Temat: Persowie i ich Imperium
1. Początki państwa Plemiona perskie przybyły na terytorium dzisiejszego Iranu z Azji Środkowej około roku 1000 p.n.e.; Persowie byli wtedy nomadami, a ich atutem militarnym była umiejętność używania kawalerii. Osiedlili się w południowo-zachodniej części Wyżyny Irańskiej. Znajomość rzemiosła oraz upraw rolnych przejęli od ludów Mezopotamii, z którymi sąsiadowali od zachodu.
Zjednoczenie plemienia Persów z Medami (z powodu ataku Asyryjczyków i Scytów) Z czasem Medowie podporządkowali sobie Persów
2. Podboje Cyrusa Wielkiego W połowie VI wieku p.n.e. plemiona perskie zostały zjednoczone przez Cyrusa Wielkiego (559-529 p.n.e.), założyciela dynastii Achemenidów. Pokonał on w r. 550 spokrewnionych z Persami i dominujących nad nimi Medów. Medowie zaludniali obszar na wschód i północ od rzeki Tygrys, a ich głównym miastem była Ekbatana. Trzy lata później pokonał króla Lidii, Krezusa. To państwo leżące w zachodniej części Azji Mniejszej było potęgą handlową, a jego władca stał się symbolem bogacza. w wyniku kilku kampanii wojennych Cyrus zdobył Babilonię ( zwolnił Żydów z niewoli babilońskiej ), Syrię, Palestynę, Fenicję stworzył imperium sięgające od granic Indii po wybrzeże Morza Śródziemnego
Strona 52 praca z mapą
3. Kambyzes Syn Cyrusa, Kambyzes, kontynuował dzieło ojca. W 525 p.n.e. podbił Egipt, a następnie wyruszył do Nubii. Musiał jednak zawrócić, gdy w Persji pojawił się samozwańczy władca Podczas powrotu Kambyzes zmarł w tajemniczych okolicznościach, a w imperium zapanował chaos.
4. Dariusz I Wielki wyprawił się przeciwko Scytom znad Morza Kaspijskiego. W 518 p.n.e. podbił ziemie nad Indusem, a być może wdarł się nawet w głąb Indii. zainteresował się zachodnimi rubieżami imperium; w 513 p.n.e. wkroczył do Europy i zaatakował Trację, po czym przekroczył Dunaj i zaatakował Scytów żyjących na nadczarnomorskich stepach. Wyprawa zakończyła się jednak fiaskiem, gdyż Persowie nie potrafili zmusić nieuchwytnych scytyjskich jeźdźców do otwartej bitwy. Dariusz wrócił do Persji zostawiając w Europie część armii, by dokończyła podboju Tracji.
5. Administracja państwa perskiego 1. Liczne stolice: Suza, Persepolis, Ekbatan, Pasargada 2. Podział na satrapie (na czele stali satrapowie) 3. droga królewska z Suzy do Sardes (2575 kilometrów; najlepsi kurierzy potrafili ją pokonać w tydzień, wymieniając konie i posilając się w 111 gospodach zbudowanych wzdłuż tej drogi) 4. Złote monety darejki 5. 10 tysięcy Nieśmiertelnych 6. oczy i uszy królewskie 7. Budowa kanału łączącego Nil z Morzem Czerwonym 8. Państwo tolerancyjne wobec podbitych ludów
6. Religia perska zaratustryzm Religią stworzoną przez Persów był zaratustryzm, który w okresie przedchrześcijańskim stanowił jedną z trzech obok judaizmu i buddyzmu religii o charakterze uniwersalistycznym. Jej twórcą był Zoroaster (grecka wersja imienia, w wersji perskiej brzmi ono Zaratustra), żyjący w VIII lub VII wieku p.n.e. Uważany jest on za pierwszego teologa w dziejach.
Według zoroastrianizmu we wszechświecie ma miejsce nieustanny konflikt między dobrem a złem, światłem a ciemnością, prawdą a kłamstwem. Uosobieniem tych pozytywnych wartości jest bóg Ahuramazda, zaś tych negatywnych bóg Ariman. Ten dualizm religii perskiej jest jej najbardziej charakterystyczną cechą. Obaj bogowie toczą bój o dusze ludzkie. Człowiek, dysponując wolną wolą, wybiera między wartościami, służąc jednemu lub drugiemu bogowi. Ostateczne zwycięstwo będzie należeć do Ahuramazdy. W dniu sądu wszyscy zmarli zostaną wskrzeszeni i w zależności od swoich czynów za życia znajdą się w raju bądź w piekle.
Pewne elementy są zbieżne z elementami religii chrześcijańskiej i judaistycznej (Sąd Ostateczny, wędrówka duszy po śmierci do piekła lub nieba, wiara w diabła i nadejście mesjasza) Religia ta obecnie utraciła znaczenie i wyznają ją nieliczne, wymierające grupy (łącznie nie więcej niż 250 000 ludzi), żyjące w Indiach (ok. 150 000), Iranie (ok. 40 000) oraz w USA i Wielkiej Brytanii.