Strona / stron 1 z 5 POSTĘPOWANIE Z PRÓBKAMI wydania 03 1. Cel procedury. Celem procedury jest ustalenie trybu postępowania z próbkami. 2. Przedmiot i zakres stosowania procedury. 2.1. Przedmiotem procedury jest postępowanie z próbkami pobranymi w pionie Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku, Higieny Komunalnej i Higieny Pracy oraz planowanie i zlecanie badań przez pion Higieny Dzieci i Młodzieży, Higieny Pracy i Epidemiologii. 2.2. Procedura obowiązuje w PIS woj. dolnośląskiego w stacjach wymienionych w rozdzielniku. 3. Odpowiedzialność. 3.1. Procedurę zatwierdza Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu, zarządza i rozpowszechnia koordynator ds. pobierania próbek - wyznaczony pracownik WSSE. 3.2. Za nadzorowanie prawidłowości realizacji działań objętych procedurą odpowiadają kierownicy komórek organizacyjnych. 3.3. Za stosowanie procedury odpowiada każdy, kogo ona dotyczy. 4. Terminy i definicje. 4.1. Próbkobiorca wyznaczony pracownik WSSE/PSSE posiadający kwalifikacje oraz upoważnienie do pobierania próbek wydane przez właściwego terytorialnie Państwowego Inspektora Sanitarnego. 4.2. Kierowca wyznaczony pracownik WSSE/PSSE do przewożenia i przekazywania próbek do WSSE/PSSE. 5. Tryb postępowania. 5.1. Postanowienia ogólne. a) Pobieranie próbek oraz ich transport przeprowadza się w taki sposób, by czynności te nie wpłynęły w sposób negatywny na jakość próbki. b) Próbki są pobierane, zabezpieczane oraz nadzorowane podczas transportu przez próbkobiorców i/lub upoważnionych pracowników WSSE/PSSE. c) Próbki pobiera się zgodnie z przepisami prawa, normami, na podstawie wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny lub własnych opracowań, jeżeli brak jest znormalizowanych procedur lub metod.
Strona / stron 2 z 5 POSTĘPOWANIE Z PRÓBKAMI wydania 03 d) Próbki jeśli to konieczne są przenoszone/przewożone w termotorbach/urządzeniach chłodniczych nadzorowanych w trybie opisanym w IK-03 Nadzór oraz monitoring temperatury w termotorbach/urządzeniach chłodniczych. 5.2. Pion Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku. Postępowanie z próbkami żywności, substancji pomagających w przetwarzaniu, dozwolonymi substancjami dodatkowymi, innymi składnikami żywności, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, próbkami sanitarnymi oraz kosmetykami opisano w procedurze GIS nr PP/NB/01 Pobieranie próbek do badań w ramach nadzoru bieżącego. 5.2.1. Pobieranie próbek w ramach dochodów własnych odbywa się na formularzu FK-15/PK-01,,Protokół nr... pobrania próbek żywnościowych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, próbek sanitarnych na zlecenie klienta zewnętrznego - załącznik nr 03 lub na innym dokumencie zatwierdzonym przez właściwego Dyrektora PSSE. 5.2.2. Zlecenie wewnętrzne wykonania badań próbek w ramach dochodów własnych odbywa się na formularzach zawartych w Załączniku nr 2 do niniejszej procedury lub na innych dokumentach zatwierdzonych przez właściwego Dyrektora PSSE. 5.3. Postępowanie z próbkami żywnościowymi opisano w instrukcji IK-04,,Postępowanie z próbkami żywnościowymi. 5.4. Pion Higieny Komunalnej. Postępowanie z próbkami wody, gleby i piasku opisano w procedurze PK-HK-11 Pobieranie i postępowanie z próbkami wody/gleby/piasku. W przypadku pobierania próbek do badań środowiskowych (na skutek interwencji, skargi) innych niż badania wody/gleby/piasku, DPWIS/PPIS występuje pisemnie do WSSE/PSSE posiadających pracownie badań środowiskowych na formularzu FK-61/PK-01 Zlecenie wewnętrzne nr. badań i pomiarów środowiskowych - załącznik nr 02. 5.5. Postępowanie z próbkami podczas transportu i przekazania ich do WSSE/PSSE. a) Transport próbek: - Tryb postępowania przy planowaniu transportu próbek w ramach zintegrowanego systemu badań żywności i wody w zakresie realizowanym przez WSSE we Wrocławiu został opisany w instrukcji IK-01 Planowanie transportu próbek. - Próbki, dla których zostały określone warunki przechowywania w czasie transportu, przewozi się zgodnie z wymaganiami opisanymi w instrukcji kontroli IK-04 Postępowanie z próbkami żywnościowymi oraz procedurze kontroli PK-HK-11 Pobieranie i postępowanie z próbkami wody/gleby/piasku. - Utrzymanie właściwych warunków w czasie transportu zapewnia postępowanie zgodne z instrukcjami kontroli: IK-02 Obsługa i sprawdzenia komory chłodniczej oraz
Strona / stron 3 z 5 POSTĘPOWANIE Z PRÓBKAMI wydania 03 chłodziarko-zamrażarki w samochodzie do przewozu próbek, IK-03 Nadzór oraz monitoring temperatury w termotorbach/urządzeniach chłodniczych. Dopuszcza się transport próbek innym środkiem transportu z zachowaniem warunków określonych w obowiązujących instrukcjach. b) Próbki dostarczone są do wyznaczonego zgodnie z harmonogramem pobierania próbek laboratorium WSSE lub PSSE. c) Próbki dostarczane są do punktu przyjęcia próbek przez próbkobiorcę lub kierowcę. W przypadku transportu próbek specjalistycznym środkiem transportu WSSE próbki dostarczane są do jednego wyznaczonego przez Dyrektora PSSE punktu przyjęcia próbek (nie dotyczy PSSE w Wałbrzychu). d) W przypadku, gdy próbka nie spełnia wymagań określonych w dokumentach przywołanych w punkcie 5.1.c., o tym fakcie natychmiast zostaje poinformowany zlecający badanie przez dostarczającego próbki i z nim jest ustalany dalszy tryb postępowania. e) Dokumentacja towarzysząca próbkom: - dokument przewozowy FK-01/PK-01 (załącznik nr 01) w 2 ch (oryginał przechowuje kierowca, kopia dostarczana jest do punktu przyjęcia próbek), - protokół pobrania próbek wg załączników do procedur: PP/NB/01, PK-HK-11, PK-01 (załącznik nr 03 lub protokół zgodnie z pkt.5.2.1.) - zlecenie wewnętrzne wg załączników do procedur: PK-HK-11, PK-01 (załącznik nr 02 lub zlecenia wewnętrzne zgodnie z pkt 5.2.2.na innym dokumencie zatwierdzonym przez właściwego Dyrektora PSSE), - zapis przebiegu temperatury podczas transportu próbki. Próbki wraz z towarzyszącą dokumentacją przekazywane są do laboratorium. Nie precyzuje się trybu tworzenia identyfikatorów zleceń wewnętrznych. Nie wypisuje się zleceń wewnętrznych dotyczących próbek przedmiotów użytku w zakresie badań chemicznych. 5.5.1. Postępowanie z próbkami żywnościowymi w przypadku transportu do laboratorium zewnętrznego. - Próbki zgodnie z harmonogramem pobierania próbek dostarczane są do laboratorium zewnętrznego bezpośrednio przez PSSE lub w przypadkach ustalonych za pośrednictwem WSSE we Wrocławiu. - Próbki (po uzgodnieniu z Działem HŻ WSSE) dostarczane są przez próbkobiorcę/kierowcę PSSE do punktu przyjęcia próbek WSSE we Wrocławiu lub w inne wyznaczone miejsce w WSSE we Wrocławiu w godzinach urzędowania. - Przyjęcie dostarczonych próbek należy potwierdzić w rejestrze przyjęcia próbek
Strona / stron 4 z 5 POSTĘPOWANIE Z PRÓBKAMI wydania 03 w depozyt. - W czasie przechowywania próbek w depozycie należy zapewnić właściwe warunki w zależności od rodzaju asortymentu żywności (np. dla próbek nietrwałych mikrobiologicznie należy zapewnić warunki chłodnicze - bez przerwania łańcucha chłodniczego). - Wydanie próbek w celu dalszego przewozu ich do laboratorium zewnętrznego należy potwierdzić w rejestrze. - Transport próbek odbywa się zgodnie z wymaganiami opisanymi w instrukcji IK-04,,Postępowanie z próbkami żywnościowymi". 5.6. Pion Higieny Dzieci i Młodzieży. Pobierania próbek określa instrukcja IK-05 Wykonywanie badań/pomiarów oświetlenia sztucznego w placówkach oświatowowychowawczych. 5.7. Pion Higieny Pracy. Planowanie pobierania próbek określa instrukcja IK-06 Planowanie przez Pion Higieny Pracy pobierania próbek w zakresie badań i pomiarów w środowisku pracy. 5.7.1. Tryb pobierania i badania próbek substancji, preparatów chemicznych oraz wyrobów określone są w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 33c ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. z 2009 r. 152, poz. 1222 oraz z 2010 r. 107, poz. 679) tj. Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 1 września 2010 r. (Dz. U. 5 poz. 1122) w sprawie pobierania i badania próbek substancji, preparatów chemicznych oraz wyrobów w ramach nadzoru wykonywanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną. 5.8. Pion Epidemiologii. Postępowanie podczas pobierania próbek określa instrukcja IK-07 Postępowanie z próbkami w pionie Epidemiologii. Instrukcja GIS I/PT/NB/01 określa postępowanie z próbkami w zakresie: - Postępowania w ognisku choroby przenoszonej drogą pokarmową. 5.9. Archiwizowanie dokumentacji odbywa się zgodnie z właściwym zarządzeniem Dyrektora WSSE/PSSE. 6. Dokumenty związane. 6.1. Procedura GIS - PP/NB/01 Pobieranie próbek do badań w ramach nadzoru bieżącego. 6.2. Instrukcja GIS - I/PT/NB/01 Postępowanie w ognisku choroby przenoszonej drogą pokarmową. 6.3. Procedura kontroli - PK-HK-11 Pobieranie i postępowanie z próbkami wody/gleby /piasku.
Strona / stron 5 z 5 POSTĘPOWANIE Z PRÓBKAMI wydania 03 6.4. Instrukcja kontroli - IK-01 Planowanie transportu próbek. 6.5. Instrukcja kontroli - IK-02 Obsługa i sprawdzenia komory chłodniczej oraz chłodziarko-zamrażarki w samochodzie do przewozu próbek. 6.6. Instrukcja kontroli - IK-03 Nadzór oraz monitoring temperatury w termotorbach/ urządzeniach chłodniczych. 6.7. Instrukcja kontroli - IK-04 Postępowanie z próbkami żywnościowymi. 6.8. Instrukcja kontroli - IK-05 Wykonywanie badań/pomiarów oświetlenia sztucznego w placówkach oświatowo-wychowawczych. 6.9. Instrukcja kontroli - IK-06 Planowanie przez pion Higieny Pracy pobierania próbek w zakresie badań i pomiarów w środowisku pracy. 6.10. Instrukcja kontroli - IK-07 Postępowanie z próbkami w pionie Epidemiologii. 7. Wykaz załączników. 7.1. Załącznik nr 01 Dokument przewozowy FK-01/PK-01. 7.2. Załącznik nr 02 - Zlecenie wewnętrzne nr wykonania badań mikrobiologicznych żywności lub przedmiotów użytku FK-56/PK-01, - Zlecenie wewnętrzne nr wykonania badań chemiczno fizycznych żywności FK-57/PK-01, - Zlecenie wewnętrzne nr wykonania badań mikrobiologicznych próbek naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych w opakowaniach jednostkowych FK-59/PK-01, - Zlecenie wewnętrzne nr wykonania badań chemicznych próbek naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych w opakowaniach jednostkowych FK-60/PK-01, - Zlecenie wewnętrzne nr..badań i pomiarów środowiskowych FK-61/PK-01. 7.3. Załącznik nr 03,,Protokół nr... pobrania próbek żywnościowych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, próbek sanitarnych na zlecenie klienta zewnętrznego PK-15/PK-01