Ekwipunek: test grupy Shimano SLX Piękne kaczątko STX z połowy lat 80. była brzydszą i mniej polerowaną wersją XT. Mimo to stała się legendą. Niektóre z tych komponentów wciąż są w użytku i mają się świetnie. Shimano SLX ma zastąpić zasłużone grupy LX i Deore. Czy przejdzie do legendy? Nie wiemy, ale z całą pewnością głośno o niej będzie już od dziś, bo wygląda wspaniale. Przeznaczeniem grupy SLX są dwie najpopularniejsze obecnie dziedziny jazdy. Cross Country, rozumianej jako amatorskie ściganie w konkurencjach XCO i XCM, oraz coś modnie nazwanego All-Mountain, enduro czy po prostu jazda górska po trudnych szlakach. Nowa grupa aż ocieka testosteronem i budzi gorączkę przedstartową. Po tygodniowym błotnym teście osprzętu w Bieszczadach przyszedł czas na ściganie. Maraton w Michałowicach był pierwszym starciem SLX-a z polską sceną maratońską. Komponenty mogące służyć enduro testowaliśmy w warunkach kilku wielodniowych beskidzkich wyryp. Tfórczość sajensfikszyn zostawiamy innym. BikeBoard specjalizuje się w produkcjach dokumentalnych, dlatego jeździmy, sprawdzamy, mierzymy i ważymy. Sami! Dlatego zaczęliśmy od zakupów. Imbusy już nie wystarczą, do SLXa potrzebny jest pełny komplet Torxów! Korby i kasety Polerowane ramiona żywcem przypominają XTR, wytrzymałością mają dorównać Saint owi, a masą zbliżyć się do XT (33 g różnicy!). Polerowanie z boku sprawi, że korby dłużej zachowają świeży wygląd, a stalowe inserty na pedały dodatkowo poprawiają zaufanie do mocy i wytrzymałości ramion. Ze względu na wąską specjalizację, występują dwie odmienne wersje korb. Mają te same ramiona, pająk i oś z łożyskami. Wersja enduro (FC M665) to dwutarcz z osłoną, XC to klasyka gatunku - trzy tarcze 44 (alu) - 32/22. Aluminiowe ramiona są puste w środku, inserty na pedały i ośka suportu są stalowe. Małe tarcze są także ze stali dla większej trwałości. Średnie to mieszanka stali oraz krótkowłóknowego kompozytu węglowego. Stalowe zęby to sposób na poprawienie odporności na ścieranie. Stal jest cięższa od aluminium i żeby na wadze uzyskać wynik porównywalny do koronki aluminiowej, trzeba było się nieco nagłowić. Majstrowie w Osace zaproponowali, żeby stalowy, bardzo wyżyłowany szkielet oblać plastikiem. Tworzywo zapewnia właściwą sztywność nie przydając masy. W rezultacie nowa koronka w wersji 32 waży 60 g. Po raz pierwszy takie rozwiązanie zastosowano w XT FC M770 i uzyskano wynik o 4 g lepszy. Wcale nie żałujemy, że w pełni aluminiowa korona T32 z korby FC M760 waży zaledwie 43 g (więcej mas koronek sprawdź www.rowerowawaga.pl), bo Shimano deklaruje poprawienie trwałości o 100%. Trudno to jednoznacznie potwierdzić, ale aluminiowe środki wystarczały na sezon, półtora, a potem straszyły zębami rekina i przeskakującym łańcuchem. Dziś, po roku użytkowania korby FC M770, na stalowych zębach środkowej koronki nie widać ani śladu zużycia. Domyślamy się, że środkowa tarcza w SLX będzie co najmniej tak samo trwała. Skoro o koronkach mowa - korba z dwoma blatami przeznaczona do All-Mountain ma standardową małą koronkę ze stali (22) i 36-zębną, wykonaną w ten sam sposób, co w wersji trójtarczowej. Kombinacja zębatek 36/22 w porównaniu do standardowych 32/22 daje większe możliwości w prawdziwie górskim enduro. Na podjazdach 22 musi wystarczyć, ale za to nie ma problemu z dokręcaniem na zjazdach. Zębatki chroni dość ciężki (150 g), lekko przeświecający (gdy jest czysty) bashguard z tworzywa o strukturze plastra miodu. Test praktyczny zdał bez zarzutu - kamienie jedynie się od niego odbijały, a po tych większych prześlizgiwał się łatwiej niż aluminiowi krewniacy. O sztywności korb Shimano nie trzeba się rozpisywać - to absolutna czołówka światowa. O sztywności połączenia korby z ramą podczas używania skrajnych przełożeń świadczy to, że łańcuch nie ocierał o prowadnicę przedniej przerzutki. Przekonaliśmy się o tym w warunkach wyścigowych. Po zważeniu korby FC M665 z dwoma Przerzutka tylna RD-M662 SGS,GS - Top Normal - aluminiowy wózek - tuleje sworzni pokryte fl uorem - mocniejsza sprężyna Cena: 121 zł Masa: SGS 259 g; GS 245 g* Przerzutka przednia FD-M660 Top Swing FD-M660-E Top Swing FD-M661 Down Swing FD-M661-D Down Swing - do suportów trójtarczowych FC-M660 - obejmy: 28,6 / 31,8 /34,9 mm - wersja E mocowana do suportu Cena: 62 zł (FD-M660-E Top Swing) 63 zł (FD-M660 Top Swing, FD-M661 Down Swing) Masa: 158 g (FD-M660) FD-M665 Top Swing FD-M667 Down Swing - do suportów dwutarczowych FC-M665 - kompaktowy wodzik przeciwdziałający spadaniu łańcucha - szerszy zakres optymalnego działania dla ram FS - kąt 65-71 70 bikeboard #9 wrzesień 2008
Czyż nie jestem zgrabna? Nowa przerzutka SLX to nie trzpiot z wybiegu dla miss tylko pracowita i wytrzymała piękność. Ma też silną osobowość czyli konstrukcję Shadow i po raz pierwszy wśród przerzutek niższych w hierarchii niż XT aluminiowy wózek. Zwróćcie uwagę na kolor zębatek kasety nawiązuje do tytanowych trybów XTRa bikeboard #9 wrzesień 2008 71
jest na bardzo podobnym poziomie jak w XTRach, których używam na co dzień. Co prawda jeździłem już na hamulcach, które dysponowały większą siłą hamowania, jednak to co proponują SLX-y jest co najmniej wystarczające. Moc i odporność na przegrzanie udowodniły na beskidzkich szlakach. Szczególnie na technicznych zjazdach, kiedy walczy się o przyczepność kół, częste aplikowanie siły może wywołać zmęczenie palców. Dlatego warto zwrócić uwagę na lekkość, z jaką porusza się klamka SLX. Tarczówki równie dobrze poradziły sobie z bieszczadzkim błotem, które tylko minimalnie pogarszało jakość hamowania. Regulacja odstawienia klamki jest potężna, czterema obrotami pokrętła można odsuwać klamkę od gripa w zakresie 37-63 mm. Tak, tak, telewizorki można odkręcić jeśli różnica 30 g (za oba) ma dla Ciebie jakieś znaczenie. Uważamy, że to głupi sposób na prezentację zawodniczego ego blatami, waga pokazała 913 g, a w przypadku korby z trzema blatami - 800 g. Korba z trzema blatami jest tylko o 33 g cięższa od korby XT, która sprawia wrażenie znacznie delikatniejszej! Bardzo interesująco prezentują się kasety SLX, a ich budowa przypomina tę z wyższych grup. Trzy największe tryby są na stałe przytwierdzone do aluminiowego pająka, cztery średnie zostały znitowane razem, a dwie pozostałe są nakładane osobno. Po założeniu kasety SLX, w zamian za XT, precyzja oraz szybkość zmiany biegów była identyczna. Zastosowanie aluminiowego pająka pozwoliło bardzo odchudzić wszystkie kasety. Dostępne są trzy kombinacje 11-28 (230 g), 11-32 (283 g) oraz 11-34, której nie mieliśmy okazji dotykać. Hamulce tylko hydrauliczne Nowych hydraulików SLX nie można porównywać ze starym LX-em. W pierwszym raporcie bb#3/2008 stwierdziliśmy, że zaciski są identyczne jak w poprzednim LX i Hone. Dopiero bezpośrednie porównanie wykazało, że różnice są. LX był jak klocek skręcony z dwóch części. SLX to też system dwutłoczkowy, a zacisk skręcony Torxem z dwóch połówek, mimo większej ilości zagłębień i łuków, waży praktycznie tyle samo. Tłoczki mają tę samą średnicę, ale to inne hamulce. Konstrukcja klamek została zmieniona, a technologia przejęta z wyższych grup. Już na pierwszy rzut oka widać podobieństwa do XTR-a i XT. Nowy SLX otrzymał wspomaganie hamowania servo wave, przez co wzrosła siła hamowania, ale przede wszystkim poprawiła się modulacja. Para klamek SLX waży 262g, tylko 8 g więcej niż klamki XT [!], różnica wag zacisków jest jednak większa. Cały komplet hamulców SLX jest nieznacznie cięższy od XT. Wzorem XT-ka, klamki SLX-a mają zewnętrzną regulację odległości klamki od kierownicy, którą można w każdej chwili ustawić specjalnym pokrętłem. Shimano SLX oferuje trzy rodzaje tarcz z mocowaniem na center-lock: 160, 180 i 203 mm. Test hamulców w warunkach wyścigowych wykazał, że modulacja w hamulcach SLX Przerzutki - do wyboru, do koloru? Napęd podczas zawodów jest narażony na dużo większe przeciążenia niż nawet podczas najbardziej morderczych treningów. Duże przekosy łańcucha, zmiana biegów na sztywnych podjazdach to na wyścigach norma. Podczas całego dystansu napęd sprawdził się bardzo dobrze. Tylna przerzutka szybko i precyzyjnie zmieniała biegi. Nawet podczas pokonywania sztywnych podjazdów nie było problemu z redukcją (wrzucaniem na niższy bieg). Tylna przerzutka to Shadow. Technologia ta pozwoliła Shimano na skonstruowanie przerzutki bardzo dobrze działającej w każdych warunkach. Nowa przerzutka praktycznie nie odstaje poza obrys roweru, co uchroni ją przed skałami. Proste prowadzenie pancerza pozwoliło na zmniejszenie tarcia, co z kolei wpłynęło na szybszą zmianę przełożenia i zmniejszenie wrażliwości na zabrudzenia. Przerzutka SLX, podobnie jak inne modele Shadow, nie uderza o ramę. To efekt wyeliminowania napinanej sprężynką osi obrotu P. Wkładanie koła jest trudniejsze, a regulacja śrubki B kluczową, kto wie czy nie ważniejszą niż indeksacja. Polecamy tekst porad Śrubka B z bb#5/2008. Tylny SLX SGS z długim, ale aluminiowym wózkiem, waży 259 g. Wreszcie Shimano zaczyna w tej dziedzinie nawiązywać Masa: Model: XT 224 g RD-M772 X-9 237 g SAINT 248 g RD-M810 GS SLX 259 g RD-M662 SGS XT 264 g RD-M761 SGS XT 268 g RD-M761 GS X-7 269 g LX 305 g RD-M531 SGS DEORE 318 g RD-M530 SGS Wiecej na www.rowerowawaga.pl Manetki SL-M660 - dwustronnego działania - demontowalne wskaźniki OGD Masa: 290 g Cena: 134 zł (komplet) Dźwignia hamulca tarczowego BL-M665 - system Servo Wave w stosunku do BR M585 poprawia o 20% szybkość pracy i siłę zacisku - regulacja odległości klamki pokrętłem - klamka z aluminium Cena: 160 zł (komplet) Masa: 262 g Zacisk hamulca tarczowego BR-M665 - dwuczęściowy, skręcany - mocowanie IS i PM - okładzina żywiczna Cena: 101 zł (na jedno koło) Masa: 158 g (z okładzinami żywicznymi i adapterem) 72 bikeboard #9 wrzesień 2008
Na tym zdjęciu przedstawiamy dwa istotne szczegóły, różnicujące SLX od części z wyższych grup Shimano. Na pierwszym planie dzielony i skręcany z dwóch połówek zacisk hamulca. Korpusy XT i XTR wykonane sa jako jeden element w SLX, połówki skręca się Torxem, a zamiast śrubki podtrzymującej klocki hamulca, jest prymitywnie skuteczna zawleczka. Pomysł mocowania zacisku w systemie Post Mount znacznie skraca czas regulacji ustawienia. Kaseta w najnowszej grupie Shimano składa się z nitowanych do aluminiowego pająka trybów. Nareszcie! bikeboard #9 wrzesień 2008 73
Stal jest dobra! Zwłaszcza na zęby, bo zwiększa ich trwałość. Im mniej ząbków podtrzymuje łańcuch, tym szybciej się ścierają. Dlatego duża koronka może być aluminiowa. Mała musi być stalowa, a w nowych suportach Shimano nawet środkowa jest kompozytem stali i plastiku walkę z konkurencją i niweluje przepaść pomiędzy sprzętem popularnym, a tym z najwyższej półki. Różnica 5 g względem mechanizmu XT RD-M761 jest budująca! Nawet najnowszy Shadow XT, czyli RD-M772, jest lżejszy zaledwie o 35 g. W ofercie grupy SLX są trzy przerzutki przednie. W zależności od wyboru korby, Shimano oferuje przerzutkę TOP - SWING z mocowaniem do osi suportu - korba z dwoma blatami oraz dwie przerzutki TOP oraz DOWN - SWING mocowane obejmą. Po raz kolejny dosięgło nas przekleństwo standardów ram i okazało się, że otrzymanej do testu przerzutki nie da się założyć do żadnej z redakcyjnych ram. Należy zwrócić szczególną uwagę na kompozytowe ramy HT, które najczęściej uniemożliwiają instalację przerzutek Top Swing. Ramy w fullach to jeszcze inna historia. Przednie przerzutki do rowerów górskich (ale nie we wszystkich grupach, np. XTR ma tylko 66-69 ) produkowane są w dwóch wersjach. Ich dobór zależy od kąta zawartego pomiędzy rurą podsiodłową a dolnymi rurkami tylnego widelca. Przez Shimano wersje oznaczane są następująco: FD-M...-6 - przerzutka do kąta 66-69 oraz FD-M...-3 - przerzutka do kąta 63-66. Ponieważ w fullach o dużym skoku kąt ten zmienia się wraz z pracą zawieszenia, dla grupy Tarcza hamulcowa SM-RT64 - mocowanie typu center lock Cena: 47 zł (160 mm), 55 zł (180 mm), 62 zł (203 mm) Masa: 149 g (160 mm),174 g (180 mm) 74 bi k eb oar d #9 wrzes ień 2008 Mechanizm korbowy FC-M660 - Hollowtech II - oś stal cr-mo 22 mm - długość ramienia: 170 mm, 175 mm - środkowa koronka z kompozytu stal/tworzywo - 44-32-22T, 48-36-26T FC-M665 - wersja dwutarczowa z bashguardem 36-22T Cena: 319 zł Masa: 800 g (FC-M660); 919 g (FC-M665) dla 175 mm
SLX SL-M660-68 o całość XT SL-M770-56 o całość 20 o 11 o 5 o 15 o 15 o 19 o 19 o 15 o 6 o SLX stworzono przerzutki dla kąta 65-71. Są to modele FD-M665 i FD-M667, przeznaczone tylko do korby dwutarczowej. Wszystko po to, aby łańcuch dochodzący na którąś z tarcz korby nie ocierał o górną i dolną płytkę wodzika, a praca przerzutki była w każdym stopniu ugięcia jak najlepsza. No cóż, nam zwykłym śmiertelnikom nie pozostaje nic innego, jak tylko kompensować niedogodności wysokością ustawienia przerzutki. To też działa, ale nie tak elegancko. Manetki - Rapidfire plus W przypadku manetek SLX Shimano wprowadziło najmniej zmian. Nowe manetki ważą wraz z linkami 296 g. Technologia 2-Way Release pozwala na zrzucanie biegów w dwóch kierunkach (kciukiem, lub palcem wskazującym). Manetki podczas zmiany biegów wydają głośny dźwięk, a sama zmiana biegów jest twarda. Nowe manetki Rapidfire pozwalają jednym ruchem wrzucać biegi o trzy, a zrzucać o jeden (w przypadku manetki przerzutki tylnej). Na manetki Rapidfire przesiadłem się z gripshiftów i momentami brakowało mi możliwości wrzucania biegów o więcej niż trzy. Przy zrzucaniu biegów nie odczułem tego problemu i mogłem klikając kciukiem zrzucać biegi szybko i precyzyjnie. Manetka przerzutki tylnej pozwala na wrzucanie jednym ruchem trzech biegów. Niestety nie udało mi się ustawić jej pod kątem umożliwiającym wygodną redukcję jednym ruchem kciuka o trzy biegi. Po pokonaniu dwóch kliknięć brakowało kciuka aby osiągnąć trzecie kliknięcie. Szukając informacji o nowej grupie, spotkaliśmy się z przedziwnymi sądami i dlatego pokutują niemądre stwierdzenia typu: wnętrzności (w manetce - przyp. red.) SLX są identyczne jak w XT. Albo: Cyngle [...] działają identycznie (jak XT - przyp. red.). Otóż nie! Manetki XT SL-M770 i SLX są całkiem Szybkość zrzucania na mniejsze tryby w manetce SLX zależy od palców kierującego, bo SLX nie ma systemu Instant Release, który zwalnia zapadki manetki automatycznie po poruszeniu małą dźwignią. Porównując manetki SL-M660 (z lewej) do XT SL-M770 widać po pierwsze różnice w ilości możliwych kliknięć redukcji, po drugie - znaczną różnicę w jałowym skoku dźwigni, czyli ruchu w czasie którego manetka nie ciągnie linki (20 o w SLX i 5 o w XT) a także różnicę pomiędzy ruchem jaki trzeba wykonać aby zredukować o jeden bieg (31 o w SLX do 20 o w XT). Widać też dużą różnicę w pełnym zakresie skoku dźwigni, w SLX jest to aż 68 o a w XT tylko 56 o (praktycznie tyle samo co w XTR) a w tym zakresie można zredukować o cztery przełożenia, w SLX tylko o trzy. Supremacja XT jest w tej dziedzinie nie do przecenienia Porównanie skoku dźwigni redukującej prawej manetki ** Skok jałowy [ o ] Skok całkowity (ze skokiem jałowym) [ o ] SL-M660 20 31 SL-M770 5 20 inne i choć metoda działania jest podobna, to różnice są poważniejsze niż kolor czy jakość wykończenia. Po pierwsze - w odróżnieniu od SL-M770 nie mają systemu Instant Release. Po drugie - ilość kliknięć i kąt operacji manetki tylnej jest inny (patrz: zdjęcia powyżej). Manetki mają wskaźniki OGD, które można odkręcić. Podczas testów w błocie manetki bardzo dobrze się sprawdziły. Błoto nie ma najmniejszego wpływu na ich działanie. Dźwignia jest potężna i z łatwością pokonuje opór w pancerzach. Konstrukcja Rapidfire pozwala na zmianę biegów podczas hamowania. Każdy rowerzysta, który na swojej drodze po pokonaniu ostrego zjazdu napotka stromy podjazd, przekona się, jak przydatna to cecha. Podsumowanie Grupa SLX jest niebezpiecznie porównywalna do najwyższych grup Shimano. Precyzyjna, efektywna, lekka i zdecydowanie ładniejsza niż XT. Owszem, test wykazał, że XT jest bardziej wyrafinowane, ale praktycznie tylko prestiż może uchronić XT przed kanibalizmem ze strony SLX. Tekst: Przemek Blacha, na www.bikeboard.pl znajdziecie testy i opisy pokrewnych grup i komponentów Shimano i SRAM oraz tabele porównawcze manetek. * - dane producenta ** - opis pomiarów patrz www.bikeboard.pl Piasta przednia HB-M665 - centerlock - ośka 10 mm - 32 lub 36 otworów - łożyska kulkowe - pierścienie uszczelniające typu o-ring - HB-M667 20 mm Cena: 53 zł Masa: 248 g* Piasta tylna FH-M665 - centerlock - ośka 10 mm - 32 lub 36 otworów - łożyska kulkowe - 8/9-rzędowa - zazępienie co 11,25 Cena: 83 zł Masa: 448 g* Kaseta CS-HG80-9 rz. - aluminiowy pająk - 11 28-11 - 32-11 - 34 kompatybilny łańcuch: super wąski HG Cena: 112 zł Masa: 284 g (11 32); 230g (11-28) bikeboard #9 wrzesień 2008 75