BP/079/28/ P/12 2012.07.18 Pan Krzysztof Babisz Lubelski Kurator Oœwiaty Szanowna Panie Kuratorze, Zarz¹d Gùówny Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego zwraca siê do Pana Kuratora o przeprowadzenie kompleksowej kontroli dziaùalnoœci Gminy Leœniowice pod k¹tem przestrzegania ustawy z dnia 7 wrzeœnia 1991 r. o systemie oœwiaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póên. zm.) w zakresie nakùadaj¹cym obowi¹zek prowadzenia szkóù podstawowych i gimnazjów, a zwùaszcza: 1) ustalenia, czy Wójt Gminy Leœniowice wydaù Leœniowskiemu Stowarzyszeniu Oœwiatowo Samorz¹dowemu w formie decyzji administracyjnych, o których mowa art. 58 ust. 3 ustawy o systemie oœwiaty, zezwolenia na prowadzenie: Publicznego Gimnazjum w Sielcu, Szkoùy Podstawowej w Teresinie, Szkoùy Podstawowej Rakoùupach, Szkoùy Podstawowej w Leœniowicach, Szkoùy Podstawowej w Sielcu, 2) ustalenia, czy Publiczne Gimnazjum w Sielcu, Szkoùa Podstawowa w Leœniowicach oraz Szkoùa Podstawowa w Sielcu, bêd¹ po dniu 31 sierpnia br. nadal prowadzone przez Gminê Leœniowice, czy te zostaùy przekazane Stowarzyszeniu Oœwiatowo Samorz¹dowemu, a je eli tak, to czy przedmiotowe przekazanie odbyùo siê zgodnie z procedurami okreœlonymi przepisami prawa oœwiatowego.
Jednoczeœnie w przypadku ustalenia, i decyzje, o których mowa w pkt 1 zostaùy wydane, ZG ZNP wnosi o stwierdzenie ich niewa noœci, gdy zdaniem ZG ZNP zostaùy one podjête z ra ¹cym naruszeniem prawa. W sytuacji takiej zgodnie z art. 157 1 i 2 w zwi¹zku z art. 156 1 pkt 2 Kodeksu postêpowania administracyjnego organ wy szego stopnia zobligowany jest wszcz¹ã z urzêdu postêpowanie w sprawie stwierdzenia niewa noœci decyzji. Organem takim w stosunku do Wójta Gminy Leœniowice jest w niniejszej sprawie Lubelski Kurator Oœwiaty. Przes¹dza o tym art. 31. ust. 1 pkt 5 lit a ustawy o systemie oœwiaty, w myœl którego kurator oœwiaty, w imieniu wojewody, wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oœwiaty okreœlone w przedmiotowej ustawie i przepisach odrêbnych na obszarze województwa, a w szczególnoœci wykonuje zadania organu wy szego stopnia w rozumieniu przepisów k.p.a. w stosunku do organów jednostek samorz¹du terytorialnego - w sprawach szkóù publicznych, zakùadanych i prowadzonych przez osoby prawne i fizyczne, oraz szkóù i placówek niepublicznych. Natomiast w przypadku stwierdzenia, i przekazanie o którym mowa w pkt 2 zostaùo dokonane z naruszeniem procedur, ZG ZNP wnosi o podjêcie przez Pana Kuratora dziaùañ, których skutkiem bêdzie dalsze prowadzenie tych szkóù przez Gminê Leœniowice. UZASADNIENIE Pismem z dnia 25 czerwca br. Wójt Gminy Leœniowice poinformowaù ZG ZNP, i wydaù Leœniowskiemu Stowarzyszeniu Oœwiatowo Samorz¹dowemu pozwolenie na prowadzenie szkóù podkreœlaj¹c, i decyzjê tak¹ podj¹ù maj¹c na uwadze skutki finansowe utrzymywania przez gminê szerokiej sieci placówek oœwiatowcyh. Z informacji przekazanej przez Wójta wynika, e Leœniowskie Stowarzyszenie Oœwiatowo Samorz¹dowe otrzymaùo pozwolenia na prowadzenie szkóù w takiej formie i o takim zasiêgu, w jakich do tej pory czyniùa to Gmina Leœniowice. Jednoczeœnie, z informacji zamieszczonych na stronie internetowej Leœniowskiego Stowarzyszenia Oœwiatowo Samorz¹dowego wynika, i pozwolenia na prowadzenie ww. szkóù stowarzyszenie otrzymaùo od Wójta w dniu 24 kwietnia br. co zbiega siê w czasie z wydanym dyrektorom przez Wójta Gminy Leœniowice zakazem utworzenie klasy I i klasy 0 w Szkole Podstawowej w Sielcu, jak równie klasy Ia i Ib w Gimnazjum w Sielcu, co Wójt uzasadnia przekazaniem tych klas Leœniowskiemu Stowarzyszeniu Oœwiatowo Samorz¹dowemu. Zarz¹d Gùówny ZNP zakùada, i pozwolenia, o których pisze Wójt Gminy Leœniowice s¹ w rzeczywistoœci zezwoleniami wydanym w formie decyzji administracyjnych, o których
mowa art. 58 ust. 3 ustawy o systemie oœwiaty. Na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 wrzeœnia 2001 r. o dostêpie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z póên. zm.) Zwi¹zek Nauczycielstwa Polskiego wyst¹più do Wójta Gminy Leœniowice o przekazanie treœci tych decyzji, jednak e do dnia dzisiejszego ich nie otrzymaù. Je eli Wójt Gminy Leœniowice wydaù takowe decyzje, to uzasadnienie ich wydania sprowadzaj¹ce siê do chêci redukcji wydatków ponoszonych przez gminê przes¹dza o tym, i zostaùy ono wydane z naruszeniem 4 ust. 1 pkt 5 rozporz¹dzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 4 marca 2004 r. w sprawie szczegóùowych zasad i warunków udzielania i cofania zezwolenia na zaùo enie szkoùy lub placówki publicznej przez osobê prawn¹ lub osobê fizyczn¹ (Dz. U. 46, poz. 438 z póên. zm.). W myœl tego przepisu zezwolenie na zaùo enie szkoùy publicznej mo e byã bowiem udzielone, tylko i wyù¹cznie w przypadku, gdy utworzenie szkoùy w miejscowoœci wskazanej przez zaùo yciela stanowi korzystne uzupeùnienie sieci szkóù w tej miejscowoœci, gminie, powiecie, województwie lub regionie. Jak podnosi Mateusz Pilich w komentarzu do przedmiotowego przepisu (zawartego w M. Pilich, Ustawa o systemie oœwiaty. Komentarz, Lex 2011) - ocena dokonywana przez organ wùaœciwy do udzielenia zezwolenia powinna w tym zakresie odnosiã siê do uchwaùy podjêtej przez organ stanowi¹cy odpowiedniej j.s.t. w sprawie ustalenia planu sieci szkóù (art. 17 ust. 4 i 5 u.s.o.). "Korzystne uzupeùnienie sieci szkóù" oznacza w tym kontekœcie np. powstanie szkoùy podstawowej w miejscowoœci, w której jej - mimo istniej¹cego zapotrzebowania spoùecznego - nie ma, droga zaœ do najbli szej szkoùy jest dùu sza ni przewidywana w art. 17 ust. 2 u.s.o. droga dziecka do szkoùy. Tymczasem w Gminie Leœniowice na skutek wydanych zezwoleñ sieã szkolna nie zostaùa uzupeùniona, a dokonuje siê jedynie zamiany szkóù samorz¹dowych na szkoùy prywatne. Ponadto, jak wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich w piœmie z dnia 27 czerwca br. skierowanym do Ministra Edukacji Narodowej: Zgodnie z art. 58 ust. 3 ustawy o systemie oœwiaty mo liwe jest zakùadanie szkóù publicznych przez osoby fizyczne i prawne, rozwi¹zanie takie powinno byã jednak traktowane jako wyj¹tek uzasadniony szczególnymi warunkami lub okolicznoœciami, w adnym przypadku nie mo e stanowiã zasady polityki oœwiatowej gminy. Odnosz¹c siê do mo liwoœci likwidacji przez gminê wszystkich prowadzonych szkóù i przekazanie ich stowarzyszeniu nale y przywoùaã wyrok Naczelnego S¹du Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 lutego 2006 r. (I OSK 1372/05), w którym S¹d ten staje na stanowisku, i dziaùanie takie jest niezgodne z prawem. W tezie tego wyroku czytamy: Obowi¹zkowy charakter zadañ wùasnych gminy w postaci prowadzenia szkóù podstawowych i przedszkoli powoduje, e gmina nie mo e z wykonywania tych zadañ
zrezygnowaã, czy te przekazaã ich do wykonania innemu podmiotowi, nawet fundacji, na której powstanie i dziaùalnoœã bêdzie wywieraùa znacz¹cy wpùyw. W uzasadnieniu NSA podnosi natomiast miêdzy innymi, i aden przepis ustawy o samorz¹dzie gminnym, ani ustawy o systemie oœwiaty bezpoœrednio nie zabrania organowi prowadz¹cemu szkoùy zlikwidowania wszystkich szkóù i placówek prowadzonych przez ten organ. Jak mo na s¹dziã ustawodawcy nie przyszùo nawet na myœl, e kiedykolwiek jakiœ organ prowadz¹cy szkoùy, a zwùaszcza jednostka samorz¹du terytorialnego stopnia podstawowego - gmina, do której zadañ wùasnych nale y ich prowadzenie bêdzie chciaùa zlikwidowaã za jednym zamachem wszystkie prowadzone przez siebie szkoùy i placówki. Nie oznacza to jednak wcale, e zamiar takiej likwidacji, czy wrêcz sama ich likwidacja, s¹ zgodne z prawem. Art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorz¹dzie gminnym stanowi, e zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty nale y do zadañ wùasnych gminy, a zadania te obejmuj¹ m.in. sprawy edukacji publicznej. Zgodnie zaœ z ust. 2 tego samego artykuùu "Ustawy okreœlaj¹, które zadania wùasne gminy maj¹ charakter obowi¹zkowy". Tak¹ ustaw¹ jest ustawa o systemie oœwiaty, która w art. 104 ust. 1 i art. 105 zalicza do obowi¹zkowych zadañ wùasnych gmin prowadzenie szkóù podstawowych i przedszkoli. Obowi¹zkowy charakter tych zadañ powoduje, e gmina nie mo e z wykonywania tych zadañ zrezygnowaã, czy te przekazaã ich do wykonania innemu podmiotowi, nawet fundacji, na której powstanie i dziaùalnoœã bêdzie wywieraùa znacz¹cy wpùyw. Art. 5 ust. 5 ustawy o systemie oœwiaty stanowi, e zakùadanie i prowadzenie m.in. przedszkoli, szkóù podstawowych i gimnazjów nale y do zadañ wùasnych gmin. Caùkowicie wiêc chybiony jest zarzut skargi kasacyjnej, sprowadzaj¹cy siê do tego, e gmina mo e posùu yã siê w tym celu fundacj¹. To gmina, a nie fundacja zakùada wskazane placówki i je prowadzi. W omawiany aspekcie nie ma ró nicy miêdzy fundacj¹ a stowarzyszeniem. Ponadto, z informacji napùywaj¹cych do Zarz¹du Gùównego ZNP wynika, i Leœniowskie Stowarzyszenie Oœwiatowo Samorz¹dowe nie dysponuje warunkami lokalowymi oraz wyposa eniem szkolnym (pomoce dydaktyczne i sprzêt zapewniaj¹cy realizacjê statutowych zadañ szkoùy publicznej, w tym bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki). Co z kolei w œwietle 4 ust. 1 pkt 3 ww. rozporz¹dzenia jest obligatoryjn¹ przesùanka do wydania negatywnej decyzji w sprawie zezwolenia na prowadzenie szkóù. Ponadto nale y zwróciã uwagê, i na mocy uchwaù Rady Gminy Leœniowice z dnia 15 marca 2012 r. nr XII/64/2012, XII/65/2012, XII/66/2012 z dniem 31 sierpnia 2012 r. zlikwidowano Szkoùê Podstawow¹ w Teresinie, Szkoù¹ Podstawow¹ w Rakoùupach oraz Szkoùê Podstawow¹ w Sielcu. Z uchwaù tych wynika, i uczniom tych szkóù zapewnia siê
kontynuowanie nauki w Szkole Podstawowej w Leœniowicach. Tymczasem szkoùa ta, jak wynika z informacji dochodz¹cych do ZG ZNP, zostaùa drog¹ faktów dokonanych przekazana Leœniowskiemu Stowarzyszeniu Oœwiatowo Samorz¹dowemu. W tym miejscu rodzi siê w¹tpliwoœã, czy zwrot pozwolenie na prowadzenie szkóù u yte przez Wójta Gminy Leœniowice w stosunku do Leœniowskiego Stowarzyszenia Oœwiatowo Samorz¹dowego nie oznacza zgody na prowadzenie przez to stowarzyszenie szkóù samorz¹dowych. Tymczasem, aby do tego mogùo doœã konieczne jest zaistnienie przesùanek okreœlonych w art. 5 ust. 5g ustawy o systemie oœwiaty oraz przeprowadzenie procedury okreœlonej w art. 5 ust. 5g 5r, w tym podjêcie odpowiednich uchwaù przez radê gminy. Z informacji uzyskanych przez ZG ZNP wynika, i procedury okreœlone w art. 5 ust. 5g 5r nie zostaùy przeprowadzone i e Rada Gminy Leœniowice nie podjêùa adnych uchwaù w sprawie przekazania prowadzonych przez siebie szkóù. O tym, i dziaùaniom wùadz Gminy Leœniowice w odniesieniu do miejscowych szkóù przyœwieca jeden cel tj. oszczêdnoœci - wskazuje stanowisko Rady Gminy Leœniowice w sprawie reformy oœwiaty, którego treœã przesyùamy w zaù¹czeniu. Maj¹c na uwadze powy sze ZG ZNP wnosi o szybkie podjêcie stosownych dziaùañ i poinformowanie o ich wynikach. Z powa aniem /-/ Krzysztof Baszczyñski Wiceprezes ZG ZNP Zaù¹czniki: 1) pisma Wójta Gminy Leœniowice z dnia: 24 kwietnia br., 27 kwietnia br., 25 czerwca br., 2) pismo Rzecznik Praw Obywatelskich z dnia 27 czerwca br. 3) wydruk ze strony internetowej Leœniowskiego Stowarzyszenia Oœwiatowo Samorz¹dowego, 4) stanowisko Rady Gminy Leœniowice w sprawie reformy oœwiaty.