OZE nie tylko dla przedsiębiorców Zainteresowanie inwestycjami w odnawialne źródła energii w Polsce stale wzrasta. Niestety fakt ten nie idzie w parze ze wzrostem ilości dotacji na tego rodzaju przedsięwzięcia. Warto przypomnieć, że 31 maja br. zakończył się drugi i zarazem ostatni nabór do działania 9.4 PO Infrastruktura i Środowisko, które było wiodącym źródłem wsparcia OZE. W ramach funduszy unijnych pozostały więc obecnie Regionalne Programy Operacyjne oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Na fakt systematycznego wyczerpywania się środków unijnych, zareagował jednak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) tworząc tzw. programy priorytetowe finansowane ze środków krajowych. Generalnie związane są one z ochroną środowiska i oferują wsparcie zarówno w postaci pożyczek udzielanych na preferencyjnych warunkach jaki i pomocy bezzwrotnej. Pożyczka preferencyjna na inwestycje w zakresie OZE i wysokosprawnej kogeneracji W przypadku inwestycji w odnawialne źródła energii sztandarowym źródłem dofinansowania w ramach środków krajowych jest Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej Kogeneracji wdrażany przez NFOŚiGW. W trzecim już konkursie, który odbędzie się w drugiej połowie czerwca 2010 r. będą mogły wziąć udział wszystkie podmioty podejmujące działalność w zakresie OZE. Zgodnie z zapowiedziami NFOŚiGW, uwzględniając sugestie beneficjentów, zamierza wprowadzić mniej restrykcyjne wymagania dotyczące Konkursu. Chodzi głównie o dokumentację potwierdzającą gotowość przedsięwzięcia do realizacji, ze skompletowaniem której wielu Beneficjentów miało spore problemy w poprzednim Konkursie należało ją złożyć nie później niż 1 miesiąc od otrzymania informacji o pozytywnej ocenie wniosku wstępnego. Natomiast w najbliższym Konkursie przewiduje się sukcesywne dostarczanie dokumentacji, po dostatecznym przygotowaniu przedsięwzięcia, lecz nie później niż do końca maja 2011 r. (w uzasadnionych przypadkach okres ten będzie mógł być nawet wydłużony o kolejne 6 miesięcy). Istotnym udogodnieniem jest również fakt, iż Wnioskodawcy, których przedsięwzięcia - ocenione pozytywnie - nie zostały zakwalifikowane do udzielenia dofinansowania, ze względu na wyczerpanie puli alokacji, będą mogli rozpocząć realizację przedsięwzięcia na
własne ryzyko, a udzielenie dofinansowania będzie możliwe po ewentualnym uwolnieniu środków finansowych lub zwiększeniu alokacji na ten cel. Ponadto Nie zmieni się natomiast wysokość pożyczki, udzielanej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pożyczka będzie mogła wynosić do 75% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, którego koszt całkowity wyniesie mniej niż 10 mln zł. Możliwe będzie umorzenie - do kwoty pożyczki, w zależności od rentowności przedsięwzięcia. Przede wszystkim umorzenie nie będzie udzielane jeżeli wartość bieżąca netto inwestycji (NPV) 1 będzie dodatnia. Dla projektów mniejszych pożyczka preferencyjna z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Oprócz wsparcia oferowanego na szczeblu centralnym, uruchomione zostaną nabory wniosków w ramach pożyczki preferencyjnej w poszczególnych województwach, dla projektów o wartości niższej niż 10 mln zł. Wysokość pożyczki o stałym oprocentowaniu 3% w skali roku, wyniesie maksymalnie 75% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia realizowanego przez ostatecznego beneficjenta. Spłata pożyczki odbywać się będzie w ratach kwartalnych, a okres finansowania nie będzie mógł być dłuższy niż 10 lat od wypłaty pierwszej transzy pożyczki. Natomiast okres karencji w spłacie rat kapitałowych wyniesie 18 miesięcy, licząc od daty wypłaty pierwszej transzy pożyczki. Nabór w ramach Programu przeprowadzą WFOŚiGW w poszczególnych województwach. Najpierw jednak Instytucje te (jako beneficjenci pośredni) muszą uzyskać promesę dofinansowania z NFOŚiGW. Jeżeli ją otrzymają to wówczas mogą przygotować dokumentację i ogłosić nabór wniosków dla beneficjentów końcowych czyli np. przedsiębiorców. W chwili obecnej większość WFOŚiGW posiada promesę dofinansowania jednakże wstrzymują się one z ogłoszeniem swych naborów do chwili otrzymania od NFOŚiGW ostatecznych wytycznych dotyczących przeprowadzania konkursów. Biogazownie Rolnicze finansowane z NFOŚiGW 1 NPV (z ang. Net Present Value) wartość NPV odpowiada nadwyżce zdyskontowanych przychodów z przedsięwzięcia nad zdyskontowanymi kosztami, jest więc miarą efektywności przedsięwzięcia.
W odpowiedzi na coraz większe zainteresowanie inwestycjami w zakresie przetwarzania biomasy na energię elektryczną, NFOŚiGW wprowadził program priorytetowy System Zielonych Inwestycji (GIS) Biogazownie Rolnicze W ramach Programu dofinansowanie mogą uzyskać Podmioty (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną) podejmujące realizację przedsięwzięć z zakresu budowy, rozbudowy lub przebudowy obiektów wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem biogazu rolniczego oraz instalacje wytwarzanie biogazu rolniczego. Program będzie wdrażany w latach 2010-2013, a jego budżet wynosi 1 mld zł: 400 mln zł - środki pochodzące z transakcji sprzedaży jednostek AAU lub z innych środków NFOŚiGW pożyczki inwestycyjne 600 mln zł - ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Beneficjenci Programu mogą liczyć na dofinansowanie w formie dotacji, pożyczki lub w formie łącznej. W przypadku projektów dofinansowywanych ze środków Krajowego systemu zielonych inwestycji(gis) otrzymanie pożyczki ze środków w NFOŚiGW jest uwarunkowane otrzymaniem dotacji ze środków GIS. A zatem Beneficjent może uzyskać dofinansowanie w formie dotacji - do 30% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia oraz dodatkowo w formie pożyczki inwestycyjnej bez możliwości umorzenia ale na preferencyjnych warunkach, tj. oprocentowaniu zmiennym WIBOR 3M + 50 pkt bazowych (w skali roku), okresie finansowania: do 15 lat od pierwszej planowanej wypłaty transzy pożyczki, okresie karencji w spłacie rat kapitałowych nie dłuższym niż 18 miesięcy od daty zakończenia realizacji przedsięwzięcia wysokości pożyczki do 45% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Wypłata środków będzie możliwa po otrzymaniu przez NFOŚiGW faktur lub równoważnych dokumentów księgowych dokumentujących realizację poszczególnych etapów przedsięwzięcia (tzw. kamieni milowych ) zapisanych w harmonogramie realizacji. planowany jest na czerwiec 2010 r. Regionalne Programy Operacyjne
Wszystkie 16 województw przewidziało wsparcie dla podmiotów publicznych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. O dofinansowanie inwestycji dotyczących OZE mogą się ubiegać przede wszystkim Jednostki Samorządu Terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia ale również podmioty działające na podstawie Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, podmioty sektora finansów publicznych, jednostki naukowe i szkoły wyższe, organizacje pozarządowe zakłady opieki zdrowotnej, kościoły i związki wyznaniowe. W większości województw do działań związanych z OZE mogą aplikować podmioty prywatne, wyjątkiem są tutaj województwa: śląskie, podkarpackie, podlaskie, opolskie, podlaskie oraz pomorskie. Wartość projektu z zakresu budowy jednostek wytwarzających energię elektryczną ze źródeł odnawialnych nie może przekroczyć 20 mln zł (energia wiatrowa i słoneczna) oraz 10 mln zł w przypadku źródeł wytwarzających energię elektryczną z wody, biomasy lub biogazu. Wartość projektów dotyczących wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu również nie może przekroczyć 10 mln zł. Maksymalny udział dofinansowania w RPO wynosi 85% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia lub zgodnie z dopuszczalnym pułapem pomocy j określonym w programie pomocowym. W ramach RPO podmioty mogą otrzymać płatność w formie dotacji rozwojowej jako refundację poniesionych i udokumentowanych wydatków kwalifikowanych lub od niedawna jako zaliczkę na poczet przyszłych wydatków. Jednakże forma płatności będzie rozpatrywana indywidualnie przez instytucję wdrażającą w momencie podpisania umowy o dofinansowanie. W RPO występuje konkursowy lub indywidualny tryb naboru wniosków zgodny z regulaminem konkursu. Ostateczną decyzję w sprawie dofinansowania projektu podejmuje zarząd województwa będący Instytucją Zarządzającą. W roku 2010 wiele województw prowadzi lub planuje przeprowadzić nabory wniosków do działań związanych z OZE. W niektórych województwach natomiast wyczerpała się już alokacja możliwe są jednak przesunięcia środków z innych, mniej obleganych działań. Szczegóły przedstawia poniższa tabela. Źródła dofinansowania OZE w ramach RPO
Nazwa działania DOLNOŚLĄSKIE Działanie 5.1 Odnawialne źródła energii LUBELSKIE Działanie 6.2 Energia przyjazna środowisku KUJAWSKO- POMORSKIE DZIAŁANIE 2.4 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku LUBUSKIE Działanie 3.2 Poprawa jakości powietrza, efektywności energetycznej oraz rozwój i wykorzystanie OZE PODLASKIE Działanie 5.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska ŁÓDZKIE Działanie 2.9 Odnawialne źródła energii MAŁOPOLSKIE Działanie 7.2 Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania OZE MAZOWIECKIE Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka OPOLSKIE Działanie 4.3 Ochrona powietrza, OZE PODKARPACKIE Poziom i wysokość wsparcia max 75%, pomocą publiczną - Rodzaj beneficjenta JST, podmioty działające w oparciu o ustawę o partnerstwie publiczno-prawnym oraz inne podmioty JST, podmioty działające w oparciu o ustawę o partnerstwie publiczno-prawnym oraz inne podmioty JST, związki, stowarzyszenia,, Najbliższe nabory wniosków Najbliższy nabór dopiero w 2011 r. Grudzień 2010 r. Lipiec 2010 r. Alokacja wyczerpana (możliwe przesunięcia środków) czerwiec 2010 Październiklistopad 2010 Nabór zakończył się 31 maja 2010 Wrzesieńpaździernik 2010 Nabór zakończył się w lutym Alokacja wyczerpana
Działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna POMORSKIE Działanie 5.4 Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych ŚLĄSKIE Działanie 5.3 Czyste powietrze i OZE ŚWIĘTOKRZYSKIE Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej WARMIŃSKO- MAZURSKIE Działanie 6.2 Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami i zniszczeniami WIELKOPOLSKIE Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii ZACHODNIPOMORSKIE Działanie 4.1 Energia odnawialna i zarządzanie energią Źródło: opracowanie własne max 75%, max 80%, max 80%,,, JST, związki, stowarzyszenia,, (możliwe przesunięcia środków) kończy się 27 kwietnia 2010 kończy się 5 Maja 2010 zakończył się w marcu zakończył się 16 kwietnia 2010 Alokacja wyczerpana (możliwe przesunięcia środków) Nabór trwa do 31 maja 2010 Z powyższej tabeli wynika, iż właściwie każde województwo oferuje wsparcie w ramach OZE. Z drugiej jednak strony środki finansowe w dużej mierze zostały wyczerpane i bieżący rok będzie ostatnim jeżeli chodzi o nabory wniosków w ramach OZE. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
W przypadku inwestycji w miejscowościach należących do gminy wiejskiej, miejskowiejskiej z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców oraz w miejscowościach gminy miejskiej o liczbie mieszkańców mniejszej niż 5 tys., wsparcie może być udzielane także w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach działania 321 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej dofinansowanie mogą uzyskać m. in. projekty w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy. Zakres pomocy obejmuje koszty inwestycyjne, w szczególności: zakup materiałów i wykonanie prac budowlano montażowych oraz zakup niezbędnego wyposażenia. Beneficjentem działania może być gmina lub jednostka organizacyjna, dla której organizatorem jest j.s.t. wykonująca zadania określone w zakresie pomocy. Maksymalny poziom dofinansowania wynosi 75% kosztów kwalifikowanych. Ponadto maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej gminie, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć 3 mln zł. Organami odpowiedzialnymi za wdrażanie działania 321, są urzędy marszałkowskie w poszczególnych województwach. Obecnie trwają prace nad dokumentacją do działania, w związku z czym nie zostały jeszcze ogłoszone terminy naboru wniosków. Pomimo wysychającego źródła dotacji unijnych na lata 2007-2013, Beneficjenci planujący inwestycje w OZE nie stoją na straconej pozycji. Z jednej strony nadal dostępne są środki w regionalnych programach, z drugiej pojawia się coraz szerszy wachlarz programów priorytetowych związanych z OZE i finansowanych przez NFOŚiGW. Dlatego planując ekologiczną inwestycję warto rozejrzeć się za potencjalnymi źródłami wsparcia, zwłaszcza jeśli chodzi o środki krajowe, których nie powinno zabraknąć do kolejnej perspektywy finansowej. Maciej Noskowiak Specjalista ds. funduszy unijnych MCG S.A.