Wymagania UDT dotyczące instalacji ziębniczych z czynnikami alternatywnymi Sylweriusz Brzuska Wydział Energetyki i Potwierdzania Kwalifikacji 1
Czynniki alternatywne: naturalne czynniki chłodnicze: R717 (amoniak), R744 (dwutlenek węgla). HFO hydrofluoro-olefiny: R1234yf (Opteon yf lub Solstice yf) HFC hydrofluorowęglowodory: R32 to czynniki robocze pod ciśnieniem w rozumieniu przepisów o dozorze technicznym, a dodatkowo traktowane z wyjątkiem R744 (dwutlenek węgla) jako materiały niebezpieczne o właściwościach: R717 (amoniak): trujących, R1234yf, R32: palnych. 2
Urządzenia wchodzące w skład instalacji ziębniczej: a) zbiorniki stałe, w tym wymienniki ciepła b) rurociągi technologiczne c) osprzęt ciśnieniowy d) osprzęt zabezpieczający - urządzenia ciśnieniowe, w których znajdują się ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego 3
Podstawy prawne: Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2013, poz. 963, z późn. zmianami) Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) urządzeniach technicznych należy przez to rozumieć urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska wskutek: a) rozprężania cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego, b) wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu, c) rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich magazynowania lub transportu. Rodzaje urządzeń technicznych: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. 2012, nr 0, poz. 1468) 4
1) urządzenia ciśnieniowe, w których znajdują się ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego: d) zbiorniki stałe, dla których iloczyn nadciśnienia i pojemności jest większy niż 50 barów x dm3, a nadciśnienie jest wyższe niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania cieczy lub gazów albo prowadzenia w nich procesów technologicznych, z wyjątkiem grzejników i nagrzewnic powietrza, zbiorników w instalacjach ziębniczych o iloczynie nadciśnienia i pojemności nie większym niż 300 barów x dm3, zbiorników w instalacjach chłodniczych z rur o średnicy nie większej niż DN 25 z kolektorami i rozdzielaczami o pojemności każdego z nich nie większej niż 100 dm3 i przekroju nie większym niż 2 dm2 oraz zbiorników stanowiących obudowy urządzeń elektrycznych, przewodów energetycznych i telekomunikacyjnych. Zbiornik - powłoka zaprojektowana i zbudowana w celu pomieszczenia płynów pod ciśnieniem wraz z odpowiednim osprzętem, w tym osprzętem zabezpieczającym. Zbiornik może składać się z kilku komór. 5
1) urządzenia ciśnieniowe, w których znajdują się ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego: j) rurociągi przesyłowe i technologiczne,, do materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących, żrących i palnych pod nadciśnieniem wyższym niż 0,5 bara i średnicy nominalnej większej niż DN 25, wyprodukowane lub przebudowywane po dniu wejścia w życie rozporządzenia (po 1 lipca 2001 r.), przeznaczone do: gazów sprężonych, gazów skroplonych, gazów rozpuszczonych pod nadciśnieniem, par oraz tych cieczy, dla których nadciśnienie pary przy najwyższej dopuszczalnej temperaturze jest wyższe niż 0,5 bara, cieczy, których nadciśnienie pary przy najwyższej dopuszczalnej temperaturze jest niższe niż 0,5 bara i iloczyn nadciśnienia dopuszczalnego cieczy i średnicy nominalnej rurociągu DN jest większy niż 2000 barów, 6
Wytwarzanie: Ustawa o dozorze technicznym daje priorytet przepisom, szczególnym wdrażającym przepisy europejskie: a) dyrektywa 97/23/WE, dotycząca urządzeń ciśnieniowych (2014/68/UE), b) inne dyrektywy, np. maszynowa, niskonapięciowa, itp.. W polskim systemie prawnym: a) ustawa o ocenie zgodności, b) rozporządzenia wdrażające poszczególne dyrektywy. Urządzenia ciśnieniowe w instalacji ziębniczej, objęte są w fazie projektowania i wytwarzania wymaganiami dyrektywy 97/23/WE 7
Wytwarzanie Instalacja ziębnicza wg dyrektywy 97/23/WE to zespół urządzeń ciśnieniowych kilka urządzeń zmontowanych przez producenta, tworzących zintegrowaną i funkcjonalną całość, która powinna być: poddana kompleksowej ocenie zgodności: ocenie każdego egzemplarza urządzenia ciśnieniowego, ocenie połączeń, ocenie urządzeń ochronnych. oznakowana CE. dostarczona z instrukcją eksploatacji i deklaracją zgodności. Zespół urządzeń ciśnieniowych: zagadnienie wyjaśnia wytyczna 3/13 GR Ciśnienie przy KE, instalacja ziębnicza jako przykład w wytycznej 3/13. 8
Wytwarzanie: Urząd Dozoru Technicznego Wymagania techniczne określone w normach zharmonizowanych: PN-EN 378-2:2008+A2:2012 - Instalacje ziębnicze i pompy ciepła -- Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska -- Część 2: Projektowanie, wykonywanie, sprawdzanie, znakowanie i dokumentowanie PN-EN 12178:2003 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Przyrządy wskazujące poziom cieczy Wymagania, badanie i znakowanie PN-EN 12263:1998 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Przekaźniki zabezpieczające przed nadmiernym ciśnieniem - Wymagania i badania PN-EN 12284:2003 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła Zawory Wymagania, badanie i znakowanie PN-EN 13136:2013 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła -- Ciśnieniowe przyrządy bezpieczeństwa i przewody przyłączeniowe -- Metody obliczeń PN-EN 14276-1:2006+A1:2011 Urządzenia ciśnieniowe w instalacjach ziębniczych i pompach ciepła -- Część 1: Zbiorniki -- Wymagania ogólne PN-EN 14276-2:2007+A1:2011 Urządzenia ciśnieniowe w instalacjach ziębniczych i pompach ciepła -- Część 2: Przewody rurowe -- Wymagania ogólne 9
Eksploatacja: Podstawy prawne: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. Nr 135, poz. 1269), wydane na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy o dozorze technicznym. Rozporządzenie określa wymagania wobec UDT i eksploatującego: zakres dokumentacji technicznej, czynności przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację, rodzaje, zakres i terminy badań technicznych, szczegółowe wymagania techniczne, np. w zakresie eksploatacji zbiorników w instalacjach ziębniczych 10
Eksploatacja: Dokumentacja techniczna, którą powinien posiadać eksploatujący: opis techniczny, dokumenty producenta, wynikające z przepisów o oznakowaniu CE, rysunek urządzenia, wraz z wykazem materiałów, schemat instalacji z lokalizacją osprzętu i źródeł zasilania, plan ustawienia z rozmieszczeniem sąsiednich urządzeń lub budynków, opis doboru urządzeń zabezpieczających z ich dokumentacją, instrukcję eksploatacji. Przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację UDT: sprawdza kompletność i odpowiedniość dokumentacji, identyfikuje urządzenie, sprawdza jego stan i oznakowanie, sprawdza zgodność wyposażenia z przedłożoną dokumentacją, przeprowadza badania odbiorcze. 11
Rodzaje, zakres i terminy badań technicznych zbiorniki rewizje zewnętrzne co 4 lata, rurociągi doraźne kontrolne w odstępach nie dłuższych niż 4 lata. Szczegółowe wymagania techniczne, dotyczące eksploatacji zbiorników w instalacjach ziębniczych: ~ 44 rozporządzenia: 1. Eksploatujący powinien konserwować zawory bezpieczeństwa i przeprowadzać ich kontrolę działania w odstępach czasu nie dłuższych niż 6 miesięcy oraz dokonywać wpisów potwierdzających wykonanie tych czynności w przeznaczonej do tego celu książce, która może być częścią książki ruchu urządzenia ciśnieniowego. 2. Eksploatujący powinien posiadać co najmniej jeden rezerwowy zawór bezpieczeństwa dla każdego typu zaworów stosowanych w instalacji. 12
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 13