy liczb o różnych znakach obliczać sumy wieloskładnikowe dodawać liczby całkowite, korzystając z osi liczbowej korzystać z przemienności i łączności dodawania obliczać sumy liczb przeciwnych powiększać liczby całkowite uzupełniać brakujące składniki w sumie, tak aby uzyskać ustalony wynik (R-D) dodawaniem liczb całkowitych (R-W)
Odejmowanie liczb całkowitych. zasadę zastępowania odejmowania dodawaniem liczby przeciwnej zasadę zastępowania odejmowania dodawaniem liczby przeciwnej odejmować liczby całkowite, korzystając z osi liczbowej zastępować odejmowanie dodawaniem odejmować liczby całkowite dodatnie, gdy odjemnik jest większy od odjemnej odejmować liczby całkowite (P-D) pomniejszać liczby całkowite odejmowaniem liczb całkowitych (D-W) Mnożenie i dzielenie liczb całkowitych. zasadę mnożenia i dzielenia liczb całkowitych zasadę mnożenia i dzielenia liczb całkowitych mnożyć i dzielić liczby całkowite o jednakowych znakach mnożyć i dzielić liczby całkowite o różnych znakach ustalać znaki iloczynów i ilorazów obliczać średnie arytmetyczne kilku liczb całkowitych (D) ustalać znaki wyrażeń arytmetycznych (W) GRANIASTOSŁUPY Prostopadłościany i sześciany. pojęcie prostopadłościanu elementy budowy prostopadłościanu wyróżniać prostopadłościany spośród figur przestrzennych wyróżniać sześciany spośród figur przestrzennych wskazywać elementy budowy prostopadłościanów wskazywać w prostopadłościanach ściany i krawędzie prostopadłe i równoległe wskazywać w prostopadłościanach krawędzie o jednakowej długości przedstawiać rzuty prostopadłościanów na płaszczyznę (R-D) obliczać sumy długości krawędzi prostopadłościanów i krawędzi sześcianów obliczać długość krawędzi sześcianu, znając sumę wszystkich krawędzi z treścią dotyczące długości krawędzi prostopadłościanów i sześcianów (R-W)
Przykłady graniastosłupów prostych. pojęcie graniastosłupa prostego nazwy graniastosłupów prostych w zależności od podstawy elementy budowy graniastosłupa prostego wyróżniać graniastosłupy proste spośród figur przestrzennych wskazywać elementy budowy prostopadłościanów wskazywać w graniastosłupach ściany i krawędzie prostopadłe i równoległe: na modelach w rzutach równoległych (K-P) określać liczby poszczególnych ścian, wierzchołków, krawędzi graniastosłupów: na modelach w rzutach równoległych na rysunkach wskazywać w graniastosłupach krawędzie o jednakowej długości: na modelach w rzutach równoległych kończyć rzuty ównoległe graniastosłupów obliczać sumy krawędzi prostopadłościanów i sześcianów rysować wszystkie ściany graniastosłupa prostego mając dwie z nich (D-W) określać liczby poszczególnych ścian, wierzchołków, krawędzi graniastosłupów
Siatki graniastosłupów. pojęcie siatki kreślić siatki prostopadłościanów i sześcianów kreślić siatki graniastosłupów projektować siatki graniastosłupów projektować siatki graniastosłupów w skali (R-D) wskazywać na siatce ściany prostopadłe i równoległe kleić modele z zaprojektowaneych siatek podać wymiary graniastosłupów na podstawie siatek kończyć rysowanie siatek graniastosłupów (P- R) rozpoznawać siatki graniastosłupów (W) rysować siatki graniastosłupów ściętych (W) Pole powierzchni graniastosłupa prostego. sposób obliczania pola powierzchni graniastosłupa prostego jednostki pola powierzchni wzór na obliczanie pola powierzchni graniastosłupa prostego sposób obliczania pola powierzchni graniastosłupa prostego jako pola jego siatki obliczać pola powierzchni sześcianów obliczać pola powierzchni prostopadłościanów obliczać pola powierzchni graniastosłupów prostych tekstowe z zastosowaniem pól powierzchni graniastosłupów prostych tekstowe z zastosowaniem pól powierzchni graniastosłupów prostych (D-W) obliczać pola powierzchni graniastosłupów złożonych z sześcianów (W) Co to jest objętość figury? pojęcie objętości figury różnicę między polem powierzchni a objętością obliczać objętości brył, znając zawarte w niej liczby sześcianów jednostkowych (K-P) porównać objętości brył (K-R)
Jednostki objętości. Objętość prostopadłościanu. jednostki objętości wzór na obliczanie objętości prostopadłościanu i sześcianu obliczać objętości sześcianów (K-P) obliczać objętości prostopadłościanów (K-P) objętościami prostopadłościanów rozwiązywać nietypowe zadania objętościami prostopadłościanów (D-W) obliczać długość krawędzi sześcianu, znając jego objętość Litry i mililitry. zasadę zamiany metrycznych jednostek objętości zamieniać jednostki objętości (R-D) stosować zamianę jednostek objętości w zadaniach tekstowych stosować zamianę jednostek objętości w zadaniach tekstowych (D-W) Objętość graniastosłupa prostego. pojęcie wysokości graniastosłupa prostego wzór na obliczanie objętości graniastosłupa prostego obliczać objętości graniastosłupów prostych objętościami graniastosłupów prostych objętościami graniastosłupów prostych (D-W) obliczać objętości graniastosłupów prostych o podanych siatkach (R-D) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania (przykładowe wiadomości i umiejętności z poziomu wymagań W zamieszczono w celach ponadpodstawowych), - zdobywa oceny celujące z prac klasowych, - osiąga sukcesy w konkursach matematycznych.