Wykorzystajmy potencjał lokalnych bibliotek» O FUNDACJACH» Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego to organizacja pozarządowa, stworzona przez Polsko- Amerykańską Fundację Wolności na potrzeby realizacji Programu Rozwoju Bibliotek. Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności jest partnerem Fundacji Billa i Melindy Gates w przedsięwzięciu, które ma ułatwić polskim bibliotekom publicznym dostęp do komputerów, Internetu i szkoleń. Program Rozwoju Bibliotek w Polsce jest realizowany przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.» Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności została założona w USA przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości. W 2000 roku otworzyła Przedstawicielstwo w Polsce i rozpoczęła działalność programową. Fundacja działa na rzecz umacniania społeczeństwa obywatelskiego, demokracji i gospodarki rynkowej w Polsce, w tym wyrównywania szans rozwoju indywidualnego i społecznego, a jednocześnie wspiera procesy transformacji w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.» BIBLIOTEKA MIEJSCE Z POTENCJAŁEM» OCENA ROLI I POZYCJI BIBLIOTEKI» Stabilna sieć 8500 placówek, 6600 na wsi i w małych miastach, często jedyna ogólnodostępna placówka publiczna w danej miejscowości.» Na wsi i w małych miastach pracuje 9600 bibliotekarzy - 41% z nich ma wykształcenie wyższe, 21% pomaturalne, 96% używa komputera to wyniki znacznie przewyższające średnią.» Biblioteki są uznawane za źródło wiedzy (98% badanych), miejsce, gdzie można miło spędzić czas (89%), a bibliotekarze za zaangażowanych i wiarygodnych.» Jednak tylko 48% badanych zgodziło się, że korzystanie z bibliotek jest dziś modne, a 49%, że biblioteka to jedno z niewielu atrakcyjnych miejsc w mojej miejscowości biblioteki i bibliotekarze są postrzegani jako mało dynamiczni i niezbyt nowocześni.» BIBLIOTEKI W LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCIACH» CZEGO POTRZEBUJĄ BIBLIOTEKI? (1)» Tylko 24% bibliotek współpracuje regularnie z lokalnymi stowarzyszeniami, 8% z Ochotniczymi Strażami Pożarnymi, a 4% z parafiami.» Przeciętna biblioteka pozyskuje jedynie 3 tys. zł ze środków zewnętrznych jest to jedynie 2,2% 2% średniego budżetu.» Biblioteki rzadko są jednak adresatem programów europejskich bądź rządowych, czy też przedsięwzięć podejmowanych przez organizacje pozarządowe. Rozwoju kompetencji bibliotekarzy: żeby mogli zwiększyć aktywność bibliotek w społecznościach lokalnych. Jedynie 33% bibliotek regularnie prowadzi zajęcia pozaszkolne dla dzieci i młodzieży, 11% organizuje spotkania z autorami, tylko 24% współpracuje z lokalnymi stowarzyszeniami. Użytkownicy wysoko oceniają zaangażowanie i uprzejmość bibliotekarzy (ocena 4,5 przy najwyższej 5), ale spotkania i zajęcia organizowane przez biblioteki są oceniane gorzej (3,6). 1
» CZEGO POTRZEBUJĄ BIBLIOTEKI? (2)» CZEGO POTRZEBUJĄ BIBLIOTEKI? (3) Wsparcia filii bibliotecznych:» Są to na ogół jedyne powszechnie dostępne placówki publiczne we wsiach, w których działają.» Mają szczególnie złą sytuację lokalową, kadrową i sprzętową: przeciętna filia otwarta jest przez 26 godzin w tygodniu (biblioteka główna 41 godzin), aż 98% bibliotek głównych posiada przynajmniej jeden komputer i tylko 51% filii. Wsparcia instytucjonalnego:» Brak instytucji koordynującej działania bibliotek w skali kraju, brak systemu doskonalenia zawodowego bibliotekarzy.» Niepełna sieć bibliotek powiatowych brak w ponad 100 powiatach.» Średnio ponad 500 placówek w województwie jest pod opieką zaledwie pięciu pracowników instrukcyjno-metodycznych biblioteki wojewódzkiej.» CZEGO POTRZEBUJĄ MIESZKAŃCY?» CELE PROGRAMU ROZWOJU BIBLIOTEK Mieszkańcy małych miejscowości potrzebują:» przyjaznego miejsca spotkań bez alkoholu,» możliwości uczestniczenia w: - pokazach filmowych, - spotkaniach z pisarzami, muzykami, - kółkach hobbystycznych. 1 2 3 BIBLIOTEKI W MAŁYCH MIEJSCOWOŚCIACH LEPIEJ ZASPOKAJAJĄ POTRZEBY MIESZKAŃCÓW BIBLIOTEKARZE I UŻYTKOWNICY BIBLIOTEK KORZYSTAJĄ Z NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII INFORMACYJNYCH I KOMUNIKACYJNYCH BIBLIOTEKI PEŁNIĄ WAŻNĄ ROLĘ W ROZWOJU MIESZKAŃCÓW, LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCI I CAŁEGO KRAJU» ADRESACI PROGRAMU» SKALA PROGRAMU ROZWOJU BIBLIOTEK» Biblioteki publiczne (główne i filie) położone we wszystkich gminach wiejskich i wiejsko-miejskich oraz w miastach do 20 tys. mieszkańców.» Bibliotekarze z tych placówek.» Wojewódzkie biblioteki publiczne. Przy współpracy:» Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich,» Biblioteki Narodowej.» Okres realizacji: 2009 2013.» 32 miliony dolarów z Fundacji Billa i Melindy Gates i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.» Wsparcie dla 18 bibliotek wojewódzkich, 1120 gmin, 3350 placówek bibliotecznych.» 1910 bibliotek otrzyma sprzęt komputerowy.» 3100 bibliotekarek i bibliotekarzy weźmie udział w rozbudowanym programie praktycznych szkoleń dopasowanych do lokalnych potrzeb. 2
» MODUŁY PROGRAMU» SZKOLENIA I DORADZTWO WSPARCIE INFORMATYCZNE WSPARCIE DLA SYSTEMU BIBLIOTECZNEGO SYSTEM SZKOLEŃ KOMUNIKACJA I RZECZNICTWO Kursy dla bibliotekarzy i członków zespołów gminnych:» 2800 uczestników warsztatu planowania pracy biblioteki.» 1680 uczestników szkoleń specjalistycznych.» 2685 uczestników szkoleń informatycznych.» WARSZTAT PLANOWANIA PRACY BIBLIOTEKI Zagadnienia cz. 1» WARSZTAT PLANOWANIA PRACY BIBLIOTEKI Zagadnienia cz. 2» Analiza SWOT mocne i słabe strony biblioteki.» Jak jest postrzegana biblioteka? Jak jest postrzegany bibliotekarz? Rola bibliotekarza i budowanie jego wizerunku.» Kto jest klientem biblioteki? Badanie potrzeb mieszkańców i społeczności lokalnych.» Kto może ż być ć partnerem dla biblioteki? Tworzenie sieci i współpracy.» Usługi bibliotek świadczone w oparciu o nowe technologie.» Wizja biblioteki. Definiowanie celów pracy biblioteki.» Formułowanie zadań, szacowanie zasobów, harmonogram, zewnętrzne źródła finansowania.» Wolontariusze i stażyści.» Rzecznictwo. Prezentacja planu pracy biblioteki. Zasady wystąpień publicznych. Przygotowanie spotkania sąsiedzkiego.» Realizacja planu działań biblioteki. Praca w zespole. Zarządzanie czasem.» Planowanie rozwoju zawodowego.» Informacja i promocja.» Zarządzanie zmianą.» Monitoring i ewaluacja.» Stres w pracy bibliotekarza. Wypalenie zawodowe. Automotywacja.» NOWE OBSZARY DZIAŁAŃ BIBLIOTEKI Szkolenia specjalistyczne» INNE FORMY WSPARCIA DLA BIBLIOTEK PROMOCJA CZYTELNICTWA I KULTURY PRACA Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ FUNKCJONALNY DOSTĘP DO ZASOBÓW BIBLIOTECZNYCH OBSZARY SPECJALIZACJI BIBLIOTEKI INFORMATYKA DLA GRUP WYKLUCZONYCH WSPARCIE DLA LOKALNEJ SAMOORGANIZACJI SPOŁECZNEJ KORZYSTANIE Z USŁUG E-ADMINISTRACJI» Moderator wesprze tworzenie Gminnej Koalicji na rzecz Rozwoju Bibliotek.» Bibliotekarze zostaną zaproszeni do udziału w corocznym spotkaniu wojewódzkim i w ogólnopolskim kongresie bibliotek wiejskich.» Będą ę ą mogli korzystać z konsultacji ekspertów bibliotekarzy praktyków (3 dni doradztwa na bibliotekę gminną wraz z filiami).» Będą mogli skorzystać ze wsparcia programu grantowego na realizację planów pracy przygotowanych podczas szkoleń (granty do wysokości 5000 zł). UŁATWIANIE DOSTĘPU DO INFORMACJI LOKALNEJ USŁUGI I PORADNICTWO W ZAKRESIE MULTIMEDIÓW» Będą mogli korzystać z oferty organizacji pozarządowych, które otrzymają granty z FRSI.» Będą mogli korzystać z portalu internetowego (kursy e- learningowe, dobre praktyki). 3
» WSPARCIE INFORMATYCZNE» WSPARCIE DLA SYSTEMU BIBLIOTECZNEGO» Placówki biblioteczne będą wyposażane w: komputery wraz z oprogramowaniem (Microsoft, OpenSource), urządzenia wielofunkcyjne, rzutniki, kamery cyfrowe i sprzęt umożliwiający tworzenie hot-spotów.» Bibliotekarki i bibliotekarze będą korzystać z help-desku telefonicznego i on-line.» Sprzęt będzie instalowany przez wynajętą firmę i objęty kilkuletnią gwarancją.» Wsparcie dla bibliotek wojewódzkich w ich działaniach na rzecz bibliotek gminnych.» Szkolenia dla pracowników Działów Instrukcyjno-Metodycznych.» Wsparcie dla Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.» Wsparcie dla Biblioteki Narodowej.» Szkolenia dla bibliotekarzy konsultantów (trenerów).» Działania na rzecz modernizacji programów kształcenia bibliotekarzy.» KOMUNIKACJA I RZECZNICTWO» PARTNERSTWA NA RZECZ ROZWOJU BIBLIOTEK» Kampanie informacyjne i promocyjne popularyzujące biblioteki i dobre przykłady ich działania.» Udostępnienie środowisku bibliotecznemu różnych kanałów komunikacji, transferu wiedzy i doświadczeń: konferencje regionalne, ogólnopolskie kongresy bibliotek wiejskich, elektroniczny biuletyn, portal o charakterze społecznościowym przeznaczony dla bibliotekarzy.» Pozyskiwanie sojuszników i partnerów: instytucji, mediów, liderów opinii. KRAJOWE PARTNERSTWO REGIONALNE PARTNERSTWA KOALICJE GMINNE administracja centralna, środowisko biblioteczne, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, kluczowe organizacje pozarządowe, liderzy opinii, autorytety urząd wojewódzki, urząd marszałkowski, biblioteka wojewódzka, kluczowe instytucje kultury, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe w regionie, izby gospodarcze burmistrz lub wójt, inni reprezentanci władz lokalnych, dyrektorzy szkół, dyrektorzy bibliotek, liderzy społeczności lokalnych, miejscowi przedsiębiorcy» CZŁONKOWIE PARTNERSTW I INSTYTUCJE PARTNERSKIE» RAMOWY HARMONOGRAM KRAJOWE PARTNERSTWO REGIONALNE PARTNERSTWA INSTYTUCJE PARTNERSKIE m.in. Jerzy Baczyński, Jerzy Buzek, Marek Edelman, Jacek i Hanna Fedorowiczowie, Julia Hartwig, Jerzy Hausner, Andrzej Seweryn, Grażyna Staniszewska, Anna Streżyńska, Wisława Szymborska, Olga Tokarczuk, Andrzej Wajda, Krystyna Zachwatowicz Porozumienia podpisane w województwach: mazowieckim, lubuskim, lubelskim i pomorskim. MKiDN z Instytutem Książki, MSWiA, UKE, Biblioteka Narodowa, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Związek Gmin Wiejskich, Microsoft, Gazeta Wyborcza, Grupa Onet.pl» Kwiecień 2009: kampania informacyjna dla gmin i bibliotek dotycząca zasad udziału w Programie, uroczysta inauguracja, rozpoczęcie naboru bibliotek do pierwszej rundy» Lipiec 2009: ogłoszenie listy przyjętych w pierwszej rundzie Programu» Jesień ń 2009: rozpoczęcie szkoleń, ń dostawy sprzętu, uruchomienie portalu, ogólnopolska kampania w mediach» Wiosna/lato 2010: konferencje regionalne zamykające cykl szkoleniowy w województwach, spotkanie Krajowego Partnerstwa» Jesień 2010: nabór do drugiej rundy, spotkania Regionalnych Partnerstw, kongres bibliotek wiejskich 4
www.biblioteki.org org 5