SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY W GMINIE GARDEJA W 2016 ROKU

Transkrypt

1 Załącznik nr1 SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY W GMINIE GARDEJA W 2016 ROKU

2 WSTĘP Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nałożyła na gminy nowe zadania w zakresie wspomagania rodzin biologicznych przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, jak i rodzin, w których dzieci przebywają w systemie pieczy zastępczej lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W myśl art. 176 cytowanej ustawy należy do nich m. in. opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny. W Gminie Gardeja aktualnie realizowany jest Gminny Program Wspierania Rodziny na lata przyjęty uchwałą Rady Gminy Gardeja nr XIX/91/2016 z dnia 23 marca 2016r. Główne założenia powyższego Programu zostały wpisane w Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Gardeja na lata Na mocy zarządzenia Wójta Gminy Gardeja z dnia 31 grudnia 2011r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gardei jest podmiotem wykonującym zadania zawarte w Programie, które są realizowane w oparciu o zasadę pomocniczości i poszanowania podmiotowości dziecka i rodziny oraz prawa dziecka do: 1. wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowania dziecka poza rodziną do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka, 2. powrotu do rodziny, 3. utrzymania osobistych kontaktów z rodzicami biologicznymi, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów, 4. stabilnego środowiska wychowawczego, 5. kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku, 6. pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia, 7. ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka, 8. informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do wieku i stopnia dojrzałości, 9. ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem, 10. poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej, 11. dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia. 2

3 Cele Programu Wspierania Rodziny dla Gminy Gardeja: Cel główny stworzenie zintegrowanego systemu wsparcia dla rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu swoich funkcji związanych z opieką, wychowaniem i skuteczną ochroną dzieci, jak również profilaktyka środowiska lokalnego w zakresie promowania społecznie pożądanego modelu rodziny. Cele szczegółowe 1. Pozostanie dzieci i młodzieży w środowisku zamieszkania, które będzie możliwe poprzez realizację następujących zadań: - Pomoc i wsparcie ze strony asystenta rodziny, zatrudnionego przez GOPS lub rodziny wspierającej w przezwyciężaniu problemów opiekuńczo wychowawczych. - Zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiednich warunków do życia i rozwoju zgodnie z ich potrzebami i przysługującymi im prawami. - Wsparcie instytucjonalne dla rodzin dysfunkcyjnych. - Długofalowa praca socjalna. 2. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom pozbawionym częściowo lub całkowicie opieki rodziców z zachowaniem priorytetu prorodzinnych form opieki zastępczej, poprzez realizację następujących zadań: - Zagwarantowanie dzieciom i młodzieży właściwych warunków opiekuńczo wychowawczych poprzez umieszczenie w placówkach opieki najbardziej zbliżonych do środowiska rodzinnego lub w formach instytucjonalnych odpowiednio dziecka, na czas kryzysu rodziny naturalnej. - Reintegracja rodziny poprzez ponowne podjęcie funkcji opiekuńczo- wychowawczych przez rodzinę naturalną po przezwyciężeniu problemów życiowych stanowiących przyczynę umieszczenia dziecka poza rodziną oraz odtworzenie wzmocnienie funkcji rodziny naturalnej. 3. Tworzenie warunków sprzyjających umacnianiu instytucji rodziny i jej integracji. 4. Wzmocnienie roli i funkcji rodziny. 5. Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji rodziny. 3

4 1. REALIZACJA PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY DLA GMINY GARDEJA W 2016 ROKU 1. WSPIERANIE RODZINY W 2016 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gardei udzielał wsparcia 165 rodzinom dotkniętym problemem bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Wspieranie rodziny odbywało się za jej zgodą i aktywnym udziałem, z wykorzystaniem zasobów własnych i źródeł wsparcia zewnętrznego. Wspomaganie miało charakter kompleksowy i było ukierunkowane na życiowe usamodzielnienie się osób i rodzin poprzez przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych. Działania wspierające były prowadzone w formie pracy z rodziną, pomocy materialnej dla rodzin pozostających w kryzysie oraz pomocy w opiece i wychowywaniu dziecka. W szczególności polegały na: 1. analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie, 2. wzmocnieniu roli i funkcji rodziny, 3. rozwijaniu umiejętności opiekuńczo wychowawczych rodziny, 4. podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny, 5. pomocy w integracji rodziny, 6. przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny, 7. umożliwieniu dostępu do poradnictwa specjalistycznego, 8. zabezpieczeniu dziecka i rodziny w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia, 9. dążeniu do reintegracji rodziny. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gardei realizował zadania z zakresu wspierania rodziny we współpracy ze służbami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, takimi jak: - Powiatowy Urząd Pracy w Kwidzynie - Urząd Gminy w Gardei - Policja - Placówki Oświatowe - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kwidzynie - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kwidzynie 4

5 - Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Kwidzynie - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gardei - Ośrodki Zdrowia, Poradnie Zdrowotne - Zespół Interdyscyplinarny - Sąd Rodzinny i Nieletnich w Kwidzynie. 2. PRACA Z RODZINĄ W 2016 roku praca z rodzinami przeżywającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych była prowadzona w szczególności w formie: 1. konsultacji; 2. terapii i mediacji; 3. pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego 4. wsparcia ze strony asystenta rodziny 5. pracy socjalnej z rodziną mającej na celu: pomoc w rozwiązywaniu życiowych problemów rodziny, pomoc w konstruktywnym rozwiązywaniu konfliktów jak i kryzysów w rodzinie, wspieranie na rzecz integracji rodziny, wspieranie więzi uczuciowych w rodzinie, neutralizowanie niewłaściwego oddziaływania rodziny na dzieci, odbudowanie funkcji opiekuńczych i wychowawczych rodziny wobec dzieci, pomoc w integracji rodziny z jej otoczeniem społecznym. 5

6 3. ASYSTENT RODZINY Asystent rodziny jest pracownikiem samorządowym zatrudnionym przez Ośrodek Pomocy Społecznej lub inny podmiot na zlecenie gminy. Asysta rodzinna polega przede wszystkim na wspieraniu rodziny w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych i opiera się na realizacji wspólnie stworzonego planu pracy z rodziną. Rola asystenta rodziny zaczyna się już na etapie profilaktyki i wiąże się z aktywnym oraz całościowym wspomaganiem rodziny. Asystentura rodziny ma bowiem również na celu pomoc w wypełnianiu codziennych obowiązków i zadań, motywowanie do podejmowania określonych działań, podtrzymywanie więzi uczuciowych w rodzinie, budowanie poczucia sprawczości, wspieranie w podnoszeniu umiejętności prowadzenia gospodarstwa domowego i kompetencji społecznych, w tym także podejmowania pracy i dopełniania spraw urzędowych. U podstaw pracy asystenta rodziny leży zasada pomocniczości, współpracy, dobrowolności, a także poszanowania godności i prawa do samostanowienia klientów. Funkcje asystenta rodziny to: funkcja wsparcia psychiczno- emocjonalnego, diagnostyczno-monitorująca, opiekuńcza, doradcza, mediacyjna, wychowawcza, motywująco-aktywizująca oraz koordynacji działań skierowanych na rodzinę. Miejscem pracy asystenta rodziny jest miejsce zamieszkania danej rodziny bądź miejsce przez nią wskazane. Zakres jego zadań obejmuje cztery obszary: bezpośrednią pracę z rodzicami, bezpośrednią pracę z dziećmi, działania pośrednie realizowane na rzecz dziecka i rodziny oraz organizację własnego warsztatu pracy. Szczegółowe zadania asystenta rodziny określa art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, wśród których wyróżniono m. in.: 1) opracowanie i realizację planu pracy z rodziną, 2) udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego, 3) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, wychowawczych z dziećmi i psychologicznych, 4) wspieranie aktywności społecznej, 5) motywowanie członków rodziny do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 6) udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymaniu pracy zarobkowej, 7) podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin, 8) prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną. 6

7 Asystenci rodziny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gardei w 2016 roku byli zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy oraz na podstawie umów zleceń. Źródłem finansowania asystentów rodziny był budżet gminy, a także resortowy program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Poniższa tabela zawiera dane rzeczowo-finansowe: Tabela 1. Asystenci rodziny w Gminie Gardeja w roku 2016 LP. WYSZCZEGÓLNIENIE WYKONANIE 1. Liczba asystentów rodziny w gminie, z tego: zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w systemie 3 zadaniowego czasu pracy 1.2. zatrudnionych na podstawie umów o świadczenie usług 2 2. Liczba asystentów rodziny zatrudnionych przez: jednostkę organizacyjną samorządu terytorialnego, w tym: Ośrodek Pomocy Społecznej inny podmiot na zlecenie gminy 0 3. Wydatki na wynagrodzenia wraz z pochodnymi asystentów , 96 rodziny (w zł), z tego: 3.1. finansowane z budżetu gminy , finansowane z innych źródeł Źródło: dane własne GOPS w Gardei Asystenci rodziny najczęściej prowadzili pracę z rodziną w środowisku jej zamieszkania. Obok wspierania rodziny w podnoszeniu kompetencji opiekuńczo-wychowawczych, na ogół zajmowali się pomocą w rozwiązywaniu problemów socjalno-bytowych, które najbardziej przytłaczają rodzinę oraz generują brak poczucia bezpieczeństwa i perspektyw na przyszłość. Rodziny objęte wsparciem asystenta rodziny były przydzielane na wniosek pracowników socjalnych i wskazane jako najbardziej narażone na odebranie dzieci ze środowiska naturalnego i umieszczenie ich w środowisku zastępczym. Rodziny te charakteryzuje: 1) niewydolność opiekuńczo-wychowawcza, zwłaszcza w zakresie właściwego pełnienia ról rodzicielskich, stosowania odpowiednich metod wychowawczych, rozpoznawania potrzeb rozwojowych dziecka oraz organizacji czasu wolnego rodziny i dzieci, 2) brak umiejętności prowadzenia gospodarstwa domowego, w tym w szczególności 7

8 nieumiejętność gospodarowania środkami pieniężnymi, określania właściwej hierarchii potrzeb rodziny i utrzymywania czystości w mieszkaniu 3) nieporadność w załatwianiu spraw urzędowych 4) wielodzietność 5) niski poziom kwalifikacji zawodowych i bezrobocie. Tabela 2. Charakterystyka ilościowa rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny w 2016 roku LP. WYSZCZEGÓLNIENIE WYKONANIE 1. Liczba rodzin zobowiązanych przez sąd do pracy 0 z asystentem rodziny 2. Liczba rodzin korzystających z usług asystentów rodziny, 24 z tego: 2.1. do 3 miesięcy powyżej 3 miesięcy do 12 miesięcy powyżej 1 roku Liczba dzieci w rodzinach objętych wsparciem asystenta 74 rodziny, w tym: 3.1. dzieci od 0 do 3 roku życia dzieci powyżej 4 do 6 roku życia dzieci powyżej 7 do 13 roku życia dzieci powyżej 14 do 16 roku życia dzieci powyżej 17 do 18 roku życia (realizujące obowiązek 2 szkolny) 4. Liczba rodzin objętych procedurą Niebieskiej Karty 8 5. Liczba rodzin objętych nadzorem kuratora społecznego Przeciętny czas pracy asystenta rodziny z rodziną (podany 9 w miesiącach z dokładnością do jednego miesiąca, miesiąc rozpoczęty liczony jest jako miesiąc pełny) 7. Liczba rodzin, z którymi asystent zakończył współpracę: ze względu na osiągnięcie celów ze względu na zaprzestanie współpracy przez rodzinę ze względu na brak efektów ze względu na zmianę metody pracy 0 Źródło: dane własne GOPS w Gardei 8

9 4. WSPÓŁFINANSOWANIE POBYTU DZIECKA UMIESZCZONEGO W PIECZY ZASTĘPCZEJ: W przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania dziecka przez rodzinę powiat organizuje pieczę zastępczą w formie rodzinnej i instytucjonalnej. Do zadań Gminy w myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej należy ponoszenie częściowych wydatków związanych z pobytem dziecka w pieczy zastępczej w wysokości 10 % w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 30 % w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 50 % w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Obowiązek współfinansowania przez gminę nie dotyczy dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej przed 1 stycznia 2012 r. W 2016 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gardei poniósł koszty związane z pobytem 15 dzieci w pieczy zastępczej w wysokości , 18 zł. 9