Sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za rok 2014 Opracował: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czernikowie Czernikowo, dnia 2014.03.09
I. Wprowadzenie Zgodnie z art. 179 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2013 r. poz. 135) istnieje obowiązek w terminie do 31 marca każdego roku złożenia Radzie Gminy rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny. Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2013-2015 został ustanowiony uchwałą Nr XXV/185/2013 Rady Gminy w Czernikowie z dnia 27 września 2013 r. Jego koordynowanie i monitorowanie powierzono Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Czernikowie. Program jest adresowany do rodzin z dziećmi, które przeżywają trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, a jego celem jest przywrócenie rodzinie zdolności do prawidłowego wypełniania tej funkcji poprzez pracę z rodziną oraz zapewnienie pomocy w opiece i wychowaniu dzieci. Zadania w ramach Programu koncentrują się nie tylko na dziecku, ale na całej rodzinie, również w sytuacjach, gdy dziecko umieszczone zostało poza rodziną biologiczną, w celu odzyskania przez nią funkcji opiekuńczych. Przywrócenie prawidłowego funkcjonowania rodziny jest największym zyskiem dla społeczności lokalnej, w każdej sferze życia. Skuteczna pomoc dla rodziny będącej w kryzysie może być osiągnięta poprzez współpracę wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących na rzecz dzieci i rodziny. W realizacji Programu uczestniczyły instytucje i organizacje realizujące zadania mieszczące się w zakresie wspierania rodziny. Przede wszystkim : Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, wszystkie szkoły działające na terenie gminy, Urząd Gminy, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komenda Powiatowa Policji, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Toruniu, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Dobrzejewicach, Zespół Charytatywny przy Kościele. Wspieranie rodziny to zespół planowych działań, mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do prawidłowego wypełniania swoich funkcji. Realizując zadania ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zawsze należy mieć na względzie podmiotowość dziecka oraz jego prawa w szczególności do: 1. wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowania poza rodziną tj. w rodzinnych formach pieczy zastępczej, 2. powrotu do rodziny, 3. utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów, 4. stabilnego środowiska wychowawczego, 5. kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku, 6. pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia. Do zadań własnych gminy w myśl zapisu art. 176 wyżej cytowanej ustawy należy: 1. opracowanie i realizacja 3-letnich programów wspierania rodziny; 2. tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystenta rodziny,
3. tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego oraz praca z rodziną przeżywająca trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczej poprzez: a) zapewnienie pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa, b)organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających, c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci, 4. finansowanie: a) podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny; b) kosztów związanych z udzielaniem pomocy, ponoszonych przez rodziny wspierające w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, c) współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo- wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczoterapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym, d) sporządzanie sprawozdań rzeczowo- finansowych z zakresu wspierania rodziny' e) prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem. II. Realizacja zadań wynikających z Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Czernikowo za rok 2014. Cel główny tego programu to : skuteczne wspieranie rodzin w przywróceniu im zdolności do pełnienia ich zadań, tworzenie warunków sprzyjających wspieraniu rodziny i jej prawidłowego funkcjonowania. Adresatami programu są rodziny zamieszkałe na terenie gminy Czernikowo, doświadczające problemów opiekuńczo- wychowawczych, zagrożone umieszczeniem dzieci w pieczy zastępczej oraz te rodziny, którym została ograniczona władza rodzicielska. Pomocą społeczną w różnych formach ogółem w 2014 r. objętych było 446 rodzin, a w nich 1518 osób. Główne powody udzielania pomocy to: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, alkoholizm, przemoc itp. Na gruncie realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wskazać należy na sytuację przyznawania pomocy z powodu bezradności w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego gdyż ten powód generował działania zmierzające do poprawy funkcjonowania rodzin. A zatem w 2014 r. z tego powodu pomocy udzielono 133 rodzinom, a w nich 617 osobom (szacunkowa wartość pomocy 458.300 zł). W tej grupie klientów ops znajdowały się rodziny wielodzielne oraz rodziny niepełne, niektóre objęte były nadzorem lub dozorem kuratorskim. Do 20 rodzin przeżywających trudności skierowano asystenta rodziny. W rodzinach tych pozostawało 53 dzieci. ( 7 rodzin objętych kuratelą sądową). Zatrudnienie asystenta miało charakter umowy o pracę. Zatrudnienie asystenta finansowane było ze środków pozyskanych z Resortowego Programu Rodziny I Systemu Pieczy Zastępczej na 2014 r. i trwało od 1 marca 2014 r. do 31grudnia 2014 r.
W roku 2014 r. gmina ponosiła koszty związane z opłatą za pobyt jednego dziecka w pieczy zastępczej - koszt zadania 12.000 zł (dziecko przebywało w zawodowej rodzinie zastępczej). Asystent rodziny oraz pracownicy socjalni w 2014 r. podejmowali działania w zakresie : 1. Zwiększania wydolności opiekuńczo wychowawczej rodziców przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczej poprzez: - analizowanie sytuacji rodzin oraz przyczyn kryzysu w rodzinie tworząc plan pracy z rodziną, - wspieranie rodzin przeżywających trudności ( pomoc finansowa i w naturze, poradnictwo specjalistyczne), - współpracę z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz rodzin, - organizowanie wypoczynku dla dzieci., - prowadzenie konsultacji ze specjalistami, - współpracę z kuratorami sadowymi. 2. Poprawy stanu zdrowia oraz radzenia sobie z niepełnosprawnością lub zaburzeniami rozwojowymi dzieci występujących w rodzinach przeżywających trudności w wypełnianiu swych funkcji poprzez: - organizowanie pomocy dzieciom niepełnosprawnym w formie specjalistycznych usług opiekuńczych, - mobilizowanie rodziców do regularnej współpracy z poradniami specjalistycznymi. 3. Ograniczenia sytuacji kryzysowych w rodzinach, powstających w wyniku uzależnień i współuzależnień poprzez; - motywowanie do podjęcia leczenia - współpraca z Punktem Konsultacyjnym dla Osób Uzależnionych i ich Rodzin, - współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym. 4. Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji poprzez: - szeroko rozumianą pracę socjalną, mającą na celu pomoc w pokonywaniu trudności opiekuńczo-wychowawczych, 5. Zwiększenie bezpieczeństwa rodziny poprzez monitorowanie środowisk zagrożonych uzależnieniami i przemocą - współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym (udział w grupach roboczych)., - współpraca z Powiatową Komendą Policji, - współpraca z Punktem Konsultacyjnym dla Osób Uzależnionych i ich Rodzin - współpraca ze szkłami i kuratorami sądowymi. III. Finansowanie Programu: 1. Koszty zatrudnienia asystenta w ramach Resortowego Programu Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej - 26.563 zł ( 22.499 zł finansowanie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, udział Gminy 4.064 zł), 2. Koszty szkoleń asystenta rodziny - (bez odpłatności) w ramach projektu systemowego ROPS pn. Akademia pomocy i integracji społecznej wsparcie kadr 3. Specjalistyczne usługi opiekuńcze 21.200 zł - dotacja Wojewody
4. Zasiłki i pomoc w naturze dotacja i środki własne gminy 458.300 zł (zasiłki okresowe, zasiłki celowe, pomoc w naturze, dożywianie uczniów). 5. Letni wypoczynek 13 dzieci kolonie letnie w Przywidzu 11.500 zł GKRPA oraz 5 dzieci w kolonie letnie w Tleniu (bez odpłatności ) realizator - Kuratorium Oświaty. IV. Podsumowanie W wyniku przeprowadzonych działań i zrealizowanych zadań osiągnięto zakładane rezultaty w zakresie: poprawie uległo funkcjonowanie rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny (poprawa sytuacji w rodzinach w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, nabycie umiejętności gospodarowania domowym budżetem, poprawa frekwencji dzieci w szkołach, promocje dzieci do następnych klas), doskonalone są metody pracy z rodziną- celem utrzymania dzieci w środowisku naturalnym, zabezpieczone zostały podstawowe potrzeby bytowe rodzin przeżywających trudności poprzez przyznane wsparcie ( asystent, praca socjalna, wsparcie finansowe, poradnictwo), nastąpiła poprawa stanu bezpieczeństwa dziecka i rodziny ( edukacja w zakresie przemocy i zatrudnienie asystenta, którego zadaniem jest wzmacnianie rodziny poprzez systematyczną pracę), wypracowano procedury dotyczące zasadności przydzielenia asystenta rodziny. Zdajemy sobie sprawę, że praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczej, nie jest jednorazowym zadaniem, jest to proces bardzo skomplikowany, trwający w czasie i wymagający współpracy wielu osób i instytucji, a także znacznych nakładów finansowych. Podjęte w 2014 roku działania na rzecz tych rodzin nie wyczerpują istniejących w tym zakresie możliwości. Praca z tymi rodzinami winna być systematyczna i planowa. Dlatego należy kontynuować różne formy wsparcia dla rodzin, uwzględnione w gminnym programie, rozważyć rozwój wsparcia terapeutycznego, możliwość utworzenia świetlicy opiekuńczo-wychowawczej, która spełniałaby standardy placówki wsparcia dziennego, działałaby w najbliższym środowisku dziecka i prowadziła działalność opiekuńczą poszerzoną o zajęcia z zakresu: profilaktyki uzależnień, opiekuńczowychowawcze, edukacyjno - terapeutyczne dla dzieci i młodzieży z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wskazane jest podejmowanie działań przede wszystkim profilaktycznych i wspomagających. W celu osiągnięcia zakładanych celów konieczne jest dalsze interdyscyplinarne współdziałanie wielu osób i instytucji działających na rzecz rodziny i dziecka.