PODSTAWY PROJEKTOWANIA NOWOCZESNYCH BUDYNKÓW OBÓR ALTERNATYWNY SYSTEM UTRZYMANIA BYDŁA OBORA KOMPOSTOWA KONRAD RUDNIK Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Zakład Eksploatacji Budownictwa Wiejskiego Warszawa 2014 1
FUNKCJE OBORY KOMPOSTOWEJ FUNKCJE OBORY TRADYCYJNEJ + PRODUKCJA KOMPOSTU 2
SYSTEMY UTRZYMANIA Stanowiskowy -uwięziowy Wolnostanowiskowy -boksowy -kombiboksowy -na głębokiej ściółce -na podłożu spławialnym -na kompoście Wolnowybiegowy 3
DEFINICJE Kompost - nawóz organiczny powstający w wyniku procesu kompostowania. Kompostowanie sposób przeróbki w warunkach tlenowych substancji organicznej np. odpadów produkcji roślinnej, osadu gnojowicy itp., w celu uzyskania nawozu organicznego, tzw. kompostu. wg. Grzegorz Fiedorowicz, Wacław Romaniuk. Technika w chowie bydła. Terminologia. IBMER. Warszawa 2006 4
PODSTAWA DZIAŁANIA System bazuje na rozkładzie materiału przez napowietrzanie 5
MATERIAŁ NA PODŁOŻE TROCINY TROCINY+WIÓRKI 6
MATERIAŁ NA PODŁOŻE WIÓRKI 7
PROCES FERMENTACJI Źródło;Joseph Taraba.Kompost-Freilaufstalle fur Milchkuhe 8
PROCES FERMENTACJI. PRZEMIANY GAZOWE Źródło;Joseph Taraba.Kompost-Freilaufstalle fur Milchkuhe 9
PRODUKT FINALNY KOMPOST 10
PŁYTA KOMPOSTOWA 1 studzienka, 2 tunel napowietrzający, 3 wentylator, 4 ściana oporowa, 5 płyta kompostowa 11
PŁYTA KOMPOSTOWA 12
RUCH CIEPŁA W OBORZE KOMPOSTOWEJ 13
ŚCIANA KURTYNOWA 14
WENTYLACJA KALENICOWA 15
SYSTEM WENTYLACJI MECHANICZNEJ 16
KĄT POCHYLENIA DACHU 17
NAPOWIETRZANIE OBSZARU LEGOWISK 18
NAPOWIETRZANIE OBSZARU LEGOWISK 19
NAPOWIETRZANIE OBSZARU LEGOWISK 20
NAPOWIETRZANIE OBSZARU LEGOWISK 21
NAPOWIETRZANIE OBSZARU LEGOWISK 22
NAPOWIETRZANIE OBSZARU LEGOWISK Obróbkę podłoża przeprowadza się, gdy bydło jest po za obszarem legowiskowym, na obszarze paszowy, na wybiegu lub w poczekalni przed dojarnią. 23
HIGIENA Suche legowisko podstawą zachowania higieny. Ciepło wytwarzane w procesie fermentacji osusza ściółkę /legowisko/. W okresie podwyższonej wilgotności powietrza oraz w okresie obniżonych temperatur powietrza zachowanie higieny jest trudne. 24
HIGIENA Miejsce i wartość zabrudzenia Średnia wartość zabrudzenia Osadzenie ogona Wymię tylna część Wymię boki Uda górna część Uda dolna część 0,54 0,28 0,19 0,39 0,80 0,44 Zródło;Michael Zahner i inni.2013.kompoststall-funktionell und tiergerecht.raumberg-gumpenstein 25
HIGIENA Porównanie zabrudzenia bydła w różnych systemach utrzymania Zródło;Michael Zahner i inni.2013.kompoststall-funktionell und tiergerecht.raumberg-gumpenstein 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 5 nasada ogona wymię udo Średnia wart 1-obora kompostowa 2-obora boksowa, legowiska na piasku 3-obora boksowa, legowiska na materacach 4-obora z legowiskami na głębokiej ściółce 5-obora boksowa, legowiska na ściółce /słoma +wapno/ 26
Porównanie zmian na stawach bydła w różnych systemach utrzymania/ilość zmian na 100szt.bydła/ Zródło;Michael Zahner i inni.2013.kompoststall-funktionell und tiergerecht.raumberg-gumpenstein ZDROWIE 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1 2 3 4 5 powierzchnia poniżej 2cm2 bez włosów powierzchnia powyżej 2cm2 bez włosów rany i strupy 1-obora kompostowa 2-obora boksowa, legowiska na piasku 3-obora boksowa, legowiska na ściółce /słoma+wapno/ 4-obora boksowa, legowiska na ściółce /luźna słoma/ 5-obora boksowa, legowiska na matach gumowych 27
ZDROWIE Częstotliwość w [%]występowania kulawienia bydła w oborach kompostowych i boksowych Zródło;Michael Zahner i inni.2013.kompoststall-funktionell und tiergerecht.raumberg- Gumpenstein 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 obory kompostowe n=138szt bydła obory boksowe n=175szt.bydła Skala stopnia kulawienia 1-normalny chód 2-niski stopień 3-średni stopień, krótki krok 4-kulawy,wyraźne odciążenie kończyny 5-wysoki stopień kulawienia, uniemożliwienie obciążenia kończyny 28
PODSTAWOWE BŁĘDY W FUNKCJONOWANIU OBORY -wadliwy projekt -uszczelnienie podłoża; /za duża obsada, ograniczenie codziennych zabiegów napowietrzania, ciężki ciągnik/ -rodzaj użytej ściółki /zrębki,słoma../ -niska temperatura w czasie startu obory 29
PODSTAWOWE BŁĘDY 30
PODSTAWOWE BŁĘDY 31
POTENCJALNE PROBLEMY -długoterminowe pozyskanie ściółki /wiórki, trociny/ -podwyższona temperatura legowiska /niebezpieczeństwo stresu szczególnie w okresie letnim/ -zrozumienie konieczności postępowania i utrzymanie dyscypliny prowadzenia zabiegów napowietrzania 32
OBORA KOMPOSTOWA 33
OBORA KOMPOSTOWA 34
OBORA KOMPOSTOWA PRZEKRÓJ PIONOWY 35
OBORA KOMPOSTOWA KONSTRUKCJA WIATY /PRZEKRÓJ PIONOWY / 36
OBORA KOMPOSTOWA KONSTRUKCJA BUDYNKU /PRZEKRÓJ PIONOWY/ 37
OBORA KOMPOSTOWA PRZEKRÓJ POZIOMY 38
OBORA KOMPOSTOWA UKŁAD OBIEKTÓW Oznaczenie; 1-budynek obory, 2-budynek dojarni, 3- budynek poczekalni 4-wiata /obszar żywienia/ 39
OBORA KOMPOSTOWA UKŁAD OBIEKTÓW Oznaczenie; 1-budynek obory, 2-budynek dojarni, 3- budynek poczekalni 4-wiata /obszar żywienia/ 40
OBORA KOMPOSTOWA NAPOWIETRZANIE PODŁOŻA 41
OBORA KOMPOSTOWA NAPOWIETRZANIE PODŁOŻA PRZEKRÓJ PIONOWY 42
OBORA KOMPOSTOWA NAPOWIETRZANIE PODŁOŻA PRZEKRÓJ POZIOMY 43
OBORA KOMPOSTOWA SZCZEGÓŁ ROZWIĄZANIA PODŁOGI 44
OBORA KOMPOSTOWA SZCZEGÓŁ UMIESZCZENIE POIDŁA 45
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 46