Prawo autorskie Prawa autorskie dzielimy na osobiste i majątkowe. Pierwsze z nich polegają na powiązaniu nazwiska twórcy z jego dziełem. Nie wygasają, są niezbywalne, nieprzenoszalne i nie można się ich zrzec. Obejmują prawo do zachowania niezmienionej treści i formy utworu lub anonimowości autora. Autorskie prawa majątkowe natomiast mają na celu zabezpieczenie interesów twórcy. Osobą uprawnioną do korzystania i rozporządzania prawami autorskimi jest w pierwszej kolejności twórca. To on na mocy licencji lub innej umowy może upoważnić także inne osoby. Zakres praw majątkowych ogranicza zasada dozwolonego użytku (prywatnego i publicznego). Prawa te, w przeciwieństwie do praw osobistych, wygasają. Następuje to wraz z upływem 70 lat od śmierci twórcy/ współtwórców bądź pierwszego rozpowszechnienia. Co może być przedmiotem praw autorskich Przedmiotów praw autorskich może być wiele i ciężko jest jednoznacznie i rozłącznie wyszczególnić wszystkie przedmioty, które mogą się do aspektu praw autorskich zaliczyć. Nie mniej jednak omawiane prawa najczęściej dotyczą: zagadnień utworów słownych, literackich, naukowych, fotograficznych, plastycznych, architektonicznych, muzycznych, audiowizualnych i innych. Co nie jest przedmiotem praw autorskich Istnieją pewne aspekty szeroko pojętej twórczości, które nie wykorzystują ochrony praw autorskich. Będą to zagadnienia dotyczące urzędowych dokumentów, nieskomplikowanych opisów prasowych, oczywistych teorii naukowych czy też znaków firmowych stosowanych w celach informacyjnych. Jakie korzyści daje twórcy posiadanie prawa autorskiego Przede wszystkim autor ma oficjalne prawo do autorstwa utworu, rozpowszechniania go pod wyznaczonym pseudonimem, kontroli nad
aspektem korzystania z niego. Prawa autorskie chronią zatem więź twórcy z jego dziełem. Nie można się tych praw zrzec, nie można ich także zbyć. W sieci Autorzy stron internetowych bez zastanowienia kopiują cudze teksty i wklejają je na własne witryny. Są to oczywiście działania wbrew prawu. Zasady korzystania z cudzych utworów znajdziemy w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. Już w jej pierwszym artykule dowiadujemy się, że ochronie podlega "każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia". Tak więc wszystkie teksty publikowane w Internecie są prawnie chronione, a ich autorzy mogą od łamiących je osób żądać odszkodowania. Prawa autorskie a programy komputerowe Program komputerowy to pewnego rodzaju algorytm, który zapisany jest w języku programowania. Jest to aplikacja, która ma za zadanie wykonywać przypisane jej działania i zawiera w sobie dwa główne elementy: interfejs i algorytm. W związku z kwestią praw autorskich należy pamiętać, że korzystanie z wielu programów wiąże się z nabyciem określonej licencji. Tylko w przypadku nabycia tej licencji korzystanie z danego programu określić można jako zgodne z prawem. Nie mniej jednak zakup programu komputerowego nie oznacza, że stajemy się właścicielami tego programu. Możemy jedynie legalnie go użytkować. Najczęstsze typy licencji na podstawie których można nabyć programy komputerowe to: Licencje komercyjne
Shareware rodzaj licencji programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat z pewnymi ograniczeniami lub z niewielkimi opłatami do wypróbowania przez użytkowników w określonym czasie. Czasami po określonej liczbie dni (wersja trial) lub po określonej liczbie uruchomień za taki program trzeba zapłacić przelewem lub zrezygnować z korzystania z niego, odinstalowując go. Niektóre programy po skończeniu okresu próbnego same się usuwają w czasie pracy. Czasami producent oprogramowania wydaje jedną wersję na licencji shareware, a drugą (zazwyczaj z ograniczeniami, np. z blokadą dostępu do niektórych funkcji) na licencji freeware. Freeware licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Czasami licencja freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część freeware jest całkowicie darmowa jedynie do użytku domowego) Programy na licencji freeware mogą być nieodpłatnie wykorzystywane, jednak zabrania się czerpania korzyści finansowych z ich dystrybucji przez osoby trzecie. Licencja nie dotyczy dystrybucji produktów (dokumentów, grafiki, innych programów itd.) stworzonych przy użyciu programów na licencji freeware, więc nie ogranicza możliwości ani nie narzuca konieczności pobierania opłat za wytworzone produkty.
Adware rodzaj (i typ) licencji oprogramowania. Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawierającym funkcję wyświetlającą reklamy. Pojęcie to można rozumieć jako rodzaj (i typ) licencji oprogramowania (zazwyczaj zamkniętego). Rozumiane w tym sensie Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawiera funkcję wyświetlającą reklamy, zwykle w postaci bannerów. Wydawca oprogramowania zarabia właśnie na tych reklamach. Zwykle jest też możliwość zakupu wersji programu bez reklam. Adware jest najczęściej używane w aplikacjach łączących się z Internetem ze względu na wymianę wyświetlanych bannerów. Najbardziej znanym tego typu programem jest w Polsce komunikator Gadu-Gadu. Podobnie jak w przypadku innych reklam internetowych da się je zablokować za pomocą odpowiednio skonfigurowanych pośredników HTTP. GNU General Public License licencja wolnego i otwartego oprogramowania zatwierdzona przez Open Source Initiative. Pierwowzorem licencji była licencja Emacs General Public License. Wersja druga licencji GNU GPL została wydana w roku 1991, a wersja trzecia 29 czerwca 2007.Celem licencji GNU GPL jest przekazanie użytkownikom czterech podstawowych wolności: wolność uruchamiania programu w dowolnym celu (wolność 0) wolność analizowania, jak program działa i dostosowywania go do swoich potrzeb (wolność 1) wolność rozpowszechniania niezmodyfikowanej kopii programu (wolność 2)
wolność udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania własnych ulepszeń, dzięki czemu może z nich skorzystać cała społeczność (wolność 3). Tylko jeżeli program spełnia wszystkie cztery wolności jednocześnie, wówczas, według FSF, może być uznany za Wolne Oprogramowanie. Wystarczy, że nie spełnia dowolnej z nich, a nie może być tak kategoryzowany (jest oprogramowaniem zamkniętym). Domena publiczna (ang. public domain) w najwęższym znaczeniu jest to twórczość, z której można korzystać bez ograniczeń wynikających z uprawnień, które mają posiadacze autorskich praw majątkowych, gdyż prawa te wygasły lub twórczość ta nigdy nie była lub nie jest przedmiotem prawa autorskiego.