13 lutego 2013 roku w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Świebodzinie obyło się Posiedzenie Lubuskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa

13 lutego 2013 roku w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Świebodzinie obyło się Posiedzenie Lubuskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR), na którym ustalone zostały Listy Odmian Zalecanych (LOZ) dla zbóż jarych i ozimych oraz rzepaku ozimego do uprawy w województwie lubuskim na rok 2013. Decyzje dotyczące utworzenia LOZ na dany rok oraz włączenia lub wycofania odmian podejmowane są na spotkaniu Wojewódzkiego Zespołu PDOiR po przedstawieniu propozycji dyrektora Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Świebodzinie (Stacja Koordynująca) po przeanalizowaniu wyników doświadczeń prowadzonych w województwie lubuskim. Doświadczenia w naszym województwie zakładane są w trzech punktach: 1. Małyszynie - północ województwa lubuskiego prowadzi Hodowla Roślin Strzelce Oddział w Małyszynie. 2. Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku z rejonizacją w Szprotawie i Puszczykowie k. Szprotawy - południe województwa lubuskiego prowadzą Państwo Elżbieta i Piotr Włodarczykowie. 3. Świebodzinie - centrum województwa lubuskiego prowadzi Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Świebodzinie. Warunkiem zamieszczenia odmiany na Liście Odmian Zalecanych jest odpowiednia ilość doświadczeń i czas badania: przynajmniej 2 lata w systemie PDOiR. Głównym kryterium oceny odmiany przed zamieszczeniem na LOZ jest jej wysokość i stabilność plonowania w województwie lubuskim, ponadto analizuje się inne cechy odmiany, jak np.: odporność na choroby, zimotrwałość (tak ważną po doświadczeniach z zimy 2011/2012 ), wartość technologiczną, jakość ziarna, przydatność dla przemysłu i specyficznych warunków gospodarowania. Celem tworzenia List Odmian Zalecanych jest wskazanie rolnikom województwa lubuskiego najlepszych i sprawdzonych odmian w naszych warunkach spośród odmian wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian i Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych Unii Europejskiej. Informacje na temat Listy Odmian Zalecanych można uzyskać w: SDOO w Świebodzinie, Lubuskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Kalsku, Departamencie Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi w Urzędzie Marszałkowskim w Zielonej Gorze i w Lubuskiej Izbie Rolniczej w Zielonej Górze. 1

Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze (PDOiR) jest regionalnym (wojewódzkim) systemem badań odmianowo-agrotechnicznych mającym na celu dostarczenie rolnikom możliwie pełnej informacji o przydatności zarejestrowanych odmian do upraw w ich rejonie. Lista Odmian Zalecanych (LOZ) do uprawy w województwie lubuskim na rok 2013 Pszenica ozima Pszenżyto ozime Żyto ozime Rzepak ozimy Tonacja Algoso Bosmo Bogart Figura Trismart Dańkowskie Diament Monolit Ostroga Leontino Daran NK Bold Natula Pizarro Stonko NK Pegaz Muszelka Tulus Domir Extend F1 Mulan Fredro Brasetto F1 Nelson F1 Arkadia Borowik Palazzo F1 Exotic F1 Sailor Minello F1 NK Oktans F1 Kohelia SU Skaltiko F1 NK Petrol F1 Rohan F1 Visby F1 Abakus F1 ES Mercure F1 NK Technik F1 Poznaniak F1 Pszenica jara Pszenżyto jare Jęczmień jary Owies Tybalt Kargo Blask Breton Hewilla Dublet Tocada Berdysz Kandela Milkaro Conchita Bingo Ostka Smolicka Milewo KWS Olof Arden KWS Torridon Andrus Basic Nagus Trappe Iron F-1 odmiany mieszańcowe Powyższe odmiany mimo zmiennych warunków wegetacji w latach 2009-2012 prowadzone w doświadczeniach PDOiR potwierdziły dużą przydatność do uprawy w warunkach naszego województwa. Lista Odmian Zaleconych powinna ułatwić dokonanie wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków. Wyżej wymienione odmiany biorą udział w badaniach PDOiR w roku 2013. 2

W województwie lubuskim doświadczenia PDOiR prowadzone są przez: - Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Świebodzinie, - Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku - z rejonizacją w Szprotawie, - Hodowlę Roślin Strzelce oddział Małyszyn. Odmiany ustalone przez zespół PDOiR woj. lubuskiego dnia 13.02.2013 LOZ sporządziła: mgr inż. Monika Kolenda Charakterystyka odmian zalecanych do uprawy w województwie lubuskim w 2013 r. ( LOZ) Pszenica ozima Tonacja - Jest wysokowydajną odmianą o bardzo dobrej mrozoodporności (5,5). Przy uprawie odmiany Tonacja warto zwrócić uwagę na ochronę przed mączniakiem prawdziwym, na którego ta odmiana wykazuję większą podatność. Natomiast jest dużo bardziej odporna na choroby kłosa, które są zdecydowanie bardziej niebezpieczne. Tonacja jest odmianą tolerancyjną na opóźniony termin siewu. W doświadczeniach COBORU z 2009 nie wykazała spadku plonu pomimo opóźnienia siewu o 30 dni (początek listopada). Podobnie reaguje na zmniejszenie normy wysiewu. W doświadczeniach COBORU nie było znaczących różnic w plonowaniu pomiędzy Tonacją wysianą 450 nasion/m 2 a 350 nasion/m 2. Jej elastyczność i umiarkowane wymagania glebowe sprawiają, że jest to jedna z najchętniej uprawianych odmian pszenicy ozimej w kraju. Figura - Charakteryzuje się bardzo dobrą plennością na terenie całego kraju. Odmiana odznacza się dobra zdrowotnością, szczególnie odporna jest na mączniaka prawdziwego, fuzariozę kłosa i choroby podstawy źdźbła. Odmiana ta charakteryzuje się słomą średniej długości. Dlatego też przy intensywnej technologii uprawy, na glebach dobrych wymaga skracania źdźbła. Ziarno Figury jest dość grube, dobrze wyrównane, o małym udziale pośladu. Termin kłoszenia i dojrzewania tej odmiany należy do wczesnych. Z tego też względu przydatna jest do uprawy na różnych rodzajach gleb, ze wskazaniem na gleby kompleksu pszennego - średniego Ostroga - Charakteryzuje się wysoką plennością na terenie całego kraju, najwyższą spośród wszystkich zarejestrowanych w Polsce odmian ościstych. Odmiana ta posiada bardzo dobrą mrozoodporność (6 w skali 9 stopniowej). Jest odmia- 3

ną średniej wysokości, najkrótszą spośród odmian ościstych. Charakteryzuje ją najlepsza spośród odmian ościstych odporność na wyleganie. Nie mniej jednak w warunkach intensywnej technologii uprawy wymaga skracania źdźbła. Dobra odporność na choroby grzybowe. Zalecana norma wysiewu przy optymalnym terminie siewu wynosi 380-400 ziaren kiełkujących na 1m 2 (180-200 kg/ha). Natula - Bardzo wysokie i stabilne plonowanie na terenie całego kraju. Odmiana o średnich wymaganiach glebowych. Średniowczesna, odporna na wyleganie i porastanie. Duża odporność na mączniaka, rdzę brunatną, choroby podstawy źdźbła, choroby kłosa tj. septoriozę plew i fuzariozę kłosów oraz septoriozę liści. Ziarno o dużej masie 1000 ziaren i dobrym wyrównaniu. Muszelka - Przydatna do intensywnej technologii uprawy na glebach dobrych i bardzo dobrych. Z uwagi na dużą wczesność może być z powodzeniem uprawiana również na glebach słabszych. charakteryzuje się dobra odpornością na wyleganie. Mrozoodporność 3,0 w skali 9 o. Mulan - Odmiana wczesna - idealnie nadaje się jako przedplon przed rzepakiem, dobre wypełnienie ziarna - także na suchych stanowiskach, nadaje się na cele piekarnicze i do produkcji bioetanolu. Sailor - Plenność dobra do bardzo dobrej. Mrozoodporność duża (5,5 o ). Odporność na choroby podstawy źdźbła - dość duża, na mączniaka prawdziwego, brunatną plamistość liści, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów - średnia, na rdzę brunatną - mała. Rośliny wysokie, o małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania wczesny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie dobre, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS średni. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Arkadia - Plenność dobra do bardzo dobrej. Mrozoodporność duża (6,0 o ). Odporność na rdzę brunatną - dość duża, na septoriozę plew, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła - średnia, na brunatną plamistość liści - mała, na mączniaka prawdziwego i septoriozę liści - mała. Rośliny dość wysokie, o małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania wczesny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie dobre, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka i ilość glutenu średnie. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży.tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Kohelia - Daje wysoki i stabilny (105% wzorca) plon oraz posiada wysoką masę 1000 ziaren. Termin kłoszenia i dojrzewania - średni. Wysoka mrozoodporność i zimotrwałość (5 w skali 9 ). Duża odporność na mączniaka, dobra na rdzę bru- 4

natną, fuzariozę kłosów. Duża odporność na choroby podstawy źdźbła. Wskaźnik sedymentacyjny SDS - duży do bardzo dużego. Pszenżyto ozime Borowik - Odmiana pastewna, o normalnej wysokości roślin. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Mrozoodporność dość duża. Odporność na rdzę brunatną, rdzę żółtą, septoriozę liści, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła - dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę źdźbłową, septoriozę plew i rynchosporiozę - średnia. Rośliny bardzo wysokie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie i gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania mała. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Algoso - Odmiana pszenżyta ozimego o tradycyjnej długości źdźbła. Charakteryzuje się nadzwyczajną plennością. W 2009 roku było najplenniejszym pszenżytem spośród wszystkich zarejestrowanych odmian w Polsce. Plonuje wysoko i stabilnie we wszystkich rejonach uprawy w kraju. Posiada bardzo dobrą zimotrwałość. Algoso ma dorodne ziarno, jedno z najgrubszych spośród wszystkich pszenżyt będących w rejestrze w Polsce. Odmiana jest przydatna do mniej intensywnej technologii produkcji. Polecane jest szczególnie na gleby słabsze. W warunkach intensywnej technologii uprawy wymaga skracania źdźbła. Jest odmianą średnio wcześnie kłoszącą się i wcześnie dojrzewającą. Trismart - Odznacza się dobrą plennością. Stabilnie plonuje na terenie całego kraju. Odmiana o średniej długości słomy i o średniej odporności na wyleganie. Charakteryzuje się dość dobrą odpornością na choroby, szczególnie na choroby podstawy źdźbła i rynchosporiozę. Z uwagi na podatność na rdzę brunatną zaleca się zastosowanie zabiegu fungicydowego przed kłoszeniem lub po wykłoszeniu i przekwitnieniu. Posiada bardzo dobrą zimotrwałość. Leontino - Odznacza się wysoką plennością. Stabilnie plonuje na terenie całego kraju. Odmiana o średniej długości słomy i o pięknym, długim kłosie. Charakteryzuje się dobrą odpornością na wyleganie i dobrą odpornością na choroby, szczególnie na mączniaka prawdziwego, septoriozę liści oraz choroby podstawy źdźbła. Posiada nasiona o wysokiej masie 1000 ziaren, dobrym wyrównaniu i niewielkim udziale pośladu. Pizarro - Odmiana wyróżniająca się bardzo wysokim poziomem plonowania w różnych warunkach glebowo - klimatycznych. W przypadku intensywnej technologii produkcji wymaga skracania źdźbła. Należy do pszenżyt o średniej 5

wczesności. Odmiana o tradycyjnej długości słomy (w przypadku intensywnej technologii produkcji wymaga rzadszych siewów). Pizarro charakteryzuje się nadzwyczajną odpornością na większość chorób grzybowych, szczególnie na rdzę brunatną, mączniaka prawdziwego oraz choroby podstawy źdźbła. Jest to odmiana o bardzo dobrej zimotrwałości (5 w skali 9 stopniowej). Tulus - Bardzo wysoki potencjał plonowania w całej Europie, szczególnie polecany na lekkie stanowiska i surowy klimat, bardzo dobra zdrowotność liści i odporność na wyleganie. Fredro - Pszenżyto o tradycyjnej długości źdźbła. Odmiana bardzo wczesna. Szczególnie zalecana na gleby słabe i bardzo słabe. Bardzo dobra odporność na choroby szczególnie na rdze brunatną, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła. Bardzo dobra zimotrwałość. Podwyższona zawartość białka. Żyto ozime Bosmo - Bardzo plenna odmiana o dobrej zimotrwałości duża odporność na choroby, szczególnie rdzę brunatną i źdźbłową. Rośliny dość wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, o dość dużej zawartości białka termin kłoszenia i dojrzewania średni. Dańkowskie Diament - Jest odmianą populacyjną. Charakteryzuje się najwyższą plennością spośród zarejestrowanych w Polsce odmian populacyjnych. Odmiana o dobrej odpornością na choroby. Rośliny są średniej wysokości o dobrej odporności na wyleganie. Ziarno wyrównane o średnio wysokiej masie 1000 nasion i dużej gęstości w stanie zsypnym. Dużym atutem żyta Dańkowskie Diament jest bardzo dobra jakość ziarna, przez co idealnie nadaje się do uprawy na cele młynarsko-piekarskie. Dobra odporność na porastanie ziarna w kłosie sprawia, że w latach o niekorzystnych warunkach pogodowych w czasie zbioru długo utrzymuje dobrą jakość. Daran - Odmiana populacyjna. Odporność na choroby średnia do dużej. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. MTZ przeciętna, plonuje dobrze i stabilnie na terenie całego kraju wykazując dużą tolerancję w latach posusznych, jak i upalnych w okresie wegetacji. Stanko - Odmiana populacyjna. Odporność na rdzę brunatną dość duża, na mączniaka, rdzę źdźbłową i septoriozę liści- średnia, na rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła- dość mała. Rośliny średniej wysokości, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i wylegania średni. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia. 6

Domir - Odmiana populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność słaba (na poziomie czołowych odmian populacyjnych). Odporność na mączniaka, rdzę brunatną rdzę źdźbłową, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła średnia, na rynchosporiozę - dość mała. Rośliny średniej wysokości o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Brasetto - Bardzo wysoka mrozoodporność przewyższająca najlepsze odmiany pszenżyta - większe bezpieczeństwo uprawy w przypadku bardzo mroźnych zim. Przeciętne wymagania glebowe - możliwość uprawy na wszystkich stanowiskach nadających się do uprawy żyta. Świetny profil zdrowotnościowy - duża odporność na mączniaka, choroby podstawy źdźbła, rdzę źdźbłową i septoriozę liści. Wielokierunkowe możliwości zagospodarowania zebranego plonu - konsumpcja, pasza, etanol. Palazzo - Bardzo wysoka mrozoodporność przewyższająca najlepsze odmiany pszenżyta - większe bezpieczeństwo uprawy w przypadku bardzo mroźnych zim. Bardzo wysoka odporność na wyleganie - idealna do uprawy w warunkach zwiększonego ryzyka wystąpienia wylegania roślin. Wysoki potencjał plonowania 121% wzorca w badaniach PDOiR - plon o 21% wyższy od wzorcowych odmian populacyjnych. Optymalna do uprawy w słabszych warunkach glebowych - wysoka tolerancja na Al+++ oraz małe zapotrzebowanie na regulatory wzrostu. Doskonały surowiec do przygotowania pasz dla trzody chlewnej oraz bydła - niższe koszty produkcji. Minello - Duża siła ssąca korzeni, idealnie nadaje się na stanowiska zagrożone okresową suszą, sześć lat nieprzerwanych wysokich plonów w Niemczech i w Polsce, opóźniony rozwój jesienny nadrabia szybkim rozwojem na wiosnę. SU Skaltiko - Średniowysoka odmiana żyta mieszańcowego z efektywnym systemem korzeniowym, bardzo wysoki potencjał plonu ziarna, potwierdzony badaniami rejestrowymi COBORU. Dobra tolerancja na mączniaka i choroby podstawy źdźbła. Rzepak ozimy Bogart - Wysoka zawartość tłuszczu i niska zawartość glukozynolanów powoduje, że BOGART jest idealnym wyborem dla wszystkich zainteresowanych uprawą rzepaku ozimego. Średni termin kwitnienia i dojrzewania. Odmiana charakteryzuje się dobrą odpornością na zgniliznę twardzikową i czerń krzyżowych. 7

Monolit - Przeznaczony do uprawy na terenie całego kraju. Jest doskonałym wyborem do produkcji na potrzeby przemysłu olejarskiego dzięki wysokiej zawartości tłuszczu. Bardzo istotną cechą tej odmiany są niskie wymagania glebowe. Monolit może być z powodzeniem uprawiany na glebach lżejszych, mozaikowatych. Odmiana cechuje sie dużą elastycznością w stosunku do warunków pogodowych co wpływa na wierność jej plonowania, czego odzwierciedleniem jest fakt, że ciągu ostatnich czterech lat badań zawsze osiągał wynik lepszy od wzorca. NK Bold - Odmiana populacyjna - rejestracja COBORU 2008. Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU. Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach. Szybki rozwój początkowy. Mała skłonność do wymarzania. Średnia wysokość roślin. Dobra odporność na wyleganie. Małe wymagania glebowe - toleruje słabsze stanowiska. NK Pegaz - Odmiana populacyjna - rejestracja COBORU 2008. Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU. Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach. Wysoka zdrowotność roślin. Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum). Mała skłonność do wymarzania. Duża wysokość roślin. Średnie wymagania glebowe. Extend - Szybkie tempo wzrostu jesienią. Tolerancja na choroby: sucha zgnilizna kapustnych - bardzo wysoka. Odporna na osypywanie nasion. Bardzo dobra zimotrwałość - potwierdzona wynikami z lat 2005-2010. Termin kwitnienia: średniopóźny. Termin dojrzewania: średniopóźny. Polecany do uprawy we wszystkich rejonach Polski, na różne typy gleb. Siew w optymalnym terminie agrotechnicznym dla danego regionu, możliwy jest opóźniony siew ze względu na dobry wigor jesienny. Nelson - Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU. Stabilność plonowania potwierdzona w ciągu ostatnich 5 lat. Szybki rozwój roślin jesienią. Duży wigor roślin i tolerancja na stres. Dobra równomierność dojrzewania nasion. Średnia wysokość roślin. Małe wymagania glebowe - toleruje słabsze stanowiska. Exotic - Bardzo dobra zimotrwałość- potwierdzona wynikami z zimy 2011/2012. Łatwo adaptuje się do różnych warunków klimatycznych i glebowych. Bardzo dobra odporność na osypywanie nasion. W sytuacji suszy i wysokich temperatur osiąga wyższe plony niż inne odmiany. Termin kwitnienia: średniowczesny. Termin dojrzewania: średniowczesny. Wysokość roślin: średniowysoka. Rejestracja: 2008 Polska. Polecany do uprawy we wszystkich rejonach Polski, na różne typy gleb, siew w optymalnym terminie agrotechnicznym dla danego regionu, 8

NK Oktans - Odmiana mieszańcowa - rejestracja COBORU 2008 Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU. Wysoki plon oleju. Wysoki wigor roślin i odporność na stres. Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych. Mała skłonność do wymarzania. Średnia wysokość roślin. Średnie wymagania glebowe NK Petrol - Odmiana mieszańcowa - rejestracja COBORU 2008. Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU. Wysoki plon oleju. Wysoki wigor roślin i odporność na stres. Dobra zimotrwałość. Duża wysokość roślin. Mała skłonność do wylegania. Średnie wymagania glebowe. Visby - Uznana odmiana mieszańcowa, jedna z najpopularniejszych w Europie i w Polsce, potwierdzony w praktyce stabilny i bardzo wysoki plon nasion - średnia 2007-2011 r. - 117% wzorca (COBORU), duży wigor i szybkość w rozwoju jesiennym umożliwiający wysiew w opóźnionych terminach, bardzo dobra zimotrwałość i odporność na choroby. Z punktu widzenia praktyki rolniczej VISBY F1 w swej charakterystyce posiada kilka bardzo ważnych cech. Jak potwierdzają doświadczenia polowe, odmiana ta równomiernie dojrzewa w całej strukturze łanu, praktycznie nie wylega i bardzo mało się osypuje, co pozwala na sprawniejszy zbiór i zmniejszenie jego kosztów. Abakus - Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów dość mała. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia, włókna poniżej średniej. Masa 1000 nasion przeciętna. Zimotrwałość roślin dobra. Termin początku kwitnienia i dojrzewania nieco wcześniejszy od średniego. Rośliny średnio wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi dość mała, na czerń krzyżowych nieco lepsza od średniej. ES Mercure - Rejestracja: Francja 2008, UK 2009, Polska 2009. Nr. 1 w doświadczeniach rejestrowych COBORU 2007-2008 / 119% wzorca (51,7 dt/ha). Wysokie i stabilne plonowanie. Doskonałe parametry jakościowe nasion. Wysoka zdrowotność roślin. NK Technik - Odmiana mieszańcowa - rejestracja COBORU 2009. Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBO- RU. Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach. Dobra tolerancja na stres. Bardzo dobra zimotrwałość. Średnia wysokość roślin. Dobra odporność na wyleganie. Małe wymagania glebowe - toleruje słabsze stanowiska. Poznaniak - Zarejestrowany w 2009 roku. Odmiana mieszańcowa. Posiada bardzo wysoki potencjał plonowania. Wysoka zawartość tłuszczu, bardzo niska 9

zawartość glukozynolanów. Wysoka odporność na czerń krzyżowych. Dobra odporność na wyleganie, średnio-wczesny termin dojrzewania. 10 Pszenica jara Hewilla - Odmiana jakościowa, (grupa jakości A), plenność dobra, duża masa 1000 ziaren, zawartość glutenu duża do bardzo dużej, rośliny średniej wysokości, termin kłoszenia wczesny, termin dojrzewania dość wczesny, reaguje zwyżką plonu na intensywnym poziomie agrotechniki, duża odporność na choroby podstawy źdźbła. Kandela - Pszenica o bardzo dobrej jakości ziarna (grupa A). Stabilnie plonuje na terenie całej Polski. Jest to odmiana o średnio późnym terminie kłoszenia i średnim terminie dojrzewania. Toleruje lekkie zakwaszenie gleby - możliwość uprawy na glebach o nieuregulowanym ph. Pszenica przewódkowa - przydatna do siewów późnojesiennych. Tybalt - Jest odmianą o krótkiej i sztywnej słomie, która nie wymaga skracania. Dzięki wysokiej odporności na choroby liści i kłosa stosowanie fungicydów również nie jest konieczne. Odmiana ta została wpisana na Listy Rekomendowane w wielu krajach europejskich: Niemcy, Wielka Brytania, Holandia, ze względu na bardzo wysoki plon połączony z wysoką jakością ziarna (klasa jakościowa A ) W Polsce odmianę tą włączono do Krajowego Rejestru Odmian w 2005 roku jako najwyżej plonującą przez cały okres badań. TYBALT wyróżnia się również wyjątkową plastycznością w przystosowaniu do zróżnicowanych warunków uprawy i poziomów technologicznych. Ostka Smolicka - Odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki większy niż średnio dla gatunku. Odporność na septoriozę plew - duża, na fuzariozę kłosów - dość duża, na rdzę brunatną, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła - średnia, na mączniaka i brunatną plamistość liści - dość mała, na rdzę żółtą - bardzo mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie ziarna dość duża, liczba opadania duża. Zawartość białka i ilość glutenu średnie. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki dość słaba. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Trappe - Odmiana chlebowa (grupa B). Odporność na rdze brunatną i septoriozę liści - dość duża, na mączniaka, septoriozę plew, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła - średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wy-

leganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziarn mała do bardzo małej, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Liczba opadania duża do bardzo dużej, zawartość białka średnia, wskaźnik sedymentacji SDS duży do bardzo dużego. Ilość glutenu dość duża. Plenność dobra do bardzo dobrej. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. KWS Torridon - Odmiana jakościowa (grupa A). Odporność na rdzę brunatną i rdzę żółtą duża, na septoriozę liści i brunatną plamistość liści - dość duża, na mączniaka, septoriozę plew, fuzariozę kłosów oraz choroby podstawy źdźbła - średnia. Rośliny niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie przeciętne, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża do bardzo dużej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Plenność dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Pszenżyto jare Dublet - Charakteryzuje się niespotykaną dotąd wśród odmian tego gatunku plennością. Z uwagi na dobrą zimotrwałość coraz częściej uprawiana jest jako odmiana przewódkowa. Milkaro - Wysokie i wierne plonowanie, wczesny termin dojrzewania, dobra tolerancja na zakwaszenie gleb. Milewo - Odmiana o najwyższym potencjale plonowania. Rośliny średniej wysokości i o dobrej odporności na wyleganie. Jedna z najwcześniejszych odmian. Dobra odporność na choroby grzybowe. Andrus - Bardzo wysoki potencjał plonowania, rośliny średniej wysokości. Wyróżnia się najlepszą zdrowotnością spośród wszystkich zarejestrowanych odmian. Termin kłoszenia i dojrzewania średnio-wczesny. Duża masa 1000 ziaren. Kargo - Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Odporność na rdzę brunatną oraz septoriozę liści i plew dość mała, zaś na pozostałe choroby przeciętna. Termin kłoszenia średni, dojrzewania - od 1 do 3 dni wcześniejszy niż innych odmian. Masa 1000 nasion dość mała, wyrównanie ziarna i gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie dość duża. Zawartość białka w ziarnie dość mała. Plonuje dobrze lub bardzo dobrze na terenie całego kraju. Wymagania glebowe przeciętne. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. 11

Jęczmień jary Blask - Odmiana o dobrej do bardzo dobrej wartości browarnej. Odporność na choroby przeciętna, mała jedynie na czarną plamistość i na plamistość siatkową. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Ziarno o dość małej masie 1000 ziarnen, o dość słabym wyrównaniu. Plonuje przeciętnie. Tocada - Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu w uprawie na wysokim poziomie agrotechniki większy niż średnio dla gatunku. Odporność na rynchosporiozę i czarną plamistość - średnia. Na mączniaka, plamistość siatkową i rdzę jęczmienia - dość mała. Rośliny o przeciętnej wysokości i odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie średnie, gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Conchita - Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości technologicznej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechnicznym przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia - dość duża. Na mączniaka, rynchosporiozę, plamistość siatkową i czarną plamistość średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Basic - Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową i rynchosporiozę - dość duża, na rdzę jęczmienia i czarną plamistość - średnia. Rośliny dość niskie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre - średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Iron - Odmiana typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia - dość duża, na plamistość siatkową, rynchosporiozę i czarną plamistość - średnia, na mączniaka prawdziwego - dość mała. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. 12

KWS Olof - Odmiana typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mączniaka prawdziwego i czarną plamistość - dość duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i plamistość siatkową - średnia. Rośliny średnio wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dość małe, gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętne. Zawartość białka w ziarnie mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Owies Breton - Żółtoziarnista odmiana owsa, którą charakteryzuje wysoka plenność na terenie całego kraju. Breton to owies o wczesnym terminie kłoszenia i dojrzewania. Rośliny są średniej długości o dobrej odporności na wyleganie. Ziarno jest grube (wysoka MTZ), dobrze wyrównane. Breton charakteryzuje niski udział łuski. Przydatny do mieszanek zbożowych. Bingo - Najplenniejsza odmiana w kraju! Najniższy udział łuski wśród wszystkich odmian oplewionych (22,9 %), Wysoka zawartość tłuszczu i białka. Bardzo dobra wartość żywieniowa. Odmiana wczesna, dobra odporność na wyleganie. Berdysz - Odmiana średnio późna, równomiernie dojrzewająca. Berdysz plonuje wysoko i stabilnie na terenie całego kraju, ziarno duże, o dobrym wyrównaniu, o średniej zawartości łuski i podwyższonej zawartości białka. Rośliny średnio wysokie, o dobrej odporności na wyleganie. Bardzo dobra odporność na choroby szczególnie na rdzę źdźbłową i rdzę wieńcową. Berdysz może być uprawiany jako komponent w mieszankach zbożowych. Arden - Jest szczególnie polecany do uprawy na słabych stanowiskach. Wykazuje dobrą odporność na zakwaszenie gleby. Plonuje dobrze i stabilnie na terenie całego kraju. Jest to odmiana średnio wczesna, równomiernie dojrzewająca o bardzo dobrej odporności na choroby, szczególnie na rdzę wieńcową, rdzę źdźbłową i septoriozę liści. Przydatna do mieszanek zbożowych. Nagus - Odmiana bezłuskowa. Wysoka zawartość białka i tłuszczu - doskonała wartość żywieniowa ziarna. Bardzo dobra odporność na zakwaszenie gleby. Odmiana średnio wczesna, równomiernie dojrzewająca. 13

Podsumowanie: Odmiany zbóż różnią się potencjalnymi możliwościami plonotwórczymi i cechami jakościowymi ziarna przeznaczonego dla różnych kierunków użytkowania, szczególnie na cele wypiekowe, browarne, paszowe. Wraz z biegiem czasu następuje znaczny postęp odmianowy we wszystkich gatunkach zbóż, dotyczący zarówno poziomu plonowania, jak i jakości ziarna. Odmiany zbóż różnią się także wymaganiami siedliskowymi i agrotechnicznymi. mgr inż. (Agronomii) Monika Kolenda Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Świebodzinie ul. Słoneczna 34, 66-200 Świebodzin 14