RFF Wyłączny dystrybutor firmy HANSEN, USA i RFF, Francja AUTOMATYKA CHŁODNICZA ARMATURA URZĄDZENIA Tłumaczenie na j. polski Instrukcji RFF Nr I.S.R.B.Rev6-12.2007 Uzupełniona przez ZTCh na 25.02.2008 Instrukcje obsługi i konserwacji zaworów kulowych firmy RFF Uwaga ZTCh! Instrukcja obowiązuje łącznie z Instrukcje ZTCh dodatkowe do montażu zaworów kulowych firmy RFF Nr kat. T367 (w załączeniu). 1. WARUNKI PRACY Armatura RFF pracuje w zakresie temperatur medium od -50 do 150 C przy normalnym ciśnieniu znamionowym PS (=PN) 25 bar lub 40 bar (na życzenie) i od -50 do 110 C przy PS 65 bar (na życzenie). Wstrząsy sejsmiczne: w rejonach geograficznych z ryzykiem aktywności sejsmicznej monter powinien przedsięwziąć wszelkie konieczne środki ostrożności by zapobiec wynikłym szkodom. Naprężenia w rurociągach: korpusy zaworów muszą być spawane do rurociągów z należytą starannością. Zapewnić by wszystkie rurociągi były zabezpieczone, by uniknąć niewłaściwego osiowania, niewłaściwego obciążenia lub wibracji. Ryzyko zmęczenia materiałów: armatura chłodnicza nie powinna być poddawana drganiom pochodzącym od sprężarek lub innych wirujących maszyn. Nieodpowiednie zastosowania: nasza armatura chłodnicza nie powinna być stosowana do cieczy lub gazów innych niż podane poniżej. W razie potrzeby, gdy danego medium nie ma w tabeli, mogłyby być przeprowadzone określone badania. Usuwanie gazów i wietrzenie: monter powinien przedsięwziąć wszelkie konieczne środki i zamontować wszelkie konieczne urządzenia bezpieczeństwa, by umożliwić bezpieczną pracę i obsługę techniczną armatury. Proces napełniania i opróżniania: instalacja powinna być napełniona (uwaga ZTCh: czynnikiem chłodniczym itd.) i opróżniona zgodnie z najlepszą praktyką i miejscowymi przepisami. Zabezpieczenie przed nadmiernym ciśnieniem: należy zadbać by zabezpieczyć armaturę przed nadmiernym ciśnieniem, a w szczególności by uniknąć uderzeń hydraulicznych. Odporność na ogień: armatura RFF nie powinna być poddawana działaniu ognia. Kompatybilność chemiczna: nasze wyroby pracują w zakresie temperatur -50 do 150 C z następującymi czynnikami chłodniczymi i olejami: Czynniki chłodnicze C290 C316 C318 R13b1 R22 R32 R744(CO 2 ) R407c R114b2 R123 R124 R125 R134 R134a R717(NH 3 ) R507 R141b R142b R143a R152a R404a R407 Oleje smarne Oleje mineralne z wyjątkiem olejów na bazie naftalenu. Oleje silikonowe estrowe. Należy zwracać uwagę na: praca poza parametrami znamionowymi lub dodawanie dodatków może wpłynąć na odporność chemiczną niektórych części, szczególnie uszczelek płaskich i O-ringów. Dla wszystkich zastosowań innych niż podane powyżej (czynniki chłodnicze i oleje) konieczne jest wykonanie badań przydatności, by sprawdzić odporność naszych standardowych pierścieni uszczelniających O-ringów lub, w razie potrzeby, by zaoferować O-ringi bardziej przydatne do specyficznych warunków Waszych zastosowań. Nasze standardowe O-ringi nie nadają się do węglowodorów aromatycznych (benzen), chlorowęglowodorów (tri) i rozpuszczalników jonowych (keton, ester, eter, aceton). 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -1- T304/02/05 29.02.08
1.1 INSTRUKCJE DLA ZAWORÓW KULOWYCH Zawór ma tylko jeden prawidłowy kierunek przepływu. By uniknąć uwięzienia cieczy w kuli jest nawiercony otworek upustowy. Otworek ten jest od strony wlotowej zaworu. Uzupełnienie ZTCh: otworek w kuli w pozycji zamknięcia zaworu powinien być od strony wyższego ciśnienia w rurociągu. ZTCh.000512 PRAWIDŁOWO kierunek przepływu ŹLE Tylne odcięcie trzpienia: pierścień uszczelniający teflonowy dociskany sprężyną zapewnia szczelne połączenie korpusu zaworu z dolną częścią trzpienia. Położenie trzpienia: gdy powierzchnie płaskie końcówki trzpienia są równoległe do rurociągu to zawór jest otwarty. Gdy są pod kątem 90 do rury to zawór jest zamknięty. 2. INSTRUKCJE MONTAŻOWE! Zawór kulowy może być zamontowany w rurociąg, który można nieco rozsunąć, by umożliwić zamontowanie i wyjęcie zespołu zaworu kulowego. Kołnierze zaworów kulowych są uszczelnione za pomocą 2 pierścieni uszczelniających O-ringów (pomiędzy kołnierzami i korpusem). By podczas spawania kołnierzy do rurociągu uniknąć uszkodzenia z powodu przegrzania należy postępować następująco: 1. 2. 1 2 3 3. 4. 4 3 1 Uwaga ZTCh: Przed montażem zaworu do instalacji chłodniczej zaworów z napędem silnikowym lub pneumatycznym zdemontować napęd z zaworu. 1. Po ustawieniu kompletnego zaworu w jego położeniu prawidłowo osiowo ustawić rurociąg i sczepić spoinami obydwa kołnierze. 2. Z zaworów DN 25, 32 i 40 odkręcić nakrętki 4 śrub kołnierzowych i wyjąć śruby. Zespół zaworu kulowego należy wyjąć z pomiędzy kołnierzy zwracając uwagę, by nie uszkodzić uszczelek O-ringowych. Uwagi ZTCh: przed tym ustawić zawór w położeniu całkowicie otwartym. Ponadto z rowków kołnierzy zaworów pełnoprzelotowych DN 25, 32 i 40 mm i niepełnoprzelotowych DN 32, 40, 50 mm wyjąć pierścienie uszczelniające O-ringi. W zaworach większych pierścienie uszczelniające są umieszczone w korpusie i powinny być wyjęte razem z nim. 3. Następnie należy dokończyć spawanie kołnierzy. 4. Usunąć brud, szlakę spawalniczą i rozpryski metalu z wnętrza rurociągów i powierzchni przylgowych kołnierzy. Powierzchnie przylgowe kołnierzy lekko posmarować olejem i przy zaworach pełnoprzelotowch DN 25, 32, 40 (uzupełnienie ZTCh i niepełnoprzelotowych DN 32, 40, 50 mm) ponownie założyć uszczelki O-ringowe. Moment obrotowy dokręcania śrub kołnierzowych Nm: Zawory pełnoprzlotowe: DN 25 : 3 do 12, DN 32 : 5 do 24, DN 40 : 8 do 24, DN 50 : 20 do 42, DN 65 : 37 do 65, DN 80 : 57 do 100. Uzupełnienie ZTCh: zawory niepełnoprzlotowe: DN 32 : 3 do 12, DN 40 : 5 do 24, DN 50 : 8 do 24, DN 65 : 20 do 42, DN 80 : 37 do 65, DN 100 : 57 do 100. Następnie sprawdzić czy strzałka na korpusie jest usytuowana zgodnie z kierunkiem przepływu w rurociągu. Otworek upustowy w kuli powinien być od strony wlotowej zaworu. Rozsunąć kołnierze i ponownie zamontować zawór. Zwracać uwagę przy tym by nie uszkodzić powierzchni przylgowych i uszczelek. T304/02/05 29.02.08-2- 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone 2
Uwagi dodatkowe ZTCh: 1. Przed ponownym zamontowaniem korpusu zaworu: a) sprawdzić czy zawór jest ustawiony w położeniu całkowicie otwartym 1) Zawory z przyłączem do napędu. Nacięcie na końcówce trzpienia powinno być ustawione wzdłuż osi przepływu przez zawór, patrz zdjęcie Nr 1 w Instrukcje dodatkowe ZTCh. 2) Zawory ręczne. Płaszczyzny płaskie na końcu trzpienia powinny być równoległe do osi przepływu zaworu, patrz zdjęcie Nr 2 zawory z dźwignią do otwierania/ zamykania i zdjęcie Nr 3 zawory z kołpakiem. b) sprawdzić czy uszczelki teflonowe kuli zaworów X (pełnoprzelotowych) DN25 do 40 i Y (niepełnoprzelotowych) DN32 do 50 mm są równo ułożone i nie wystają poza obrys powierzchni korpusu, patrz zdjęcia Nr 6 i 7 Instrukcji ZTCh dodatkowych do montażu zaworów kulowych firmy RFF (w załączeniu). W zaworach większych uszczelka teflonowa kuli jest dociskana pierścieniem stalowym pośredniczącym. Pierścień ten powinien być równo ułożony i nie wystawać poza korpus, patrz zdjęcia nr 8 i 9 Instrukcji ZTCh. c) upewnić się też czy kula jest prawidłowo zamontowana w korpusie. Szczególnie dotyczy to zaworów z przyłączem do napędu, w których po zdemontowaniu napędu trzpień i kulę można obracać o 360. W położeniu zamknięcia otworek odciążający w kuli powinien być od strony dolotowej zaworu, patrz zdjęcie Nr 10. Kierunek przepływu oznaczony jest strzałką na korpusie zaworu, patrz zdjęcie nr 11. Na zdjęciu nr 11 pokazano zawór z przyłączem do napędu w położeniu zamknięcia. Nacięcie na końcu trzpienia jest wtedy prostopadłe do osi przepływu przez zawór. Uwaga! napędy zamykają zawór obracając trzpień w prawo o 90 i otwierają przez obrót w lewo. 2. Przed ponownym zamontowaniem napędu do zaworów z napędem sprawdzić czy zawór można łatwo zamknąć i otworzyć przez obrót trzpienia za pomocą klucza. Łatwość otwierania i zamykania po ponownym zamontowaniu do instalacji sprawdzić też w wypadku zaworów ręcznych (z dźwignią lub kołpakiem). W wypadku gdy zawór przestawia się z trudnością należy ponownie go zdemontować, przesmarować olejem kulę i uszczelki teflonowe, zapewnić by uszczelki teflonowe były równo ułożone, jak w powyższych instrukcjach i równomiernie, na krzyż, dokręcić śruby kołnierzowe. 3. Po wykonaniu prób szczelności zawory pomalować odpowiednią farbą antykorozyjną. Zawory są dostarczane z powłoką ochronną jedynie na okres transportu i magazynowania. 3. INSTRUKCJE MONTAŻU ZAWORÓW KULOWYCH PNEUMATYCZNYCH PODŁĄCZENIA ELEKTRYCZNE WYŁĄCZNIKA KRAŃCOWEGO ZTCh.000513 zawór otwarty zacisk 3 : wspólny zacisk 2 : normalnie rozwarty zacisk 1 : normalnie zwarty zawór zamknięty zacisk 4 : wspólny zacisk 5 : normalnie rozwarty zacisk 6 : normalnie zwarty Uszczelka Wkładka ze stykami Śruba Pierścień sprężysty PODŁĄCZENIA ELEKTRYCZNE DO ZAWORKA STERUJĄCEGO zacisk 1 : faza zacisk 2 : neutralny : uziemienie Regulator prędkości śruby sześciokątne z otworem 4 mm wewnątrz Wlot sprężonego powietrza Gwint wewnętrzny G 1/4 Przykład podłączeń elektrycznych 1. Podłączyć sprężone powietrze 2. Podłączyć elektrycznie zawór sterujący 3. Podłączyć elektrycznie wyłącznik krańcowy, jeśli potrzeba Zał. Wył. Otw. Zamk. Uwagi ZTCh: 1) Napędy pneumatyczne mogą pracować w temperaturze otoczenia od -20 do 85 C. Stopień ochrony napędu: IP65 2) Zawory pneumatyczne można montować w dowolnym położeniu na rurociągach poziomych i pionowych Zawór elektromagnetyczny sterujący Wyłącznik elektryczny krańcowy 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -3- T304/02/05 29.02.08
- 4. INSTRUKCJE MONTAŻU ZAWORÓW KULOWYCH Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM UWAGA! - Nie podłączać napędów do przełącznika sterującego prądu bez uprzedniego odłączenia go spod napięcia zasilania - Odłączyć zasilanie elektryczne przed: - zdjęciem pokrywy - odłączeniem napędu - użyciem dźwigni - Niniejszy napęd jest zbadany fabrycznie. Wyłączniki krańcowe zostały ustawione na zadziałanie przy 90. Nie ma potrzeby zdejmowania pokrywy. - Przed montażem napędu lub ingerencją w niego zapoznać się z katalogiem technicznym napędu. - Przed montażem sprawdzić czy będzie można przesuwać bez przeszkód dźwignię do ręcznego przestawiania zaworu. Napęd ma stopień ochrony IP65 i nie wymaga obsługi technicznej. - Napędy elektryczne muszą być zabezpieczone za pomocą systemu zabezpieczeń przyjętego w danej instalacji elektrycznej (wyłączniki itd.). Uwaga ZTCh: napędy starszego typu mogą pracować w temperaturze otoczenia od -10 C do 55 C, napędy nowszego typu 150 i 300 Nm -20 do 70 C, IP67. RĘCZNE PRZESTAWIANIE ZAWORÓW pełnoprzelotowych DN 25 do 50 mm (uzupełnienie ZTCh: i niepełnoprzepływowych DN 32 do 65 mm W wypadku awarii zasilania elektrycznego jest możliwość przestawiania ręcznego. By przestawić zawór ręcznie obrócić gałkę sprzęgłową z położenia AUTO w położenie MAN. Załączony jest teraz napęd ręczny. Silnik powróci do pracy automatycznej po przestawieniu gałki w położenie AUTO. Ostrzeżenie: nie przekręcać gałki sprzęgłowej na siłę. Nie jest ona napędem ręcznym. Uwaga ZTCh: w nowszych typach napędów dla przestawienia sprzęgła do pracy ręcznej gałkę sprzęgłową obrócić w lewo do oporu, w kierunku MAN, i przytrzymać w tym położeniu. (Przed tym oczywiście całkowicie odłączyć zasilanie elektryczne do napędu). Wtedy będzie można obrócić napęd za pomocą dźwigni, jeśli jest, lub przez bezpośrednie pokręcenie końcówką trzpienia napędu, po uprzednim zdjęciu gałki wskaźnikowej położenia napędu. Po zwolnieniu gałki sprzęgłowej powraca ona samoczynnie do położenia AUTO- pracy automatycznej (sterowanie silnikiem). Wskaźnik położenia wzrokowy Położenie zamknięty Otwarty Wskaźnik położenia wzrokowy Położenie otwarty Klucz nastawny ZTCh.000353 Zamknięty Zamknięty Klucz nastawny Gałka sprzęgłowa AUTO-MAN Obrócić ją w lewo do pracy ręcznej (MAN) Gałka sprzęgłowa AUTO-MAN Obrócić ją w prawo do pracy automatycznej AUTO Uwaga ZTCh: zawory wyposażone w dźwignię do ręcznego przestawiania zamyka się i otwiera ręcznie za pomocą tej dźwigni, po uprzednim przekręceniu gałki sprzęgłowej w lewo do oporu i przytrzymaniu jej. RĘCZNE PRZESTAWIANIE ZAWORÓW pełnoprzelotowych DN 65 i 80 (uzupełnienie ZTCh: oraz niepełnoprzelotowych DN 80 i 100 mm) W wypadku awarii zasilania można je przestawić ręcznie. By zawór przestawić ręcznie należy rurkę (zamocowaną z tyłu napędu) nałożyć na króciec wyłącznika sprzęgła, nacisnąć do dołu i obracać w lewo lub prawo by przestawić zawór. Napęd ręczny zostanie automatycznie wyłączony, po zwolnieniu nacisku na rurkę i wraca do położenia AUTO (praca automatyczna). Rurkę ponownie założyć w uchwyty mocujące na napędzie. Położenie zamknięty Położenie otwarty Przedłużka dźwigni sprzęgła (rurkowa) Położenie AUTO Położenie MAN Dźwignia sprzęgła Dźwignia rurkowa Położenie-otwarty Dźwignia rurkowa Położeniezamknięty Położenieotwarty Położenie-zamknięty ZTCh.000354 MAN - praca ręczna AUTO - praca automatyczna Uwaga ZTCh: nowsze napędy mają pokrętło do przestawiania ręcznego zamontowane na stałe do napędu. T304/02/05 29.02.08-4- 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone
4.1. SCHEMAT PODŁĄCZEŃ ELEKTRYCZNYCH ZAWORÓW KULOWYCH SILNIKOWYCH Przykładowy schemat podłączeń zaworów pełnoprzelotowych DN 25 do 50 mm i niepełnoprzelotowych DN 32 do 65 mm L N PE 115 V/230 V - AC Silnik C lub K otwarty zamknięty Połączenia Zacisk 1 - wspólny silnika Zacisk 2 - wyłącznik sterujący: zawór otwarty Zacisk 3 - wyłącznik sterujący: zawór zamknięty ZTCh.000514 WYŁĄCZNIKI POMOCNICZE FCO - FCF - FC1 - FC2-1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 FCO FCF FC1 C M Pomocniczy wyłącznik krańcowy 1 Pomocniczy wyłącznik krańcowy 2 FC2 C - Kondensator M - Silnik H - Grzałka H 10W Zacisk 4 - wspólny silnika Zacisk 5 - normalnie zwarty Zacisk 8 - normalnie rozwarty Zacisk 6 - wspólny Zacisk 7 - normalnie zwarty Zacisk 9 - normalnie rozwarty Grzałka Zaciski 10 i 11 Uwaga ZTCh: grzałka musi być zawsze podłączona Przykładowy schemat podłączeń zaworów pełnoprzelotowych DN 65 do 80 mm i niepełnoprzelotowych DN 80 do 100 mm ZTCh.000355 L N PE 115 V/230 V - AC otwarty zamknięty Połączenia Zacisk 1 - wspólny silnika Zacisk 2 - wyłącznik sterujący: zawór otwarty Zacisk 3 - wyłącznik sterujący: zawór zamknięty WYŁĄCZNIKI POMOCNICZE ZTCh.000795 1 2 3 4 5 6 7 8 9 FCO FCF FC1 FC2 Zacisk 4 Zacisk 5 C H 10W Zacisk 6 Zacisk 7 FCO - FCF - FC1 - FC2 - M Pomocniczy wyłącznik krańcowy 1 Pomocniczy wyłącznik krańcowy 2 C - Kondensator M - Silnik H - Grzałka Grzałka Zaciski 8 i 9 Uwaga ZTCh: grzałka musi być podłączona na stałe. Przykład podłączenia zaworu i zasilacza awaryjnego L N PE ZTCh.000516 wyłącznik zasilacz awaryjny Uwaga ZTCh! Przed podłączeniem sprawdzić aktualne katalogi zaworów i zasilaczy. napęd zaworu 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -5- T304/02/05 29.02.08
5. KONSERWACJA (OBSŁUGA TECHNICZNA) 5.1. INSTRUKCJE OGÓLNE Aby zapewnić bezpieczne działanie i użyteczność zaworów RFF i osprzętu podczas ich okresu eksploatacji zawory te powinny być regularnie kontrolowane i serwisowane. Szczególną uwagę należy zwrócić na zawory: - podczas budowy nowych instalacji - podczas odbioru instalacji po modernizacji lub rozbudowie - podczas uruchamiania instalacji po długim okresie postoju. Poniżej podano minimalne zalecenia konserwacyjne producenta.! Ostrzeżenie bezpieczeństwa Podczas demontażu lub częściowej rozbiórki należy zachować ostrożność, gdyż części zaworu ciągle mogą zawierać czynnik chłodniczy pod wysokim ciśnieniem, Należy również ochronić obsługę od oparzeń mrozowych (wymagane rękawice ochronne) lub od zawartości w zaworach, np. amoniaku (wymagane jest stosowanie respiratorów). 5.2. INSTRUKCJE KONTROLI 5.2.1. KONSERWACJA COROCZNA a) Sprawdzić otwieranie i zamykanie Sprawdzić czy podczas ręcznego zamykania i otwierania zaworów przestawianie jest łatwe. Gdyby wystąpiły trudności z obracaniem trzpienia należy najpierw odciąć zawór od instalacji i usunąć czynnik z rurociągu. Należy zdemontować głowicę z zaworu, rozebrać ją i oczyścić, a trzpień nasmarować smarem. Może być potrzeba wymiany O-ringów i uszczelki płaskiej korpusu (patrz następna strona). Podczas ponownego montażu śruby mocujące do korpusu należy pokryć smarem. Specjalną uwagę podczas ponownego montażu należy zwrócić na prawidłowy kierunek ustawienia zaworu. Otworek upustowy wywiercony w kuli musi znajdować się od strony wlotowej zaworu (od strony ciśnieniowej). Uwaga! Kierunek przepływu jest oznaczony strzałką na zewnętrznej stronie zaworu. b) Sprawdzanie szczelności gazowej Wyciek czynnika chłodniczego z górnej części dławnicy trzpienia: W zaworach z kołpakiem nieszczelność można wykryć podczas odkręcania. Jeśli w kołpaku było ciśnienie to podczas wylotu gazu będzie słyszalny świst. Jeśli wystąpią ślady wycieku czynnika chłodniczego należy wymienić pierścienie uszczelniające O-ringi (patrz następna strona). Zalecenie ZTCh do zaworów z kołpakiem: Gwint wewnętrzny kołpaka pokryć smarem stałym. Wyciek spod uszczelki korpusu: w razie potrzeby wymienić płaską uszczelkę korpusu. Podczas ponownego montażu śruby mocujące korpusu należy pokryć smarem. 5.2.2. DEMONTAŻ I ROZEBRANIE CO 4 LATA Co 4 lata zaleca się dodatkowo następujące czynności: a) Kontrola gniazda zaworu Jeśli powierzchnia uszczelniająca z teflonem jest uszkodzona należy wymienić pierścień teflonowy lub kulę. b) Kontrola śrub mocujących Śruby skorodowane lub uszkodzone powinny być wymienione (w zaworach stalowych śruby klasy 8/8, w zaworach ze stali nierdzewnej klasy A2). c) Kontrola powierzchni zewnętrznej W razie potrzeby wszystkie skorodowane miejsca na powierzchni zewnętrznej należy oczyścić i ponownie pomalować. 5.2.3. OGÓLNA UWAGA DO PONOWNEGO MONTAŻU Podczas ponownego montowania zaworów i osprzętu śruby mocujące korpusu powinny zostać posmarowane smarem, a wszystkie ruchome części w głowicy powinny być oczyszczone i posmarowane niskotemperaturowym olejem. Zapobiegawczo należy też wymienić wszystkie pierścienie uszczelniające O-ringi oraz uszczelki płaskie korpusu. T304/02/05 29.02.08-6- 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone
4.3. INSTRUKCJA WYMIANY O-RINGÓW DŁAWNICY 1 2 3 1. Zdemontować dźwignię lub kołpak uszczelniający. Uwaga. Zwrócić uwagę na położenie i kierunek podkładki oporowej i zdjąć ją. 2. Przed demontażem głowicy zwrócić uwagę na jej prawidłowe położenie. Głowica jest ustalona za pomocą kołka. Są 2 możliwe jej położenia, przestawione o 180º. 4 3. Wymienić obydwa pierścienie uszczelniające 0-ringi (w pierwszym i trzecim rowku). W razie potrzeby wymienić uszczelkę płaską korpusu. 4. Wypełnić wnękę w dławiku niezamarzającym olejem chłodniczym sprężarkowym. Ponownie zamontować głowicę w poprzednie położenie. Zamontować podkładkę oporową i dźwignię lub kołpak. Wyłączny dystrybutor firm: Hansen Tech., USA i RFF, Francja 85-861 Bydgoszcz ul. Glinki 144 tel. (052) 3450 430, 3450 43 2 fax (052) 3450 630 e-mail: ztch @ ztch.pl http:// www.ztch.pl 2005-2008 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -7- T304/02/05 29.02.08