Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj zadania 1. i 2. Prawem naturalnym jest to, co natura przykazuje wszystkim ludziom. W żadnym razie prawo ludzkie nie może się opierad na czymś innym niż na prawie natury * + mówię wam, że powinniśmy wszystkich ludzi uważad za swych braci. [...] Turek jest moim bratem? Chioczyk jest moim bratem? Żyd? Syjamczyk? Tak, z całą pewnością. Czyż nie jesteśmy wszyscy dziedmi tego samego ojca, stworzeniami tego samego Boga? Źródło: Wiek XVI XVIII w źródłach, oprac. M. Sobaoska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 360. Zadanie 1. (0 1) Przytoczony tekst jest pochwałą A. merkantylizmu. B. liberalizmu gospodarczego. C. absolutyzmu. D. tolerancji. Zadanie 2. (0 1) Poglądy prezentowane w tekście zyskały popularnośd A. w Prusach w XVII w. B. we Francji w XVIII w. C. w Anglii w XVI w. D. w Polsce w XVIII w. Zadanie 3. (0 1) Nazwij proces, na który składają się wymienione w ramce elementy i zjawiska. rozwój gospodarki wolnorynkowej, powstanie nowych klas i warstw społecznych (np. burżuazji), początki produkcji fabrycznej, rozwój miast (urbanizacja) Zadanie 4. (0 1) Wpisz w kratki numery od 1 do 4, tak aby podane etapy z historii paostwa francuskiego ułożyły się w kolejności chronologicznej. dyrektoriat konsulat rządy jakobinów cesarstwo 2
Zadanie 5. (0 3) Rozstrzygnij na podstawie ilustracji, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. Wpisz w kolejne rubryki tabeli określenia: prawda lub fałsz. Fotografia przedstawia urządzenie, które skonstruował James Watt. Maszyna ta znalazła zastosowanie w kopalniach. Ukazane urządzenie powstało w XVI w. Zadanie 6. (0 1) Podkreśl nazwisko osoby, która nie miała bezpośredniego związku z walkami o niepodległośd USA. Thomas Jefferson, Tadeusz Kościuszko, Beniamin Franklin, Kazimierz Pułaski, Józef Wybicki, Jerzy Waszyngton Zadanie 7. (0 3) Wstaw literę P w kratki obok zdao prawdziwych, a literę F przy wypowiedzeniach fałszywych. Piotr I przeniósł stolicę do położonego na północy Rosji Petersburga. Fryderyk Wilhelm, zwany królem filozofem, jest uznawany za jednego z oświeconych władców absolutnych. Reformy w Austrii przeprowadzili cesarzowa Maria Teresa i jej syn Józef II. Zadanie 8. (0 2) Wpisz w odpowiednie rubryki tabeli litery odpowiadające reformom sejmów z lat 1773 i 1788 1792. Sejm rozbiorowy Sejm Wielki A. zwiększenie liczby wojska do 100 tysięcy B. utworzenie Rady Nieustającej C. powołanie Komisji Edukacji Narodowej D. założenie komisji wojskowej i skarbowej E. uchwalenie prawa o miastach 3
Zadanie 9. (0 4) Na podstawie fragmentu Deklaracji praw człowieka i obywatela z 26 sierpnia 1789 r. uzupełnij podane zdania. Odpowiedzi uzasadnij. Art. 1. Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi z punktu widzenia prawa. Art. 7. Żaden człowiek nie może byd oskarżony, aresztowany i więziony, jak tylko w wypadkach określonych przez ustawę i z zachowaniem form przez nią przepisanych. Art. 9. Każdy człowiek jest uważany za niewinnego, dopóki nie został uznany za winnego. Art. 17. Własnośd jest prawem świętym i nietykalnym. Nikt nie może byd go pozbawionym, z wyjątkiem wypadku, gdy tego wymaga w sposób oczywisty koniecznośd publiczna uznana przez prawo, wszelako pod warunkiem słusznego i z góry wypłacanego odszkodowania. Źródło: Wiek XVI XVIII w źródłach, oprac. M. Sobaoska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 488 489. Zerwanie z epoką feudalną regulował artykuł. Uzasadnienie:...... Narodziny nowej epoki, kapitalizmu, zapowiada artykuł. Uzasadnienie:...... Na podstawie tekstu źródłowego z czasów powstania kościuszkowskiego wykonaj zadania 10 i 11. * + Ogłosi ludowi, iż podług prawa zostaje pod opieką Rządu Krajowego. * + Że osoba wszelkiego włościanina jest wolna i że mu wolno przenosid się, gdzie chce, byleby oświadczył Komisji Porządkowej swego województwa, gdzie się przenosi i byleby długi winne oraz podatki krajowe opłacił. * + Że lud ma ulżenie w robociźnie tak, iż ten, który robił dni 5 lub 6 w tygodniu, ma mied dwa dni opuszczone w tygodniu. * + Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 22, Warszawa 1959, s. 18. Zadanie 10. (0 1) Podaj nazwę dokumentu, z którego pochodzi cytowany fragment.... Zadanie 11. (0 2) Wymieo decyzje, jakie na mocy przytoczonego pisma podjęto w sprawie chłopów. 1... 2... 4
Na podstawie mapy wykonaj zadania od 12. do 14. Zadanie 12. (0 3) Wypisz z mapy litery przyporządkowane ziemiom utraconym przez Rzeczpospolitą w III rozbiorze na rzecz: a) Austrii, b) Rosji, c) Prus. Zadanie 13. (0 1) Po I rozbiorze w granicach Rzeczypospolitej pozostał A. Gdaosk. B. Lwów. C. Elbląg. D. Wrocław. Zadanie 14. (0 1) Podkreśl na mapie: a) jedną kreską miejsce jednej bitwy z okresu wojny polsko-rosyjskiej z 1792 r., b) dwiema kreskami miejsce jednej bitwy z czasów powstania kościuszkowskiego. Zadanie 15. (0 1) Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania listopadowego była A. przewaga wojsk rosyjskich. B. groźba wykrycia spisku w Szkole Podchorążych. C. chęd odzyskania niepodległości przez Polskę. D. polityka cara łamanie postanowieo konstytucji. 5
Zadanie 16. (0 1) Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wybierz właściwe dokooczenie zdania. * + Towarzystwo, aktem założenia z dnia 17 marca 1832 r., wykazawszy koniecznośd reformy społecznej, postanowiło w duchu zasad demokratycznych nad odzyskaniem niepodległości i usamodzielnieniem ludu. * + Wszystko dla ludu, przez lud: to najogólniejsza zasada demokracji, cel i formę zarazem obejmująca. * + Polska więc niepodległa i Polska demokratyczna oto cel stowarzyszenia naszego * + Wszyscy bez różnicy wyznao i rodu odbiorą w niej umysłowe, polityczne i socjalne usamowolnienie *uniezależnienie+ * + Ona sama zdolną jest własnymi siłami powstad, najezdników *najeźdźców+ zniszczyd, jarzmo wewnętrzne złamad i na trwałych zasadach demokracji istnienie swoje ugruntowad. Źródło: Wielka Emigracja. Teksty źródłowe do nauki historii, z. 31, Warszawa 1962, s. 32 34. Głównym celem programu przytoczonego we fragmencie jest A. zorganizowanie powstania pod przewodnictwem szlachty. B. pokonanie zaborców i powrót do granic oraz ustroju sprzed rozbiorów. C. odzyskanie niepodległości i stworzenie demokratycznego paostwa. D. dokonanie zmian społecznych. Zadanie 17. (0 2) Przeczytaj fragmenty Mazurka Dąbrowskiego, a następnie określ, do których wydarzeo nawiązują. Co nam obca przemoc wzięła * + Marsz, marsz, Dąbrowski Z ziemi włoskiej do Polski * +. Źródło: J. Wałek, Dzieje Polski w malarstwie i poezji, Warszawa 1987, s. 172. Zadanie 18. (0 2) Rozpoznaj opisane poniżej wydarzenie z tzw. nocy listopadowej. Odszukaj w tekście element, który na to wskazuje. I w tym samym czasie, kiedy dywizjon Lubowidzkiego kłuł swym bagnetem zgraję najemniczą, to Zajączkowski zatrudniał się, z toporem w ręku, wyłamaniem drzwi * +, by co żywiej rozdawad broo prawym synom wolności. I śmiało mogę powiedzied, że już * + przeszło 6000 obywateli, oczekujących na broo i jeden drugiemu prawie ją wydzierali, aby czem prędzej się uszykowad w szeregi obrooców ojczyzny. Źródło: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobaoska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2002, s. 177 178. Wydarzenie:. Argument:. 6
Zadanie 19. (0 1) Przyjrzyj się mapie i zaznacz właściwe dokooczenie zdania. Prezentowana mapa przedstawia Europę A. w 1772 r. B. w 1790 r. C. w czasach Napoleona. D. po kongresie wiedeoskim. KARTA ODPOWIEDZI Nr zad. Odpowiedzi 1. A B C D 2. A B C D 13. A B C D 15. A B C D 16. A B C D 19. A B C D 7