WOJEWÄDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU INFORMACJA

WOJEWÄDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU INFORMACJA O STANIE ŚRODOWISKA I DZIAŁALNOŚCI KONTROLNEJ WIELKOPOLSKIEGO WOJEWÄDZKIEGO INSPEKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POWIECIE ŚREDZKIM W ROKU 2011 Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska pod kierunkiem Marii Pułyk Wydział Inspekcji pod kierunkiem Małgorzaty Koziarskiej Zatwierdził: Poznań, czerwiec 2012

2

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 2. OGÅLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU 6 3. STAN ŚRODOWISKA 7 3.1. Monitoring jakości powietrza 7 3.2. Monitoring jakości wñd 8 3.2.1. Monitoring jakości wñd powierzchniowych 8 3.2.2. Monitoring jakości wñd podziemnych 11 3.3. Monitoring jakości gleby i ziemi 12 3.4. Monitoring hałasu 12 3.5. Monitoring pñl elektromagnetycznych 15 3.6. Monitoring gospodarki odpadami 15 3.7. Podsumowanie 17 4. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA 19 5. POWAŻNE AWARIE 24 6. PODSUMOWANIE WYNIKÅW DZIAŁALNOŚCI KONTROLNEJ 24 I POWAŻNYCH AWARII 3

4

WPROWADZENIE Opracowanie ma na celu przedstawienie stanu środowiska oraz wynikçw działalności kontrolnej Wielkopolskiego WojewÇdzkiego Inspektora Ochrony Środowiska na terenie powiatu średzkiego w roku 2011. Do jego przygotowania wykorzystano badania własne WIOŚ w Poznaniu, wyniki badań będące w posiadaniu WIOŚ oraz ustalenia z kontroli użytkownikçw środowiska, prowadzonych przez inspektorçw WIOŚ. Wyjaśniamy, że do końca I pçłrocza każdego roku prowadzona jest przez GłÇwny Inspektorat Ochrony Środowiska końcowa weryfikacja ocen stanu środowiska za rok poprzednii, w związku z czym przekazane w niniejszym opracowaniu oceny należy traktować jako wstępne. Ostateczna ocena stanu środowiska w 2011 roku zostanie opublikowana w formie Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2011 w IV kwartale 2012 roku. Bieżące informacje dotyczące stanu środowiska na terenie całego wojewçdztwa wielkopolskiego znaleźć można na stronie internetowej www.poznan.pios.gov.pl. Zadania w zakresie ochrony przyrody, w tym ustanawianie form ochrony przyrody oraz sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem określonych ustawą zakazñw w stosunku do tych form, realizuje Regionalny Konserwator Przyrody. 5

2. OGÄLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU Powiat średzki położony jest w centralnej części wojewçdztwa wielkopolskiego, obejmuje obszar o powierzchni 624 km 2, a zamieszkuje go 55794 osñb (stan na dzień 31.12.2010, wg GUS). Według podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego powiat ten położony jest w makroregionie Pojezierze Wielkopolsko-Kujawskie, w mezoregionie RÑwnina Wrzesińska oraz w makroregionie Pradolina Warciańsko-Odrzańska w mezoregionie Kotlina Śremska. Gospodarka powiatu ma charakter rolniczo-przemysłowy, użytki rolne zajmują około 70% jego powierzchni (GUS 2005 r.). Administracyjnie powiat podzielony jest na: jedną gminę miejsko-wiejską: Środa Wielkopolska, cztery gminy wiejskie: Dominowo, Krzykosy, Nowe Miasto nad Wartą, Zaniemyśl. Ponad 92% ludności powiatu korzysta z sieci wodociągowej, a prawie 54,1% z sieci kanalizacyjnej (stan na dzień 31 grudnia 2010, dane wg GUS). W ewidencji WIOŚ w Poznaniu znajduje się 11 komunalnych, mechanicznobiologicznych oczyszczalni ściekñw eksploatowanych na terenie powiatu średzkiego. Dane o ilości ściekñw komunalnych pochodzą z WykazÇw zawierających zbiorcze zestawienia informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat. Gmina Zakład/Miejscowość Ilość ściekñw komunalnych [m 3 ] w 2011 r. 1 Dominowo Zakład Usług Komunalnych w Dominowie /oczyszczalnia Zberki 4507 Lp. 2 Dominowo Zakład Usług Komunalnych w Dominowie / oczyszczalnia Chłapowo 54750 3 Krzykosy Urząd Gminy Krzykosy / oczyszczalnia Sulęcinek 44522 4 Środa Wielkopolska Kanalizacji w Środzie Wlkp. / oczyszczalnia Chwałkowo Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej WodociągÑw i 620 5 Środa Wielkopolsksławiec SpÑłdzielnia Mieszkaniowa Jarosławiec / oczyszczalnia Jaro- 32407 6 Środa Wielkopolska Kanalizacji w Środzie Wlkp./ oczyszczalnia Koszuty Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej WodociągÑw i 14705 7 Środa Wielkopolska Kanalizacji w Środzie Wlkp./ oczyszczalnia Słupia Wielka Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej WodociągÑw i 15600 8 Nowe Miasto Urząd Gminy Nowe Miasto nad Wartą/ oczyszczalnia Nowe Miasto Nad Wartą 110 230 9 Nowe Miasto Urząd Gminy Nowe Miasto nad Wartą / oczyszczalnia Chocicza 166 446 10 Nowe Miasto Urząd Gminy Nowe Miasto nad Wartą / oczyszczalnia Klęka 101 105 11 Zaniemyśl Zakład Gospodarki Komunalnej w Zaniemyślu / oczyszczalnia Łękno 750 Na terenie powiatu w 2011 r. funkcjonowało jedno składowisko odpadñw komunalnych, sortownia odpadñw i kompostownia odpadñw. W roku 2008 zostało zawarte Porozumienie Międzygminne w sprawie powierzenia gminie Jarocin przygotowania i wykonania zadania pn. Zorganizowanie i nadzñr nad funkcjonowaniem systemu gospodarki odpadami i osadami ściekowymi dla gmin objętych Porozumieniem wraz z budową Zakładu Zagospodarowania OdpadÑw Jarocin z siedzibą w Witaszyczkach z ewentualnymi punktami przeładunkowymi. Porozumienie zawarło 17 gmin z wojewñdztwa wielkopolskiego, w tym wszystkie gminy powiatu średzkiego. Jako cel głñwny przyjęto Minimalizację ilości wytwarzanych odpadñw w sektorze komunalnym oraz prowadzenie systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadñw zgodnego z normami europejskimi. Przygotowanie i wykonanie zadania stanowi realizację zadań własnych Stron Porozumienia z zakresu utrzymania wysypisk i unieszkodliwiania odpadñw komunalnych. 6

Obecnie ZZO Jarocin obsługuje tylko 3 gminy powiatu: Dominowo, Krzykosy, Nowe Miasto nad Wartą; odpady z gminy Środa Wlkp. trafiają na składowisko w Nadziejewie, a z gminy Zaniemyśl na składowisko w Mateuszewie (gm. Śrem). 3. STAN ŚRODOWISKA 3.1. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W roku 2011 jakość powietrza na terenie powiatu średzkiego monitorowano metodą pasywną metodą wskaźnikową, polegającą na miesięcznej ekspozycji specjalnie przygotowanych prñbnikñw, zawieszonych na wysokości około 2 metrñw. Metodą tą prowadzono badania stężeń dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. W roku 2011 wykonano pomiary w miejscowości Murzynowo Kościelne, gdzie badania są kontynuowane w roku 2012. Do roku 2010, zgodnie z obowiązującym prawem, ocenę jakości powietrza, za wyjątkiem ozonu, wykonywano w strefach składających się z kilku powiatñw. Powiat średzki wraz z powiatami śremskim i kościańskim zaliczany był do strefy kościańsko-śremskiej. Ocenę za rok 2011, wykonano zgodnie Wytycznymi do rocznej oceny jakości powietrza w strefach wykonywanej wg zasad określonych w art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska z uwzględnieniem wymogçw dyrektywy 2008/50/WE i dyrektywy 2004/107/WE opracowanymi przez GłÑwnego Inspektora Ochrony Środowiska. Wytyczne wprowadzają nowy podział kraju na strefy, ktçry jest zgodny z zapisami założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektçrych innych ustaw, stanowiącej transpozycję Dyrektywy 2008/50/WE do prawa polskiego. Według nowego podziału strefę stanowi: aglomeracja miasta Poznań, miasto Kalisz, strefa wielkopolska (w ktñrej mieści się powiat średzki). Wspominany wyżej nowy podział na strefy znalazł już odzwierciedlenie w znowelizowanych zapisach prawa i jest zgodny z art. 87 ustawy Prawo ochrony środowiska. Nowelizację wprowadzono ustawą z dnia 13 kwietnia 2012 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektñrych innych ustaw (Dz.U.2012, poz.460). Celem rocznych ocen jakości powietrza jest: określenie stanu zanieczyszczenia powietrza w strefach; wykrycie ewentualnych przekroczeń standardçw jakości powietrza, poziomçw docelowych i poziomçw celçw długoterminowych; wskazanie prawdopodobnych przyczyn ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń; sporządzenie programçw ochrony powietrza przez Marszałka WojewÇdztwa. Oceny jakości powietrza w strefach dokonuje się z uwzględnieniem dwçch grup kryteriçw: ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin. Wynikiem oceny, zarçwno pod kątem kryteriçw dla ochrony zdrowia jak i kryteriçw dla ochrony roślin, dla wszystkich substancji podlegających ocenie, powinno być zaliczenie strefy do jednej z poniższych klas: do klasy A jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomñw dopuszczalnych i poziomñw docelowych; do klasy B jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczają poziomñw dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji; do klasy C jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe. 7

Ocena pod kątem ochrony zdrowia Do oceny jakości powietrza w powiecie średzkim pod kątem ochrony zdrowia wykorzystano pomiary wykonywane na terenie powiatu oraz klasyfikację na zasadzie analogii pomiary substancji wykonane na innych stanowiskach pomiarowych w strefie wielkopolskiej. Wartości otrzymane w roku 2011 w odniesieniu do poziomçw dopuszczalnych, poziomçw docelowych i poziomu celu długoterminowego pozwoliły na zaklasyfikowanie powiatu do poniższych klas: do klasy A powiat średzki będący składową strefy wielkopolskiej zaklasyfikowano dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu oraz metali oznaczanych w pyle PM10, do klasy B zakwalifikowano powiat ze względu na wynik oceny pyłu PM2,5, ktñrego stężenie średnie dla roku nie przekroczyło poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji, do klasy C zakwalifikowano powiat ze względu na wynik oceny ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu. W przypadku pyłu PM10 podkreślić należy, że odnotowywane są tylko przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24-godzin. Na żadnym stanowisku nie odnotowano przekroczeń stężenia średniego dla roku. Wynikowe klasy stref dla poszczegñlnych zanieczyszczeń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriñw ustanowionych w celu ochrony zdrowia Symbol klasy strefy dla poszczegñlnych substancji Nazwa powiatu NO2 SO 2 CO C 6 H 6 pył PM2,5 pył PM10 BaP As Cd Ni Pb O 3 średzki A A A A B C C A A A A C Ocena pod kątem ochrony roślin Ocena obejmuje tlenki azotu, dwutlenek siarki i ozon. Na terenie powiatu wykonywano pomiary metodą pasywną. Z badań przeprowadzonych w miejscowości Murzynowo Kościelne w roku 2011 wynika, że średnioroczna wartość dwutlenku siarki wyniosła 8,2 íg/mì, a tlenkñw azotu 28,8 íg/mì. Tak więc nie zanotowano przekroczeń dopuszczalnych stężeń średniorocznych. Dla ozonu wykorzystano średnią z pomiarñw z lat 2007 2011, wykonanych w okresie wegetacyjnym (V-VII), na stacji pozamiejskiej w KrzyżÑwce powiat gnieźnieński. Otrzymano stężenie uśrednione 19467,5 μg/m 3. h, przy poziomie docelowym 18000 μg/m 3. h. Wynikowe klasy stref dla poszczegñlnych zanieczyszczeń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriñw ustanowionych w celu ochrony roślin Nazwa powiatu Symbol klasy wynikowej dla poszczegñlnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO 2 NO x O 3 średzki A A C 3.2. MONITORING JAKOŚCI WÄD 3.2.1. MONITORING JAKOŚCI WÄD POWIERZCHNIOWYCH Monitoring stanu wçd, od uzyskania członkostwa Polski w Unii Europejskiej, prowadzony jest według tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW). Nadrzędnym celem RDW jest osiągnięcie przynajmniej dobrego stanu wszystkich wçd do roku 2015. Badania jakości wçd powierzchniowych prowadzone są w zależności od presji na środowisko wodne w trzech zakresach: diagnostycznym (MD) z częstotliwością raz na 6 lat, 8

operacyjnym (MO) z częstotliwością raz na 3 lata, badawczym (MB) - częstotliwość ustalana jest w zależności od potrzeb. Punkty kontrolno-pomiarowe monitoringu operacyjnego dzielą się na celowe i operacyjne (dotyczące wñd zagrożonych). Obecnie przedmiotem badań monitoringowych jakości wñd powierzchniowych są jednolite części wñd powierzchniowych (JCW). Pojęcie to, wprowadzone przez Ramową Dyrektywę Wodną, oznacza oddzielny i znaczący element wçd powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wçd przybrzeżnych. Na terenie powiatu średzkiego wyznaczono, zgodnie z typologią abiotyczną rzek, jednolite części wñd płynących (JCW): - Moskawa do Wielkiej, - Moskawa od Wielkiej do ujścia, - Kanał Bobrowski, - Brodek, - Baba, - Kanał Roguski, - Miłosławka od Kanału Połczyńskiego do ujścia, - Warta od Lutyni do Moskawy, - Głuszynka, oraz 2 jednolite części wñd stojących: - Jezioro Raczyńskie, - jezioro Jeziory Wielkie. Powiat jako obszar nizinny reprezentowany jest przez większość typñw wielkościowych rzek: potoki nizinne (typy 16 i 17), rzeki nizinne (typy 20 i 21) oraz cieki łączące jeziora (typ 25). Jeziora położone w powiecie średzkim, o powierzchni powyżej 50 ha, zaliczono do typu abiotycznego 3b są to jeziora o wysokiej zawartości wapnia, niestratyfikowane, o dużym wpływie zlewni na jakość wñd. Program monitoringu wñd powierzchniowych w roku 2011 realizowany był w ramach monitoringu operacyjnego: w operacyjnych punktach monitoringu w tym wñd zagrożonych eutrofizacją na skutek zrzutu ściekñw komunalnych (Jez. Raczyńskie) w punktach, w ktñrych jest lub było zlokalizowane źrñdło zanieczyszczeń o potencjalnej możliwości zrzutu substancji szczegñlnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w szczegñlności substancji priorytetowych, lub dla ktñrych wyniki monitoringu diagnostycznego wskazały, że jedna z tych substancji występuje w ilości przekraczającej dopuszczalne stężenia (Moskawa Kępa Wielka); w celowych punktach monitoringu wñd wyznaczonych do celñw rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych (Jez. Raczyńskie). W 2011 r. badaniami objęto niżej wymienione JCW leżące na obszarze powiatu średzkiego: Moskawa od Wielkiej do ujścia w miejscowości Kępa Wielka (1,5 km) punkt zlokalizowany na zamknięciu JCW na obszarze powiatu średzkiego, Jezioro Raczyńskie jeden punkt pomiarowo-kontrolny zlokalizowany na głęboczku. W roku bieżącym trwają badania Moskawy w ramach monitoringu diagnostycznego (pełny zakres wskaźnikçw). Ocena stanu wçd Moskawy dostępna będzie na koniec czerwca 2013 r. 9

Ocena stanu wñd powierzchniowych Ocena stanu wçd definiowana jest jako wypadkowa stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego wçd, gdzie: stan ekologiczny określany jest dla naturalnych jednolitych części wñd, potencjał ekologiczny określany jest dla sztucznych lub silnie zmienionych jednolitych części wçd. Na ocenę stanu/potencjału ekologicznego składa się: ocena elementñw biologicznych, prowadzona w zakresie klas I V, ocena elementñw fizyczno-chemicznych: dla rzek w zakresie: klasa I, klasa II lub stan poniżej dobrego, dla jezior w zakresie: stan dobry lub stan poniżej dobrego, ocena wskaźnikñw jakości wñd z grupy substancji szczegñlnie szkodliwych dla środowiska wodnego (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne) w zakresie: klasy I, II lub stanu poniżej dobrego (dla rzek i jezior). Wynik oceny stanu/potencjału ekologicznego przedstawiany jest jako: stan bardzo dobry, dobry, umiarkowany, słaby lub zły. Ocena elementñw chemicznych prowadzona jest w zakresie substancji priorytetowych oraz wskaźnikñw innych substancji zanieczyszczających określonych dyrektywą 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 roku w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniającą Ramową Dyrektywę Wodną. Wynik oceny przedstawiany jest jako: stan dobry lub stan poniżej dobrego. Ocena JCW zgodnie z terminem określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wçd powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych /Dz.U. Nr 257, poz. 1545/ zostanie wykonana do końca czerwca 2012 r. Poniżej przedstawiono wstępną ocenę stanu ekologicznego oraz ocenę stanu chemicznego w oparciu o ww. rozporządzenie. Wyniki badań Moskawa Kępa Wielka - kategoria wñd: wody silnie zmienione typ 20 (rzeka nizinna żwirowa). Wskaźnik jakości wody Węglowodory ropopochodne indeks oleju mineralnego Benzo(b)fluoranten Benzo(k)fluoranten Benzo(g,h,i)perylen Indeno(1,2,3-cd)piren Wyniki badań stanu chemicznego w roku 2011 w punkcie pomiarowo-kontrolnym MOSKAWA KĘPA WIELKA Jedn. miary Liczba prñb mg/l 4 Data 10 Elementy fizyczno-chemiczne 02-02, 0,003 08-24, 5 10-05 Elementy chemiczne Data Minimum Maximum Średnia roczna Percentyl 90 Klasa wskaźnika jakości wñd 0,113 10-14 0,031 - II Σ μg/l 12 0 7 prñb 0,0818 07-12 0,0149 0,0473 Σ μg/l 12 0 5 prñb 0,015 01-11 0,0038 0,0077 Wypełnienie kolorem żñłtym wartość, na podstawie ktñrej klasyfikowano wskaźnik Klasa elementäw fizykochemicznych II Klasa elementäw chemicznych stan poniżej dobrego Stan chemiczny w punkcie pomiarowym PONIŻEJ DOBREGO stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego

Jezioro Raczyńskie kategoria wñd: wody naturalne; typ 3b (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, niestratyfikowane) Wyniki badań stanu ekologicznego wñd JEZIORA RACZYŃSKIEGO na podstawie wynikñw badań z roku 2011 Lp. Wskaźnik jakości Jednostka Liczba Wartość Wartość Średnia Klasa wskaźnika Data Data wody miary prñb minimalna maksymalna roczna jakości wñd Elementy biologiczne 1 Fitoplankton indeks 3 daty poborñw: 19-04, 21-06, 11-08 PMPL = 4,64 V Elementy fizykochemiczne 2 Przeźroczystość m 4 0,3 10-10 1,3 19-04 0,68 stan poniżej dobrego 3 Tlen rozpuszczony mgo 2 /l 4 1,33 19-04 6,13 10-10 2,9 (a stan poniżej do- 4 Przewodność w 20 èc brego μs/cm 4 428 11-08 520 21-06 478 stan dobry 5 Azot ogçlny mgn/l 4 2,19 21-06 5,05 10-10 3,29 6 Fosfor ogçlny mgp/l 4 0,178 19-04 0,339 21-06 0,246 Wypełnienie kolorem żçłtym wartość, na podstawie ktçrej klasyfikowano wskaźnik (a do klasyfikacji wskaźnika przyjmuje się wartość oznaczoną latem nad dnem Klasa elementñw biologicznych V (STAN ZŁY) Klasa elementñw fizykochemicznych STAN PONIŻEJ DOBREGO Wstępna ocena stanu ekologicznego ZŁY stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego 3.2.2. MONITORING JAKOŚCI WÄD PODZIEMNYCH Na terenie powiatu średzkiego zlokalizowany jest GłÇwny Zbiornik WÇd Podziemnych nr 150 pradolina warszawsko-berlińska (GZWP nr 150), będący zbiornikiem czwartorzędowym o znaczeniu ponadregionalnym, gdyż rçwnoleżnikowo przecinając obszar Wielkopolski przebiega dalej na wschçd i na zachçd. Zbiornik ten narażony jest na zanieczyszczenia antropogeniczne ze względu na swçj odkryty charakter (intensywna wymiana pomiędzy wodami infiltracyjnymi a podziemnymi). GZWP GłÑwny Zbiornik WÑd Podziemnych (GZWP) na terenie powiatu średzkiego Nazwa zbiornika Powierzchnia km 2 Wiek utworñw Typ zbiornika Średnia głębokość Szacunkowe zasoby dyspozycyjne m tys. m 3 /d 150 Pradolina Warszawa-Berlin 1904 Qp porowy 25-30 456 Objaśnienia: Qp zbiornik czwartorzędowy pradolinny Obecnie przedmiotem badań monitoringowych jakości wçd podziemnych są jednolite części wçd podziemnych (JCWPd). Pojęcie to zostało wprowadzone przez Ramową Dyrektywę Wodną. Oznacza ono określoną objętość wçd podziemnych w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych. 11

Na terenie wojewñdztwa wielkopolskiego wyznaczono 18 jednolitych części wñd podziemnych, w tym na obszarze powiatu średzkiego 2 JCWPd: jednolita część wçd podziemnych nr 73 (kod PL_GB_6500_073), obejmująca ponad 95% obszaru powiatu; jednolita część wçd podziemnych nr 62 (kod PL_GB_6500_062), ktçre są zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu. W roku 2011 badania jakości wçd podziemnych na terenie powiatu średzkiego prowadzone były przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie na zlecenie GłÇwnego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie. W omawianym roku badania realizowane były na ujęciach w miejscowościach Środa Wielkopolska i Brodowo (gmina Środa Wielkopolska). W punkcie Brodowo ujmowane są czwartorzędowe wody wgłębne. Teren wokçł ujęcia stanowią użytki zielone. W roku 2011 wody zakwalifikowano do III klasy (wody zadowalającej jakości). Wskaźniki w granicach stężeń III klasy jakości były następujące: temperatura, wodorowęglany (HCO 3 ). W punkcie Środa Wlkp. ujmowane są czwartorzędowe wody gruntowe. Teren wokñł ujęcia to obszar zabudowany. W roku 2011 wody zakwalifikowano do V klasy (wody złej jakości). Wskaźniki w granicach stężeń V klasy jakości były następujące: azotany (NO 3 ), fosforany (PO 4 ), potas (K). 3.3. MONITORING JAKOŚCI GLEBY I ZIEMI Monitorowanie chemizmu gleb ornych na obszarze wojewñdztwa wielkopolskiego prowadził Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach. Badania w systemie monitoringu krajowego prowadzone są cyklicznie, w okresach pięcioletnich. Ostatnie badania gleb były prowadzone w roku 2010, na terenie powiatu średzkiego, w miejscowości WinnagÑra. Ostateczne dane dostępne będą w sierpniu br. 3.4. MONITORING HAŁASU Prawidłowe kształtowanie klimatu akustycznego środowiska wymaga konsekwentnego uwzględniania zagadnień akustycznych w polityce przestrzennej, w szczegçlności na etapie uchwalania plançw zagospodarowania przestrzennego. SzczegÇlne znaczenie ma jednoznaczność zapisçw miejscowych plançw zagospodarowania przestrzennego, umożliwiająca przypisanie poszczegçlnym wyrçżnionym w planie kategoriom terençw dopuszczalnej wartości poziomu hałasu w środowisku. Spełnienie tego wymagania jest niezbędne dla prawidłowego ustalenia szczegçłowego zagospodarowania terenu, zwłaszcza położenia nieprzekraczalnej linii zabudowy w stosunku do źrçdeł hałasu lub możliwości prowadzenia rçżnego rodzaju działalności oraz realizacji zabudowy o rçżnych funkcjach. Ze względu na powszechność występowania, znaczny zasięg oddziaływania oraz liczbę narażonej ludności, podstawowym źrçdłem uciążliwości akustycznych dla środowiska są hałasy komunikacyjne. Przez teren powiatu przebiegają drogi krajowe nr 11 KÇrnik Jarocin (Kołobrzeg Bytom) i nr 15 Miąskowo Września (Trzebnica OstrÇda) oraz drogi wojewçdzkie nr 432 Śrem Września i nr 436 Książ Wielkopolski Nowe Miasto nad Wartą. W pçłnocnej części powiatu wytyczony został niewielki odcinek autostrady A2. GłÇwny szlak kolejowy powiatu przebiega wzdłuż linii Poznań Jarocin. W przypadku hałasçw pochodzących od drçg i linii kolejowych dopuszczalny poziom hałasu dla wskaźnikçw długookresowych i krçtkookresowych wynosi w porze dziennej - w zależności od przeznaczenia terenu od 50 do 65 db, w porze nocnej od 45 do 55 db. 12

Spełnienie wymogñw rozporządzenia nie gwarantuje stworzenia mieszkańcom warunkñw, w ktñrych nie występuje uciążliwe (w skali subiektywnej uciążliwości hałasu komunikacyjnego) oddziaływanie hałasu. Przyjęte standardy podyktowane są realnymi możliwościami ograniczania hałasñw komunikacyjnych. Zarządzający drogą zobowiązany jest do podjęcia działań ograniczających stwierdzone uciążliwości akustyczne, ale jeżeli hałas powstaje w związku z eksploatacją drogi, nie przewiduje się wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku. W tej sytuacji Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma możliwości wydania decyzji o administracyjnej karze pieniężnej w przypadku przekraczania standardñw jakości klimatu akustycznego. Dlatego tak istotne jest uwzględnienie problemu narażenia na hałas w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego poprzez ustalenia dotyczące nieprzekraczalnej linii zabudowy oraz korzystne z akustycznego punktu widzenia zagospodarowanie terenu w bezpośrednim sąsiedztwie źrñdła hałasu. W roku 2011 na terenie powiatu średzkiego WIOŚ w Poznaniu nie prowadził pomiarñw poziomñw hałasu komunikacyjnego. Badania WIOŚ zostały wykonane w roku 2005 w dwñch punktach pomiarowych w rejonie Szkoły Podstawowej przy ul. Dąbrowskiego w Środzie Wielkopolskiej. Wyniki pomiarñw zostały przedstawione w Raporcie o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2005. Pomiary poziomu hałasu na terenie powiatu średzkiego prowadzone były w roku 2010 przez Generalną Dyrekcję DrÑg Krajowych i Autostrad, Autostradę Wielkopolską S.A. i Wielkopolski Zarząd DrÑg WojewÑdzkich w Poznaniu w ramach realizacji ustawowego obowiązku okresowych pomiarñw hałasu w otoczeniu drñg. Wyniki pomiarñw i rejestracji natężenia ruchu pojazdñw przedstawiono poniżej. Lp. Wyniki pomiarñw poziomu hałasu i natężenia ruchu pojazdñw prowadzonych przez GDDKiA w otoczeniu drogi krajowej nr 11 na terenie powiatu średzkiego 2010 r. Lokalizacja punktu Odległość od drogi RÑwnoważny poziom hałasu Natężenie ruchu pojazdñw (poj./h) dzień noc L Aeq (db) dzień noc ogñłem ogñłem ogñłem ogñłem 1 Żabikowo, km 10 m 71,0 69,5 1090 161 296 88 319+500 1 j.w. 20 m 67,2 64,6 1090 161 296 88 2 Środa Wlkp., km 10 m 74,3 72,1 695 157 325 125 313 + 300 2 j.w. 20 m 69,1 66,4 695 157 325 125 3 Brodowo, km 10 m 77,9 69,0 895 179 308 97 349 + 100j.w. 3 j.w. 20 m 68,8 67,1 895 179 308 97 * - dopuszczalny poziom hałasu dla dnia/nocy Wykonane badania dokumentują ponadnormatywną degradację klimatu akustycznego w otoczeniu drogi. Dopuszczalne wartości poziomu rñwnoważnego hałasu (60 db w porze dziennej i 50 db w porze nocnej) są przekroczone w porze dziennej i nocnej. Badania w otoczeniu autostrady zrealizowano w dwñch punktach na terenie powiatu w miejscowości Dzierznica (km 199+430, odległość 50 m od osi autostrady), przy fundamentach byłego budynku mieszkalnego, oraz przy tym samym odcinku autostrady (km 198+610), na granicy zabudowy zagrodowej położonej w odległości 210 m od osi autostrady. Ze względu na zmiany zagospodarowania terenu, punkt pomiarowy w Dzierznicy nie jest aktualnie związany z istniejącą zabudową mieszkaniową i nie podlega ochronie akustycznej, natomiast w przypadku drugiego punktu pomiarowego dopuszczalna wartość poziomu hałasu 13

w środowisku wynosi 60 db w porze dziennej i 50 db w porze nocnej (zabudowa zagrodowa). Odcinek autostrady w rejonie punktu referencyjnego jest wyposażony w ekran akustyczny, jednak ekran został zakończony przed posesją, na ktñrej prowadzono pomiary. W otoczeniu drugiego punktu pomiarowego w Dzierznicy autostrada nie posiada ekranu akustycznego. Wyniki pomiarñw i rejestracji natężenia ruchu pojazdñw przedstawiono poniżej. Lp. 1 2 Lokalizacja punktu Punkt referencyjny (km 198+610), 210 m od osi autostrady) Dzierznica (km 199+430, odl. 50 m od osi autostrady) Wyniki badań akustycznych w otoczeniu autostrady A2 RÑwnoważny poziom hałasu L Aeq (db) Natężenie ruchu pojazdñw (poj./h) dzień dzień noc ogñłem pojazdy ciężkie ogñłem noc pojazdy ciężkie 55,9 52,0 1074 384 555 275 59,5 57,3 1142 423 644 334 Jak wynika z powyższej tabeli, na granicy zabudowy mieszkaniowej w otoczeniu punktu referencyjnego panują w porze dziennej poprawne warunki akustyczne, natomiast w porze nocnej dopuszczalna wartość poziomu hałasu w środowisku jest przekroczona o 2 db. Analiza wynikçw uzyskiwanych w obu punktach w okresie wieloletnim prowadzi do stwierdzenia w początkowym okresie (2004 2007) dynamicznego wzrostu natężenia ruchu pojazdçw i związanego z tym pogarszania się warunkçw akustycznych, w ostatnim okresie zmiany jakkolwiek niekorzystne są niewielkie. W ramach monitoringu realizowanego przez WZDW na terenie powiatu średzkiego pomiary akustyczne przeprowadzono w rejonie drogi wojewçdzkiej nr 432, w punkcie zlokalizowanym w Środzie Wielkopolskiej, przed elewacją posesji przy ul. Niedziałkowskiego 20a. Wyniki pomiarçw i rejestracji natężenia ruchu pojazdçw przedstawiono poniżej: Lp. 1 Wyniki badań akustycznych w otoczeniu drogi wojewñdzkiej nr 432 Lokalizacja punktu Środa Wlkp., ul. Niedziałkowskiego 20a, w odległości 9 m od krawędzi jezdni przed elewacją budynku mieszkalnego RÑwnoważny poziom hałasu L Aeq (db) Natężenie ruchu pojazdñw (poj./h) dzień dzień noc ogñłem pojazdy ciężkie ogñłem noc pojazdy ciężkie 66,6 60,7 645 12 134 39 Wykonane badania dokumentują ponadnormatywną degradację klimatu akustycznego w rejonie budynku mieszkalnego. Dopuszczalne wartości poziomu rçwnoważnego hałasu (60 db w porze dziennej i 50 db w porze nocnej) są przekroczone odpowiednio o 6,6 db i 10,7 db. Ponadto w roku 2011 w ramach realizacji obowiązkçw zarządzających drogami wynikających z art. 179 ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pçźniejszymi zmianami) wykonana została mapa akustyczna obszarçw położonych w otoczeniu drogi wojewçdzkiej nr 432 na odcinku drogi od km 64+100 do 66 +500 na terenie powiatu średzkiego. Aktualnie GDDKiA w Poznaniu przekazała do WojewÇdzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Poznaniu mapy akustyczne odcinkçw drçg krajowych o ruchu powyżej 3 mln pojazdçw rocznie. Na terenie powiatu średzkiego mapy akustyczne sporządzono dla autostrady A2, przebiegającej w pçłnocnej części powiatu, tj. od 14

km 187,846 do km 199,820 oraz dla drogi nr 11, od km 302,928 do km 304,302 i od km 305,737 do km 340,721, a także dla drogi S11 od km 14,743 do km 14,810. Wymienione mapy akustyczne są dostępne w siedzibie WIOŚ Poznaniu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, dla terenñw objętych przekroczeniami dopuszczalnych wartości poziomu hałasu w środowisku w terminie jednego roku od wykonania mapy akustycznej wymagane jest opracowanie programñw ochrony przed hałasem. 3.5. MONITORING PÄL ELEKTROMAGNETYCZNYCH Monitoring pñl elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarñw natężenia składowej elektrycznej pola w 135 (po 45 na rok) punktach pomiarowych rozmieszczonych rñwnomiernie na obszarze wojewñdztwa, w miejscach dostępnych dla ludności usytuowanych w: centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańcçw przekraczającej 50 tysięcy, pozostałych miastach, terenach wiejskich. Dla każdej z powyższych grup terenñw wybiera się po 15 punktñw, dla każdego roku kalendarzowego. Pomiary wykonuje się w odległości nie mniejszej niż 100 metrñw od źrñdeł emitujących pola elektromagnetyczne. Na terenie powiatu średzkiego w roku 2011 nie prowadzono pomiarñw poziomñw pñl elektromagnetycznych (PEM), w trakcie badań na obszarze całej Wielkopolski nie stwierdzono przekroczeń. 3.6. MONITORING GOSPODARKI ODPADAMI W ramach monitoringu gospodarki odpadami WIOŚ gromadzi informacje o: - kompostowniach i sortowniach, - składowiskach z uwzględnieniem stopnia i sposobu ich zabezpieczenia. Informacje te uzyskiwane są z ankiet wysyłanych do poszczegçlnych gmin oraz podmiotçw gospodarczych. Kompostownie W gminie Nowe Miasto nad Wartą, w Elżbietowie znajduje się pryzmowa kompostownia odpadñw, ktñrą uruchomiono w październiku 2000 r. Właścicielem obiektu jest Phytopharm Klęka S.A. Ilość kompostowanych odpadñw w 2011 roku wyniosła 795,03 Mg suchej masy. Sortownie W Pławcach, w gminie Środa Wlkp., znajduje się sortownia niesegregowanych odpadñw komunalnych, uruchomiona w lutym 2009 r. Właścicielem obiektu jest PUK Artur Zys Swarzędz. W roku 2011 poddano sortowaniu 22001,65 Mg odpadñw; wysortowano: - metale żelazne (191202) w ilości 247,05 Mg, - metale nieżelazne (191203) w ilości 17,67 Mg, - tworzywa sztuczne i gumę (191204) w ilości 58,34 Mg, - opakowania ze szkła (150107) w ilości 254,58 Mg, - opakowania z tworzyw sztucznych (150102) w ilości 213,40 Mg, - opakowania z papieru i tektury (150101) w ilości 627,86 Mg, - papier i tekture (191201) w ilości 48,13 Mg, - odpady palne (paliwo alternatywne) (191210) w ilości 2909,33 Mg, 15

- minerały (191209) w ilości 5500,95Mg, - inne odpady z mechanicznej obrñbki odpadñw (191212) w ilości 12124,34 Mg. Lp. Gmina Wykaz składowisk eksploatowanych na terenie powiatu średzkiego w roku 2011 Składowiska odpadñw W roku 2011 na terenie powiatu średzkiego eksploatowano 1 składowisko odpadñw komunalnych w miejscowości Nadziejewo; są też 3 składowiska, ktñrych eksploatację zakończono. Miejscowość Ilość odpadñw składowana w 2011 roku /Mg/ Powierzchnia całkowita składowiska /1/ /ha/ Data urucho mienia Posiadane decyzje /2/ Typ składowiska /3/ 1 Środa Wlkp. Nadziejewo 13307,86 11,01 1995 1,2,3,4,6,7 IN Objaśnienia: /1/ powierzchnia całkowita składowiska to powierzchnia całego terenu (budynki, drogi wewnętrzne, kwatery) należąca do właściciela składowiska; /2/ posiadane decyzje: 1 decyzja lokalizacyjna, 2 pozwolenie na budowę, 3 decyzja zatwierdzająca instrukcję eksploatacji, 4 pozwolenie na użytkowanie, 5 zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwianie, 6 przegląd ekologiczny, 7 pozwolenie zintegrowane do składowania odpadñw z wyłączeniem odpadñw obojętnych, o zdolności przyjmowania ponad 10 ton odpadñw na dobę lub o całkowitej pojemności ponad 25.000 ton, 8 zgoda na zamknięcie; /3/ typ składowiska: N odpadñw niebezpiecznych, O odpadçw obojętnych, IN odpadçw innych niż niebezpieczne i obojętne. Odcieki ze wszystkich czterech składowisk (eksploatowanego i 3 nieeksploatowanych) są gromadzone w szczelnych zbiornikach bezodpływowych, a następnie wywożone do oczyszczalni ściekñw. Na składowiskach prowadzono monitoring wñd podziemnych oraz badania składu gazu składowiskowego. Wody powierzchniowe badane były na składowisku w Orzeszkowie. PrÑbę pobrano z rowu odwodnieniowego jednokrotnie, badania obejmowały metale (Pb, Cd, Cu, Zn, Cr, Hg), odczyn ph, przewodność elektrolityczną, ogñlny węgiel organiczny (OWO) i sumę wielopierścieniowych węglowodorñw aromatycznych (WWA). Stan poniżej dobrego stwierdzono tylko w przypadku ogñlnego węgla organicznego OWO, sumy WWA nie klasyfikowano, pozostałe parametry mieszczą się w stanie dobrym. Składowisko odpadñw komunalnych w miejscowości Nadziejewo Na składowisku 4 razy w roku prowadzono badania wody podziemnej. Wody dopływające do składowiska nie wykazały podwyższonych wartości analizowanych parametrçw, stąd kwalifikują się do wçd o dobrym stanie chemicznym. Wody wypływające ze składowiska w kierunku południowym i południowo-zachodnim wykazują znaczne zanieczyszczenie. Przejawia się to wielokrotnym wzrostem wartości przewodnictwa elektrolitycznego, miedzi, cynku i ogçlnego węgla organicznego (szczegçlnie w dwçch piezometrach) w stosunku do wçd stanowiących lokalne tło hydrogeochemiczne w tym rejonie. Badania gazu składowiskowego przeprowadzono na dwçch kwaterach zrekultywowanych, w kwietniu i listopadzie. Skład gazu charakteryzował się wysoką zawartością tlenu przy nieznacznym udziale dwutlenku węgla i metanu. Skład gazu na kwaterze eksploatowanej badano raz w miesiącu w okresie od stycznia do grudnia. Wyniki analizy składu gazu składowiskowego wykazały wysoką zawartość tlenu (od 19,9% do 21,0%), przy nieznacznym udziale dwutlenku węgla (od < 0,6% do 1,2%) i metanu (od < 0,3% do 1,5 %). 16

Składowisko odpadñw komunalnych w miejscowości Orzeszkowo - składowisko zamknięte Na składowisku 2 razy w roku wykonano badania wody podziemnej. Jakość wody podziemnej pobranej na dopływie i odpływie wçd ze składowiska zakwalifikowano do V klasy jakości. O klasyfikacji zadecydowała podwyższona zawartość jednego wskaźnika - kadmu. Pozostałe wskaźniki znajdują się na poziomie odpowiadającym I-IV klasie. Obserwowane zanieczyszczenia mogą mieć charakter naturalny, bądź są wynikiem działalności antropogenicznej związanej z uprawą pçl (nawożenie organiczne i mineralne) czy nieuregulowanym systemem gospodarki ściekami (brak kanalizacji sanitarnej). Wyniki badań nie wskazują wyraźnego wpływu składowiska; w stosunku do 2010 roku odnotowano spadek jakości wçd podziemnych w następujących parametrach: OWO, chrom i ołçw. Badań gazu składowiskowego nie przeprowadzono brak studni odgazowującej. Składowisko odpadñw komunalnych w miejscowości Pięczkowo - składowisko zamknięte Na składowisku 2 razy w roku przeprowadzono badania wody podziemnej. Wody zakwalifikowano do II klasy jakości. Obserwowane zanieczyszczenia (OWO, przewodnictwo) mają charakter naturalny bądź są wynikiem działalności antropogenicznej związanej z uprawą pçl (nawożenie organiczne i mineralne) czy nieuregulowanym systemem gospodarki ściekami (brak kanalizacji sanitarnej). W stosunku do 2010 roku odnotowano poprawę jakości wçd podziemnych w następujących parametrach: miedź i ołçw; zanotowano natomiast wzrost wartości przewodnictwa we wszystkich piezometrach. Badań gazu składowiskowego nie przeprowadzono brak studni odgazowującej. Składowisko odpadñw komunalnych w Elżbietowie - składowisko zamknięte W roku 2011 na składowisku 2 razy prowadzono badania wody podziemnej. Wody zakwalifikowano do II klasy jakości. W stosunku do 2010 roku odnotowano poprawę jakości wñd podziemnych w następujących parametrach: miedź, ołñw, OWO, WWA. Badań gazu składowiskowego nie przeprowadzono brak studni odgazowującej. 3.7. PODSUMOWANIE 1. W wyniku oceny jakości powietrza pod kątem kryteriñw dla ochrony zdrowia substancji podlegających klasyfikacji, strefę wielkopolską zaliczono do klasy A, z wyjątkiem: pyłu PM2,5, dla ktçrego klasą wynikową była klasa B, ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, dla ktçrych klasą wynikową była klasa C. Ze względu na kryteria dla ochrony roślin, dla wszystkich substancji podlegających klasyfikacji strefę wielkopolską zaliczono do klasy A, z wyjątkiem ozonu, ktçry zaliczono do klasy C. Zaliczenie strefy do klasy A oznacza, że jakość powietrza atmosferycznego na jej obszarze jest zadowalająca, otrzymywane stężenia nie przekraczają poziomçw podanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 03 marca 2008 roku w sprawie poziomçw niektçrych substancji w powietrzu /Dz. U. Nr 47, poz. 281/. Przyszłe przedsięwzięcia podejmowane na obszarze strefy nie mogą wpływać na pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego. Na obszarze strefy powinny być prowadzone działania na rzecz utrzymania jakości powietrza lub jej poprawy. Ze względu na to, iż dla pyłu PM2,5 obowiązuje margines tolerancji strefę zaklasyfikowano do klasy B. Ze względu na poziom ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu analizowanych pod kątem ochrony zdrowia oraz poziom ozonu pod kątem ochrony roślin obszar strefy zaklasyfi- 17

kowano do klasy C. Zaliczenie strefy do klasy C skutkuje koniecznością przeprowadzenia działań naprawczych ze względu na pył PM10 oraz jeżeli jest to możliwe technicznie i uzasadnione ekonomicznie dla ozonu i benzo(a)pirenu. 2. Zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej do 2015 roku Polska ma osiągnąć dobry stan wñd. Należy więc dążyć do poprawy stanu czystości rzek poprzez uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni, stosowanie odpowiednich zabiegñw agrotechnicznych na terenach użytkowanych rolniczo oraz podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. W punkcie pomiarowo-kontrolnym Moskawa Kępa Wielka badane w 2011 roku chemiczne wskaźniki jakości wñd wykazały przekroczenia stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego. W porñwnaniu do roku 2010 badania elementñw chemicznych wykazały gorszą jakość wñd Moskawy. W roku bieżącym trwają badania Moskawy w ramach monitoringu diagnostycznego (pełny zakres wskaźnikñw). Ocena stanu wñd Moskawy dostępna będzie na koniec czerwca 2013 roku. Fitoplankton badany w 2011 roku na Jeziorze Raczyńskim został oceniony w V klasie co wskazuje na zły stan ekologiczny wñd. Cztery spośrñd pięciu ocenianych wskaźnikñw fizykochemicznych wykazały przekroczenia i nie osiągnęły stanu dobrego. Ostateczna ocena stanu wñd zostanie wykonana do końca czerwca 2012 roku. 3. Na obszarze powiatu położone są 2 jednolite części wñd podziemnych, ktñrych wody uznano za zagrożone nieosiągnięciem celñw środowiskowych. 4. Ostateczne wyniki badań gleb wykonanych przez IUNG w roku 2010 dostępne będą w sierpniu 2012 r. 5. Degradacja klimatu akustycznego środowiska ma miejsce przede wszystkim w sąsiedztwie głñwnych tras komunikacji drogowej na terenie powiatu. Ze względu na trudności związane z eliminowaniem tego rodzaju konfliktñw akustycznych, podstawowe znaczenie ma właściwa polityka w zakresie planowania przestrzennego. 6. Nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego pñl elektromagnetycznych na terenach dostępnych dla ludności na obszarze wojewñdztwa wielkopolskiego. 7. Gospodarka odpadami a. stan gospodarowania odpadñw komunalnych w 2011 r. nie był zadowalający, b. ilość odpadñw poddanych sortowaniu w sortowni w Pławcach zwiększyła się w porñwnaniu do roku 2010, c. ilość składowanych odpadñw na składowisku w Nadziejewie była większa w porñwnaniu do roku 2010, d. na wszystkich składowiskach prowadzono monitoring wñd podziemnych i odciekowych. Na składowisku w Nadziejewie badano gaz wysypiskowy emitowany ze studni odgazowujących. Wody powierzchniowe badano na składowisku w Orzeszkowie. 18

4. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA W 2011 r. WIOŚ w Poznaniu realizował zadania kontrolne określone w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz w OgÇlnych kierunkach działania IOŚ ustalonych przez GłÇwnego Inspektora Ochrony Środowiska. Podstawowym celem przeprowadzonych kontroli była poprawa komfortu życia ludzi i stanu środowiska, dlatego wybçr podmiotçw do kontroli dokonywany był w oparciu o analizę szeregu uwarunkowań i kryteriçw, między innymi, takich jak: potencjalna uciążliwość instalacji dla środowiska, stan gospodarki odpadami, wyniki automonitoringu emisji prowadzonego przez podmioty korzystające ze środowiska, wnioski o podjęcie interwencji, ograniczenie emisji do powietrza ze źrñdeł energetycznych i technologicznych. Zadania kontrolne realizowano w ramach działań planowych oraz pozaplanowych, w tym interwencyjnych, podejmowanych na wniosek obywateli, organñw administracji publicznej i innych jednostek organizacyjnych. Kontrolami objęto przedsiębiorcñw, jak i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami oraz podmioty prowadzące działalność wytwñrczą w rolnictwie. W ewidencji WIOŚ w Poznaniu znajdują się 83 podmioty gospodarcze prowadzące działalność na terenie powiatu. W roku 2011 przeprowadzono 20 kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska, w tym: 11 kontroli jednostek eksploatujących instalacje, dla ktñrych wymagane jest pozwolenie zintegrowane. Podczas 11 kontroli stwierdzono naruszanie przez kontrolowanych przepisñw ochrony środowiska. Najczęściej stwierdzone zastrzeżenia dotyczyły: nieprzestrzegania posiadanych decyzji dotyczących gospodarki odpadami, nierzetelnie prowadzonej ewidencji odpadñw, braku zbiorczego zestawienia danych o odpadach, braku informacji potrzebnych do naliczania opłat za korzystanie ze środowiska. W wyniku stwierdzonych naruszeń przepisñw ochrony środowiska w 4 przypadkach pouczono o konieczności przestrzegania przepisñw ochrony środowiska, nie nałożono mandatñw karnych. Zestawienie liczbowe działań kontrolnych Jednostka administracyjna Liczba podmiotñw gospodarczych w ewidencji WIOŚ Liczba kontroli Liczba zarządzeń pokontrolnych Liczba decyzji ustalających kary biegnące Liczba mandatñw karnych Liczba decyzji wymierzające kary za okres trwania przekroczeń Kary za okres trwania przekroczeń kwota /tys. zł/ Gmina Dominowo 10 2 - - - - - Gmina Krzykosy 7 2 1 - - - - Gmina Nowe Miasto 14 3 1 - - - - Miasto i Gmina Środa 42 10 2 - - - - Gmina Zaniemyśl 10 3 2 - - - - Powiat średzki 83 20 6 - - - - 19

Lista podmiotñw skontrolowanych w okresie sprawozdawczym na terenie powiatu średzkiego 1. Średzka SpÑłdzielnia Mleczarska "JANA" ul. Daszyńskiego 9, 63-000 Środa Wlkp 2. Phytopharm Klęka S.A. Klęka 1, 63-040 Nowe Miasto n/wartą 3. Gospodarstwo Rolne Tomasz Mizgier Marianowo Brodowskie 20, 63-000 ŚRODA WLKP. 4. Gospodarstwo Rolne Tomasz Mizgier, Marianowo Brodowskie 20, 63-000 Środa Wlkp.- zakład w StarkÑwku Piotrowskim 5. Pfeifer & Langen Polska S.A. Cukrowni ŚRODA ul. Niedziałkowskiego 27, 63-000 Środa Wlkp 6. HYBNER S.A., ul. Prądzyńskiego 26, 63-000 Środa Wlkp. Zakład Produkcyjny w m. Kijewo 90, 63-000 Środa Wlkp 7. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej WodociągÑw i Kanalizacji Sp. z o.o. Ul. Harcerska 16, 63-000 Środa Wlkp. - oczyszczalnia w Chwałkowie 8. Biogaz Chocicza Sp. z o.o. ul. Parkowa 4, 63-041 Chocicza 9. Gospodarstwo Rolno-Drobiarskie Roman Michalski Ferma kur nieśnych do produkcji jaj konsumpcyjnych m. Boguszyn ul. Śremska 32, 63-041 Chocicza 10. Carnegie r.r. Metall Danuta Wałęska - Rubach ul.ks.kegla 4, 63-000 Środa Wlkp. - zakład produkcyjny: m. Garby 31 gm. Krzykosy 11. Firma Usługowo - Handlowa Paweł Walkowiak Dębiczek 4, 63-000 Środa Wlkp. - kontrola wspñlna z Anną Kamińską 12. Zakład Składowania OdpadÑw Komunalnych ul. Daszyńskiego 5, 63-080 Środa Wlkp. - składowisko odpadñw w m. Nadziejewo 13. Urząd Gminy Krzykosy, ul. GłÑwna 37, 63-024 Krzykosy 14. Gospodarstwo Rolne Paulina Derda, Piotrowice ul. Jeziorna 34, 62-400 Słupca 15. Zakład Gospodarki Komunalnej w Zaniemyślu, ul. Sosnowa 4, 63-020 Zaniemyśl, składowisko odpadñw z Czarnotkach 16. Specjalistyczne Gospodarstwo Rolne Rafał Ratajczak - gospodarstwo indywidualne należące do p. Rafała Ratajczaka, Zielniczki 5, 63-011 Pławce 17. Ferma Drobiu Produkcja Jaj Jan Pachura i Synowie Kępa Wielka 1 63-030 Zaniemyśl 18. Verkap Plus Sp. z o.o. Wolica Kozia 48, Nowe Miasto n. Wartą 19. Gospodarstwo Rolne Produkcja Drobiarska Daniel Pachura Kępa Wielka 6 63-020 Zaniemyśl 20. Gospodarstwo Rolne "Partner" s.c. Emil Derda, Jędrzej Pietrowicz, ul. Berlinga 26, 62-400 Słupca Wyniki kontroli instalacji wymagających posiadania pozwolenia zintegrowanego: Na terenie powiatu średzkiego znajduje się 16 jednostek eksploatujących instalacje, dla ktçrych wymagane jest pozwolenie zintegrowane. Są to: Specjalistyczne Gospodarstwo Rolne Tomasz Adaszak Chłapowo 13 63-012 Dominowo Przedsiębiorstwo Rolno-Produkcyjno-Handlowo-Usługowe ALWOROL Sp. z o.o. Wolica Nowa 63-040 Nowe Miasto nad Wartą Instalacje AleksandrÇw 20

Specjalistyczne Gospodarstwo Rolne Rafał Ratajczak Zielniczki 5, 63-011 Pławce. Produkcja i sprzedaż jaj konsumpcyjnych Mariusz Pachura Kruczyn 9 63-041 Chocicza Gospodarstwo Rolne Drobiarstwo Roman Michalski, Boguszyn ul. Śremska 32, 63-041 Chocicza (Ferma Kur Nieśnych do produkcji jaj konsumpcyjnych) L.W.T. Mizgier s.c., Marianowo Brodowskie, 63-000 Środa Wlkp., Ferma drobiu Marianowo Ferma Drobiu Jan Pachura, Damian Pachura ul. Kopernika 58 63-000 Środa Wlkp. Ferma w m. Kępa Wielka 1 Ferma Drobiu Elżbieta i Zbigniew Gabscy w m. Trzebisławki 23 gm. Środa Wlkp. Gospodarstwo Rolne Ferma Drobiu Krzysztof Pachura Bukowy Las 18 63-014 Murzynowo Kościelne Gospodarstwo Rolne Produkcji Drobiarskiej Daniel Pachura Kępa Wielka 6 63-020 Zaniemyśl gm. Zaniemyśl Ferma Drobiu VERKAPPLUS sp. z o.o. Wolica Kozia 48 63-040 Nowe Miasto n.wartą Gospodarstwo Rolne Ferma Drobiu Patrycja Pachura Kujawska Śnieciska ul. Topolowa 13 gm. Zaniemyśl Pfeifer & Langen Polska S.A. ul. Mickiewicza 35 60-959 Poznań Cukrownia ŚRODA ul. Niedziałkowskiego 27, 63-000 Środa Wlkp. Składowisko OdpadÑw Innych niż Niebezpieczne i Obojętne w m. Nadziejewo Zakład Składowania OdpadÑw Komunalnych Nadziejewo ul. Daszyńskiego 5, 63-000 Środa Wlkp. Hodowla Drobiu Beata, Marcin Majnert ul. Wiejska 11 w Boguszynie, 63-040 Nowe Miasto Gospodarstwo Rolne, Marianowo Brodowskie 20, 63-000 Środa Wlkp. Ferma kur niosek w StarkÑwcu Piatkowskim Wszystkie te jednostki posiadają wymagane pozwolenia zintegrowane. W roku 2011 przeprowadzono kontrole 11 zakładñw posiadających instalacje IPPC w tym 9 ferm, m.in: Pfeifer & Langen Polska S.A. Cukrowni ŚRODA ul. Niedziałkowskiego 27, 63-000 Środa Wlkp Cukrownia Środa produkuje cukier biały kat. II, wapno oraz energię cieplną i elektryczną w głáwnej mierze na potrzeby produkcji cukru. Produkcja cukru, wysłodkáw, melasu oraz wapna ma charakter kampanijny i składa się z kampanii buraczanej oraz z kampanii sokowej. Przez cały rok kalendarzowy odbywa się na terenie zakładu pakowanie wyprodukowanego podczas kampanii cukru oraz jego sprzedaż. Instalacja do produkcji cukru wytwarza ok. 91 921 Mg cukru białego podczas jednej kampanii (lata 2010/2011) Zakład posiada pozwolenie zintegrowane udzielone przez Starostę Średzkiego z dnia 6.05.2009r. ważne do 31.12.2015r. na prowadzenie instalacji: do produkcji cukru, ktñrej zdolność produkcyjna w okresie kampanii wynosi ok. 1 022 ton cukru/dobę; do spalania paliw, składająca się z 3 kotłçw parowych z podgrzewaczem pary typu PR-25 i jednego kotła parowego typu Orm -30 o łącznej mocy cieplnej rçwnej 85,57 MW oraz turbogeneratora; do produkcji wapna palonego w piecu wapiennym szybowym ŚFUP, o wydajności cieplnej 2,44 MW, pojemności 80 m 3 i wydajności 52 tcao/d. Instalację pomocnicza tworzą: silos, segregacja i pakowalnia cukru. Cukrownia realizuje plan wyciszeń zakładu, zgodnie z zapisem uzasadnienia decyzji, na podstawie harmonogramu opracowanego przez firmę EKO-TON zamieszczonego w opracowaniu Ocena oddziaływania akustycznego Cukrowni Środa na środowisko zewnętrzne wraz z kon- 21

cepcją opracowania hałasu do wartości dopuszczalnych (Harmonogram został przedstawiony podczas kontroli). Zakład wypełnia zobowiązania monitoringowe wynikające z w/w pozwolenia zintegrowanego. Podczas kontroli stwierdzono, że zakład nie przestrzega warunkñw pozwolenia w zakresie ilości wytworzonego odpadu o kodzie 16 05 09 - Zużyte chemikalia inne niż wymienione w 16 05 06, 16 05 07 lub 16 05 08 ( ilość wytworzona w 2010r. wynosiła 0,2 Mg a decyzja zezwalała na wytworzenie 0,1Mg tego odpadu). Po kontroli zakład uzyskał zmianę w/w pozwolenia. Gospodarstwo Rolno-Drobiarskie Roman Michalski Ferma Kur Nieśnych do produkcji jaj konsumpcyjnych Boguszyn ul. Śremska 32, 63-041 Chocicza Wielkość fermy wynosi docelowo 120 000 sztuk drobiu kur niosek (480 DJP). ChÇw zwierząt prowadzony jest w czterech kurnikach produkcyjnych, gdzie odbywa się produkcja jaj jest to chçw bezściołowy (klatkowy) kur nieśnych do produkcji jaj konsumpcyjnych. Jeden kurnik K 1 jest traktowany jako odchowalnia. Cykl produkcyjny rozpoczyna się w odchowalni, do ktçrej pozyskuje się z zewnątrz gwarantowany materiał hodowlany w postaci 1 dniowych piskląt. Stwierdzono, że zakład nie wypełnia warunkçw pozwolenia zintegrowanego w zakresie monitoringu emisji hałasu kontrolowany nie wykonał okresowych pomiarçw hałasu do środowiska. Zarządzeniem pokontrolnym zobowiązano właściciela do przestrzegania warunkçw posiadanego pozwolenia Ferma Drobiu Jan Pachura, Damian Pachura ul. Kopernika 58 63-000 Środa Wlkp. Ferma w m. Kępa Wielka 1 - instalacja do chowu kur nieśnych w stadach towarowych oraz wychowu kurcząt na terenie fermy w ilości 200 000 szt. (800 DJP). Właściciel kupuje 1- dniowe pisklaki. Po dorośnięciu młode kury nieśne przenoszone są do kurnikçw w ktçrym niosą się ok. 1 roku. Instalacja posiada decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dn. 22.06.2006r. udzielającą pozwolenia zintegrowanego na prowadzenie instalacji do chowu drobiu. Podczas kontroli w 2011 roku stwierdzono, że właściciel nie wykonywał pomiarçw hałasu do ktçrych został zobowiązany w pozwoleniu zintegrowanym. Właściciel został zobowiązany zarządzeniem pokontrolnym do wykonania tych pomiarçw. W wyznaczonym terminie poinformował WIOŚ w Poznaniu o wykonaniu tego zarządzenia. Wyniki kontroli stacji demontażu pojazdçw wycofanych z eksploatacji Na terenie powiatu średzkiego znajdują się 2 punkty zbierania pojazdçw wycofanych z eksploatacji: Firma Handlowo Usługowa DYMEK Damian Węcławiak, Skup SurowcÑw WtÑrnych, przy ul. Brodowskiej 28 w Środzie Wlkp. Firma RAW Materials Jacek Rubach, ul. 17 września 12/4 63-000 Środa Wlkp, ul. Brodowska 30 63-000 Środa Wlkp. W/w punkty zbierania pojazdñw wycofanych z eksploatacji w 2011 r. nie były kontrolowane przez WIOŚ. Przykładowe kontrole przeprowadzone w 2011 roku na terenie powiatu: Phytopharm Klęka S.A. Klęka 1, 63-040 Nowe Miasto n/wartą Zakład zajmuje się produkcją ekstraktçw glikolowych, olejowych, gęstych (spissum), suchych (siccum), wyciągçw etanolowych, nalewek, ktçre stanowią pçłprodukty do produkcji preparatçw kosmetycznych, spożywczych i farmaceutycznych w ilości dobowej 7 Mg oraz rocznej 2335,1 Mg. 22