Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2016 Grzegorz Piwowar, Wiceprezes Zarządu Warszawa, 15 lutego 2017
Siódmy raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm 6 903 wywiady z właścicielami firm, Badanie prowadzone we wrześniu i październiku 2016 r., 71 pytań - ponad 400 tysięcy odpowiedzi, Wyniki na poziomie krajowym, regionalnym (16 województw) i lokalnym (66 podregionów). Temat specjalny: inwestycje 9 eksperckich artykułów o inwestycjach w środki trwałe i kapitał ludzki, 16 konferencji regionalnych we współpracy z marszałkami województw (marzec-kwiecień 2017). 1 Mikro firmy przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników Małe firmy przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników
Wskaźnik koniunktury mikro i małych przedsiębiorstw na poziomie 96,7 pkt (drugi wynik w ciągu ostatnich 7 lat - wyższy o +3,0 pkt vs. średnia z 2010-2015) Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm - syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm 98,3 96,4 96,7-1,6 pkt 92,7 91,7 93,6 Średnia 2010-2015 93,7 + 3,0 pkt 89,5 + 7,2 pkt 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2 Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza dużo gorzej, 75 gorzej, 100 ani lepiej, ani gorzej, 125 lepiej, 150 dużo lepiej
Niepewność otoczenia zewnętrznego wpływa na "schłodzenie" oczekiwań przedsiębiorców na przyszłość Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm 99,1 100,2 vs. średnia 2010-2015 96,4 94,6 91,5 97,8 93,7 96,4 97,9 95,4 96,6 + 1,3 pkt + 4,6 pkt 89,1 88,7 89,5 90,8 87,6 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy 3 Stabilna sytuacja w przypadku mikro firm działających lokalnie, a spadek wskaźnika wśród małych firm działających na szczeblu kraju i międzynarodowym
Na przestrzeni lat polskie mikro i małe firmy okrzepły i umiejętnie konkurują na rynku Niepewność otoczenia zewnętrznego przekłada się na ocenę sytuacji gospodarczej i ocenę sytuacji w branży Dobre oceny sytuacji firmy, przychodów, wyniku finansowego i zatrudnienia 4
Najwyższy poziom wskaźnika w Małopolsce i na Podkarpaciu 97 (-2) 97 (-2) powyżej średniej ogólnopolskiej poniżej średniej ogólnopolskiej 96 (-3) 97 (-3) 96 (-3) 96 (-1) 96 (-2) 96 (-1) 97 (-1) 98 (bz) 97 (-1) 96 (-3) 95 (-2) 98 (+1) 96 (-1) 97 (+1) 5 (+1) różnica pomiędzy średnim Ogólnym Wskaźnikiem Koniunktury w roku 2016 i 2015
Bariery rozwojowe wskazywane przez przedsiębiorców są niezmiennie - podatki, koszty pracy i konkurencja innych firm 100,5 Jakość usług świadczonych przedsiębiorcom przez lokalną administrację 102,0 99,9 100,0 99,6 102,5 103,6 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Średnia 2,78 pkt (+0,03) Średnia ocena barier dla mikro i małych firm 3,06 3,05 3,11 2,99 2,95 2,89 2,78 2,74 2,74 2,77 2012 2013 2014 2015 2016 mikro małe 6 Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)
Coraz większe grono mikro i małych firm czerpie korzyści z eksportu przy istotnie wyższej (+ 8 pkt) ocenie przychodów z eksportu niż przychody ogółem Odsetek eksportujących mikro i małych firm Ocena przychodów z eksportu na tle przychodów ogółem 18 16 9 10 12 7 13 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Działalność eksportową w 2016 roku deklarowało 18% mikro i 37% małych firm Oczekiwana kontynuacja trendu 19% firm deklaruje prowadzenie eksportu w 2017 7
Konieczne jest zwiększenie innowacyjności polskich mikro i małych firm w zmieniającym się otoczeniu i przy rosnących oczekiwaniach klientów Odsetek firm wdrażających w ostatnich 12 miesiącach innowacje produktowe Odsetek firm wdrażających w ostatnich 12 miesiącach innowacje procesowe 27 26 26 25 26 26 24 18 18 19 16 17 17 13 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Większość projektów innowacyjnych związanych z wydatkami inwestycyjnymi innowacje produktowe innowacje procesowe Zwiększają się nakłady na innowacje i są one coraz częściej finansowane kredytem (16% vs. 10% w 2015) oraz leasingiem (8% vs. 4% w roku 2015) 8
Mikro i małe firmy coraz częściej korzystają z finansowania zewnętrznego Odsetek firm korzystających w ostatnich 12 miesiącach z kredytu na finansowanie bieżącej działalności Ocena dostępności do finansowania zewnętrznego 22 24 24 24 24 26 28 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Dostęp do zewnętrznego finansowania jest obok zatrudnienia najlepiej ocenianym obszarem wchodzącym w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury, Jakość usług doradczych świadczonych przez banki w zakresie kredytów z oceną 103 pkt. W ostatnich 2 latach istotnie zmniejszyła się liczba klientów wskazujących na niechęć do finansowania zewnętrznego i tańszy koszt kapitału własnego 9
Mikro i małe firmy myślą o swoim rozwoju - zauważalny wzrost odsetka inwestujących i wzrost wartości nakładów Odsetek firm inwestujących w ostatnich 12 miesiącach Wydatki inwestycyjne w ostatnich 12 miesiącach 42 41 43 40 40 46 49 54% 56% 31% 27% 14% 18% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Poniżej 10 000 PLN 10 001-100 000 PLN powyżej 100 tys PLN 2015 2016 Projekty inwestycyjne zrealizowało 65% małych firm i 48% mikro firm, W kolejnych 12 miesiącach inwestycje deklaruje 39% badanych, ale zawsze ten odsetek realnie jest wyższy od deklaracji o +10 p.p. W finansowaniu inwestycji zwiększa się rola finansowania zewnętrznego 19% kredyt bankowy (+1 p.p.) i 17% leasing (+4 p.p.) i planowany dalszy wzrost w 2017 r. 10
Pozytywny trend zwiększenia liczby inwestujących mikro i małych firm we wszystkich badanych branżach Budownictwo 49,8% 47,3% 47,2% 54,9% 40,4% 40,2% 36,9% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 11
Mikro i małe firmy inwestują, aby poprawić efektywność, - 70% planowanych inwestycji ma charakter modernizacyjny Przyczyny realizacji projektów inwestycyjnych Rodzaje inwestycji Poprawa efektywności Konieczność wymiany przestarzałych środków trwałych 42% 33% 56% 59% 38% 30% 62% 70% Popyt na produkty/usługi firmy na rynku krajowym Dobra sytuacja finansowa firmy 19% 25% 9% 10% Odtworzeniowe Ostatnie 12 miesięcy Modernizacyjne Następne 12 miesięcy Korzystne warunki realizacji inwestycji 7% 10% Popyt na produkty/usługi firmy zagranicą Poprawa konkurencyjności Dobra dostępność finansowania zewnętrznego Ostatnie 12 miesięcy 6% 7% 4% 5% 4% 6% Następne 12 miesięcy Inwestycje modernizacyjne zakup aktywów, których do tej pory nie było w firmie Projekty modernizacyjne dominowały w sektorze produkcyjnym (74%) oraz wśród małych firm (66%) 12
W co inwestują mikro i małe firmy? Produkcja Budownictwo Wyposażenie, narzędzia i przyrządy 40% Wyposażenie, narzędzia i przyrządy 51% Maszyny i urządzenia 66% Maszyny i urządzenia 57% Środki transportu 23% Środki transportu 36% Budynki i budowle 18% Budynki i budowle 7% Wartości niematerialne i prawne 11% Wartości niematerialne i prawne 7% Grunty 8% Grunty 6% Usługi Handel Wyposażenie, narzędzia i przyrządy 55% Wyposażenie, narzędzia i przyrządy 49% Maszyny i urządzenia 39% Maszyny i urządzenia 32% Środki transportu 30% Środki transportu 33% Budynki i budowle 10% Budynki i budowle 19% Wartości niematerialne i prawne 15% Wartości niematerialne i prawne 7% Grunty 2% Grunty 5% 13
Wsparcie dla inwestycji mikro i małych firm - oferta kredytów Banku Pekao z instrumentami zabezpieczającymi w postaci gwarancji i poręczeń atrakcyjne rozwiązania kredytowe dla inwestujących firm kredyty na finansowanie inwestycji / kredyty preferencyjne Pożyczka Ekspresowa Biznes na dowolny cel biznesowy oferta leasingu dostępna w Oddziałach gwarancje de minimis, gwarancje COSME z regwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, współpraca z regionalnymi i lokalnymi funduszami poręczeniowymi gwarancje dla innowacyjnych firm - już wkrótce w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. 1,9 mld PLN kredytów inwestycyjnych z gwarancją EFI udzielonych w Pekao w ramach CIP (Competitiveness & Innovation) i RSI (Risk Sharing Instrument), gwarancje kredytów obrotowych i inwestycyjnych dla startupów - już wkrótce w ramach programu EaSI, bank ubiega się o linię gwarancyjną kredytów inwestycyjnych w ramach programu COSME. 14
Właściciele firm dostrzegają też potrzebę podnoszenia kwalifikacji, gdyż wzrost kompetencji i umiejętności to sposób na poprawę wydajności Jakie obszary wymagają podniesienia kwalifikacji przez właścicieli firm Podnoszenia kwalifikacji pracowników firmy Języki obce Specjalistyczna wiedza związana z prowadzoną działalnością 25% 26% Szkolenia wewnętrzne 44% Marketing i reklama 24% Szkolenia zewnętrzne 32% Informatyka/obsługa komputera Finanse Sprzedaż i obsługa klienta Zarządzanie firmą 13% 14% 14% 18% Udział pracowników w konferencjach i seminariach Staże w innych firmach 2% 10% Technologie Prawo 13% 13% Dofinansowanie studiów pracowników 2% Podatki Żadne/nie potrzebuje 12% 12% Staże w jednostkach naukowych 1% Rachunkowość 9% Żadne z powyższych 33% Zarządzanie kadrami 6% Szkolenia są głównym sposobem podnoszenia kwalifikacji pracowników (w 25% mikro i małych wydatki na kapitał ludzki przekraczają 2 TPLN) 15
Co jeszcze w raporcie? Inwestycje przedsiębiorstw z punktu widzenia polskiej gospodarki, Preferencyjny kredyt i leasing jako źródło finansowania inwestycji, Najczęstsze błędy w inwestowaniu i jak ich uniknąć, Jak przygotować innowacyjne przedsięwzięcie, Rynek pracy w Polsce okiem makroekonomisty i przedsiębiorcy, Cyfrowy potencjał polskich firm, Zarządzanie wiekiem jako istotny element polityki kadrowej firm, Sylwetki 10 firm realizujących projekty inwestycyjne finansowane przez Bank Pekao SA. 16
wsparcie dla mikro, małych i średnich firm koncentracja na potrzebach mikro, małych i średnich firm wyspecjalizowane Centra i wsparcie profesjonalnych Doradców atrakcyjne Pakiety Mój Biznes na każdym etapie życia firmy atrakcyjna oferta w zakresie akceptacji kart (terminali POS) nowoczesne rozwiązania bankowości internetowej i mobilnej atrakcyjne rozwiązania kredytowe dla inwestujących firm DLA NAS SPRAWY MAŁYCH FIRM SĄ CZYMŚ WIELKIM 17
18 Dziękuję za uwagę