Miditech MidiStart-2 ProKeys MidiStudio-2 ProKeys Klawiatury sterujące MIDI t e s t Jacek Popiel Mechanizmy niedrogich klawiatur sterujących z reguły nie zaskakują. Zazwyczaj są to przeciętnej jakości dynamiczne, a przy tym lekkie klawiatury typu syntezatorowego, które pozwalają wklepywać nuty do komputera. O czuciu klawiatury czy wygodzie gry raczej nie ma mowy. Taki stan rzeczy może się zmienić (a właściwie już się zmienił) za sprawą niemieckiej firmy MidiTech, która wprowadziła do sprzedaży nową serię klawiatur sterujących, wyposażonych w mechanizm ProKeys. 74
test W chwili obecnej w ofercie producenta dostępne są dwa modele z nowym mechanizmem: prosty MidiStart-2 ProKeys i nieco bardziej rozbudowany MidiStudio-2 ProKeys. W najbliższych planach pozostają jeszcze dwa modele wyposażone w pokrętła wysyłające komunikaty MIDI: 4-oktawowy MidiControl-2 i 2-oktawowy X-TremeControl. Producent zapowiada, że oba wspomniane modele pojawią się jeszcze w tym roku. WYGLĄD Do testu trafiły oba dostępne modele: MidiStart-2 ProKeys i MidiStudio-2 ProKeys. Oba zamknięto w obudowach o identycznej bryle i oba wyposażono w identyczne, 4-oktawowe klawiatury. Obudowa MidiStart-2 ProKeys jest biała, a na płycie czołowej nie znajdziemy żadnych elementów kontrolnych, prócz dobrze trzymających się pod palcem pokręteł PITCH BEND i MODULATION. Niewielką wadą obu pokręteł jest zbyt głębokie zanurzanie się w obudowie zagłębienia na palec, przez co odnosi się wrażenie, że pokrętło nie dochodzi do końca. Jest to tylko wrażenie, bowiem największa i najmniejsza wartość wysyłanego przez pokrętło komunikatu jest generowana. Z tyłu znajdziemy podstawowe gniazda zapewniające komunikację ze światem zewnętrznym: port USB, pełniący zarówno funkcję komunikacyjną jak również funkcję gniazda zasilającego podczas współpracy z komputerem, dodatkowe gniazdo zasilacza, który w przypadku chęci współpracy z normalnymi instrumentami musimy zakupić oddzielnie (nie powinno być z tym najmniejszego problemu, bowiem klawiatury wymagają standardowego zasilacza 9 V/300 ma), wyłącznik zasilania z diodą LED ulokowaną powyżej, wyjście MIDI i gniazdo pedału SUSTAIN. Szkoda, że producent nie pomyślał o jakiejś kontrolce informującej o aktywności klawiatury ulokowanej na płycie czołowej. W identyczne złącza wyposażono MidiStudio-2 ProKeys, która dla odmiany zamknięta jest w obudowie w kolorze srebrnym. Na płycie czołowej, oprócz znanych z MidiStart-2 pokręteł PITCH BEND i MODULATION, znajdziemy jeszcze 3-cyfrowy wyświetlacz LED oraz szereg przycisków umożliwiających programowanie urządzenia. REKLAMA 75
KLAWIATURA W czasie testu miałem okazję porównać nowe produkty firmy MidiTech z innymi klawiaturami sterującymi większości znanych na rynku producentów niedrogich klawiatur przeznaczonych przede wszystkim do łączenia z komputerem. I co się okazało? Otóż oba modele MidiTech wyszły obronną ręką z tych testów, co więcej okazało się, że pod względem jakości mechanizmu w tej klasie cenowej oba modele są bezkonkurencyjne. Co zaważyło na takiej ocenie? Mechanizm klawiatury jest dość sztywny, dzięki czemu dobrze czuje się klawisze podczas gry, a co za tym idzie świadome zawiadywanie dynamiką nie powinno stanowić problemów. Pozytywne wrażenia potęguje dość głęboka akcja klawiszy, a jedyną rzeczą, do której można się przyczepić jest nierówny mechanizm dla białych i czarnych klawiszy, który powoduje, że czarne klawisze są nieznacznie lżejsze. OBSŁUGA I MOŻLIWOŚCI Obsługa klawiatury MidiStart-2 ProKeys sprowadza się do podłączenia jej do komputera za pośrednictwem dołączonego kabla USB i zainstalowania sterowników z płyty dołączonej do klawiatury lub pobranych z internetowej strony producenta. Można oczywiście dokupić do niej zasilacz i z powodzeniem wykorzystywać z tradycyjnymi instrumentami bez konieczności odpalania komputera. Klawiatura wysyła komunikaty MIDI na kanale pierwszym, a użytkownik nie ma możliwości dokonywania jakichkolwiek ustawień. Generowane są komunikaty o naciśnięciu i zwolnieniu klawisza, dynamice gry oraz informujące o poruszeniu pokrętła PITCH BEND i MODULATION. O niebo większymi możliwościami dysponuje MidiStudio-2 ProKeys. Możemy tu wybierać programy barw za pośrednictwem przycisków +/- lub klawiszy numerycznych, wysyłać dowolne komunikaty CONTROL CHANGE przypisane do pokrętła modulacji, wybierać kanał MIDI, na którym wysyłane będą informacje z klawiatury, dokonywać transpozycji półtonowej i oktawowej, a nawet zapisywać ustawienia w wewnętrznej pamięci klawiatury (5 komórek), które później wywołamy dwoma przyciskami. Podczas wyboru programu zapisanego w pamięci klawiatura wysyła na zewnątrz sekwencję komunikatów zapisanych w wybieranym programie: BANK SELECT, PROGRAM CHANGE, VOLUME i REVERB SEND CC091. Bardzo ważne, że wszystkie ustawienia są dostępne z poziomu przycisków ulokowanych na panelu czołowym, nie angażujemy zatem klawiatury muzycznej, jak ma to miejsce w przypadku niektórych produktów konkurencji. Ale najlepsze zostawiłem na koniec Klawiaturę MidiStudio-2 ProKeys można podzielić na dwie niezależne strefy z dowolnie definiowalnym punktem podziału, z których każda będzie wysyłać komunikaty na oddzielnym kanale MIDI. Nie ma niestety róży bez kolców. Ustawienie aktywności podziału nie jest zapamiętywane w komórkach pamięci klawiatury, dlatego musimy pamiętać czy wybrany program miał takie ustawienie czy nie. Z drugiej strony zapamiętywane są ustawienia dla obu stref, zatem po naciśnięciu odpowiedniego przycisku ustawienia dla obu stref są przywoływane. Najbardziej jednak może przeszkadzać sposób pokazywania i wpisywania programowanych parametrów. Dzieje się tak dlatego, że na wyświetlaczu ukazują się wartości liczbowe zawsze o jednostkę większe od rzeczywistych (i takie wartości też należy wpisywać) i, o ile w przypadku programów barw można taki stan rzeczy uznać za normalny i często praktykowany, to w przypadku komunikatów CONTROL CHAN- GE może to trochę mylić. Na szczęście w polskojęzycznej instrukcji obsługi, w które zaopatrzono obie klawiatury, dystry- 76
butor sygnalizuje taki sposób działania, pozostaje zatem przyzwyczaić się do niego. Przeszkadzać może trochę również wysyłka komunikatów MIDI przez pokrętła PITCH BEND i MODULATION na obu aktywnych kanałach MIDI, przez co np. nie odstroimy pokrętłem tylko partii prawej ręki. Jest jeszcze jedna rzecz, którą zauważyłem podczas pracy: otóż pomimo obecności wśród wyjść MIDI w programie obu klawiatur, nie mogą one pełnić roli interfejsu USB-MIDI; taka funkcja ma pojawić się dopiero w nowych modelach. OPROGRAMOWANIE Oprócz świetnego mechanizmu klawiatury i polskiej instrukcji obsługi w pudełku z klawiaturami czeka na nas jeszcze jedna niespodzianka dołączone oprogramowanie. Producent poszedł na całość i wraz z klawiaturami użytkownik otrzyma zestaw złożony z sekwencera Cubasis GO 3.0 oraz edytora WaveLab Lite, który pozwoli rozpocząć pracę bez konieczności dokupowania dodatkowego oprogramowania (przynajmniej na samym początku pracy z klawiaturą). Ów sekwencer to okrojona wersja programu Cubasis VST wyposażona w jeden instrument VST zdefiniowany na stałe (Universal Sound Module) oraz możliwość współpracy z efektami VST i DirectX. Podstawowe dane dołączonego sekwencera można znaleźć w tabelce. PODSUMOWANIE Najlepszy mechanizm klawiatury w tej cenie to bez wątpienia największy atut klawiatur MidiTech. Do tego dochodzi możliwość podziału klawiatury w modelu Midi- 12 wydań 103 zł 6 wydań 52 zł 3 wydania 26 zł PRENUMERATA OSZCZĘDZASZ...25.40 zł OSZCZĘDZASZ...12.20 zł OSZCZĘDZASZ...6.10 zł PROMOCJA DARMOWA DOSTAWA DO DOMU 77
Studio-2 ProKeys oraz bardzo prosty i przejrzysty sposób programowania. Okazuje się zatem, że testowane klawiatury można z powodzeniem polecić wszystkim, którzy szukają dobrego sterownika w dobrej cenie. DANE TECHNICZNE: MidiStart-2 ProKeys Klawiatura: 49-klawiszowa, dynamiczna, z mechanizmem ProKeys Pokrętła: PITCH BEND i MODULATION Złącza: USB, MIDI OUT, SUSTAIN, gniazdo dla opcjonalnego zasilacza 9 V/300 ma Wymiary: 823 195 70 mm Ciężar: 3.4 kg Dołączone oprogramowanie: Steinberg Cubasis GO 3.0, WaveLab Lite Cena detaliczna: 555 zł MidiStudio-2 ProKeys Klawiatura: 49-klawiszowa, dynamiczna, z mechanizmem ProKeys Pokrętła: PITCH BEND i MODULATION (programowalne) Przyciski: PROGRAM, SPLIT, TRANSPOSE, OCTAVE, MEMORY, FUNCTION, +/-, przyciski numeryczne, VELOCITY CURVE, VOLUME, RE- VERB, CHANNEL, PEDAL, WHEEL, MSB, LSB, M.RST, C.RST Pamięć: 5 komórek Złącza: USB, MIDI OUT, (programowalne), gniazdo dla opcjonalnego zasilacza 9 V/300 ma Wyświetlacz: 3-cyfrowy, LED Wymiary: 823 195 70 mm Ciężar: 3.4 kg Dołączone oprogramowanie: Steinberg Cubasis GO 3.0, WaveLab Lite Cena detaliczna: 655 zł Do testu dostarczył: Anymusic ul. Warszawska 92 05-092 Łomianki tel./fax (022) 7516909 Internet: www.anymusic.pl; www.miditech.de ALTERNATYWA M-Audio Keystation 49e 49 dynamicznych klawiszy; funkcja TRANSPOSE; manipulatory: PITCH BEND, MODULATION, VOLUME; programowalny przycisk; złącza: MIDI OUT, SUSTAIN, USB; sterowniki: Windows 98SE/ME/2000/XP, MacOS 9.x/X; zasilanie: USB, 9V (zasilacz); cena detaliczna: 530 zł Evolution ekeys49 49 dynamicznych klawiszy; funkcja TRANSPOSE; manipulatory: PITCH BEND, MODULATION, VOLUME; programowalny przycisk; złącza: MIDI OUT, SUSTAIN, USB; sterowniki: Windows 98SE/ME/2000/XP, MacOS 9.x/X; zasilanie: USB, 9V (zasilacz); cena detaliczna: 470 zł Roland/Edirol PC70 49 dynamicznych klawiszy; funkcja TRANSPOSE; manipulatory: PITCH BEND, MODULATION, DATA ENTRY; złącza: MIDI OUT, SUSTAIN, USB; wyświetlacz LCD; zasilanie: 9V (zasilacz); cena detaliczna: 890 zł PLUSY I MINUSY: MidiStudio-2: + świetny mechanizm klawiatury + przyzwoite możliwości wysyłania komunikatów MIDI + funkcja podziału klawiatury + możliwość zapamiętywania ustawień + znakomity stosunek jakości do ceny + dołączone użyteczne oprogramowanie + polska instrukcja obsługi - wyświetlanie na wyświetlaczu numerów komunikatów MIDI o 1 większych niż w rzeczywistości MidiStart-2: + świetny mechanizm klawiatury + znakomity stosunek jakości do ceny + dołączone użyteczne oprogramowanie + polska instrukcja obsługi 78