wg stanu na dzień roku Krokowa, czerwiec 2016 roku

Ujawnienie informacji dotyczących ryzyka, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń i innych informacji Banku Spółdzielczego w Krokowej wg stanu na dzień 31.12.2015 roku Krokowa, czerwiec 2016 roku

Spis treści I. Informacje ogólne... 5 II. Cele i strategie w zakresie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka... 6 1. Informacja o systemie zarządzania ryzykiem, strategii i celach zarządzania ryzykiem... 6 2. Struktura i organizacja procesu zarządzania ryzykiem... 12 3. Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka... 14 4. Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz strategie i procesy monitorowania skuteczności zabezpieczeń i metod ograniczania ryzyka... 16 III. Fundusze własne... 16 1. Składniki funduszy własnych... 16 2. Instrumenty w funduszach własnych... 19 3. Ograniczenia stosowane do obliczania funduszy własnych... 19 4. Poziom kapitału ponad wymagany poziom współczynnika... 20 5. Przepisy przejściowe... 20 IV. Wymogi kapitałowe... 20 1. Metody szacowania kapitału wewnętrznego... 20 2. Rezultaty przeprowadzonego przez KNF Badania i Oceny Nadzorczej... 21 3. Ekspozycje ważone ryzykiem... 22 4. Wymogi w zakresie funduszy własnych... 22 4.1. Wymóg w zakresie funduszy własnych - ryzyko kredytowe... 22 4.2. Wymóg w zakresie funduszy własnych - ryzyko operacyjne... 22 4.3. Wymóg w zakresie funduszy własnych - ryzyko walutowe... 22 4.4. Łączny współczynnik kapitałowy... 23 4.5. Wewnętrzny współczynnik kapitałowy... 23 5. Wymogi w zakresie bufora antycyklicznego... 23 V. Ujawnienia z tytułu ryzyka kredytowego... 24 1. Definicja należności przeterminowanych i zagrożonych... 24 2. Metody przyjęte do ustalenia korekt wartości i rezerw... 24 3. Ekspozycje wg wyceny bilansowej w podziale na klasy ryzyka... 25 4. Struktura geograficzna ekspozycji... 25 5. Struktura branżowa ekspozycji... 25 6. Struktura ekspozycji według okresów zapadalności... 26 7. Istotne branże... 26 8. Kwoty ekspozycji zagrożonych w podziale na obszary geograficzne... 27 9. Informacja o zmianie i stanach korekt wartości i rezerw... 27 VI. Korzystanie z ECAI... 27 VII. Ryzyko walutowe... 28 2

VIII. Ryzyko operacyjne... 28 IX. Ekspozycje kapitałowe... 29 X. Ryzyko stopy procentowej pozycji zakwalifikowanych do portfela bankowego... 31 1. Charakter ryzyka stopy procentowej oraz podstawowe założenia, częstotliwość pomiaru ryzyka stopy procentowej... 31 2. Zmiany wyniku finansowej oraz bilansowej zaktualizowanej wartości kapitału w wyniku szokowych spadków/wzrostów stóp procentowych... 32 XI. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń... 33 1. Informacje dotyczące procesu ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń... 33 2. Informacje dotyczące kształtowania wynagrodzeń... 34 3. Stosunek stałych składników wynagrodzenia do składników zmiennych;... 34 4. Główne parametry oraz zasady ustalania wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze... 35 5. Zbiorcze informacje ilościowe na temat wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze... 35 5.1. Wartość wynagrodzeń za dany rok obrotowy z podziałem na wynagrodzenia stałe i zmienne oraz liczbę osób je otrzymujących... 35 5.2. Wartość i formy wynagrodzenia zmiennego... 35 5.3. Wartość wynagrodzeń z odroczoną wypłatą z podziałem na część już przyznaną i jeszcze nieprzyznaną... 35 5.4. Wartość wynagrodzeń z odroczoną wypłatą przyznanych w danym roku obrotowym, wypłaconych i zmniejszonych w ramach korekty związanej z wynikami... 35 5.5. Wartość płatności związanych z podjęciem zatrudnienia i z zakończeniem stosunku zatrudnienia dokonanych w danym roku obrotowym, liczbę osób otrzymujących takie płatności oraz najwyższą taką płatność na rzecz jednej osoby,... 36 XII. Ryzyko płynności i pozycja płynnościowa... 36 1. Rola i zakres odpowiedzialności jednostek biznesowych oraz zespołów zaangażowanych w zarządzanie ryzykiem płynności... 36 2. Sposób pozyskiwania finansowania działalności... 37 3. Stopień scentralizowania funkcji skarbowych i funkcji zarządzania płynnością... 38 4. Zasady funkcjonowania w ramach Zrzeszenia i Systemu Ochrony SGB... 38 5. Rozmiar i skład nadwyżki płynności... 39 6. Wielkość nadzorczych miar płynności oraz wskaźnika LCR... 40 7. Urealniona luka płynności dla pierwszych trzech przedziałów... 40 8. Dodatkowe zabezpieczenia płynności funkcjonujące w Zrzeszeniu i Systemie Ochrony SGB. 40 9. Aspekty ryzyka płynności, na które narażony jest Bank.... 41 10. Sposób dywersyfikacji źródeł finansowania.... 41 11. Techniki ograniczania ryzyka płynności... 41 12. Pojęcia stosowane w procesie mierzenia pozycji płynności i ryzyka płynności... 42 3

13. Sposób odzwierciedlenia ryzyka płynności rynku w procesie zarządzania płynnością płatniczą 42 14. Wykorzystanie sposobów testów warunków skrajnych.... 42 15. Uwzględnienie wyników testów warunków skrajnych w planach awaryjnych... 43 16. Polityka utrzymania rezerwy płynności... 44 17. Ograniczenia regulacyjne odnośnie transferu płynności... 45 18. Częstotliwość i rodzaj sprawozdawczości w zakresie ryzyka płynności... 45 XIII. Informacja o spełnianiu przez członków Rady Nadzorczej i Zarządu wymogów określonych w art. 22aa ustawy Prawo bankowe... 45 XIV. Dźwignia finansowa... 46 XV. System kontroli wewnętrznej... 46 Załącznik nr 1 Oświadczenie Zarządu dotyczące adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem Załącznik nr 2 Oświadczenie Zarządu na temat ogólnego profilu ryzyka związanego ze strategią działalności Załącznik nr 3 Informacje na temat systemu zarządzania 4

I. Informacje ogólne 1. Bank zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (zwanego dalej Rozporządzeniem ) w Części Ósmej dokonuje ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji w niniejszym dokumencie zwanym dalej Ujawnieniem według stanu na 31 grudnia 2015 r. 2. Bank w zakresie ujawnianych informacji: nie stosuje pominięcia informacji uznanych za nieistotne - informacje nieistotne to w opinii Banku informacje, których pominięcie lub nieprawidłowe ujawnienie nie powinno zmienić lub wpłynąć na ocenę lub decyzję użytkownika opierającego się na tych informacjach przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych, nie stosuje pominięcia informacji uznanych za zastrzeżone lub poufne Bank uznaje informacje za zastrzeżone, jeżeli ich podanie do wiadomości publicznej w opinii Banku osłabiłoby jego pozycję konkurencyjną. Bank uznaje informacje za poufne, jeśli Bank zobowiązał się wobec klienta lub innego kontrahenta do zachowania poufności. 3. Bank informuje, że niniejszy dokument obejmuje cały zakres ujawnianych informacji, określonych w Części Ósmej Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 CRR. Ujawnienie informacji w innych dokumentach przez Bank wynika z art. 434 ust. 2 CRR. 4. W 2015 roku Bank Spółdzielczy w Krokowej prowadził działalność poprzez: 1) Bank Spółdzielczy w Krokowej Centrala, ul. Żarnowiecka 1, 84-110 Krokowa; 2) Oddział we Władysławowie, ul. 1000 lecia P.P. 48, 84-120 Władysławowo; 3) Oddział w Pucku, Pl. Obr. Wybrzeża 11, 84-100 Puck; 4) Oddział w Luzinie, ul. Bankowa 2, 84-242 Luzino; 5) Filia w Karwi, ul. 12 Marca 64, 84-105 Karwia; 6) Filia w Wierzchucinie, ul. Abrahama 16, 84-113 Wierzchucino; 7) Filia w Jastrzębiej Górze, ul. Droga Rybacka 54, 84-104 Jastrzębia Góra; 8) Filia w Starzynie, ul. Lipowa 1, 84-107 Starzyno; 9) Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem bankowości internetowej oraz sieci bankomatów. 5. Zatwierdzone przez Zarząd oświadczenie na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku, dające pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku zawarte jest w Załączniku nr 1. 6. Informacja na temat ryzyka, zawierająca kluczowe wskaźniki i dane liczbowe dotyczące ryzyka zawarta jest w Załączniku nr 2. 7. Informacja na temat systemu zarządzania zawarta jest w Załączniku nr 3. 8. Bank Spółdzielczy w Krokowej na dzień 31.12.2015 roku nie posiadał udziałów w podmiotach zależnych nie objętych konsolidacją. 9. Wszelkie dane liczbowe zostały wyrażone w tysiącach złotych. 5

II. Cele i strategie w zakresie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka 1. Informacja o systemie zarządzania ryzykiem, strategii i celach zarządzania ryzykiem System zarządzania ryzykiem realizowany jest na podstawie Strategii zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Krokowej, obejmującej cele i organizację zarządzania ryzykiem, a także apetyt na ryzyko. Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na powstających zagrożeniach, poszukiwania form obrony przed zagrożeniami i dostosowywania działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych, ostrożnościowe podejmowanie ryzyka, oznacza utrzymywanie racjonalnej równowagi pomiędzy prowadzeniem działalności przychodowej i kontrolowaniem ryzyka. W celu przeprowadzania procesów wymienionych w ust. 1 realizowane są zadania, związane z analizą wartości podstawowych mierników charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów ryzyka. Do głównych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku należy: dostarczanie informacji na temat ryzyka i jego profilu, stosowanie działań profilaktycznych redukujących ryzyko i jego skutki, monitorowanie dopuszczalnego poziomu ryzyka. Bank zarządza rodzajami ryzyka uznanymi przez Bank za istotne zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi regulacjami zarządzania tymi rodzajami ryzyka. Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się: 1) procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem; 2) identyfikacja, pomiar i monitorowanie; 3) system limitów ograniczających ryzyko; 4) system informacji zarządczej; 5) odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania. Do rodzajów ryzyka uznanych przez Bank za istotne, zaliczane są: 1) ryzyko kredytowe; 2) ryzyko operacyjne; 3) ryzyko walutowe; 4) ryzyko koncentracji; 5) ryzyko płynności; 6) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej; 7) ryzyko kapitałowe; 8) ryzyko braku zgodności. Ryzyko kredytowe Cele strategiczne w zakresie ryzyka kredytowego obejmują: 1) wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego jakościowo portfela kredytowego; 2) dostarczanie Zarządowi Banku informacji o poziomie ryzyka kredytowego umożliwiających podejmowanie ostrożnościowych, zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku; 3) utrzymywanie jakości portfela kredytowego Banku, wyrażonej udziałem kredytów zagrożonych w kredytach ogółem na poziomie nie wyższym od 7%. 6

4) ograniczanie ryzyka utraty wartości aktywów, wynikającego z pozostałych (poza kredytami) aktywów Banku. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) stosowanie odpowiednich standardów zawartych w regulacjach kredytowych, w szczególności dotyczących oceny zdolności kredytowej klientów Banku oraz prowadzenia monitoringu kredytów; 2) ustanawianie skutecznych i adekwatnych do ponoszonego ryzyka zabezpieczeń spłaty kredytów, w szczególności weryfikacja ich wartości i płynności, zarówno podczas oceny wniosku kredytowego, jak i w ramach prowadzonego monitoringu, ograniczanie ryzyka prawnego w procesie ustanawiania zabezpieczeń; 3) inwestowanie nadwyżek środków w Banku Zrzeszającym lub za pośrednictwem Banku Zrzeszającego w innych instrumentach finansowych w ramach limitów ustanowionych przez Bank Zrzeszający; Bank zakłada, że maksymalna kwota instrumentów finansowych nie może przekroczyć 100% funduszy własnych Banku. 4) utrzymywanie w bilansie Banku tylko portfeli aktywów o charakterze bankowym 1 ; 5) utrzymywanie aktywów obciążonych najwyższym ryzykiem kredytowym, tj. portfela kredytów podmiotów niefinansowych na poziomie 70% ich udziału w sumie bilansowej powiększonej o zobowiązania pozabilansowe udzielone dotyczące finansowania 2. Ryzyko koncentracji Cele strategiczne w zakresie ryzyka koncentracji obejmują: 1) utrzymywanie umiarkowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego w zakresie uwarunkowanym terenem działania Banku; 2) bezwzględne przestrzeganie limitów koncentracji dużych ekspozycji określonych w ustawie Prawo bankowe. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) angażowanie się Banku w branże, w których obsłudze Bank posiada wieloletnie doświadczenie; 2) ograniczenie kredytowania klientów, których zaangażowanie w Banku wyniosłoby 10% uznanego kapitału (np. 10% zgodnie z definicją dużych ekspozycji); 3) ograniczanie ryzyka koncentracji w ten sam rodzaj zabezpieczenia w postaci hipoteki poprzez opracowanie i stosowanie odpowiednich standardów postępowania dotyczących zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie; Ryzyko ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie Cele strategiczne w zakresie ryzyka związanego z udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipotecznie obejmują: 1) wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z ekspozycjami zabezpieczonymi hipotecznie, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie; 2) prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipotecznie mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 3) utrzymywanie udziału portfela kredytów zagrożonych zabezpieczonych hipotecznie na poziomie nie wyższym od 7% całego portfela kredytów zabezpieczonych hipotecznie; 4) zaangażowanie się w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie maksymalnie do 80% ich udziału w portfelu kredytowym. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1 Aktywa o charakterze bankowym stanowią aktywa, nie wynikające z działalności handlowej (zgodnie z definicją zawartą w art. 92 CRR). 2 Definicja portfela została określona w zasadach zarządzania ryzykiem kredytowym. 7

1) udzielanie kredytów zabezpieczonych hipotecznie, tym klientom detalicznym w przypadku których poziom relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań kredytowych i innych niż kredytowe zobowiązań finansowych do dochodów tych klientów (wskaźnik DtI 3 ) nie przekracza: a) 50% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego nie przekracza jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, b) 65% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego przekracza poziom jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw i nie przekracza trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, c) 80% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego przekracza trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, d) wskaźniki wymienione w lit. a-c mogą ulec: - podwyższeniu o 5 p.p. - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej nie przekracza 1 roku lub miejscem zamieszkania klienta jest gmina wiejska, - obniżeniu o 5 p.p. - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 5 lat lub miejscem zamieszkania klienta jest miasto powyżej 50 tys. mieszkańców, - pozostają bez zmian - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 1 rok i nie przekracza 5 lat lub miejscem zamieszkania klienta jest miasto poniżej 50 tys. mieszkańców; 2) stosowanie limitów LtV, na maksymalnym poziomie 4 : a) 80% - przypadku ekspozycji kredytowych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych, b) 90% - przypadku ekspozycji kredytowych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych, gdy część ekspozycji przekraczająca 80% LtV jest odpowiednio ubezpieczona lub kredytobiorca przedstawił dodatkowe zabezpieczenie w formie blokady środków na rachunku bankowym lub poprzez zastaw na denominowanych w złotych dłużnych papierach wartościowych Skarbu Państwa lub NBP, c) 75% - w przypadku ekspozycji kredytowej zabezpieczonej na nieruchomości komercyjnej; d) 80% - w przypadku ekspozycji kredytowej zabezpieczonej na nieruchomości komercyjnej, gdy część ekspozycji przekraczająca 75% LtV jest odpowiednio ubezpieczona lub kredytobiorca przedstawił dodatkowe zabezpieczenie w formie blokady środków na rachunku bankowym lub poprzez zastaw na denominowanych w złotych dłużnych papierach wartościowych Skarbu Państwa lub NBP. 3) możliwość określenia przez Zarząd Banku bardziej szczegółowych limitów LtV 5 ; 4) kierowanie oferty kredytów hipotecznych głównie do klientów detalicznych i rolników, preferowanie zabezpieczeń hipotecznych w postaci gruntów rolnych, nieruchomości mieszkalnych, stosowanie maksymalnego okresu kredytowania 30 lat. 3 Definicja wskaźnika DtI znajduje się w procedurze szczegółowej dotyczącej zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. 4 Dla ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie na nieruchomości mieszkalnej: - powstałych w okresie do 31 grudnia 2014 r. poziom wskaźnika LtV nie powinien przekraczać 95%, - powstałych w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. poziom wskaźnika LtV nie powinien przekraczać 90%, - powstałych w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. poziom wskaźnika LtV nie powinien przekraczać: 85%ub 90% w przypadku, gdy część ekspozycji przekraczająca 85% LtV jest odpowiednio ubezpieczona, lub kredytobiorca przedstawił dodatkowe zabezpieczenie w formie blokady środków na rachunku bankowym lub poprzez zastaw na denominowanych w złotych dłużnych papierach wartościowych Skarbu Państwa lub NBP. 5 W takim przypadku Zarząd poinformuje o tych limitach Radę Nadzorczą. 8

Ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych Cele strategiczne w zakresie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych obejmują: 1) wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z detalicznymi ekspozycjami kredytowymi, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania detalicznymi ekspozycjami kredytowymi; 2) prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem detalicznych ekspozycji kredytowych mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 3) utrzymywanie udziału portfela detalicznych ekspozycji zagrożonych na poziomie nie wyższym od 7% całego portfela detalicznych ekspozycji kredytowych; 4) zaangażowanie się w detaliczne ekspozycje kredytowe maksymalnie do 20% ich udziału w portfelu kredytowym. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) przyjęcie maksymalnego okresu kredytowania dla detalicznych ekspozycji kredytowych na 10 lat; 2) udzielanie kredytów detalicznych tym klientom w przypadku których poziom relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań kredytowych i innych niż kredytowe zobowiązań finansowych do dochodów tych klientów (wskaźnik DtI 6 ) nie przekracza: a) 50% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego nie przekracza jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, b) 65% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego przekracza poziom jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw i nie przekracza trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, c) 80% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego przekracza trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, d) wskaźniki wymienione w lit. a-c mogą ulec: - podwyższeniu o 5 p.p. (za wyjątkiem lit. c) - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej nie przekracza 1 roku lub miejscem zamieszkania klienta jest gmina wiejska, - obniżeniu o 5 p.p. - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 5 lat lub miejscem zamieszkania klienta jest miasto powyżej 50 tys. mieszkańców oraz zdolność kredytowa klienta, który nie współpracował z bankiem została oceniona na podstawie oświadczenia, - pozostają bez zmian jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 1 rok i nie przekracza 5 lat lub miejscem zamieszkania klienta jest miasto poniżej 50 tys. mieszkańców; Ryzyko operacyjne Celem strategicznym w zakresie ryzyka operacyjnego jest: 1) optymalizacja efektywności gospodarowania poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich powstawania, racjonalizacja kosztów, jak również zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku na zdarzenia od niego niezależne; 2) wdrożenie efektywnej struktury zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym określenie ról i odpowiedzialności w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym. Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym stanowi integralny element procesu zarządzania Bankiem. 6 Definicja wskaźnika DtI znajduje się w procedurze szczegółowej dotyczącej zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych. 9

W procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym uczestniczy każdy pracownik Banku, ze względu na fakt, że ryzyko operacyjne dotyczy wszystkich komórek i obszarów działalności Banku. Identyfikacja ryzyka operacyjnego w Banku obejmuje: 1) ryzyko operacyjne powstające w istniejących produktach, procesach, systemach Banku; 2) ryzyko operacyjne powstające na etapie opracowywania nowych produktów oraz procesów. Ryzyko walutowe Cele strategiczne w zakresie działalności walutowej obejmują: 1) obsługę klientów Banku w zakresie posiadanych uprawnień walutowych; 2) zapewnienie klientom Banku kompleksowej obsługi w zakresie prowadzenia rachunków walutowych bieżących i terminowych, obsługi kasowej, realizacji przelewów otrzymywanych i wysyłanych za granicę oraz wykonywania innych czynności obrotu dewizowego za pośrednictwem Banku Zrzeszającego; 3) minimalizowanie ryzyka walutowego. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) dążenie do utrzymania domkniętych indywidualnych pozycji walutowych, tak aby pozycja walutowa całkowita nie przekroczyła 2% funduszy własnych Banku; 2) prowadzenie transakcji wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym polegających na zagospodarowywaniu nadwyżek środków walutowych oraz domykaniu otwartych pozycji walutowych Banku; transakcje walutowe nie mają charakteru spekulacyjnego; 3) utrzymywanie relatywnie wysokiego poziomu aktywów płynnych w walutach obcych; 4) podnoszenie kwalifikacji kadry oraz ścisłą współpracę w tym zakresie z Bankiem Zrzeszającym; 5) niedokonywanie transakcji w walutach niewymienialnych. Ryzyko płynności Cele strategiczne w zakresie ryzyka płynności obejmują: 1) zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty; 2) zapobieganie powstania sytuacji kryzysowej, zwłaszcza z powodu czynników wewnątrzbankowych oraz posiadanie aktualnego i skutecznego planu awaryjnego na wypadek wystąpienia takiej sytuacji. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) utrzymanie dotychczasowej struktury pasywów Banku, gdzie głównym źródłem finansowania aktywów są depozyty podmiotów niefinansowych oraz instytucji rządowych i samorządowych; 2) pozyskiwanie depozytów o możliwie długich terminach wymagalności, tak aby Bank mógł otwierać po stronie aktywnej pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym; 3) utrzymywanie na bezpiecznym poziomie nadzorczych miar płynności, przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów z tym związanych; 4) utrzymywanie płynnościowej struktury bilansu 7 na poziomie zapewniającym występowanie nadwyżki skumulowanych aktywów 8 nad skumulowanymi pasywami 9 w okresie do 1 roku oraz nadwyżki skumulowanych pasywów nad skumulowanymi aktywami w okresie powyżej 1 roku 10 ; 7 Wyznaczonej w oparciu o zestawienie luki płynności, o którym mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. 8 Wraz ze zobowiązaniami pozabilansowymi otrzymanymi. 9 Wraz ze zobowiązaniami pozabilansowymi udzielonymi. 10 Kumulując aktywa i pasywa począwszy od ostatniego przedziału. 10

5) zapewnienie globalnej wypłacalności Banku, oznaczającej posiadanie skumulowanej luki płynności 11 (bez uwzględnienia zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych) na poziomie nieujemnym; 6) dywersyfikacja źródeł finansowania poprzez ograniczanie udziału środków dużych deponentów w bazie depozytowej; 7) dążenie do podnoszenia stabilności źródeł finansowania głównie poprzez pozyskiwanie środków od gospodarstw domowych po akceptowalnej cenie; 8) identyfikacja wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności w zależności od stwierdzonego charakteru zagrożenia postępowanie według procedur awaryjnych określonych w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. Ryzyko stopy procentowej Cele strategiczne w zakresie ryzyka stopy procentowej obejmują: 1) optymalizacja wyniku odsetkowego w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 2) ograniczanie negatywnego wpływu zmian stóp procentowych poprzez doskonalenie narzędzi pomiaru i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych; 3) utrzymywanie poziomu ryzyka w ramach ustanowionych limitów opisanych w wewnętrznej procedurze dotyczącej zasad zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) ograniczenie ryzyka stopy procentowej tylko do portfela bankowego i tylko do pozycji wynikających z produktów bilansowych; 2) ograniczenie kwoty pozycji wrażliwych na zmiany stóp procentowych z terminami przeszacowania powyżej 1 roku do maksymalnie 5% sumy bilansowej; 3) zmniejszanie ryzyka bazowego poprzez: a) stosowanie dla produktów klientowskich stóp bazowych w postaci stawek własnych Banku (w zakresie przewidzianym w przepisach prawa) - zwłaszcza dla aktywów wrażliwych, b) oferowanie klientom produktów depozytowych, których oprocentowanie uzależnione byłoby od stawek rynkowych (stóp rynku międzybankowego); 4) ograniczanie ryzyka opcji klienta poprzez stosowanie cen za opcję, zwłaszcza dla możliwości zerwania depozytu przed umownym terminem. Ryzyko kapitałowe Długoterminowe cele kapitałowe Banku: 1) dążenie do zapewnienia odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności; 2) ograniczenie wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko do rodzajów ryzyka przewidzianych przez przepisy prawa przy założeniu braku prowadzenia działalności handlowej; 3) posiadanie minimalnej wielkości łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie 9% dążenie do osiągnięcia łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie 12,5%; 4) posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału Tier I na poziomie 6%, ale dążenie do osiągnięcia współczynnika kapitału Tier I na poziomie 9%; 5) posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 4,5% 11 O której mowa w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. 11

6) obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na maksymalnym poziomie 100%; tym samym posiadanie wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym poziomie 8%; 7) dążenie do takiej struktury funduszy Tier I, aby kapitał rezerwowy stanowił 90% funduszy Tier I; 8) dywersyfikacja funduszu udziałowego poprzez uzyskanie takiej struktury funduszu udziałowego, aby suma znaczących pakietów udziałów, czyli pakietów przekraczających 2% funduszu udziałowego, nie przekroczyła 50% funduszu udziałowego Banku; 9) przekazywanie na fundusze własne minimum 95% nadwyżki bilansowej; 10) dążenie do uzyskania zaangażowania kapitałowego w Banku Zrzeszającym na poziomie minimum 7% funduszy własnych Banku; 11) ograniczenie jednostkowego zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych, bankach krajowych, zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji w tym w Banku Zrzeszającym w taki sposób, aby umniejszenie funduszy własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów określonych w pkt 3, 4 i 5. 12) utrzymywanie minimalnej wielkości wskaźnika dźwigni finansowej na poziomie 3%. Ryzyko braku zgodności Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka braku zgodności jest wzmacnianie pozycji Banku jako instytucji godnej zaufania, uczciwej i rzetelnej, poprzez: 1) zapewnienie przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych i przyjętych przez Bank standardów postępowania; 2) podejmowanie działań eliminujących ryzyko braku zgodności oraz przeciwdziałanie możliwości wystąpienia utraty reputacji i ryzyku wystąpienia strat finansowych lub sankcji prawnych mogących być skutkiem naruszenia przepisów i norm postępowania. Bank realizuje cele strategiczne w obszarze ryzyka braku zgodności poprzez prowadzenie polityki zgodności obejmującej: 1) główne procesy identyfikujące ryzyko braku zgodności i umożliwiające zarządzanie ryzykiem braku zgodności, na wszystkich szczeblach organizacji Banku; 2) dążenie do zgodności wewnętrznych aktów prawnych Banku z przepisami zewnętrznymi; 3) dążenie i dbałość o: a) wizerunek zewnętrzny Banku, rozumianego jako instytucja zaufania publicznego, b) pozytywny odbiór Banku przez klientów, c) przejrzystość działań Banku wobec klientów, d) stworzenie kadry pracowniczej identyfikującej się z Bankiem, dobrze zorganizowanej wewnętrznie dla realizacji wspólnych celów wytyczonych przez Bank. 2. Struktura i organizacja procesu zarządzania ryzykiem W procesie zarządzania ryzykiem bankowym w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza; 2. Zarząd; 3. ZZR Zespół ds. Zarządzania Ryzykami; 4. komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) odpowiedzialne za: 1) sprawozdawczość dla odbiorców zewnętrznych, 2) zarządzanie płynnością w ramach nadwyżek środków, 3) zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w ramach nadwyżek środków, 4) zarządzanie pozycją walutową, 5) sprzedaż kredytów, 6) identyfikację i akceptację ryzyka kredytowego dla pojedynczych transakcji, 7) pomiar, monitorowanie i kontrolę poszczególnych rodzajów ryzyka bankowego. 12

Rada Nadzorcza: 1) zatwierdza Strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in. możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku; 2) zatwierdza procedury dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego, c) kredytowania osób wewnętrznych, d) ujawniania informacji; 3) zatwierdza strukturę organizacyjną Banku, zawartą w Regulaminie organizacyjnym, dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) zatwierdza ogólne zasady polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzeń; 5) zatwierdza plan pozyskania i utrzymania środków obcych stabilnych; 6) zatwierdza zasady przeprowadzania testów warunków skrajnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka; 7) sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności rozumianym jako skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania, a także zatwierdza założenia polityki Banku w zakresie ryzyka braku zgodności, ocenia efektywność zarządzania ryzykiem braku zgodności; 8) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze Strategią działania i planem finansowym Banku; 9) zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji; 10) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne rodzaje ryzyka (w tym ryzyka braku zgodności) i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem; 11) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd: 1) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów; 2) odpowiada za zorganizowanie skutecznego procesu oceny adekwatności kapitałowej i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz nadzór nad jego efektywnością, wprowadzając w razie potrzeby niezbędne korekty i udoskonalenia; 3) wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank; 13

5) zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku; 6) odpowiada za przejrzystość działań Banku, w szczególności za politykę informacyjną w zakresie działalności Banku, pozwalającą na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu Banku w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania stanu bezpieczeństwa działalności Banku i za ocenę sytuacji finansowej Banku; 7) zapewnia zgodność działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa; 8) zapewnienia, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie; 9) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację polityki zmiennych składników wynagrodzeń; 10) uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem; 11) przekazuje Radzie Nadzorczej, okresowe informacje przedstawiające w sposób rzetelny, przejrzysty i syntetyczny rodzaje i wielkość ryzyka w działalności Banku; jednym z elementów informacji zarządczej jest roczny raport z realizacji apetytu na ryzyko (zaprezentowanego w postaci wskaźników ilościowych). Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też komórkami i jednostkami organizacyjnymi Banku. Jednostki i komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych w Strategii zarządzania ryzykiem oraz zgodnie z regulaminem organizacyjnym Banku. ZZR realizuje zadania opisane w ich regulaminach funkcjonowania. Komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem w ramach przypisanych im zadań w strukturze organizacyjnej Banku oraz w procedurach wewnętrznych, dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. 3. Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka 1. Bank stosuje metody (modele) identyfikowania i pomiaru ryzyka związanego z jego działalnością dostosowane do profilu, skali i złożoności ryzyka, w przypadku wątpliwości w zakresie poziomu ryzyka stosuje się podejście z zachowaniem maksymalnego stopnia ostrożności. 2. Częstotliwość pomiaru ryzyka dostosowana jest do wielkości oraz charakteru poszczególnych rodzajów ryzyka w działalności Banku. 3. Metody lub systemy pomiaru ryzyka, a w szczególności ich założenia, są poddawane okresowej ocenie uwzględniającej testowanie i weryfikację historyczną. 4. Przegląd i aktualizacja metod lub systemów pomiaru ryzyka przeprowadzane są wraz z przeglądem procedur dotyczących zarządzania ryzykiem. 5. Stosowane w Banku metody do pomiaru ryzyka mają głównie charakter ekspercki. 6. Bank ogranicza ryzyko związane ze stosowanymi metodami pomiaru poprzez: 1) wdrożenie metod pomiaru (w większości w ramach procedur wewnętrznych dotyczących zarządzania ryzykiem), wskazanie komórek odpowiedzialnych za aktualizację i badanie poprawności działania metod pomiaru; 2) aktualizację metod pomiaru, która odbywa się na ogół wraz z aktualizacją procedur wewnętrznych dotyczących zarządzania ryzykiem; 14

3) sprawdzanie poprawności danych stosowanych w metodach pomiaru, które jest przedmiotem kontroli funkcjonalnej, okresowo podlega również badaniom audytu wewnętrznego. 7. W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza testy warunków skrajnych. 8. Bank przeprowadza testy warunków skrajnych dla wszystkich mierzalnych rodzajów ryzyka, które zostały uznane za istotne. 9. Bank dokłada staranności, aby zakres i założenia przyjmowane w przeprowadzanych testach warunków skrajnych dawały podstawy rzetelnej oceny ryzyka tj.: 1) obejmowały obszary najbardziej narażone na ryzyko lub mogące wygenerować największe ryzyko; 2) w większości wynikały z czynników ryzyka, których zmiana nie wynika bezpośrednio z działań podejmowanych przez Bank; 3) wartości liczbowe przyjmowane w założeniach do testów stanowiły najgorsze z prawdopodobnych scenariuszy. 10. Szczegółowe założenia i scenariusze przyjęte w testach warunków skrajnych są zawarte w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, ich przegląd i aktualizacja są dokonywane wraz z przeglądem tych zasad; analizy sporządzane są na piśmie a wyniki oceny prezentowane Zarządowi Banku. 11. Wyniki testów warunków skrajnych stanowią obowiązkowy element informacji zarządczej dla Zarządu i Rady Nadzorczej Banku. 12. Rezultaty testów warunków skrajnych Bank wykorzystuje w procesie zarządzania ryzykiem m.in. poprzez: 1) podejmowanie działań ograniczających ryzyko; 2) uwzględnianie ich w poziomach ustanawianych limitów; 3) tworzenie dodatkowych wymogów kapitałowych; 4) uwzględnianie ich w konstruowaniu planów awaryjnych (płynności, kapitałowym). 13. Podstawę monitorowania procesu zarządzania ryzykiem w Banku stanowi formalnie ustanowiony system informacji zarządczej. 14. System sprawozdawczości zarządczej dostarcza informacji na temat: 1) rodzajów i wielkości ryzyka w działalności Banku; 2) profilu ryzyka; 3) stopnia wykorzystania limitów wewnętrznych; 4) wyników testów warunków skrajnych; 5) skutków decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem. 15. Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością umożliwiającą dostarczenie informacji o zmianach profilu ryzyka Banku. 16. Zakres oraz szczegółowość sprawozdań wewnętrznych są dostosowane do rodzaju raportowanego ryzyka oraz odbiorców informacji. 17. Rzetelność, dokładność oraz aktualność dostarczanych informacji zapewnia wprowadzony w Banku system kontroli wewnętrznej. 18. Szczegółowe zasady działania systemu informacji zarządczej reguluje w Banku odrębna procedura; ponadto w regulacjach dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka bankowego został określony w sposób ogólny zakres informacji zarządczej z obszaru, którego dotyczy regulacja; szczegółowy wykaz sprawozdań zarządczy określa odrębna regulacja. 15

4. Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz strategie i procesy monitorowania skuteczności zabezpieczeń i metod ograniczania ryzyka 1. Bank wprowadza odpowiednie do skali i złożoności działalności limity wewnętrzne ograniczające poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku. 2. Procedury wewnętrzne określają zasady ustalania i aktualizowania wysokości limitów oraz częstotliwości monitorowania ich przestrzegania i raportowania. 3. Poziom limitów wewnętrznych jest dostosowany do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku. 4. Analizy będące podstawą do określenia wysokości limitów wewnętrznych są sporządzane w formie pisemnej. 5. Bank określa wysokość limitów (w zależności od rodzaju ryzyka lub charakteru limitu) w oparciu o następujące przesłanki: 1) analizę historyczną stopnia wykorzystania limitu; 2) apetyt na ryzyko określony przez Radę Nadzorczą; 3) analizę wpływu zrealizowania się limitu w maksymalnej wysokości na sytuację finansową Banku; 4) wysokość ryzyka, którym jest obciążona pozycja objęta limitem. 6. Z zachowaniem limitów określonych w ustawie Prawo bankowe, Bank ustalił i weryfikuje wewnętrzne limity zaangażowań według kryteriów uwzględniających specyfikę ich działalności. 7. Procedury wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem określają sytuacje, w których dopuszczalne jest przekroczenie limitów wewnętrznych, określają warunki akceptacji przekroczeń oraz sposób postępowania w przypadku przekroczenia limitów wewnętrznych. 8. Przyjęte rodzaje limitów wewnętrznych, dotyczących poszczególnych rodzajów ryzyka oraz ich wysokość, zatwierdza Zarząd Banku. 9. Przekroczenia limitów wewnętrznych są monitorowane i poddawane szczegółowej analizie zadania te wykonują komórki organizacyjne wskazane w procedurach szczegółowych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. III. Fundusze własne 1. Składniki funduszy własnych Bank Spółdzielczy w Krokowej wylicza fundusze własne zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami w tym zakresie na dzień 31.12.2015 r., w szczególności zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26.06.2013 r. oraz Prawem Bankowym. Fundusze własne Banku obejmują: Kapitał Tier I Kapitał Tier II Kapitał Tier I Banku obejmuje: 1) kapitał podstawowy Tier I, na który składają się: a) wpłacony fundusz udziałowy - fundusz udziałowy Banku od 1 stycznia 2014 roku nie spełnia warunku zawartego w art. 28 ust. 1 lit. e CRR, który mówi, że instrumenty w 16

kapitale podstawowym Tier I muszą spełniać warunek wieczystości ; w związku z tym Bank, zgodnie z zapisami CRR usuwa stopniowo z funduszy własnych fundusz udziałowy, b) w ramach skumulowanych, innych całkowitych dochodów: fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego, kapitał z aktualizacji instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, c) kapitał rezerwowy, d) fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej, e) w ramach innych przejściowych korekt kapitału podstawowego Tier I: (ze znakiem minus) określoną wartość procentową 12 funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego, (ze znakiem minus - co oznacza, że Bank usuwa z funduszy) określoną wartość procentową 13 zysków z wyceny instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, (ze znakiem plus - co oznacza, że Bank uwzględnia w funduszach) określoną wartość procentową strat 14 z wyceny instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, 2) pomniejszenia kapitału podstawowego Tier I: a) wartości niematerialne i prawne wycenione według wartości bilansowej, b) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji, 3) kapitał dodatkowy Tier I, który stanowi: a) instrumenty kapitałowe spełniające warunki opisane w art. 52 CRR, b) w ramach korekt okresu przejściowego obligacje zaliczone do funduszy własnych Banku na podstawie Uchwały KNF nr 314/2009 z dnia 14 października 2009 r. w sprawie innych pozycji bilansu banku zaliczanych do funduszy podstawowych banku, ich wysokości, zakresu i warunków ich zaliczania do funduszy podstawowych banku, 4) pomniejszenia kapitału dodatkowego Tier I: posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do dodatkowego kapitału podstawowego podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji, Kapitał Tier II Banku obejmuje: 1) instrumenty kapitałowe spełniające warunki opisane w art. 63 CRR, 2) pożyczki podporządkowane, 12 Określona wartość procentowa jest równa: - 60% w 2015 roku, - 40% w 2016 roku, - 20% w 2017 roku. 13 Jak w przypisie nr 3. 14 Określona wartość procentowa jest równa: - 40% w 2015 roku, - 60% w 2016 roku, - 80% w 2017 roku. 17

3) pomniejszenia kapitału Tier II - posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału Tier II podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji, NAZWA KWOTA Kapitał podstawowy Tier I: instrumenty i kapitały rezerwowe 1 Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne 102,64 3 Skumulowane inne całkowite dochody (i pozostałe kapitały rezerwowe, z 15 164,12 uwzględnieniem niezrealizowanych zysków i strat zgodnie z mającymi zastosowanie standardami rachunkowości) 3a Fundusze ogólne ryzyka bankowego 152,20 6 Kapitał podstawowy Tier I przed korektami regulacyjnymi 15 418,96 Kapitał podstawowy Tier I: korekty regulacyjne 8 Wartości niematerialne i prawne (po odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu -20,78 odroczonego podatku dochodowego) (kwota ujemna) 18 Posiadane przez instytucję bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w -256,71 instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) 28 Całkowite korekty regulacyjne w kapitale podstawowym Tier I -277,49 29 Kapitał podstawowy Tier I 15 141,47 Kapitał dodatkowy Tier I: instrumenty 33 Kwota kwalifikujących się pozycji o których mowa w art. 484 ust. 4 i powiązane ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału dodatkowego Tier I 699,36 36 Kapitał dodatkowy Tier I przed korektami regulacyjnymi 699,36 Kapitał dodatkowy Tier I: korekty regulacyjne 39 Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe we własnych instrumentach -294,83 dodatkowych w kapitale Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) 41a Kwoty rezydualne odliczane od kapitału dodatkowego Tier I w odniesieniu do -31,18 odliczeń od kapitału podstawowego Tier I w okresie przejściowym zgodnie z art. 472 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 W tym pozycje które należy wyszczególnić np. istotne straty netto w bieżącym -31,18 okresie, wartości niematerialne i prawne, brak rezerw na pokrycie oczekiwanych strat itd. 43 Całkowite korekty regulacyjne w kapitale dodatkowym Tier I -326,01 44 Kapitał dodatkowy Tier I 373,35 45 Kapitał Tier I (kapitał Tier I = kapitał podstawowy Tier I + kapitał dodatkowy Tier I) 15 514,82 Kapitał Tier II: instrumenty i kapitały rezerwowe 46 Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio emisyjne 4 000,00 47 Kwota kwalifikujących się pozycji o których mowa w art. 484 ust. 5 i powiązane 299,73 ażio emisyjne przeznaczone do wycofania z kapitału Tier II 51 Kapitał Tier II przed korektami regulacyjnymi 4 299,73 Kapitał Tier II: korekty regulacyjne 18

54 Bezpośrednie i pośrednie udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale Tier II i pożyczki podporządkowane podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (kwota przekraczająca próg 10% oraz po odliczeniu kwalifikowanych pozycji krótkich) (kwota ujemna) -2 907,10 57 Całkowite korekty regulacyjne w kapitale Tier II -2 907,10 58 Kapitał Tier II 1 392,63 59 Łączny kapitał (łączny kapitał = kapitał Tier I + kapitał Tier II) 16 907,45 59a Aktywa ważone ryzykiem pod względem kwot ujętych przed przyjęciem CRR 125 658,43 oraz kwot ujętych w okresie przejściowym przeznaczonych do wycofania zgodnie z rozporządzeniem (UE) 575/2013 (tj. kwoty rezydualne określone w CRR) 60 Aktywa ważone ryzykiem razem 125 658,43 Współczynniki kapitałowe 61 Kapitał podstawowy Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) 10,70% 62 Kapitał Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) 10,96% 63 Łączny kapitał (wyrażony jako odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko) 11,94% 2. Instrumenty w funduszach własnych Na dzień 31.12.2015r. Bank posiada następujące instrumenty w funduszach własnych: 1. Pomniejszające fundusze własne: Akcje w SGB-Banku S.A. w Poznaniu w wartości nominalnej 371,00 tys. zł, z czego 256,71 tys. zł to wartość pomniejszająca kapitał podstawowy Tier I; Bankowe Papiery Wartościowe w wartości nominalnej 1 100,00 tys. zł, z czego 616,38 tys. zł to wartość pomniejszająca kapitał Tier II; Obligacje banków o łącznej wartości nominalnej 4 294,50 tys. zł, z czego 294,83 tys. zł, to wartość pomniejszająca kapitał Tier I, natomiast kwota 2 290,72 tys. zł, to wartość pomniejszająca kapitał Tier II; 2. Niepomniejszające funduszy własnych, to wyemitowane obligacje o łącznej wartości nominalnej 2 000,00 tys. zł, z czego 699,36 tys. zł to wartość zaliczana do dodatkowego kapitału podstawowego Tier I, natomiast kwota 299,73 tys. zł, to wartość zaliczana do kapitału Tier II. 3. Ograniczenia stosowane do obliczania funduszy własnych Fundusz udziałowy Banku od 1 stycznia 2014 roku nie spełnia warunku zawartego w art. 28 ust. 1 lit. e CRR, który mówi, że instrumenty w kapitale podstawowym Tier I muszą spełniać warunek wieczystości ; w związku z tym Bank, zgodnie z zapisami CRR usuwa stopniowo z funduszy własnych fundusz udziałowy. W przypadku konieczności dokonania pomniejszenia podstawy amortyzacji na skutek: wypowiedzenia udziałów, wypowiedzenia członkostwa, śmierci udziałowca Bank występuje do KNF z wnioskiem o wydanie zgody na pomniejszenie funduszy własnych. Na dzień 31.12.2015 r. wartość funduszu udziałowego zaliczana do kapitału podstawowego Tier I wyniosła 102,64 tys. zł. 19

4. Poziom kapitału ponad wymagany poziom współczynnika Wymagane przepisami minimalne poziomy współczynników 2015-12-31 Współczynnik kapitałowy CET1 4,500% Współczynnik kapitałowy T1 6,000% Łączny współczynnik kapitałowy 8,000% Współczynnik kapitałowy CET1 z buforem zabezpieczającym 4,500% Współczynnik kapitałowy T1 z buforem zabezpieczającym 9,000% Łączny współczynnik kapitałowy 12,000% Nadwyżka lub brak kapitału ponad/poniżej minimalnych wymogów (z buforem zabezpieczającym) kapitał CET1 8 771,30 kapitał T1 2 774,48 fundusze własne - 79,67 Na dzień 31.12.2015 r. Bank posiada nadwyżkę środków ponad minimalne wymogi dotyczące poziomu kapitału podstawowego Tier I oraz kapitału Tier I, natomiast wystąpił niedobór funduszy własnych ogółem w kwocie 79,67 tys. zł do osiągnięcia wymagalnego przez KNF łącznego współczynnika kapitałowego tj. 12,00%. 5. Przepisy przejściowe Pozycje kwalifikujące się do funduszy własnych na mocy przepisów przejściowych zawarto w tabeli w punkcie III.1. IV. Wymogi kapitałowe 1. Metody szacowania kapitału wewnętrznego Bank stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych: 1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego; 2) metodę wskaźnika bazowego w zakresie ryzyka operacyjnego; 3) metody de minimis w zakresie ryzyka walutowego. Bank oblicza kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka uznane za istotne: 1) ryzyko kredytowe; 2) ryzyko operacyjne; 3) ryzyko walutowe; 4) ryzyko koncentracji; 5) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej; 6) ryzyko płynności; 7) ryzyko kapitałowe. Uznane za istotne ryzyko braku zgodności Bank pokrywa kapitałem wewnętrznym obliczonym dla ryzyka operacyjnego. Przy obliczaniu dodatkowych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka przyjmuje się następujące założenia: 20

1) kapitał wewnętrzny na poszczególne rodzaje ryzyka będzie obliczany jako koszt lub utracony przychód (za wyjątkiem ryzyka koncentracji), który może się pojawić w wyniku zaistnienia sytuacji nieoczekiwanej; 2) koszt lub utracony przychód, o którym mowa w pkt 1, obliczany jest na podstawie testów warunków skrajnych, które Bank przeprowadza dla poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych za istotne; 3) część lub całość kwoty, o której mowa w pkt 2, Bank może zabezpieczyć z wyniku finansowego zaplanowanego na dany rok obrotowy; 4) poziom akceptowalnego kosztu lub utraconego przychodu Bank wyznacza (jako procent funduszy własnych Banku) w oparciu o następujące przesłanki: a) wysokość planowanego wyniku finansowego na rok obrotowy, w którym aktualizujemy niniejsze zasady, b) poziom łącznego współczynnika kapitałowego, c) plany kapitałowe; 5) dodatkowym wymogiem kapitałowym dla poszczególnych rodzajów ryzyka (za wyjątkiem ryzyka koncentracji i ryzyka operacyjnego) będzie kwota, o jaką koszt lub utracony przychód przekroczy akceptowalny poziom ryzyka, o którym mowa w pkt 4. Bank przyjmuje następujące maksymalne poziomy poszczególnych, istotnych rodzajów ryzyka bankowego, wyrażone wielkością alokowanych funduszy własnych limity alokacji kapitału: 1) na ryzyko kredytowe 84,5% funduszy własnych, z podziałem na: a) kapitał regulacyjny na ryzyko kredytowe 79%, b) dodatkowy wymóg kapitałowy (w ramach II Filaru) -5,5%; 2) na ryzyko operacyjne 10,0% funduszy własnych, z podziałem na: a) kapitał regulacyjny na ryzyko operacyjne 10%, b) dodatkowy wymóg kapitałowy (w ramach II Filaru) 0,0%; 3) na ryzyko walutowe 1% funduszy własnych, z podziałem na: a) kapitał regulacyjny na ryzyko walutowe 1%, b) dodatkowy wymóg kapitałowy (w ramach II Filaru) 0%; 4) na ryzyko koncentracji (w ramach II Filaru) 0,5% funduszy własnych; 5) na ryzyko płynności (w ramach II Filaru) 0,5% funduszy własnych; 6) na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej (w ramach II Filaru) 3% funduszy własnych; 7) na ryzyko kapitałowe (w ramach II Filaru) 0,5% funduszy własnych. W limitach alokacji kapitału Bank nie wymienia limitu na ryzyko braku zgodności, pomimo uznania to ryzyko za istotne, ze względu na fakt, że ryzyko braku zgodności jest pokryte przede wszystkim regulacyjnym wymogiem kapitałowym na ryzyko operacyjne. 2. Rezultaty przeprowadzonego przez KNF Badania i Oceny Nadzorczej Nie dotyczy 21

3. Ekspozycje ważone ryzykiem L.p. Klasa ekspozycji Wymóg kapitałowy 1. Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 0,00 2. Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych 6 577,50 3. Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 2,45 4. Ekspozycje wobec instytucji 15 958,67 5. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 15 465,31 6. Ekspozycje detaliczne 5 244,28 7. Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 61 363,08 8. Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 1 967,36 9. Ekspozycje związane z przedsiębiorstwami zbiorowego 2 284,97 inwestowania 10. Ekspozycje kapitałowe 2 549,98 11. Inne pozycje 14 244,83 Razem 125 658,43 4. Wymogi w zakresie funduszy własnych 4.1. Wymóg w zakresie funduszy własnych - ryzyko kredytowe Wymóg regulacyjny na ryzyko kredytowe wyniósł 10 052,68 tys. zł 125 658,44 tys. zł x 8% = 10 052,68 tys. zł 4.2. Wymóg w zakresie funduszy własnych - ryzyko operacyjne Wyszczególnienie 2012 2013 2014 Średnia Odsetki nalezne i podobne przychody 11 425,56 9 682,29 9 113,38 10 073,74 Odsetki do zapłaty i podobne opłaty 4 914,62 3 570,43 3 154,12 3 879,72 Przychody z akcji i innych papierów wartościowych o stałej/ zmiennej stopie dochodu 29,54 0,00 0,00 9,85 Nalezności z tytułu prowizji/opłat 2 707,91 2 625,92 2 733,44 2 689,09 Koszty z tytułu prowizji/opłat 434,79 535,51 519,44 496,58 Zyzk netto lub strata netto z operacji finansowych -4,63-7,96-88,59-33,73 Pozostałe przychody operacyjne 78,56 155,93 148,46 127,65 Wynik z tytułu odsetek 6 510,94 6 111,86 5 959,26 6 194,02 Wynik pozaodsetkowy 2 347,05 2 238,38 2 273,87 2 286,43 Wynik do ustalania wymogu kapitałowego 8 857,99 8 350,24 8 233,13 8 480,45 KAPITAŁ REGULACYJNY x x x 1 272,07 Wymóg regulacyjny na ryzyko operacyjne wyniósł 1 272,07 tys. zł 4.3. Wymóg w zakresie funduszy własnych - ryzyko walutowe Wymóg regulacyjny na ryzyko walutowe nie wystąpił. 22

4.4. Łączny współczynnik kapitałowy Fundusze własne Kapitał regulacyjny: - kapitał regulacyjny na ryzyko kredytowe - kapitał regulacyjny na ryzyko operacyjne - kapitał regulacyjny na ryzyko walutowe Łączny współczynnik kapitałowy (w % ) 16 907,45 11 324,75 10 052,68 1 272,07 0,00 11,94 4.5. Wewnętrzny współczynnik kapitałowy Rodzaj ryzyka Wewnętrzny współczynnik kapitałowy Alokacja kapitału według wymagań dla Filaru I Alokacja dodatkowego kapitału według wymagań dla Filaru II Ryzyko kredytowe 10 194,19 10 052,68 141,51 Ryzyko rynkowe 0,00 0,00 0,00 Ryzyko operacyjne 1 272,07 1 272,07 0,00 Ryzyko koncentracji zaangażowań, w tym: 0,00 x 0,00 koncentracji dużych zaangażowań 0,00 x 0,00 koncentracji w ten sam sektor gospodarczy 0,00 x 0,00 koncentracji w ten sam rodzaj lub dostawcę 0,00 x 0,00 zabezpieczenia Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej 0,00 x 0,00 Ryzyko płynności 0,00 x 0,00 Ryzyko kapitałowe 0,00 x 0,00 Kapitał regulacyjny 11 324,75 Kapitał wewnętrzny 11 466,26 Łączny współczynnik kapitałowy 11,94 Wewnętrzny współczynnik kapitałowy 11,80 5. Wymogi w zakresie bufora antycyklicznego Nie dotyczy Na datę sporządzania informacji nie obowiązywały przepisy dotyczące utrzymywania buforów kapitałowych. 23

V. Ujawnienia z tytułu ryzyka kredytowego 1. Definicja należności przeterminowanych i zagrożonych Dla wyliczenia wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, ekspozycję uznaje się za przeterminowaną, jeżeli przeterminowanie przekracza 90 dni, a przeterminowana kwota przekracza w przypadku ekspozycji detalicznych 0,50 tys. zł, a w przypadku pozostałych klas ekspozycji przeterminowana kwota przekracza 3,00 tys. zł. Należności zagrożone, to należności banku, zakwalifikowane do kategorii należności, o których mowa w przepisach w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. 2. Metody przyjęte do ustalenia korekt wartości i rezerw Dla potrzeb naliczenia odpowiedniej wysokości rezerw celowych od ekspozycji kredytowych klasyfikowanych do kategorii normalnej, pod obserwacją, poniżej standardu, wątpliwe lub stracone stosuje się zasady wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz. U. nr 235 poz. 1589 z późniejszymi zmianami) oraz zasady określone w procedurze wewnętrznej w sprawie tworzenia rezerw celowych. Metody przyjęte do ustalania korekt wartości i tworzenia rezerw zostały przedstawione w Polityce rachunkowości obowiązującej w Banku Spółdzielczym w Krokowej. Natomiast procedury związane z tworzeniem rezerw celowych na ryzyko związane z działalnością Banku oraz wyceny pozostałych aktywów zawarte są w Uchwale Zarządu BS w Krokowej nr 141/2013 z dn. 30.12.2013 r. Bank tworzy rezerwy celowe, w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: 1) kategorii "normalne" - w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych; 2) kategorii "pod obserwacją"; 3) grupy "zagrożone" w tym do kategorii "poniżej standardu", "wątpliwe" lub "stracone". Bank nie tworzy rezerw celowych dotyczących ekspozycji kredytowych stanowiących udzielone zobowiązania pozabilansowe w przypadku, gdy postanowienia umowy: 1) gwarantują bankowi swobodę w podjęciu decyzji o uruchomieniu środków w ramach zobowiązania lub 2) uzależniają uruchomienie środków w ramach zobowiązania od terminowej obsługi już wykorzystanej części i niebudzącej obaw sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika w przypadku, gdy wymagane jest stosowanie tego kryterium lub 3) uzależniają uruchomienie środków w ramach zobowiązania od złożenia zabezpieczeń wymienionych w Procedurze tworzenie rezerw celowych( ), umożliwiających pomniejszenie podstawy tworzenia rezerw celowych o kwotę odpowiadającą uruchamianym środkom lub klasyfikowanie ekspozycji kredytowej do kategorii "normalne". Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z pożyczek i kredytów detalicznych, zaklasyfikowanymi do kategorii "normalne", tworzy się w wysokości co najmniej wymaganego poziomu rezerw, stanowiącego 1,5 % podstawy tworzenia rezerw celowych. Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi zaklasyfikowanymi do kategorii "pod obserwacją", "poniżej standardu", "wątpliwe" i "stracone" tworzy się na podstawie 24

indywidualnej oceny ryzyka obciążającego daną ekspozycję, jednak w wysokości co najmniej wymaganego poziomu rezerw, stanowiącego w relacji do podstawy tworzenia rezerw celowych: 1) 1,5 % - w przypadku kategorii "pod obserwacją"; 2) 20 % - w przypadku kategorii "poniżej standardu"; 3) 50 % - w przypadku kategorii "wątpliwe"; 4) 100 % - w przypadku kategorii "stracone". Rezerwy celowe tworzy się, aktualizuje co do wysokości oraz rozwiązuje najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca w którym dokonano przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych. Bank nie stosuje technik redukcji ryzyka kredytowego l.p. 3. Ekspozycje wg wyceny bilansowej w podziale na klasy ryzyka Wyszczególnienie Kwota ekspozycji stan na dzień 31.12.2015 w tys. zł Średnia kwota ekspozycji w tys zł Udział średniej kwoty ekspozycji w łącznej średniej kwocie ekspozycji kredytowych Ekspozycje kredytowe Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec 1 samorządów terytorialnych i władz lokalnych 25 807,11 23 391,14 19,42% 2 Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców 16 279,97 12 197,63 10,12% 4 Ekspozycje przeterminowane 1 490,59 1 920,97 1,59% Ekspozycje lub ekspozycje warunkowe 6 zabezpieczone na nieruchomościach 73 868,90 75 757,79 62,88% 9 Ekspozycje detaliczne 7 290,44 7 205,24 5,98% Razem 124 737,01 120 472,77 100,00% Bank przyjmuje, iż klasy ekspozycji kredytowych, które stanowią przynajmniej 30 % łącznej kwoty ekspozycji kredytowych wyznaczają istotne klasy ekspozycji. Na podstawie powyższych danych stwierdza się, iż w Banku ekspozycje zabezpieczone na nieruchomościach stanowią istotne klasy ekspozycji. 4. Struktura geograficzna ekspozycji Bank w swoich analizach przyjmuje, że ryzyko geograficzne jest nieistotne z uwagi na mały i jednolity teren działania określony w statucie Banku. 5. Struktura branżowa ekspozycji 25