Tadeusz Durkowski, Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, ZOB Szczecin, Katedra Gospodarki Wodnej, ZUT Szczecin Tomasz Płowens Zachodniopomorski Zarząd melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ MELIORACYJNYCH NA TERENACH POLDEROWYCH (na Pomorzu Zachodnim) Szczecin 2009
WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE
WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE W województwie zachodniopomorskim ogólny obszar użytków rolnych wynosi 1 116 625 ha, co obejmuje około 48,8 % powierzchni województwa. Grunty orne zajmują obszar 873 853 ha (78,2%) a trwałe użytki zielone i pastwiska 236 716 ha (21,2%). Zmeliorowanych użytków rolnych jest blisko 425 515 ha (38,1%), w tym 270674 ha gruntów ornych (31%) i 154 841 ha (65,4%) trwałych użytków zielonych.
WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE Urządzenia melioracyjne są podstawowym elementem infrastruktury technicznej terenów polderowych i mają decydujące znaczenie dla utrzymania optymalnych warunków rolniczego wykorzystania gleb. Wały przeciwpowodziowe 549 km (obszar chroniony- 55 589 ha. Stacje pomp 134 szt obszar oddziaływania 83 055 ha
Zmiany w obsadzie zwierząt (woj. zach) (1989-2004) Bydło - zmniejszenie o 77,2 % Krowy zmniejszenie o 73,5 % Owce - zmniejszenie o 96,8%
WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE W warunkach Pomorza Zachodniego urządzenia melioracyjne wykonywano właściwie na potrzeby dużych państwowych jednostek gospodarczych (PGR) i spółdzielczych. PGR-y posiadały własne służby melioracyjne (szczególnie gospodarstwa łąkarskie), które zajmowały się eksploatacją obiektów polderowych w sposób kompleksowy (odwodnienia, nawodnienia, konserwacja).
Powódź, kwiecień 2008
Pogłowie bydła (2006-2008) na 100 ha uż. rolnych 2006 2007 2008 2007=100 % Bydło 11 11,7 11,5 98,3 W tym krowy 4,7 5,0 4,6 92
Systemy polderowe W zasięgu oddziaływania stacji pomp jest około 113166 ha w tym odwadnianych jest 74 371 ha w zasadzie tylko użytków zielonych. Blisko 48% zmeliorowanych użytków zielonych można użytkować tylko dzięki pracy stacji pomp a także w wyniku utrzymania w technicznej sprawności wałów przeciwpowodziowych chroniących tereny przed zalaniem oraz sieci kanałów i rowów szczegółowych.
Powódź, kwiecień 2008
Poldery wały, kanały
Poldery
Poldery stan urządzeń
Poldery- stan urządzeń
Stacja pomp 2000 r
Stacje pomp Wyposażone są one w 214 agregatów pompowych różnych typów: od Cyklopa Dunarea, Flygt do różnych pomp produkowanych w Polsce, tj. typu PR, PSP, PO, P i najnowszych pomp typu UM. Wiele użytkowanych pomp już dawno nie produkuje się, co w wielu wypadkach uniemożliwia ich normalną eksploatację (brak części zamiennych).
Stacja pomp - 1925
Stacje pomp Z 118 eksploatowanych stacji pomp tylko kilka powstało w ostatnim dziesięcioleciu a blisko 50 zostało wybudowanych w latach 1905-1920. Części konstrukcyjne; hale pomp, pomieszczenia socjalne obsługi, komory pompowe, rurociągi, konstrukcje wlotów i wylotów liczą sobie 100 lat.
Stacje pomp W stacjach pomp przeprowadza się zgodnie z ustalonym harmonogramem generalne remonty agregatów pompowych (wymiana wirników, tulei, wałów, łożysk, przewijanie silników) a także modernizacje budynków. Docelowo w przepompowniach melioracyjnych powinny być montowane agregaty pompowe zatapialne o dużej sprawności, trwałości i niezawodności. Sterowanie pompami powinno odbywać się z wykorzystaniem urządzeń falownikowych oraz sond hydrostatycznych zapewniających dokładną regulację poziomu wody na wlocie polderze.
2 500 000 2 000 000 1 500 000 WYDATKI NA UTRZYMANIE STACJI POMP 2006 2007 2008 2009 1 000 000 500 000 0 energia obsługa remonty
Potrzeby oraz wydatki na utrzymanie wód i urządzeń melioracji podstawowych w 2007 roku Tys. zł 45000 40000 35000 30000 25000 Potrzeby Wydatki 20000 15000 10000 5000 0 Stacje pomp Wały p.pow. Rzeki i kanały Ogółem
Potrzeby oraz wydatki na utrzymanie wód i urządzeń melioracji podstawowych w 2008 roku Tys. zł 45000 40000 Potrzeby Wydatki 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 Stacje pomp Wały p.pow. Rzeki i kanały Ogółem 0
Ze struktury wydatków ponoszonych na eksploatację stacji pomp melioracyjnych w ZZMiUW wynika, że 38,5% to koszty obsługi a 36,4% to koszty energii elektrycznej i 24,6% to koszty remontów. W bieżącej eksploatacji przepompowni ważne jest dostosowanie czasu pracy do poziomu stacji do aktualnego poziomu użytkowania a także w wielu wypadkach do wymagań środowiskowych (obszary chronione, Natura 2000 i inne).
Konflikty interesów Trzcina a użytki zielone
Melioracje a obszary Natura 2000 Art. 36. 1. Na obszarach Natura 2000, z zastrzeżeniem ust. 2, nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie zagrażają one zachowaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin lub zwierząt ani nie wpływają w sposób istotny negatywnie na gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000
Budowle piętrzące
Urządzenia melioracji wodnych wymagające odbudowy i remontu Powierzchnia użytków zielonych 41 912 ha Kanały km 246 Wały przeciwpowodziowe km 102 Stacje pomp szt 20
Zestawienie urządzeń które zostaną wykonane po realizacji zadań z WPI ZZMiUW 2008-20015 Kategoria Jednostka Wskaźnik Wały km 128 Remont koryt rzek i kanałów km 388 Pompownie szt 4
Dziękuję za uwagę