Program Nauczania Zajęć Technicznych z Papieroplastyki w Gimnazjum I. Ogólne założenia programu Zadaniem szkoły jest więc przygotowanie dla uczniów oferty zajęć edukacyjnych (tzw. modułów) dostosowanej do zainteresowań i oczekiwań uczniów. Niniejszy program został opracowany w oparciu o najnowszą podstawę programową zajęć technicznych. Będzie realizowany w wymiarze 30 godzin w cyklu rocznym po 1 godziny w tygodniu. W programie uwzględniono wiadomości i umiejętności określone w standardach wymagań egzaminacyjnych z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Standardy te są ustalane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i stanowią one podstawę przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego. CKE ujmuje standardy w zakresie przedmiotów matematyczno-przyrodnicze w czterech obszarach: umiejętnego stosowania terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu; wyszukiwania i stosowania informacji; wskazywania i opisywania faktów, związków i zależności, w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych; stosowania zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów. W obszarach tych CKE wyróżniła szczegółowe standardy będące podstawą przeprowadzania egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum. II. Cele edukacyjne 1. Cele ogólne Celem głównym przedmiotu zajęcia techniczne z papieroplastyki jest przygotowanie młodzieży gimnazjalnej do życia w cywilizacji technicznej. Odbywa się to poprzez realizację określonych treści nauczania. Zadaniem szkoły jest zorganizowanie uczniom takich warunków, aby mogli oni samodzielnie podejmować działania techniczne przy wykorzystaniu typowych metod stosowanych w podstawowych dziedzinach techniki, posługując się bezpiecznie narzędziami i przyrządami. 2. Cele szczegółowe Cele szczegółowe realizowane są w oparciu o podstawę programową poprzez: a) cele kształcenia Uczeń: zna rodzaje pisma technicznego; zna cechy pisma technicznego i je charakteryzuje; podaje wielkości charakterystyczne dla pisma technicznego; rozróżnia pismo rodzaju A i B; zna i pisze wzory liter i cyfr; Wawrzyniak Bożena 1
potrafi napisać tekst pismem technicznym;(zagadnienia pisma technicznego realizuje jeśli nie były ujęte w poprzednim module) zna pojęcia papirus, papier, pergamin; omawia znaczenie papieru w życiu codziennym; zna zastosowanie wyrobów papierniczych; charakteryzuje i rozróżnia podstawowe gatunki papieru; omawia etapy produkcji papieru i surowce do jego produkcji; wymienia i charakteryzuje produkty i półprodukty powstałe podczas produkcji papieru; charakteryzuje podstawowe własności papieru; omawia i dokonuje podziału podstawowych gatunków papieru; określa jakość produktów papierowych; zna sposoby uszlachetniania papieru; zna narzędzia do obórki papieru, sprawnie i prawidłowo się nimi posługuje; czyta i wykonuje dokumentację technologiczną; planuje pracę, opracowuje proces technologiczny; zna i stosuje różne techniki i formy papieroplastyki np.: orgiami, tea bags, iris folding, quilling, scrapbooking, modele z bibuły i serwetek, itp.; zna ozdoby z papieru charakterystyczne dla swojego regionu; dba o staranność i dokładność wykonania prac; dba o środowisko naturalne. b) cele wychowania Uczeń: ma świadomość odpowiedzialności za drugiego człowieka; przyjmuje postawę szacunku dla drugiego człowieka; jest dokładny, wytrwały i cierpliwy; kształtuje wyobraźnię przestrzenną, rozwija pomysłowość i twórcze działanie; dba o bezpieczeństwo swoje i innych; korzysta z narzędzi i przyborów zgodnie z ich przeznaczeniem; stosuje w sposób racjonalny zdobycze techniki ; szanuje cudzą własność; współdziała w grupie; kształtuje poczucie estetyki, wrażliwość; zna i rozumie znaczenie ochrony środowiska i wykorzystania surowców wtórnych; czuje się współodpowiedzialny za środowisko naturalne; potrafi określić swoje mocne i słabe strony; dokonuje wyborów zgodnych z powszechnie uznawanymi wartościami; zna i stosuje zasady bezpieczeństwa podczas działań praktycznych; III. Podstawa programowa a program nauczania Podstawa programowa zajęć technicznych określona Rozporządzeniem MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowe wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół określa Cele kształcenia wymagania ogólne, czyli: rozpoznawanie urządzeń technicznych i rozumienie zasad ich działania; opracowanie kompetencji rozwiązań typowych problemów technicznych oraz przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych; Wawrzyniak Bożena 2
planowanie pracy o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacyjnych pracy; bezpieczne posługiwanie się narzędziami i przyrządami. Niniejszy program nauczania został napisany w oparciu o zeszyt ćwiczeń pt.: Zajęcia papieroplastyczne autorstwa pani Ireny Kowalczyk wydanego przez wydawnictwo OPERON zeszyt ćwiczeń, który w znacznym stopniu ułatwia naukę przedmiotu. Zawarte w tych pozycjach propozycje kształcenia i bogata obudowa dydaktyczna pozwalają mieć nadzieję na spełnienie oczekiwań nauczycieli i uczniów. IV. Procedury osiągania celów Aby uczniowie opanowali treści nauczania, niezbędne są następujące procedury: opisywanie zasad produkcji papieru; określanie podstawowych własności papieru i znaczenia papieru w życiu codziennym; określanie roli techniki w procesie przemian historyczno-społecznych i kulturowych; określanie i porównanie różnych rodzajów papieru; bezpieczne posługiwanie się narzędziami do obróbki papieru; dobieranie materiałów i narzędzi do poszczególnych technik papieroplastyki; analizowanie i wyjaśnianie pojęć związanych z technikami papieroplastyki; wykonanie projektów własnych dotyczących różnych technik papieroplastycznych; posługiwanie się gotowymi schematami; zaplanowanie procesu wytwórczego przy wykonywaniu poszczególnych prac papieroplastycznych; przygotowanie miejsca pracy; wykonanie prac praktycznych; analizowanie i weryfikowanie swoich umiejętności. V. Propozycje metod oceny ucznia Na początku roku szkolnego nauczyciel informuje uczniów o wymaganiach i kryteriach oceniania. Do sprawdzenia stopnia opanowania treści programowych, umiejętności i postaw najlepiej służą zadania praktyczne wykonywane przez uczniów. Nauczyciel zajęć technicznych powinien oceniać przede wszystkim zaangażowanie uczniów w działania na lekcjach, ich aktywność i chęć przyswojenia wiedzy. Zwracać powinno się uwagę na wyobraźnię i pomysłowość. Osiągnięcia uczniów (kontrola ustna i pisemna) sprawdzamy podczas zajęć, a nie podczas tzw. odpytywania uczniów na początku lekcji. Metody sprawdzania osiągnięć uczniów: praca pisemna (np. wypełnianie lub uzupełnianie tabel, krzyżówek, luk w tekście); odpowiedź ustna (np. etapy produkcji papieru, określenie właściwości papieru na podstawie próbek, pismo techniczne-wielkość i szerokość liter i cyfr); wykorzystanie narzędzi i materiałów do papieroplastyki; realizacja poleceń w ćwiczeniach; zadanie praktyczne i wytwórcze (np. wykonanie kartek okolicznościowych z elementami quillingu, modeli origami, scrapbookingu, kwiatów z bibuły, itp.); obserwacja pracy uczniów (np. aktywność, zainteresowanie, pomoc koleżeńska, samokontrola i samoocena). W trakcie rozwiązywania różnego typu problemów, zadań technicznych należy zwrócić Wawrzyniak Bożena 3
uwagę na: przestrzeganie przepisów BHP; odpowiednie zorganizowanie stanowiska pracy, przestrzeganie zasad organizacji pracy; posługiwanie się narzędziami do obróbki papieru; umiejętność pracy zgodnie z instrukcją, schematem; umiejętność wyszukiwania odpowiednich danych; aktywność i kreatywność podczas wykonywania zadań; korzystanie z różnych źródeł informacji, w szczególności programów komputerowych i Internetu; oryginalność, estetykę i samodzielność rozwiązania poszczególnych zadań wytwórczych; umiejętność stosowania wiedzy w praktyce. Zasady oceniania: na lekcjach zajęć technicznych oceniane są wyżej wymienione obszary; ocena zależy od poziomu wymagań na dany stopień, sposobu rozwiązania, prezentacji rozwiązania, estetyki, systematyczności (wywiązanie się w terminie); uczeń ma obowiązek systematycznego i estetycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego, który również podlega ocenie; po długiej usprawiedliwionej nieobecności uczeń może być nieprzygotowany do lekcji; w ciągu półrocza uczeń ma prawo zgłoszenia jeden raz nieprzygotowania do lekcji, bez podania powodu; za zgłoszony przed lekcją brak zeszytu lub materiałów uczeń otrzymuje minusa; za niezgłoszony przed lekcją brak zeszytu lub materiałów uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną; sprawdziany (testy) będą zapowiadane z dwutygodniowym wyprzedzeniem i oceniane do dwóch tygodni; czas trwania sprawdzianu (testu) wynosi 40 min; sprawdziany oceniane są na podstawie liczby uzyskanych punktów, według punktacji określonej w Wewnątrzszkolnym Systemie nauczania; prace pisemne z materiału bieżącego, obejmującego trzy ostatnie tematy lekcyjne, nie będą zapowiadane we wcześniejszym terminie; przy realizacji zadań oceniane będą: przedstawianie rozwiązań problemów w postaci planu działania, schematu; umiejętność zarządzania informacją; umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji; przestrzeganie praw i zasad współżycia; umiejętność współpracy w grupie, dyscyplina pracy; każdy uczeń ma prawo do otrzymania dodatkowych ocen, które może uzyskać, biorąc udział w konkursach, wykonując i przygotowując referat na temat określony przez nauczyciela lub stworzy własny projekt pracy (po uzgodnieniu z nauczycielem); nieobecność na lekcji nie zwalnia ucznia od obowiązku sporządzenia zadania domowego oraz opanowania wiadomości i umiejętności. Aktywność na lekcjach oraz jej brak zostaną ocenione następująco: Wawrzyniak Bożena 4
uczeń otrzymuje + z aktywności na lekcji za: właściwe i szybkie rozwiązanie bieżącego problemu; gotowość do wykonywania ćwiczeń i zadań zaleconych do wykonania w trakcie zajęć; podejmowanie merytorycznej dyskusji; szybkość i trafność spostrzeżeń trudnych do wykrycia; dodatkowe przygotowanie materiałów do lekcji; wykazanie się szczególnymi wiadomościami lub umiejętnościami; pomoc kolegom w przyswajaniu wiedzy i umiejętności technicznych; wykonanie pomocy do pracowni; inne; uczeń otrzymuje za brak aktywności na lekcji, gdy: zajmuje się na lekcji czynnościami nie związanymi z realizowanym tematem; wykazuje brak oczywistych umiejętności; niszczy prace kolegów; nie przestrzega regulaminu pracowni; inne; Ocena uczniów z zaleceniami PPP: nauczyciel obniża wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe i choroby uniemożliwiające sprostanie wymaganiom programowym, potwierdzone orzeczeniem Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej lub opinią lekarza specjalisty; w ocenianiu uczniów z dysfunkcjami uwzględnione zostają zalecenia poradni: wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń praktycznych; możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami; konieczność odczytania poleceń otrzymywanych przez innych uczniów w formie pisemnej; branie pod uwagę poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, a nie jego walorów estetycznych; możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną (praca klasowa lub sprawdzian); podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej ilości prostych pytań zamiast jednego złożonego; obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego; możliwość udzielenia pomocy w przygotowaniu pracy dodatkowej. VI. Przewidywane osiągnięcia uczniów na poszczególne oceny. Ocenę celującą uczeń otrzymuje, gdy: biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w sytuacjach praktycznych oraz wiedzą znacznie wykracza poza program nauczania; osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych; systematycznie korzysta z wielu źródeł informacji; twórczo rozwija własne uzdolnienia; śledzi najnowsze osiągnięcia nauki i techniki; swoje uzdolnienia racjonalnie wykorzystuje na każdych zajęciach; stosuje rozwiązania nietypowe; biegle i właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu; Wawrzyniak Bożena 5
wykonuje dokumentację ciekawych rozwiązań technicznych. Ocenę bardzo dobrą uczeń otrzymuje, gdy: opanował pełny zakres wiedzy określonej w programie nauczania; rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne; prezentuje wzorowe cechy i postawy podczas zajęć; potrafi współdziałać w grupie podczas realizacji zadań zespołowych; ambitnie realizuje zadania indywidualne; bardzo chętnie i często prezentuje swoje zainteresowania techniczne; jest świadomy zasad bhp podczas pracy; poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich cechy; sprawnie posługuje się narzędziami i przyborami; cechuje się systematycznością, konsekwencją działania; systematycznie korzysta z różnych źródeł informacji; systematycznie, poprawnie i estetycznie prowadzi dokumentację; właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu; bierze udział w konkursach przedmiotowych. Ocenę dobrą uczeń otrzymuje, gdy: nie opanował w pełni zakresu wiedzy określonej w programie nauczania; rozwiązuje samodzielnie zadania teoretyczne; wykorzystuje czas zaplanowany przez nauczyciela; sporadycznie prezentuje swoje zainteresowania techniczne; zna i stosuje zasady bhp; poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich cechy; poprawnie posługuje się narzędziami i przyborami; właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu; czasami korzysta z różnych źródeł informacji; systematycznie i poprawnie prowadzi dokumentację. Ocenę dostateczną uczeń otrzymuje, gdy: opanował minimum zakresu wiedzy określonej w programie nauczania; rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności; poprawnie posługuje się przyrządami i narzędziami; poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich podstawowe cechy; stosuje zasady organizacji i bezpieczeństwa pracy; mało efektywnie wykorzystuje czas pracy; rzadko korzysta z różnych źródeł informacji; systematycznie prowadzi dokumentacje, jednak nie zawsze poprawnie. Ocenę dopuszczającą uczeń otrzymuje, gdy: ma braki w opanowaniu minimum wiedzy określonej w programie nauczania; rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności; posługuje się prostymi przyrządami i narzędziami; w nieznacznym stopniu potrafi posługiwać się urządzeniami z najbliższego otoczenia; posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu; wykazuje trudności w organizowaniu pracy, wymaga kierowania; nie korzysta z żadnych źródeł informacji; Wawrzyniak Bożena 6
prowadzi dokumentację niesystematycznie i niestarannie. Ocenę niedostateczną uczeń otrzymuje, gdy: nie opanował minimum wiedzy określonej w programie nauczania; nie jest w stanie rozwiązać podstawowych zadań; nieumiejętnie używa prostych narzędzi i przyborów; posługuje się niektórymi urządzeniami w najbliższym otoczeniu; nie potrafi organizować pracy; jest niesamodzielny; nie korzysta z żadnych źródeł informacji; nie prowadzi dokumentacji. Ważną rzeczą podczas realizacji programu zajęć technicznych jest rozbudzenie u uczniów zainteresowania techniką, twórczej aktywności oraz umiejętności rozwiązywania problemów technicznych. Niewątpliwie zajęcia techniczne w znacznej mierze przyczyniają się do określenia przez ucznia mocnych i słabych stron oraz wyboru dalszej drogi kształcenia, a co za tym idzie przyszłego zawodu. Wawrzyniak Bożena 7