ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY, 731103 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY... 3 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 3 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 3 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 4 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 4 7. INFORMAJA O ZAWODZIE MEHANIK REYZYJNY... 5 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK REYZYJNY... 5 9. OWIĄZANIA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY Z INNYMI ZAWODAMI... 6 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK REYZYJNY... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY... 7 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW... 10 1. M1. rzygotowanie do wykonywania montażu i obsługi urządzeń precyzyjnych... 11 2. M2. Montowanie i naprawianie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych... 24 3. M3. Montowanie i naprawianie przyrządów pomiarowych... 33 4. M4. Montowanie i naprawianie napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych... 39 5. M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy... 46 ZAŁĄZNIKI... 52 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
TY SZKOŁY: Zasadnicza Szkoła Zawodowa 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Grzegorz Lis, dr inż. Zbigniew ilch, mgr inż. Roman Ruprecht Recenzenci: mgr inż. Sławomir Duch, mgr inż. Łucja Zielińska Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu MEHANIK REYZYJNY opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu MEHANIK REYZYJNY uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu MEHANIK REYZYJNY uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka i fizyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE MEHANIK REYZYJNY Mechanik precyzyjny należy do zawodów spotykanych w sferze zatrudnienia. Dominującym układem czynności w zawodzie są prace montażowe i remontowe, które wykonuje pracownik zajmujący się wytwarzaniem, konserwacją, naprawą i eksploatacją maszyn i urządzeń precyzyjnych. raca mechanika precyzyjnego wymaga na ogół zespołowego działania i oparta jest na współpracy. Mechanik precyzyjny montuje, uruchamia, użytkuje, konserwuje, naprawia urządzenia precyzyjne wykorzystując wiedzę związaną z mechaniką, elektrotechniką, pneumatyką, hydrauliką. Monitoruje pracę urządzeń precyzyjnych, ocenia jakość wykonywanych prac, organizuje własne miejsce pracy oraz podległych pracowników zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK REYZYJNY Do typowych zadań zawodowych mechanika precyzyjnego należy między innymi: - montowania i naprawiania mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych; - montowania, naprawianie i konserwowania przyrządów pomiarowych; - montowania i naprawiania napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych. Mechanik precyzyjny może wykonać pracę na stanowisku montera urządzeń precyzyjnych, diagnosty urządzeń precyzyjnych, konserwatora maszyn i urządzeń precyzyjnych. Może też być brygadzistą, ale wówczas praca na tym stanowisku wymaga umiejętności związanych z pracą zespołową i umiejętnością kierowania zespołem ludzi, komunikowania się, oraz podejmowania szybkich i trafnych decyzji i podzielności uwagi. Zawód mechanika precyzyjnego stwarza możliwości zatrudnienia i tworzenia nowych miejsc pracy. Mechanicy precyzyjni mogą wykonać zadania zawodowe w różnych gałęziach przemysłu, a niekiedy prowadzić własne firmy produkcyjne i usługowe. Mechanika precyzyjna znajduje zastosowanie między innymi: w układach sterowania pojazdami, w urządzeniach automatyki, w obrabiarkach sterowanych numerycznie, w aparaturze medycznej, w robotach przemysłowych, w zaawansowanym sprzęcie gospodarstwa domowego oraz w nowoczesnych zabawkach. rodukty z zastosowaniem mechaniki precyzyjnej charakteryzuje wielofunkcyjność, konfigurowalność, adaptacja do zmieniających się warunków oraz prosta obsługa. Mechanik precyzyjny może dodatkowo uzupełnić swoje wykształcenie korzystając z szerokiej oferty szkoleniowej. Oferta ta dotyczyć może np. kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów organizowanych przez firmy z branży automatyki przemysłowej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
9. OWIĄZANIA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu mechanika precyzyjnego wyodrębniono następującą kwalifikację: M.15. Montaż i naprawa maszyn i urządzeń precyzyjnych Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a). KZ(M.a)występuje w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik--monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik - jubiler. Kwalifikacja Symbol Zawód Elementy zawodu wspólne M.15. Montaż i naprawa maszyn i urządzeń precyzyjnych 731103 Mechanik precyzyjny KZ(M.a) 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK REYZYJNY Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik precyzyjny powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) montowania i naprawiania mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych; 2) montowania, naprawiania i konserwowania przyrządów pomiarowych; 3) montowania i naprawiania napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie Mechanik precyzyjny: - efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS) - efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a), - efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie M.15. Montaż i naprawa maszyn i urządzeń precyzyjnych - 750 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK REYZYJNY Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie mechanik precyzyjny minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.15. Montaż i naprawa maszyn i urządzeń precyzyjnych przeznaczono minimum 750 godzin, na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 350 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Lp 1 2 3 4 5 Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I Klasa I II III II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania M1. rzygotowanie do wykonywania montażu i obsługi urządzeń precyzyjnych 14 14 14 448 M2. Montowanie i naprawianie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych 17 17 17 544 M3. Montowanie i naprawianie przyrządów pomiarowych 11 7 9 288 M4. Montowanie i naprawianie napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych 8 8 8 256 M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy 4 2 64 Tygodniowy wymiar godzin kształcenia zawodowego 14 14 17 17 19 19 50 1600 Egzamin potwierdzający kwalifikację M.15. odbywa się pod koniec klasy trzeciej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
Wykaz modułów i jednostek modułowych dla zawodu Mechanik precyzyjny Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Kod i nazwa modułu M1. rzygotowanie do wykonywania montażu i obsługi urządzeń precyzyjnych M2. Montowanie i naprawianie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych M3. Montowanie i naprawianie przyrządów pomiarowych M4. Montowanie i naprawianie napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy Kod i nazwa jednostki modułowej M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn M1.J3. Wykonywanie pomiarów w urządzeniach precyzyjnych M2.J1. Montowanie urządzeń precyzyjnych M2.J2. Obsługiwanie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych M3.J1. Montowanie przyrządów pomiarowych M3.J2. Obsługiwanie przyrządów pomiarowych M4.J1. Montowanie napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych M4.J2. Obsługiwanie napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych M5.J1. rowadzenie działalności gospodarczej w branży mechanicznej M5.J2. osługiwanie się językiem obcym w branży mechanicznej Liczba godzin przeznaczona na jednostkę 160 160 128 232 312 136 152 128 128 32 32 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Mapa dydaktyczna Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 731103 mechanik prezycyjny 731103.M1 731103.M1.J1 731103.M1.J2 731103.M1.J3 731103.M2 731103.M2.J1 731103.M2.J2 731103.M3 731103.M4 731103.M3.J1 731103.M4.J1 731103.M3.J2 731103.M4.J2 731103.M5 731103.M5.J1 731103.M5.J2 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu Mechanik precyzyjny zastosowano taksonomię celów poznawczych AB (wg prof. B. Niemierko). 1. M1. rzygotowanie do wykonywania montażu i obsługi urządzeń precyzyjnych 448 godz. 2. M2. Montowanie i naprawianie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych 544 godz. 3. M3. Montowanie i naprawianie przyrządów pomiarowych 288 godz. 4. M4. Montowanie i naprawianie napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych 256 godz. 5. M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy 64 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
1. M1. rzygotowanie do wykonywania montażu i obsługi urządzeń precyzyjnych M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn M1.J3. Wykonywanie pomiarów w urządzeniach precyzyjnych M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna BH(1)1. określić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BH(1)2. stosować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BH(1)3. wyjaśniać zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; B BH(1)4. dobrać środki gaśnicze; BH(2)1. określić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(2)4. scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska B w olsce; BH(2)5. różnicować instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; B BH(3)1. przytaczać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; B BH(3)2. przytaczać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie B Materiał kształcenia - rawna ochrona pracy. - zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. - Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy. - Wymagania dotyczące pomieszczeń pracy. - Wymagania dotyczące pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. - Wymagania bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy. - Wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy. - Bezpieczna praca z urządzeniami i maszynami elektrycznymi. - Ochrona przeciwporażeniowa. - Zagrożenia dotyczące urządzeń i maszyn elektrycznych. - Zagrożenia pożarowe, - Zasady ochrony przeciwpożarowej. - rzepisy dotyczące ochrony środowiska. - ierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem elektrycznym. - ierwsza pomoc w przypadku urazów mechanicznych. - Wielkości elektryczne. - odstawowe pojęcia elektryczne. - rawo Ohma, prawa Kirchhoffa. - Własności elektryczne materiałów. - Właściwości pola elektrycznego. - odstawowe wielkości pola elektrycznego. - Właściwości pola magnetycznego. - odstawowe wielkości pola magnetycznego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
bezpieczeństwa i higieny pracy; BH(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BH(4)1. określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BH(4)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; B BH(4)3. analizować sposób zorganizowania stanowiska pracy w celu określenia możliwości wystąpienia zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka; BH(4)4. analizować sposób zorganizowania stanowiska pracy mechanika precyzyjnego w celu określenia możliwości wystąpienia zagrożeń dla mienia i środowiska; BH(4)5. współpracować ze służbami promocji bezpieczeństwa i ochrony pracy w zakresie rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i B życia człowieka oraz dla mienia i środowiska; BH(5)1. określić substancje niebezpieczne w środowisku pracy; BH(5)2. przewidywać sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska D związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BH(5)3. zapobiegać ewentualnym zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych; BH(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BH(6)2. wskazać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka; BH(6)3. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; B BH(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni montażu; BH(7)2. dobrać wyposażenie oraz rozmieścić je na stanowisku pracy zgodnie z zasadami ergonomii; D BH(7)3. określić wpływ procesu realizowanego na stanowisku pracy na zagrożenie pożarowe i warunki bhp; - Indukcja elektromagnetyczna. - Rodzaje prądu elektrycznego. - Elementy i budowa obwodów prądu stałego. - rawa dotyczące obwodów prądu stałego. - Rezystor - rezystancja, przewodność. - Rezystory w katalogach. - Łączenie rezystorów. - Dzielnik napięcia. - Kondensator, pojemność elektryczna. -Rodzaje i oznaczenia kondensatorów, łączenie kondensatorów. - Moc i energia prądu stałego. - Wielkości i parametry charakteryzujące przebiegi prądu przemiennego. - Energia i moc prądu sinusoidalnego. - Wytwarzanie napięcia przemiennego. - odstawowe pojęcia dotyczące obwodów trójfazowych. - Symbole i oznaczenia stosowane na schematach elektrycznych. - arametry napędów elektromechanicznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
BH(7)4. dobrać i zgromadzić na stanowisku pracy niezbędny sprzęt gaśniczy; BH(7)5. określić oddziaływanie procesu realizowanego na stanowisku pracy na środowisko; BH(7)6. dobrać i zgromadzić na stanowisku niezbędny sprzęt zabezpieczający środowisko przed wpływem szkodliwych czynników związanych z wykonywanym procesem; BH(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań zawodowych; BH(8)2. dobrać środki ochrony zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BH(8)3. zastosować środki ochrony zbiorowej właściwe dla wykonywania zadań zawodowych mechanika; BH(9)1. dokonać analizy zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów prawa dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(9)3. stosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; BH(10)1. organizować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; BH(10)2. zastosować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; BH(10)3. udzielać pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym; KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży; D D c D KS(4)2. podejmować nowe wyzwania; KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy; KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres; KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem; KS(5)3. określić skutki stresu; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
KS(9)1. stosować techniki negocjacyjne; KS(9)2. zachowywać się asertywnie. B M.15.3(1)3. rozpoznać symbole i oznaczenia graficzne stosowane na schematach kinematycznych napędów elektromechanicznych; M.15.3(1)6. rozpoznawać parametry napędów B elektromechanicznych; zastosować prawa i zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki; rozpoznać elementy obwodów elektrycznych; rozpoznać funkcję elementów w obwodzie elektrycznym; zanalizować obwody elektryczne. lanowane zadania rzeprowadź analizę zagrożeń pod kątem bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowym., związanych z uruchomieniem i obsługą układu sterowania zespołem napędowym składającym się z silnika elektrycznego trójfazowego i maszyny roboczej. Do dyspozycji masz schemat instalacji elektrycznej, schematy układu sterowania, zespołu silnik-maszyna oraz miejsca użytkowania. Silnik i maszyna połączone są sprzęgłem. onadto weź pod uwagę zagrożenia związane z podłączeniem zasilania elektrycznego, uruchomieniem oraz użytkowaniem układu. Opisz właściwą organizację miejsca pracy ze względu na bezpieczeństwo i higienę pracy oraz wymień konieczne do bezpiecznej realizacji zadania środki ochrony indywidualnej. Realizację zadania opisz w postaci raportu, którego formę określi nauczyciel, obejmującego: schematy i rysunków układu, czynności montażowych, opis zagrożeń, środków zaradczych i środków ochrony osobistej. WARUNKI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁENIA W TYM ŚRODKI DYDAKTYZNE, METODY, FORMY ORGANIZAYJNE Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni maszyn i urządzeń precyzyjnych, która ze względu na sposób wyposażenia pozwoli na realizację praktycznej części zadań. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks racy, zbiory ustaw i rozporządzeń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawnictwa z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz eksploatacji urządzeń elektromechanicznych i elektronicznych, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy mechanika precyzyjnego. onadto w pracowni powinien znajdować się: zestaw przyrządów pomiarowych, narzędzi, elementów i mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych oraz dokumentacji obejmujący: przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych, elementy i mechanizmy do montażu urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów pneumatycznych i hydraulicznych, modele maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządy i narzędzia do montażu i napraw, normy dotyczące technologii montażu, obsługi i napraw maszyn i urządzeń precyzyjnych, dokumentację techniczną oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń precyzyjnych, katalogi maszyn i urządzeń precyzyjnych ŚRODKI DYDAKTYZNE Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce bezpieczeństwa pracy w zawodzie mechanik precyzyjny lub pokrewnych. Normy i akty prawne z zakresu BH przy instalacjach i urządzeniach elektrycznych. Filmy dydaktyczne dotyczące zagrożeń pożarowych i zachowań na wypadek pożaru, procedury postępowania w razie wypadku przy pracy, typowy sprzęt gaśniczy, odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej, wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej (fantom). ZALEANE METODY DYDAKTYZNE rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma przygotować ucznia do przestrzegania przepisów BH, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. roponowane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to : metoda podająca (wykład informacyjny i pogadanka), metoda eksponująca (film, ekspozycja) oraz metoda praktyczna (pokaz i ćwiczenie przedmiotowe). Metodę projektów proponuje się zastosować podczas realizacji opracowania stanowiskowej instrukcji BH. Niezmiernie ważne jest również kształtowanie umiejętności rozróżniania wielkości elektrycznych i ich jednostek, poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu mechanik precyzyjny. rzy obliczaniu prostych obwodów elektrycznych ważne jest kształtowanie umiejętności zastosowania praw elektrotechniki (Ohma i praw Kirchhoffa), z uwzględnieniem doboru zabezpieczeń prądowych, przeciwporażeniowych. Ważne jest wskazanie zagrożeń związanych z urządzeniami elektrycznymi. Realizując tematy dotyczące silników prądu stałego i przemiennego należy skupić się na ich budowie, zasadzie działania, zastosowaniu oraz na zagadnieniach związanych z bezpiecznym montażem i użytkowaniem. Należy stosować metody podające, problemowe, eksponujące oraz praktyczne. FORMY ORGANIZAYJNE Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie) o liczebności do 15 uczniów, zgodnie z zasadami metod aktywizujących.. Zajęcia praktyczne powinny być realizowane w grupach 2-3 osobowych. ROOZYJE KRYTERIÓW OENY I METOD SRAWDZANIA EFEKTÓW KSZTAŁENIA Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów i wiedzy z zakresu BH proponuje się brać pod uwagę w przypadku zajęć teoretycznych: aktywność i zaangażowanie uczniów w dyskusji, wyniki testów wielokrotnego wyboru. W przypadku zajęć praktycznych: zawartość merytoryczną dokumentacji projektowej (w tym poprawność rysunków, schematów i opisów), a także kartę pracy (poprawność wypełnienia). FORMY INDYWIDUALIZAJI RAY UZNIÓW UWZGLĘDNIAJĄE: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielić wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, zachęcać uczniów do pracy i wysiłku i pozytywnie motywować; w ocenie uwzględniać również zaangażowanie i determinację uczniów podczas wykonywania zadania. M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(1)1. wykonać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych Zasady szkicowania. rozmieszczonych wg europejskiej metody; Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(1)2. wykonać przekroje i kłady części maszyn; Rysunki i uproszczenia. KZ(M.a)(1)3. stosować zasady wymiarowania od baz obróbkowych i Wymiarowanie. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
konstrukcyjnych; Normy rysunku technicznego. KZ(M.a)(1)4. stosować zasady wymiarowania średnic, promieni, łuków, Symbole elementów pneumatycznych i hydraulicznych. kątów, pochyleń, zbieżności, gwintów i połączeń na rysunkach Schematy połączeń układów hydraulicznych i pneumatycznych. technicznych maszynowych; Oznaczenia tolerancji wymiarowych i pasowań na rysunkach KZ(M.a)(1)5. stosować zasady zapisu wymiarów tolerowanych, wykonawczych. pasowania, tolerancji kształtu i położenia powierzchni na rysunkach ołączenia części maszyn. technicznych maszynowych; ołączenia rozłączne. ołączenia nierozłączne. KZ(M.a)(1)6. stosować zasady oznaczeń chropowatości i kierunkowości Mechanizmy maszyn i urządzeń powierzchni, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej na rysunkach Tworzenie schematów połączeń elementów napędów technicznych maszynowych; pneumatycznych. KZ(M.a)(1)7. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na rysunkach Tworzenie schematów połączeń elementów napędów technicznych maszynowych; hydraulicznych. KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; Karty katalogowe przyrządów kontrolno-pomiarowych. KZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych; Oznaczenia na schematach napędów hydraulicznych, KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty pneumatycznych. zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn; KZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyny; KZ(M.a)(2)6. rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; B KZ(M.a)(2)7. odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe; KZ(M.a)(3)1. wykorzystać oprogramowanie komputerowe wspomagające wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; D KZ(M.a)(3)2. posłużyć się skanerem i projektorem multimedialnym do prezentacji wykonanych rysunków i projektów; D KZ(M.a)(4)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(4)2. scharakteryzować osie i wały maszynowe; KZ(M.a)(4)3. scharakteryzować budowę i rodzaje łożysk tocznych i ślizgowych; KZ(M.a)(4)4. dobrać z katalogu na podstawie oznaczeń łożysko toczne; KZ(M.a)(4)5. wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
KZ(M.a)(4)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; KZ(M.a)(4)7. wyjaśnić budowę przekładni zębatych prostych i złożonych; KZ(M.a)(4)8. wskazać zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)9. wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; KZ(M.a)(5)1. rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; B KZ(M.a)(5)2. rozpoznać rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej zespołu maszyny; B KZ(M.a)(5)3. wykonać szkice połączeń: nitowych, spawanych, zgrzewanych, gwintowych i kształtowych; KZ(M.a)(16)1. sklasyfikować maszyny i urządzenia; KZ(M.a)(16)2. scharakteryzować elementy funkcjonalne maszyny i urządzenia; KZ(M.a)(16)3. określić parametry techniczne maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)4. wyjaśnić budowę i zasadę działania oraz określić zastosowanie maszyn elektrycznych stosowanych w przemyśle; KZ(M.a)(16)5. wyjaśnić działanie i określić zastosowanie maszyn technologicznych stosowanych w przemyśle maszynowym; KZ(M.a)(16)6. porównać parametry maszyn i urządzeń na podstawie ich charakterystyki technicznej; KZ(M.a)(16)7. rozróżnić elementy napędu hydraulicznego i pneumatycznego maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)1. wyjaśnić znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; D KZ(M.a)(17)3. wykorzystać informacje techniczne z różnych źródeł dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.a)(17)4. dobrać gatunki stali z norm i poradników na określone elementy maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)5. określić skład chemiczny stali i stopów metali nieżelaznych na podstawie norm; KZ(M.a)(17)6. dobrać sposób zabezpieczenia przed korozją części maszyn i urządzeń; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
KZ(M.a)(17)7. dobrać materiały eksploatacyjne do określonych prac; KZ(M.a)(17)8. posłużyć się dokumentacją techniczną podczas planowania konserwacji maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające dobór znormalizowanych części maszyn; KZ(M.a)(18)2. wykorzystać programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych; KZ(M.a)(18)3. wykorzystać programy komputerowe symulujące działanie układów kinematycznych mechanizmów maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)4. wykorzystać programy komputerowe symulujące działanie układów napędowych elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych maszyn i urządzeń; M.15.1(1)1. rozpoznać symbole stosowane na schematach układów pneumatycznych i hydraulicznych; B M.15.1(1)2. rozpoznać symbole stosowane na schematach kinematycznych mechanizmów urządzeń precyzyjnych; B M.15.1(1)3. rozróżnić mechanizmy maszyn i urządzeń precyzyjnych; M.15.1(1)4. rozpoznać parametry pracy maszyn i urządzeń precyzyjnych; B M.15.2(1)1. rozpoznać symbole stosowane na schematach kinematycznych mechanizmów przyrządów pomiarowych; B M.15.2(1)2. rozróżnić mechanizmy przyrządów pomiarowych; M.15.2(1)3. rozpoznać parametry przyrządów pomiarowych; B KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych; KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; B KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; B KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej. lanowane zadania(ćwiczenia) Wykonaj rysunek konstrukcyjny wałka przekładni zębatej oraz określ przełożenie poszczególnych stopni przekładni oraz przełożenie całkowite. Dokonaj analizy wymienionych poniżej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
czynności a następnie ustal ich właściwą kolejność w celu wykonania zadania. Wskaż konieczne narzędzia i przyrządy dla realizacji kolejnych czynności. Wykaz czynności: Określenie chropowatości powierzchni na podstawie porównania z płytkami wzorcowymi. Dyskusja różnic pomiędzy sporządzonym rysunkiem a rysunkiem wzorcowym. Wykonanie odręcznego szkicu walka. orównanie sporządzonego rysunku z rysunkiem wzorcowym. Odnalezienie danych katalogowych (poszukiwanie katalogów w Internecie) przekładni na podstawie tabliczki znamionowej. Określenie rodzaju materiału konstrukcyjnego i sposobów jego konserwacji. Dobór narzędzi do pomiaru wielkości geometrycznych. Wykonanie rysunku. omiary wielkości geometrycznych (średnic, długości itp.). Identyfikacja wałka i wskazanie go na rysunku złożeniowym przekładni. Wypełnij kartę oceny pracy i przekaż ją nauczycielowi do oceny.. Wykonane prace należy porównać z przygotowanym wzorcem i dokonać samooceny poprawności wykonania ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni rysunku technicznego, która powinna być wyposażona w: przybory kreślarskie, modele rzutni, figur i brył, modele części maszyn i połączeń części, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, modele mechanizmów, przyrządy pomiarowe, dokumentację techniczną i konstrukcyjną, katalogi części maszyn, tabele tolerancji, olskie Normy z zakresu rysunku technicznego, urządzenie multimedialne, komputery z dostępem do Internetu, programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych, próbki materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, dokumentację techniczną maszyn i urządzeń.. pakiety edukacyjne dla uczniów, instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, niezbędną literaturę uzupełniającą (normy, poradniki, książki i czasopisma dotyczące zagadnień wykonywania pomiarów warsztatowych), filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagadnień wykonywania pomiarów warsztatowych. narzędzia, przyrządy do wykonywania pomiarów warsztatowych, sprawdziany oraz pomocnicze urządzenia pomiarowe, katalogi zespołów wyrobów precyzyjnych. alecane metody dydaktyczne Oprócz zdobywania wiadomości i nabywania umiejętności w procesie kształcenia należy zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności samokształcenia, samodzielności myślenia i analizowania zjawisk, współpracy w grupie oraz komunikatywności. W związku z tym w czasie odbywania zajęć wskazane jest stosowanie metod aktywizujących. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych mechanika precyzyjnego. Treści programowe jednostki modułowej wymagają aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metody praktyczne (ćwiczeń i projektów), korespondujące z metodami podającymi i problemowymi (wykład informacyjny, metoda problemowa). Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
Zajęcia w pracowni rysunku technicznego powinny być prowadzone w zakresie teoretycznym w grupie do 15 uczniów, a w zakresie praktycznym w grupach o liczebności od 2 do 5 osób z wykorzystaniem zróżnicowanych form. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie ćwiczeń oraz efekty jego pracy. onadto do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych zaopatrzonych w kryteria oceny i schemat punktowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. M1.J3. Wykonywanie pomiarów w urządzeniach precyzyjnych oziom Uszczegółowione efekty kształcenia wymagań Kategoria Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: programowych taksonomiczna Materiał kształcenia ( lub ) KZ(M.a)(6)1. wyjaśnić zasady tolerancji i pasowania; Rachunek błędów. Tolerancje i pasowania. KZ(M.a)(6)2. zastosować układ tolerancji i pasowań; Oznaczenia tolerancji wymiarowych i pasowań na rysunkach KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować przyrządy pomiarowe oraz określić wykonawczych. ich właściwości metrologiczne; odstawy metrologii wielkości geometrycznych. KZ(M.a)(6)4. dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części Zasady posługiwania się oprzyrządowaniem pomiarowym. maszyn; Konstrukcje przyrządów i oprzyrządowania pomiarowego. KZ(M.a)(6)5. wykonać pomiary wielkości geometrycznych; odstawowe pomiary warsztatowe. KZ(M.a)(6)6. zinterpretować wyniki pomiarów; Sprawdziany. Mikroskop warsztatowy. KZ(M.a)(6)7. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje; omiary na mikroskopie warsztatowym. KZ(M.a)(6)8. wybrać z norm wartości odchyłek dla zadanych omiary chropowatości. Sprawdziany chropowatości powierzchni. pasowań; Elektromechaniczne przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych. KZ(M.a)(6)9. obliczyć luzy i wciski oraz tolerancje wybranych pasowań; Zasady użytkowania i przechowywania przyrządów pomiarowych. KZ(M.a)(14)1. rozróżnić narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz sprawdziany; B KZ(M.a)(14)2. rozróżnić pomocnicze urządzenia pomiarowe(np. B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
liniały powierzchniowe, płyty pomiarowe, pryzmy, uchwyty do płytek wzorcowych, przyrząd kłowy); KZ(M.a)(14)3. określić własności metrologiczne narzędzi i przyrządów pomiarowych; KZ(M.a)(14)4. dobrać przyrządy pomiarowe do wykonania pomiarów warsztatowych; KZ(M.a)(14)5. zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów warsztatowych zgodnie z przepisami bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i wymaganiami ergonomii; KZ(M.a)(14)6. wykonać pomiary długości przyrządami suwmiarkowymi; KZ(M.a)(14)7. wykonać pomiary długości przyrządami mikrometrycznymi; KZ(M.a)(14)8. wykonać pomiary długości za pomocą płytek wzorcowych; KZ(M.a)(14)9. wykonać pomiary długości za pomocą czujnika zegarowego; KZ(M.a)(14)10. wykonać pomiary kątów; KZ(M.a)(14)11. sprawdzić płaskość powierzchni; KZ(M.a)(14)12. sprawdzić wielkości szczelin i promieni zaokrągleń; KZ(M.a)(14)13. sprawdzić parametry geometryczne detali za pomocą sprawdzianów; KZ(M.a)(14)14. scharakteryzować metody pomiarowe; KZ(M.a)(15)1. określić zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonanej operacji technologicznej na określonym stanowisku pracy; KZ(M.a)(15)2. określić zakres prac dotyczących kontroli jakości gotowego wyrobu na stanowisku kontroli jakości; M.15.1(5)1. dobrać sposób montażu mechanizmów i urządzeń precyzyjnych; M.15.1(5)2. dobrać narzędzia do montażu mechanizmów i urządzeń precyzyjnych; M.15.2(5)1. dobrać sposób montażu mechanizmów przyrządów rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
pomiarowych; Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego M.15.2(5)2. dobrać narzędzia do montażu mechanizmów przyrządów pomiarowych; M.15.2(5)3. planować czynności montażu mechanizmów przyrządów pomiarowych; M.15.3(5)3. planować czynności montażu mechanizmów napędów pneumatycznych i hydraulicznych; M.15.3(5)5. planować czynności montażu mechanizmów napędów elektromechanicznych; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; KS(2)2. dążyć wytrwale do celu; B KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; KS(3)1. analizować rezultaty działań; KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań. lanowane zadania(ćwiczenia) Zaproponować proces technologiczny montażu Na podstawie analizy rysunku serwisowego regulatora pneumatycznego zidentyfikuj (wyodrębnij) dźwignię dwuramienną zastosowaną w urządzeniu. Zidentyfikuj wszystkie elementy składowe regulatora. Wykonaj zestawienie elementów z katalogu części zamiennych, które mogą zostać wykorzystane do ewentualnej naprawy regulatora. Wykonaj szkice wybranych elementów. o dobraniu właściwych przyrządów pomiarowych, dokonaj pomiarów wielkości geometrycznych wybranych elementów i zaproponuj wymiary, dla których należy określić tolerancje i pasowania. Wyniki pomiarów nanieś na szkicach z zachowaniem zasad wymiarowania. Wykonane szkice porównaj z rysunkami zawartymi w dokumentacji urządzenia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni technologii mechanicznej, wyposażonej w: dokumentacje technologiczne, przyrządy do pomiarów wielkości nieelektrycznych, elementy i mechanizmy urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych oraz napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych, modele maszyn i urządzeń precyzyjnych. onadto w pracowni powinny znajdować się: urządzenia multimedialne, pakiety edukacyjne dla uczniów, instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, niezbędna literatura uzupełniająca(normy, poradniki, książki i czasopisma dotyczące zagadnień wykonywania pomiarów warsztatowych), filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagadnień wykonywania pomiarów warsztatowych. Zalecane metody dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
Realizacja procesu kształcenia ma na celu przygotowanie uczniów do planowania i przeprowadzania czynności związanych z wykonywaniem pomiarów w urządzeniach precyzyjnych, wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienia techniki komputerowej... Dominującymi metodami kształcenia powinny być metody praktyczne (ćwiczeń i projektów), korespondujące z metodami podającymi i problemowymi (wykład informacyjny, metoda problemowa). Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Do ćwiczeń należy przygotować odpowiednią instrukcję lub tekst przewodni. Należy także zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych, jak: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, staranne wykonywanie zadań, a także analizy własnego postępowania w zakresie realizacji zadań zawodowych i konsekwencji wynikających z tych działań. rzed przystąpieniem do realizacji zadań konieczne jest zapoznanie, bądź przypomnienie uczniom przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Formy organizacyjne Zajęcia powinny odbywać w formie pracy indywidualnej oraz pracy w grupach 2 3 osobowych (wtedy, gdy indywidualne wykonanie zadania jest niemożliwe lub jest utrudnione). Zajęcia teoretyczne powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki: testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych zaopatrzonych w kryteria oceny i schemat punktowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
2. M2. Montowanie i naprawianie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych M2.J1. Montowanie urządzeń precyzyjnych M2.J2. Obsługiwanie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych M2.J1. Montowanie urządzeń precyzyjnych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; B KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; B KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej; KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań; KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; B KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; B KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; BH(4)1. określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BH(4)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BH(4)3. analizować sposób zorganizowania stanowiska pracy w celu określenia możliwości wystąpienia zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka; BH(4)4. analizować sposób zorganizowania stanowiska pracy mechanika precyzyjnego w celu określenia możliwości wystąpienia zagrożeń dla mienia i środowiska; BH(4)5. współpracować ze służbami promocji bezpieczeństwa i ochrony pracy w zakresie rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz dla mienia i środowiska; BH(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony B B - Zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy. - Wymogami ergonomii, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska na stanowisku montażu. - Sprzęt gaśniczy na stanowisku montażu. - Środki ochrony indywidualnej stosowane podczas montażu. - Środki ochrony zbiorowej stosowane podczas montażu. - Klasyfikacja metod i technik montażu maszyn i urządzeń. - Zasady doboru narzędzi do wykonania określonych prac. - Zasady doboru narzędzi, przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac. - Zasady doboru materiałów do wykonania określonych części maszyn. - Dopasowywanie części w montażu mechanizmów precyzyjnych. - omiary w montażu mechanizmów precyzyjnych. - Selekcja części w montażu. - Montaż z pełną zamiennością części. - Dobór narzędzi, przyrządów montażowych i pomiarowych do montażu mechanizmów precyzyjnych. - Wykonywanie czynności montażowych. - Regulacja i kontrola działania mechanizmów precyzyjnych. - Organizacja stanowiska pracy mechanika precyzyjnego. - Kontrola jakości wykonywanych prac. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24