Piotr Szymański XXIX Dni Przemysłu Mięsnego Zgodnie z tradycją, Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego we współpracy ze Stowarzyszeniem Naukowo-Technicznym Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego, zorganizował XXIX DNI PRZEMYSŁU MIĘSNEGO pt. Aktualne regulacje prawne w odniesieniu do żywności modyfikowanej genetycznie oraz ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Ponadto odbyło się sympozjum naukowo-techniczne pod hasłem Postęp w technologii mięsa. Nauka Praktyce. S potkanie odbyło się 9 maja 2008 r. w Warszawie. Podczas imprezy ogłoszono wyniki kolejnego, dwudziestego dziewiątego KONKURSU Produkty najwyższej jakości w przemyśle mięsnym WIOSNA 2008. Na spotkanie przybyli licznie zaproszeni goście zarówno z przemysłu, jak i środowisk naukowych oraz instytucji rządowych. Firmy współpracujące z branżą zaprezentowały swoje najnowsze osiągnięcia. Spotkanie otworzył Andrzej Borys dyrektor Instytutu, a sympozjum naukowe poprowadzili Stanisław Tyszkiewicz oraz Michał Olkiewicz. Referaty wygłoszone w czasie trwania majowego spotkania dotyczyły kwestii związanych z żywnością modyfikowaną genetycznie oraz zmian przepisów dotyczących ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Na trwającym równolegle sympozjum naukowym zaprezentowano 50 posterów o tematyce dotyczącej między innymi jakości surowców rzeźnych, nowych technik pomiaru mięsności i oceny jakości mięsa oraz nowych rozwiązań z zakresu technologii produkcji i bezpieczeństwa produktów mięsnych. Podczas DNI przedstawiono również doniesienia o nowościach technicznych i technologicznych firm współpracujących z przemysłem mięsnym i drobiarskim. Pierwszy referat Aktualny stan legislacyjny w Polsce i Unii Europejskiej w odniesieniu do żywności modyfikowanej genetycznie wygłosiła Maja Niedźwiedzka z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Prelegentka omówiła aktualne Rozporządzenia Unii Europejskiej oraz przepisy krajowe dotyczące żywności modyfikowanej genetycznie. Podczas wykładu zdefiniowano i scharakteryzowano organizmy oraz żywność genetycznie modyfikowaną, omówiono kwestie związane między innymi z dopuszczeniem do obrotu żywności modyfikowanej genetycznie, wydawaniem i procedurą uzyskiwania zezwoleń, wymogami dotyczącymi znakowania, możliwością śledzenia (traceability) oraz kontrolą. Procedura dopuszczania do obrotu żywności genetycznie modyfikowanej jest bardzo restrykcyjna. W celu uzyskania zezwolenia na wprowadzenie do obrotu żywności lub pasz tego typu, należy złożyć wniosek do właściwego organu krajowego państwa członkowskiego. Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać szczegółową dokumentację, w tym między innymi badania wskazujące, że dana żywność lub pasza nie wywiera szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi, zwierząt lub na środowisko. Organ krajowy niezwłocznie informuje EFSA oraz przekazuje wszelkie potrzebne dokumenty otrzymane od wnioskodawcy. Procedura wydawania zezwolenia może trwać nawet kilka lat. Autorka omówiła również znakowanie środków spożywczych, które zawierają w swym składzie lub zostały wyprodukowane z organizmów genetycznie modyfikowanych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami nie ma obowiązku uzyskania autoryzacji oraz specjalnego znakowania dla żywności wyprodukowanej ze zwierząt, które były karmione paszami genetycznie modyfikowanymi lub otrzymywały leki uzyskiwane metodami inżynierii genetycznej. Autorka podsumowując podkreśliła również, że zgodnie z traktatową zasadą swobodnego przepływu towarów w krajach członkowskich nie można zabronić obrotu na swoim terytorium żywnością genetycznie modyfikowaną, która została umieszczona na rynku decyzją Komisji Europejskiej i znajduje się we Wspólnotowym Rejestrze Genetycznie Zmodyfikowanej Żywności i Pasz. Drugi referat Nowe uregulowania prawne krajowe i Unii Europejskiej w odniesieniu do ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego został wygłoszony przez Jacka Borutę z Głównego Inspektoratu Weterynarii w Warszawie. Produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego (UPPZ) stanowią każdą część tuszy zwierzęcia albo każdy materiał pochodzenia zwierzęcego, nie przeznaczony do spożycia przez ludzi. Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. (ze zmianami) ustanawiającym przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nie prze- Nagrodzone wyroby 26 06/2008 Gospodarka
znaczonych do spożycia przez ludzi. Produkty uboczne zostały podzielone na trzy kategorie (kat. 1,2,3) w zależności od poziomu ich bezpieczeństwa i przeznaczenia. Pod koniec ubiegłego roku weszło w życie Rozporządzenie Komisji Nr 1432/2007 z dnia 5 grudnia 2007 r. zmieniające załączniki I, II i VI do Rozporządzenia 1774/2002 w sprawie znakowania i transportu ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Nowe przepisy wprowadzają obowiązek użycia kolorów na powierzchni opakowań, etykiet lub środków transportu w celu zapewnienia lepszej identyfikacji produktów ubocznych. Proponowane kolory to dla kategorii 1 kolor czarny, kategorii 2 kolor żółty, kategorii 3 kolor zielony. Państwa Członkowskie mają możliwość ustanowienia własnych systemów lub określenia przepisów w zakresie kodowania barwnego do przewozu produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego. Odnosi się to jednak tylko do produktów pochodzących i przetworzonych na ich terytorium. Nie ma również możliwości eksportowania produktów ubocznych inaczej oznakowanych do innych krajów UE. Integralną częścią spotkania były prezentacje firm współpracujących z przemysłem mięsnym i drobiarskim. Swoje oferty przedstawili: FOSS POLSKA Sp. z o.o.,warszawa, RADEX Z. i T. Nagay Sp. J., Kamieniec, k. Szczecina, ECOR Product Sp. z o.o., Stęszew, BJ Products, Koziegłowy k. Poznania, PARA-COR Sp. z o.o., Wołomin, Wipol Sp. z o.o., Gdynia, ULMA Packaging Polska, Legionowo, AllSpice, Łomianki, Inwestel Sp. z o.o., Warszawa, Chr. Hansen Poland Sp. z o.o., Czosnów, Preys CFT, Kobyłka, k.warszawy, Zespoły oceniające składały się z przedstawicieli: zakładów mięsnych: Paweł Szała AGRO-HANDEL Sp. z o.o, Justyna Niedbalska ZM BEKON, Jolanta Zawiślak ZDM SuperDrob SA, Andrzej Wojciechowski ZM UNI- MIĘS Sp. z o.o., Jadwiga Rzeźniczak ZM Pamso SA, Jadwiga Potoniec ZM HERMAN SA, Ewa Sokołowska ZPM Grot, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Magdalena Kołak, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego: Jan Mroczek, Mirosław Słowiński, Federacji Konsumentów: Elżbieta Sieliwanowicz, Zarządu SITSpoż: Elżbieta Górecka, Stanisław Lenartowicz oraz przedstawicieli Instytutu: Piotr Szymański, Małgorzata Murzynowska, Piotr Moch, Halina Makała, Małgorzata Dydykow. Ocenę sensoryczną wykonano metodą pięciopunktową według szczegółowych wymagań dla danego sortymentu, zawartych w normach polskich lub zakładowych. Próbki do oceny podawano zakodowane, a oceniający wykonywali oceny indywidualnie. Oceniano następujące cechy: wygląd zewnętrzny na całym batonie, wygląd przekroju na dwóch przekrojonych batonach, smak i zapach na plastrach pochodzących co najmniej z dwóch batonów. Próbki wędlin, które uzyskały jakość całkowitą na poziomie 4,5 do 5 punktów, a żadna z ocenianych cech jakościowych nie otrzymała noty niższej niż 4 punkty, zostały zakwalifikowane do badań chemicznych. W badaniach chemicznych oznaczano zawartość: wody, białka, tłuszczu, chlorków, fosforanów dodanych jako P 2 O 5, skrobi oraz pozostałości azotynów. Wyniki oceny sensorycznej Ocena sensoryczna wykazała, że prawie wszystkie oceniane wędliny charakteryzowały się bardzo dobrym lub dobrym poziomem jakości. Wartości średnie oceny analizy sensorycznej wykonanej metodą pięciopunktową badanych próbek wędlin zilustrowano na rys. 1. Sensorycznych wymagań konkursowych nie spełniło 4 szt. próbek wędlin, co w rozbiciu na grupy przedstawia się następująco: 2 szt. kiełbas homogenizowanych, 1 szt. kiełbasy średnio rozdrobnionej, 1 szt. produktu podrobowego. W produktach o jakości całkowitej poniżej 4,5 pkt. odnotowano odchylenia jakościowe tj. nieakceptowany przekrój (otwory powietrzne widoczne na całym przekroju), struktura produktu mało zwięzła, mazista, nierównomiernie rozmieszczone składniki. W jed- Rys. 1. Średnie wyniki oceny analizy sensorycznej próbek wędlin wykonanej metodą pięciopunktową TESPO, BiuroTechniczno Handlowe, Józefów, RAJ PLUS, Warszawa. Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego zorganizował po raz dwudziesty dziewiąty pod patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi KONKURS pod tytułem Produkty najwyższej jakości w przemyśle mięsnym WIOSNA 2008. Do Konkursu zgłoszono 198 produktów z 44 zakładów mięsnych i drobiarskich. Podstawą konkursowej oceny jakościowej wędlin była ocena sensoryczna wykonana przez dwa dziewięcioosobowe zespoły rzeczoznawców, przeprowadzona 13 i 14 marca br. w Instytucie Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego w Warszawie. Gospodarka 06/2008 27
produkt blokowy grubo rozdrobniony wg PN-A- 82007 zaniżona zawartość białka oraz zawyżona zawartość skrobi, produkt blokowy grubo rozdrobniony wg PN-A- 82007 zaniżona zawartość białka oraz zawyżona zawartość skrobi, kiełbasa średnio rozdrobniona wg Normy Zakładowej zawyżona zawartość tłuszczu. W badanych produktach nie stwierdzono zawyżonych zawartości wody, chlorku sodu, oraz fosforanów dodanych. RADEX jedna z firm sponsorujących Dni Instytutu nym produkcie stwierdzono obcy mydlany posmak. Wyniki analizy chemicznej Do badań chemicznych zakwalifikowano 194 próbki wędlin. Przeprowadzona analiza chemiczna, wykazała stosunkowo niską zawartość tłuszczu w kiełbasach drobno i średnio rozdrobnionych. Zawartości tłuszczu dla tego typu produktów wahały się od 11,7 do 24,2% przy średniej zawartości tłuszczu 16,0% w wyrobie gotowym. W przypadku kiełbas drobno i średnio rozdrobnionych, nieobligatoryjna już norma na przetwory mięsne PN-A-82007, dopuszczała zawartość tłuszczu do 35%. Przeprowadzone badania wykazały niską pozostałość azotynów resztkowych w przeliczeniu na NaNO 2 w badanych próbkach wędlin. Zawartość azotynu sodu oznaczona w kiełbasach wahała się od wartości minimalnej 0,8 do 57,6 mg/kg, przy średniej wartości 7,9 mg/kg w gotowym wyrobie. Dla produktów blokowych wartości pozostałości azotynów kształtowały się w granicach 0,2-40,2 mg/kg, przy wartości średniej 11,6 mg/kg. Wyniki uzyskane dla wędlin podrobowych (salcesony, pasztetowe, wątrobianki) oscylowały od 0,2 do 67,8 mg/kg przy wartości średniej 15,2 mg/kg w gotowym wyrobie (rys. 2). Zgodnie z obowiązującymi przepisami maksymalna dopuszczalna pozostałość azotynu w przeliczeniu na NaNO 2 w gotowym produkcie wynosi 100 mg/kg. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono niezgodność z wymaganiami norm dla 3 próbek: Rys. 2. Średnie zawartości pozostałości azotynu w przeliczeniu na NaNO 2 w badanych próbkach wędlin Wyniki Konkursu Reasumując wyniki oceny sensorycznej i analiz chemicznych, wymagania konkursowe spełniło 191 próbek z 44 zakładów mięsnych i drobiarskich. W XXIX KONKURSIE Produkty najwyższej jakości w przemyśle mięsnym WIOSNA 2008 zwyciężyła i otrzymała puchar Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi firma: AGRO-HANDEL Sp. z o.o. w Mościszkach Puchar za wyróżniającą się liczbę nagrodzonych wędlin w XXIX KONKURSIE Produkty najwyższej jakości w przemyśle mięsnym WIOSNA 2008 otrzymał: ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIĘSNE- GO GROT J. Grot Sp. J. w Starowej Górze Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marian Zalewski wręczał główne nagrody i dyplomy. Wszyscy producenci zostali wyróżnieni dyplomami za najwyższą jakość produktów WIOSNA 2008. Dyplomy otrzymali następujący producenci Dwadzieścia dziewięć produktów: AGRO-HANDEL Sp. z o.o. w Mościszkach za sortymenty: pasztet chłopski, pasztet kremowy, pasztet pieczarkowy, pasztetowa wędzona, salceson ozorkowy, salceson włoski, smalec domowy, kaszanka chłopska, kaszanka domowa, kaszanka szlachecka, flaczki domowe, golonka gotowana po śremsku, kiełbasa sołtysa, galart domowy, Toskana, boczek królewski, rolada wiejska, parówka extra, parówki królewskie, parówka poznańska, kiełbasa domowa, kiełbasa górska, kiełbasa madrycka, kiełbasa od gospodarza, kiełbasa słoneczna, kiełbasa śląska, kiełbasa tuchowska, kiełbasa ze świniobicia, kiełbasa biała parzona. Dwadzieścia trzy produkty: ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIĘSNEGO GROT J. Grot Sp. J. w Starowej Górze za sortymenty: pasztetowa z beczki, salceson włoski, salceson z ogórkiem, pasztet francuski, pasztet grotowski, pasztet luksusowy z kurczaka, pasztet ze śliwką, kaszanka gryczana, kiełbasa grotowska, kurczak w galarecie, galaretka z kurczaka, polędwica drobiowa z warzywami, wieprzowina z weka, parówki extra, parówki z indyka, grociki, frankfurterki domowe, kiełbasa swojska, kiełbasa wiejska, kiełbasa z beczki, kiełbasa z indyka, kiełbaski z serem, szynkowa grotowska. 28 06/2008 Gospodarka
Dwanaście produktów: ZAKŁADY MIĘSNE VIOLA MEYER Sp. J. w Lnianie za sortymenty: pasztetowa bawarska, pasztetowa wędzona, salceson ozorowy, kaszanka swojska, mortadela drobiowa, paluszki wieprzowe, parówki tucholskie, pieczeń rzymska, kiełbasa dworska, kiełbasa po żydowsku, kiełbasa śląska, palcówka. Dziewięć produktów: GRUPA ANIMEX SA Oddział w Szczecinie za sortymenty: ozorki w sosie kwaśno-słodkim, paprykarz szczeciński wieprz., serca w sosie cebulowym, wątróbka w sosie śmietanowym, winerki, turecki kebab, Bratwurst, kiełbasa szczecińska, kiełbaski białe parzone. Osiem produktów: ZAKŁADY PRZETWÓRSTWA MIĘSNE- GO HENRYK KANIA SA w Pszczynie za sortymenty: pasztecik pychotka, salceson czarny, szynka konserwowa, szynka konserwowa mielona, kiełbasa toruńska po beskidzku wędzona, kiełbasa góralska, kiełbasa śląska po beskidzku wędzona, kiełbasa podwawelska po beskidzku wędzona. Pięć produktów: ZAKŁAD MASARSKI KRAWCZYK w Mleczkowie za sortymenty: pasztetowa, pasztet mięsny, pasztet staropolski, kiełbasa hycowana, kiełbasa szynkowa wieprzowa. ZAKŁADY MIĘSNE NIEBIESZCZAŃ- SCY Sp. J. w Proszówce za sortymenty: pasztet ze starej spiżarni, salceson polski ze starej spiżarni, galantyna z indyka, golonka z kurczaka w sosie własnym, kiełbasa śląska. RZEŹNIA MASARNIA SPRZEDAŻ MIĘ- SA I WĘDLIN NORBERT KAWSKI w Ryjewie za sortymenty: pasztetowa cielęca, pasztet wiejski z jabłkami, wieprzowina w galarecie, serdelki wieprzowe, biała parzona. ZAKŁAD RZEŹNICKO-WĘDLINIARSKI PRODUKCJA-HANDEL Zbigniew Paszko w Trzciance za sortymenty: pasztetowa podwędzana, salceson czarny, salceson włoski, kaszanka jęczmienna wyborowa, firmowa. Cztery produkty: STÓŁ POLSKI Sp. z o.o. ZAKŁAD PRO- DUKCYJNY w Ciechanowcu za sortymenty: pasztet wielkanocny, roladka drobiowa parzona, kiełbasa Toruńska EXTRA, kornetki. ELKOPOL Sp. z o.o. w Kalinowie za sortymenty: salceson domowy, kiełbasa alpejska ze szczypiorkiem, kiełbasa polska pieczona, kiełbasa wiejska. Cztery produkty: ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIĘSNE- GO PABICH Dariusz Pabich w Lubajnach za sortymenty: salceson królewski, pasztet pieczony z gęsi, kaszanka, kiełbasa toruńska. ZAKŁAD RZEŹNICZO-WĘDLINIARSKI Ernestyn Janeta w Lubomii za sortymenty: pasztet bawarski, boczek grillowy, golonko pieczone, kiełbasa lubomska. ZAKŁADY MIĘSNE Łmeat-Łuków SA w Łukowie za sortymenty: pasztecik francuski, pasztet łukowski, pieczeń łukowska, kiełbasa wawelska. ZAKŁADY MIĘSNE PAMSO SA w Pabianicach za sortymenty: kaszanka pabianicka, parówki generalskie, kiełbasa pamsówka, krakowska parzona. PRIME FOOD Sp. z o.o. w Przechlewie za sortymenty: medaliony z polędwiczki, gotowe w kwadrans roladka z szynki, szynka do pieczenia, kiełbasa przechlewska. Trzy produkty: ZAKŁAD USŁUGOWO-HANDLOWY WOJCIECHOWSKI Zdzisław Wojciechowski w Bukowcu Opoczyńskim za sortymenty: kiełbasa wiejska, kiełbasa podwawelska, kiełbasa szynkowa. ZAKŁAD MIĘSNY BEKON Zbigniew Niedbalski w Jabłowie Pałuckim za sortymenty: pasztet borowikowy, parówka delikatesowa, kiełbasa z szynki. ZAKŁAD MIĘSNY BUKAT Sp. J. St. i P. Kołodzińscy w Jarocinie za sortymenty: galantyna drobiowa, rolada familijna, parówka delikatesowa. ZAKŁADY PRZETWÓRSTWA MIĘSNE- GO SADEŁKO Czapla, Świniarski Sp. J. w Jedlińsku za sortymenty: salceson ozorkowy, pieczeń tyrolska, kiełbasa wiejska. ZAKŁAD MASARSKI MARETA Teresa i Andrzej Kołbuk, Elżbieta i Wiesław Kacprzak Sp. J. w Kobyłce asortymenty: salceson włoski, golonka prasowana, podwawelska. PRZETWÓRSTWO MIĘSNE PŁATEK TADEUSZ w Liszkach za sortymenty: kiszka, kiełbasa wiejska, kiełbasa Lisiecka. ZAKŁADY MIĘSNE PEKPOL Ostrołęka SA w Ostrołęce za sortymenty: pasztetowa leberka, pasztet leśny z grzybami, kiełbasa z kurpiowskiej chaty. Gospodarka 06/2008 29
Laureaci konkursu Trzy produkty: POLISH FARM MEAT ZAKŁADY MIĘ- SNE STANISŁAWÓW Sp. z o.o. w Stanisławowie za sortymenty: salceson włoski, golonka gotowana, kiełbasa żubrowa. ZAKŁADY MIĘSNE Andrzej Bystry w Swarzędzu za sortymenty: pasztet wiejski, galantyna drobiowa, kiełbasa biała parzona wielkopolska. Dwa produkty: ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA SPOŻYW- CZEGO A.W. IDZIAK Masarnia MET- KA w Chotomowie za sortymenty: boczek faszerowany, kiełbasa biała z majerankiem. ZAKŁADY MIĘSNE UNIMIĘS Sp. z o.o. w Chrzanowie za sortymenty: kiełbasa kowala, kiełbasa krakowska. ELBLĄSKIE CENTRUM MIĘSNE EL- HURT PRODUKCJA I HANDEL Sp. J. Jolanta Grudzień, Zbigniew Grudzień w Elblągu za sortymenty: mięso na kotlety mielone wieprzowe, kiełbasa biała surowa. SuperDrob SA ZAKŁADY DRO- BIARSKO-MIĘSNE w Karczewie za sortymenty: filet z piersi indyczej z marynatą maślaną, parówki maślane. ZAKŁADY MIĘSNE HERMAN SA w Kielnarowej za sortymenty: HERMANKI parówki, kiełbasa grillowa biała. ZAKŁADY MIĘSNE POTORSCY Sp. J. Jan Potorski, Jerzy Potorski w Krokowie za sortymenty: gulasz domowy, pieczeń czosnkowa. ZAKŁADY MIĘSNE WĘDZONKA Sp. J. w Łodzi za sortymenty: pasztetowa wędzona, kiełbasa złota ogrodowa. Dwa produkty: ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIĘSA MATTHIAS Sp. z o.o. w Modliborzycach za sortymenty: salceson ozorkowy, kiełbasa podlaska. GRUPA ANIMEX SA w Morlinach za sortymenty: frankfurterki, kiełbasa wyborcza. ZAKŁADY MIĘSNE MYSŁOWICE-MY- SŁAW Sp. z o.o. w Mysłowicach za sortymenty: pasztet borowikowy, podwawelska komercyjna. DOBROSŁAWA Sp. z o.o. w Sławie za sortymenty: pasztecik, kiełbasa śląska. ANIMEX Grupa Drobiarska Sp. z o.o. w Suwałkach za sortymenty: tuszka kurczęca pieczona, piwoszki. DROBIMEX Sp. z o.o. w Szczecinie za sortymenty: pasztet domowy z pieca, polędwica słoneczna z kurcząt. ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIĘSA OLEWNIK BIS Anna Olewnik Mikołajewska w Świerczynku za sortymenty: pasztet z żurawiną Cioci Heleny, pasztet z borowikami Cioci Heleny. ZAKŁAD WĘDLINIARSKI Andrzej Stania w Świerklanach za sortymenty: pasztet majstra, szynka biała. ZAKŁAD MASARSKI JÓZEF KAROL- CZAK w Topoli Szlacheckiej za sortymenty: kiełbasa parówkowa, kiełbasa zwyczajna. Jeden produkt: AR-KOS Sp. z o.o. w Jordanowie za pasztet kremowy. ZAKŁAD MIĘSNY MOŚCIBRODY Sp. z o.o. w Mościbrodach za kiełbasę polską pieczoną. P.P.H.U. ROLMAX Sp. z o.o. w Suszu za flaki wołowe mrożone potrawa. Przedsiębiorstwa mogą znakować nagrodzone produkty znakiem towarowym PRODUKT NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI WIOSNA 2008. 30 06/2008 Gospodarka