476 A. Suchoñ STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe l tom IX l zeszyt 1 Aneta Suchoñ Akademia Rolnicza w Poznaniu AGENCJA NIERUCHOMOŒCI ROLNYCH PO 15 LATACH DZIA ALNOŒCI AGRICULTURAL PROPERTY AGENCY AFTER 15 YEARS OF ACTIVITY S³owa kluczowe: Zasób W³asnoœci Rolnej Skarbu Pañstwa, sprzeda, dzier awa, prawo pierwokupu, prawo wykupu Key words: Stock of the Agricultural Property of the State Treasury, sell, lease, pre-emption or priority rights for buying. Synopsis. Agencja Nieruchomoœci Rolnych istnieje ju ponad 15 lat. Przedstawiono ewolucjê zakresu g³ównych jej zadañ. Pocz¹tkowo dzia³alnoœæ Agencji skupia³a siê na przejmowaniu i rozdysponowaniu mienia rolnego Skarbu Pañstwa. Potem jednak zosta³a rozszerzona o obowi¹zki okreœlone odrêbnymi przepisami, a w szczególnoœci ustaw¹ z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kszta³towaniu ustroju rolnego. W dalszej czêœci artyku³u omówiono formy zagospodarowania mienia z Zasobu WRSP i dane statystyczne w tym zakresie, a nastêpnie g³ówne problemy z jakimi styka siê obecnie Agencja. Wynikaj¹ one przede wszystkim z braku odpowiednich przepisów prawnych. Wstêp Na podstawie ustawy z dnia 19 paÿdziernika 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomoœciami rolnymi Skarbu Pañstwa 1 powo³ana zosta³a Agencja W³asnoœci Rolnej Skarbu Pañstwa (obecnie: Agencja Nieruchomoœci Rolnych 2 ). Rozpoczê³a ona dzia³alnoœæ z dniem 1 stycznia 1992 roku, a wiêc funkcjonuje ju ponad 15 lat. G³ównym jej zadaniem by³o przejêcie i rozdysponowanie mienia rolnego Skarbu Pañstwa. To pierwsze zosta³o wykonane. Natomiast dokonania prywatyzacyjne nie s¹ imponuj¹ce. Zasób gruntów wymagaj¹cych zagospodarowania i prywatyzacji obejmuje wci¹ znaczny area³ gruntów (ok. 2,8 mln hektarów), a przyznanie Agencji prawa pierwokupu (wykupu) gruntów prywatnych prowadzi do powiêkszenia Zasobu, który trzeba powtórnie zagospodarowaæ. Informacje na temat dzia³alnoœci Agencji i jej przysz³oœci s¹ niezmiernie istotne dla producentów rolnych. Wielu z nich dzier awi bowiem grunty rolne z Zasobu WRSP albo nale y do grupy podmiotów zainteresowanych zakupem nieruchomoœci rolnych. Ziemia jest bowiem czynnikiem produkcji, którego zasoby ulegaj¹ zmniejszeniu, a ceny gruntów rolnych stale wzrastaj¹. Jak pokazuj¹ dane statystyczne ceny nieruchomoœci sprzedawanych z Zasobu WRSP s¹ czêsto ni sze ni te ukszta³towane na wolnym rynku. Celem artyku³u by³a próba oceny dotychczasowej dzia³alnoœci Agencji i wskazanie aktualnych problemów. Struktura rozwa añ jest nastêpuj¹ca. W pierwszej kolejnoœci przedstawiono informacje na temat ewolucji zakresu g³ównych zadañ Agencji. Nastêpnie omówiono formy zagospodarowania mienia z Zasobu WRSP, a potem g³ówne problemy z jakimi styka siê obecnie Agencja. Artyku³ koñczy podsumowanie. 1 Tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 z póÿn. zm. (zwana dalej: ustawa z 19 paÿdziernika 1991 r.). 2 Na mocy ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kszta³towaniu ustroju rolnego (Dz.U. nr 64, poz. 592) zmianie uleg³a nazwa Agencji W³asnoœci Rolnych Skarbu Pañstwa na Agencjê Nieruchomoœci Rolnych. Agencja Nieruchomoœci Rolnych jest nastêpc¹ prawnym AWRSP.
Agencja Nieruchomoœci Rolnych po 15 latach dzia³alnoœci 477 Ewolucja zakresu zadañ Agencji W rozwoju Agencji wyró niæ mo na 3 podstawowe okresy. Pierwszy obejmuje lata 1991-1995. W tym czasie g³ównym jej zadaniem by³a likwidacja pañstwowych przedsiêbiorstw gospodarki rolnej i mo liwie szybkie przekazanie gruntów nowym u ytkownikom [Lichorowicz 2005]. Grunty przejmowane przez Agencje pochodzi³y g³ównie z PPGR oraz PFZ. Pamiêtaæ nale y, e na pocz¹tku transformacji ustrojowej w naszym kraju PPGR stanowi³y wa n¹ czêœæ rolnictwa. Zajmowa³y blisko 1/5 ogólnej powierzchni u ytków rolnych, wytwarza³y 16% rolniczej produkcji netto i ponad 22% produkcji towarowej. Od pocz¹tku dzia³alnoœci do koñca 1993 roku wojewodowie oraz minister rolnictwa i gospodarki ywnoœciowej podjêli decyzjê o likwidacji 1595 pañstwowych przedsiêbiorstw gospodarki rolnej. Poza tym 15 przedsiêbiorstw postawiono w stan likwidacji przed 1 stycznia 1992 roku, czyli przed powo³aniem Agencji, zaœ w stosunku do 38 toczy³o siê odrêbne postêpowanie upad³oœciowe. Do koñca zatem 1993 roku zlikwidowano wszystkie PPGR, które zgodnie z ustaw¹ z 19 paÿdziernika 1991 r. powinny zostaæ zlikwidowane. Natomiast nieruchomoœci PFZ pozostaj¹ce w bezpoœredniej gestii administracji oraz bêd¹ce w dzier awie przekazywane by³y Agencji w drodze decyzji wojewody. W odniesieniu zaœ do gruntów bêd¹cych przedmiotem zarz¹du czy u ytkowania nastêpowa³o to w trybie odrêbnych procedur. Grunty PFZ by³y na ogó³ rozdrobnione i rozproszone [Rudnicki 1995]. Drugi okres dzia³alnoœci Agencji obejmuje lata 1995-2003. Z likwidatora przekszta³ca siê przede wszystkim w administratora powa nego area³u gruntów pañstwowych. Wyjaœniæ jednak nale y, e ostateczny termin przekazywania nieruchomoœci PFZ do Zasobu WRSP by³ przesuwany, co nastêpowa³o na mocy kolejnych nowelizacji ustawy z dnia 19 paÿdziernika 1991 r 3. Wed³ug art. 13 tego aktu prawnego przejêcie przez Agencjê praw i obowi¹zków wynikaj¹cych z wykonania prawa w³asnoœci w stosunku do mienia, o którym mowa w art. 1 i 2 ustawy z dnia 19 paÿdziernika 1991 r., nast¹pi³o do dnia 30 czerwca 2000 r. Nieruchomoœci rolne nieprzekazane do Zasobu sta³y siê z mocy prawa po tej dacie w³asnoœci¹ gmin, na terenie których by³y po³o one. Gminy przejmowa³y nieruchomoœci wraz ze zobowi¹zaniami wobec osób trzecich. W literaturze podkreœla siê, e realizowana w tym czasie funkcja repartycyjna Agencji zakoñczy³a siê niepowodzeniem [Lichorowicz 2005]. Stosunkowo niewielka czêœæ gruntów znalaz³a nowych w³aœcicieli. Podstawow¹ formê zagospodarowania mienia sta³a siê dzier awa, a wiêc forma o charakterze jedynie czasowym. Trzeci okres w rozwoju zadañ Agencji wyznacza wejœcie w ycie ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kszta³towaniu ustroju rolnego. Obok dotychczasowych zadañ zosta³y jej powierzone równie obowi¹zki zwi¹zane z oddzia³ywaniem na kszta³towanie prywatnego obrotu gruntami rolnymi oraz popraw¹ struktury gruntowej kraju. W szczególnoœci chodzi o ochronê i wzmacnianie pozycji gospodarstw rodzinnych, zapobieganie nadmiernej koncentracji gruntów rolnych oraz przeciwdzia³anie wykupowi nieruchomoœci przez cudzoziemców. ANR wyposa ona zosta³a w dwa instrumenty, tj. prawo pierwokupu oraz prawo wykupu. Warto równie dodaæ, e w 2005 r. wesz³a tak e w ycie ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytu³u pozostawienia nieruchomoœci poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej 4, która wprowadzi³a nowe zasady zaspokajania roszczeñ maj¹tkowych Zabu an. Ustawa ta nie odnosi siê wprawdzie bezpoœrednio do dzia³alnoœci Agencji, jednak e w zwi¹zku z tym, e umo liwia realizacjê prawa do rekompensaty przez m.in. zaliczenie wartoœci nieruchomoœci pozostawionych poza obecnymi granicami Polski na poczet ceny sprzeda y nieruchomoœci Zasobu, ma wp³yw na wyniki finansowe Agencji. Ponadto na³o ony zosta³ na ni¹ obowi¹zek przeznaczania na utworzony t¹ ustaw¹ pañstwowy fundusz celowy pod nazw¹ Fundusz Rekompensacyjny przychodów ze sprzeda y nieruchomoœci Zasobu o powierzchni nie mniejszej ni 400 tys. ha. 3 Pierwotna wersja ustawy z 19 paÿdziernika 1991 r. przewidywa³a przejêcie mienia do koñca 1993 r. Nowelizacja z 29 grudnia 1993 r. przed³u y³a ten termin o jeden rok. Kolejne nowelizacje przesuwa³y ten termin o kolejne okresy. 4 Dz.U. Nr 169, poz. 1418.
478 A. Suchoñ Formy zagospodarowania mienia z Zasobu W³asnoœci Rolnej Skarbu Pañstwa Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z 19 paÿdziernika 1991 r. omawiana instytucja powiernicza gospodaruje Zasobem WRSP w drodze: (1) sprzeda y mienia w ca³oœci lub jego czêœci, (2) oddania na czas oznaczony do odp³atnego korzystania osobom prawnym lub fizycznym (dzier awa, najem), (3) wniesienia mienia lub jego czêœci do spó³ki, (4) oddania na czas oznaczony administratorowi ca³oœci lub czêœci mienia w celu gospodarowania, (5) przekazania w zarz¹d, (6) zamiany nieruchomoœci. Od pocz¹tku dzia³alnoœci do koñca grudnia 2005 r. Agencja przejê³a do Zasobu ze wszystkich tytu³ów 4715,3 tys. ha gruntów, z tego 3969,3 tys. ha (84%) u ytków rolnych, 171,2 tys. ha (4%) lasów, gruntów leœnych i zadrzewionych, 342,3 tys. ha (7%) gruntów pod wodami oraz 232,5 tys. ha (5%) innych gruntów (nieu ytki, tereny osiedlowe, komunikacyjne, u ytki kopalne itp.). Do koñca 2005 r. Agencja sprzeda³a 1585,4 tys. ha gruntów, tj. 33,6% powierzchni przejêtej do Zasobu WRSP. Natomiast przekaza³a nieodp³atnie Lasom Pañstwowym blisko 140 tys. ha gruntów, koœcielnym osobom prawnym ok. 74 tys. ha, jednostkom samorz¹du terytorialnego z ró nych tytu³ów (g³ównie gminom) ponad 43 tys. ha, jak równie innym uprawnionym podmiotom ponad 39 tys. ha. W aporcie do spó³ek prawa handlowego Agencja wnios³a 15,5 tys. ha gruntów, w tym 275 ha w 2005 r, a wraz z nimi m.in. 148 zabytkowych zespo³ów dworskich i pa³acowo-parkowych [Agencja... 2006]. Na koniec grudnia 2005 r. z Zasobu WRSP wydzier awionych by³o 2 205 844 ha gruntów, 73 906 ha oddano w u ytkowanie wieczyste, 34 398,00 ha znajdowa³o siê w trwa³ym zarz¹dzie, 2 378 ha w administrowaniu, 29 863 ha w innym zagospodarowaniu (np. bezumownym u ytkowaniu), do rozdysponowania pozosta³o 453 117 ha [Agencja 2006]. Aktualne praktyczne problemy Z uwagi na przyznanie Agencji prawa pierwokupu (wykupu) w przypadku przenoszenia w³asnoœci nieruchomoœci rolnych, do jej kompetencji nale y wypowiadanie siê w zakresie nabywania tych e gruntów. Obecnie obowi¹zuj¹ce przepisy prawne stwarzaj¹ zatem koniecznoœæ przedstawiania Agencji wszystkich umów, w sytuacji gdy przys³uguj¹ jej wspomniane prawa. W literaturze podkreœla siê, e koszty spo³eczne kontroli obrotu nieruchomoœciami w sposób uregulowany ustaw¹ o kszta³towaniu ustroju rolnego s¹ znacznie wy sze ni efekty stosowania instrumentów ustawy w postaci poprawy ustroju rolnego [Prutis 2005]. W roku 2005 do Agencji wp³ynê³o ok. 80 tys. umów przenosz¹cych w³asnoœæ nieruchomoœci rolnych, obejmuj¹cych ok. 110 tys. ha, w stosunku do których przys³ugiwa³o jej (w opinii notariuszy) prawo pierwokupu lub wykupu. Z³o- y³a ona 122 oœwiadczenia o nabyciu ok. 3,2 tys. ha, z tego przejê³a do Zasobu 1991 ha. Celowoœæ skorzystania z prawa pierwokupu czy wykupu analizowana jest przez Agencjê, zw³aszcza pod katem mo liwoœci przeznaczenia nabytego gruntu na powiêkszenie gospodarstw rodzinnych. Nie s¹ nabywane z regu³y nieruchomoœci, które ze wzglêdu na ich charakter (np. siedliska rolnicze), powierzchnie (ma³e obszarowo) lub inne cechy (np. od wielu lat nieu ytkowane rolniczo), nie maj¹ istotnego znaczenia z punktu widzenia realizacji celów ustawy o kszta³towaniu ustroju rolnego. Dane statystyczne potwierdzaj¹, e dominuj¹c¹ form¹ zagospodarowania mienia nie jest sprzeda, a dzier awa. Na koniec 2006 roku w dzier awie znajdowa³o siê ponad 2,2 mln ha gruntów Zasobu WRSP. Nieprzeznaczanie pañstwowych gruntów rolnych do sprzeda y wynika z ró nych przyczyn. Zaliczyæ do nich trzeba m.in. brak planów zagospodarowania przestrzennego czy zg³oszenia roszczeñ by³ych w³aœcicieli w odniesieniu do nieruchomoœci bêd¹cych w Zasobie WRSP. Zakaz sprzeda y tych nieruchomoœci trwa od listopada 1997 r., a wprowadzony zosta³ w zwi¹zku z trwaj¹cymi w tym czasie pracami nad uchwaleniem ustawy reprywatyzacyjnej. W piœmie z 6 listopada 1997 r., skierowanym do Ministra Rolnictwa i Gospodarki ywnoœciowej, Prezes Rady Ministrów nakaza³ niezw³oczne wstrzymanie sprzeda y nieruchomoœci wchodz¹cych w sk³ad Zasobu WRSP, co do których zg³oszono udokumentowane roszczenia reprywatyzacyjne, do czasu wejœcia w ycie przepisów o reprywatyzacji. W œlad za tym Prezes Agencji wyda³ w dniu 18 listopada 1997 r. wytyczne dotycz¹ce zakazu zbywania nieruchomoœci Zasobu WRSP [Petryna 2002]. Wyjaœniono w nich, e:
Agencja Nieruchomoœci Rolnych po 15 latach dzia³alnoœci 479 za zg³oszenie roszczenia reprywatyzacyjnego uwa a siê z³o enie przez osobê fizyczn¹ by³ego w³aœciciela nieruchomoœci albo jego spadkobiercê do Agencji oœwiadczenia na piœmie o zamiarze ubiegania siê o zwrot nieruchomoœci w naturze, po wejœciu w ycie przepisów o reprywatyzacji, udokumentowanie roszczenia polega na przedstawieniu Agencji dokumentów stwierdzaj¹cych w³asnoœæ nieruchomoœci danej osoby w chwili przejêcia przez pañstwo (wyci¹gi z ksi¹g wieczystych, akty notarialne i inne dokumenty mog¹ce stanowiæ podstawê ujawnienia w³asnoœci w ksiêdze wieczystej), a tak e dokumenty (decyzje, protoko³y zdawczo-odbiorcze) stwierdzaj¹ce przejêcie nieruchomoœci przez pañstwo [Petryna 2002]. Roszczenia by³ych w³aœcicieli zg³oszone do Agencji obejmuj¹ oko³o 500 tys. ha. Najwiêcej odnotowano ich w Wielkopolsce, gdzie a 80% gruntów bêd¹cych w Zasobie WRSP objêtych jest roszczeniami. Wspomniane Wytyczne Prezesa obejmuj¹ zakaz zbywania wszystkich nieruchomoœci przejêtych do Zasobu WRSP, co do których zg³oszono udokumentowane roszczenia reprywatyzacyjne, bez wzglêdu na fakt, kiedy i na jakiej podstawie prawnej zosta³y one przejête. Przedmiotem zbycia mog¹ byæ tylko te z nich, w stosunku do których nie wszczêto postêpowania o sprzeczne z prawem ich przejêcie na rzecz Skarbu Pañstwa i do których nie zg³oszono udokumentowanych roszczeñ reprywatyzacyjnych. Dodaæ trzeba, e sprzeda nieruchomoœci jest mo liwa równie w sytuacji z³o enia przez by³ego w³aœciciela lub jego spadkobierców notarialnego oœwiadczenia, e nie bêd¹ siê ubiegaæ o zwrot nieruchomoœci w naturze. Podsumowanie Powy sze rozwa ania pozwalaj¹ na sformu³owanie nastêpuj¹cych stwierdzeñ i wniosków. Zakres zadañ Agencji ulega ewolucji, co potwierdzaj¹ kolejne nowelizacje ustawy z dnia 19 paÿdziernika 1991 r. Na kszta³towanie kierunków dzia³añ i wybór form zagospodarowania mienia wp³ywa w du ym stopniu polityka pañstwa w zakresie rolnictwa oraz sytuacja ekonomiczna. W pierwszym okresie prywatyzacji, na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych, zachodzi³a potrzeba szybkiego przekazania mienia pañstwowego podmiotom prywatnym w celu zapewniania ci¹g³oœci produkcyjnej. Agencja oddawa³a wtedy w dzier awê du e powierzchnie gruntów rolnych. Nie obowi¹zywa³y adne limity obszarowe, co przyczyni³o siê do powstania wielu gospodarstw wielkoobszarowych. W nastêpnych latach wskutek zmiany polityki pañstwa w zakresie rolnictwa i oparcia ustroju rolnego na gospodarstwach rodzinnych, ANR zaczê³a popieraæ przede wszystkim rozwój tych e gospodarstw. Przejawia³o siê to (i nadal przejawia) chocia by w organizowaniu przetargów ograniczonych na dzier awê czy sprzeda nieruchomoœci z Zasobu WRSP, w których mog¹ uczestniczyæ rolnicy indywidualni, czy wy³¹czaniu z przedmiotu dzier awy do 20% gruntów rolnych w przypadku przed³u ania czasu trwania dzier awy z Zasobu WRSP. Ponadto oprócz powszechnie obowi¹zuj¹cego prawa istotny wp³yw na formy zagospodarowania mienia z Zasobu WRSP maj¹ Wytyczne Prezesa Agencji 5. Przyk³adem s¹ chocia by te z 1997 r. wprowadzaj¹ce zakaz sprzeda y nieruchomoœci objêtych roszczeniami by³ych w³aœcicieli. Taki stan zawieszenia w tym zakresie nie jest dobry zarówno dla by³ych w³aœcicieli, Agencji, jak równie dzier awców, którzy nie mog¹ nabyæ w³asnoœci dzier awionych gruntów rolnych. Wydaje siê, e konieczna jest zmiana przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kszta³towaniu ustroju rolnego. Zasadne jest twierdzenie, e zakres przedmiotowy zastosowania prawa pierwokupu (wykupu) jest zbyt szeroki. Uprawnienia Agencji powinny odnosiæ siê tylko do nieruchomoœci rolnych przekraczaj¹cych okreœlony obszar, np. 3 ha, wykorzystywanych rolniczo i które maj¹ istotne znaczenie z punktu widzenia realizacji celów ustawy. Na koniec nale y dodaæ, e od wielu lat wysuwane s¹ postulaty dotycz¹ce gruntownej reformy Agencji. Niektóre zak³ada³y nawet rozwi¹zanie tej e instytucji. Propozycja z marca 2006 r. przedsta- 5 Zgodnie z 16 Rozporz¹dzenia Ministra Skarbu Pañstwa z dnia 1 sierpnia 2003 r. w sprawie nadania statutu Agencji Nieruchomoœci Rolnych do zadañ Biura Prezesa nale y np. opracowywanie projektów wytycznych i procedur dotycz¹cych gospodarowania mieniem Zasobu w formach przewidzianych w ustawie z dnia 19 paÿdziernika 1991 r., a wiêc tak e w formie dzier awy (Dz.U. Nr 140, poz. 1348 z póÿn. zm.).
480 A. Suchoñ wiona przez Prezesa Rady Ministrów przewidywa³a przekszta³cenie Agencji w Fundusz Nieruchomoœci Rolnych Skarbu Pañstwa SA. Do jego zarz¹dzania w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi mia³ zostaæ utworzony Departament Banku Ziemi, który mia³ wp³ywaæ na politykê pañstwa wobec rynku ziemi, scalenia gruntów, ewentualnie sprzeda y oraz realizowaæ ustawê zabu añsk¹ i reprywatyzacyjn¹. Nad czêœci¹ gruntów, którymi dysponuje Agencja zarz¹d mia³y przej¹æ gminy w celu realizacji programu mieszkaniowego oraz samorz¹dy wojewódzkie. Wydaje siê, e lepszym rozwi¹zaniem jest, aby nieruchomoœci rolne wchodz¹ce w sk³ad Zasobu WRSP nadal w nim pozosta³y i dokonana zosta³a ewentualna reforma ANR. Instytucja ta bowiem ma ponad piêtnastoletnie doœwiadczenie w zakresie gospodarowania pañstwowymi nieruchomoœciami rolnymi, a zakres jej zadañ obecnie jest bardzo szeroki. Nale y do nich m.in. popieranie tworzenia oraz poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych, realizowane poprzez takie instrumenty, jak chocia by prawo pierwokupu czy wykupu. Przekazanie pañstwowych gruntów rolnych jednostkom samorz¹du terytorialnego mog³oby spowodowaæ, e wiêksze znaczenie w zakresie okreœlania kierunków zagospodarowania gruntów rolnych odgrywa³yby potrzeby rozwoju danego regionu (np. przekszta³canie ich w grunty przemys³owe czy mieszkaniowe) ni koniecznoœæ kszta³towania prawid³owej struktury agrarnej. Literatura Agencja Nieruchomoœci Rolnych. 2006: Raport z dzia³alnoœci za rok 2005 [www.anr.gov.pl]. Lichorowicz A. 2005: W kwestii modelu prawnego instytucji kszta³tuj¹cych struktury gruntowe w rolnictwie (studium prawno-porównawczo). Studia Iuridica Agraria t. 5, str. 137-140. Petryna F. 2002: Uprawnienia by³ych w³aœcicieli. Agroprzemiany nr 9, str. 8-9. Prutis S. 2005: Kszta³towanie ustroju rolnego potrzeba nowej regulacji ustawowej. Studia Iuridica Agraria t. 5, str. 171-174. Rudnicki H. 1995: Gospodarka ziemi¹ rolnicz¹ w Polsce. Lublin, str. 56-60. Summary Agricultural Property Agency of the State Treasury (currently: Agricultural Property Agency) has been existing from more than 15 years. The paper presents evolution of its main tasks. At the beginning the Agency activities concentrated on taking over and privatisation of state owned agricultural property. Than the scope of its activities has been widen with duties specified in separate legal regulations, particularly in the Act of 11th April 2003 on the Formation of Agricultural System. The further part of the paper presents also form of disposal of assets of Stock of the Agricultural Property of the State Treasury, related statistic data and than main practical problems encountered by Agency. They result mainly from the lack of proper legal regulations. Adres do korespondencji: dr Aneta Suchoñ Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu Zak³ad Prawa Rolnego ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznañ tel. (0 61) 848 61 02 e-mail: anetasuchon@wp.pl