WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE KLASA III. Ocena celująca: uczeń charakteryzuje się bogatą, znacznie wykraczającą poza wymagania programowe, wiedzą związaną z tematyką przedmiotu, korzysta z literatury popularnonaukowej i specjalistycznej związanej z omawianą problematyką na zajęciach,oraz innych źródeł informacji do których potrafi sam dotrzeć biegle operuje zdobytą wiedzą, samodzielnie rozwiązuje nietypowe problemy, dogłębnie i oryginalnie ocenia fakty i wydarzenia sceny politycznej, odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych. Ocena bardzo dobra: uczeń posiada zasób wiedzy mieszczący się w ramach obowiązującego programu, wykazuje zainteresowanie przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową dotyczącą omawianych treści; udziela odpowiedzi wyczerpujących pod względem faktograficznym, swobodnie operuje faktami i dostrzega związki między nimi, formułuje opinie na forum publicznym, argumentuje i broni własnego zdania, samodzielnie rozwiązuje nietypowe problemy, samodzielnie dociera do różnych źródeł informacji Ocena dobra: uczeń wykazuje się wiedzą pochodzącą ze źródeł podstawowych ( lekcja, podręcznik), nabyte umiejętności próbuje stosować w sytuacjach problemowych, omawia poruszaną problematykę w sposób logiczny i spójny, aktywnie uczestniczy w zajęciach, w kwestiach spornych zajmuje stanowisko i broni swych poglądów na forum klasy, prawidłowo i sprawnie wykonuje ćwiczenia i zadania zdarzają się czasem drugorzędne błędy Ocena dostateczna: uczeń wykazuje orientacje w treściach zagadnień opracowanych na lekcji, zapamiętuje podstawowe treści z danego działu tematycznego i samodzielnie je prezentuje (zapamietywanie jednak dominuje nad ich rozumieniem), umiejętności stosuje tylko w sytuacjach typowych, korzysta z podstawowych źródeł informacji, popełnia błędy rzeczowe i językowe a zasób słownictwa jest skromny. Ocena dopuszczająca: uczeń ma poważne luki w wiedzy i umiejętnościach przewidziane programem polecenia wykonuje chętnie, ale na miarę swoich możliwości, przy pomocy nauczyciela odpowiada na postawione pytania o niewielkim stopniu trudności, (poprawnie, z pomocą nauczyciela rozpoznaje, nazywa i klasyfikuje pojęcia, procesy, zjawiska, dokumenty, postacie z życia publicznego itp.), niski poziom wiedzy nie przekreśla możliwości dalszej nauki i rokuje nadzieje na uzupełnienie wiedzy programowej. Ocena niedostateczna: uczeń nie opanował materiału w stopniu koniecznym do kontynuowania nauki, w sposób błędny i niedojrzały formułuje oceny i wysnuwa wnioski, nie rozumie i nie potrafi wykonać prostych zadań nawet przy pomocy nauczyciela, odznacza się brakiem systematyczności i chęci do nauki oraz biernością na lekcjach,
popełnia poważne błędy, nie potrafi umiejscawiać wydarzeń w czasie i przestrzeni, nie uczestniczył w realizacji projektu edukacyjnego, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego Temat lekcji Podstawowe umiejętności + wiedza (na Ponadpodstawowe umiejętności + ocenę dopuszczającą i dostateczną). wiedza (na ocenę dobrą, bardzo Uczeń: dobrą i celującą). Uczeń: Człowiek w gospodarce rynkowej Praca w życiu człowieka 1 wymienia różne rodzaje pracy wymienia czynniki wpływające na wydajność pracy wymienia korzyści ekonomiczne, psychologiczne i społeczne płynące z pracy uzasadnia negatywne skutki pracoholizmu wyjaśnia pojęcia: homo faber, ergonomia Rynek pracy 1 definiuje pojęcia: rynek pracy, nierównowaga na rynku pracy wymienia mechanizmy rządzące rynkiem pracy wymienia przyczyny nierównowagi rynku pracy charakteryzuje umiejętności niezbędne na aktualnym rynku pracy wyszukuje informacje o lokalnym, polskim, europejskim rynku pracy analizuje zebrane informacje w kontekście własnej osoby Dlaczego nie wszyscy mają pracę? Być przedsiębiorcą 1 wymienia rodzaje bezrobocia wyjaśnia przyczyny bezrobocia wymienia sposoby zwalczania bezrobocia wie, gdzie szukać ofert pracy ocenia formy pomocy oferowane przez państwo oblicza stopę bezrobocia 1 wyjaśnia pojęcia: działalność gospodarcza, przedsiębiorstwo, przedsiębiorczość, zarządzanie, biznesplan, promocja, zysk, spółka, wynik finansowy, dochód brutto wymienia rodzaje spółek wymienia etapy i procedury prawne, które trzeba przejść uzasadnia konieczność ciągłego poszerzania i doskonalenia umiejętności oraz zdobywania wiedzy w zmieniającym się rynku pracy wyjaśnia stwierdzenie: Praca jest towarem wyjaśnia związek między podażą pracy a ceną pracy wyjaśnia pojęcia: ukryty rynek pracy i jawny rynek pracy uzasadnia na przykładach przyczyny nierównowagi rynku pracy wyszukuje oferty rynku pracy dotyczące wybranego przez siebie zawodu charakteryzuje rodzaje bezrobocia ocenia rolę państwa w zwalczaniu bezrobocia porównuje bezrobocie w swojej miejscowości z bezrobociem w Polsce wyciąga wnioski proponuje formy pomocy osobom pozbawionym środków do życia omawia cechy dobrego biznesplanu charakteryzuje etapy zakładania firmy ocenia procedury zakładania firmy w Polsce i wybranym państwie europejskim wyciąga wnioski omawia rolę wartości etycznych w biznesie przedstawia przypadki naruszania
Pracodawca i pracobiorca - prawa i obowiązki Reklama i marketing Jaka szkoła, jaki zawód? podczas zakładania własnej działalności gospodarczej charakteryzuje człowieka przedsiębiorczego charakteryzuje ucznia przedsiębiorczego dokonuje samooceny wymienia plusy i minusy prowadzenia własnej firmy wymienia źródła informacji na temat zakładania działalności gospodarczej 1 wymienia prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy wie, czym jest kodeks pracy i prawo pracy wymienia rodzaje umów o pracę wymienia sposoby rozwiązania umowy o pracę omawia system ubezpieczeń społecznych w Polsce rozumie zasady zatrudniania młodocianych charakteryzuje dobrego szefa i dobrego pracownika 1 wyjaśnia znaczenie pojęć: reklama, marketing, sponsoring, perswazja, manipulacja, reklama społeczna wymienia korzyści i zagrożenia płynące z reklamy wymienia zadania reklamy wymienia rodzaje reklamy podaje przykłady reklamy omawia elementy działań marketingowych 1 zna strukturę szkolnictwa w Polsce wymienia typy szkół wymienia czynniki decydujące o wyborze szkoły wymienia błędy popełniane przy wyborze szkoły wymienia instytucje wspomagające ucznia przy wyborze szkoły i zawodu wyjaśnia pojęcie zawód zaufania publicznego określa swoje mocne i słabe strony etyki w biznesie charakteryzuje umowy o pracę charakteryzuje sposoby rozwiązania umów o pracę ocenia warunki pracy nauczycieli i innych pracowników w szkole wyjaśnia rolę sponsoringu jako swoistej reklamy wyjaśnia rolę marketingu w gospodarce rynkowej wyjaśnia wpływ reklamy na gospodarkę i rynek pracy wyszukuje z różnych źródeł konkretne przykłady reklamy komercyjnej, społecznej i politycznej rozróżnia w przekazie treści o charakterze informacyjnym, perswazyjnym, manipulacyjny porównuje strukturę szkolnictwa w Polsce ze strukturą szkolnictwa w Unii Europejskiej ustala adresy najbliższych instytucji zajmujących się doradztwem zawodowym ocenia poradnictwo zawodowe w Polsce sporządza własny ranking szkół w regionie uzasadnia wybór szkoły
Przed pierwszą rozmową o pracę Korupcja i szara strefa w gospodarce charakteryzuje kwalifikacje zawodowe potrzebne do wykonywania wybranego zawodu rozróżnia pojęcia zawód i kwalifikacje zawodowe 1 wymienia źródła informacji o ofertach pracy wymienia dokumenty potrzebne w poszukiwaniu pracy wie, jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej wie, jakie informacje są istotne w rozmowie kwalifikacyjnej pisze ofertę pracy, CV, list motywacyjny określa swoje mocne i słabe strony dokonuje samooceny własnych osiągnięć rozumie, że dokumenty, ich jakość i wygląd są ważną informacją na temat kandydata 1 wyjaśnia pojęcia: korupcja szara strefa, nepotyzm, łapownictwo wymienia mechanizmy powstawania korupcji wymienia metody zwalczania korupcji wymienia skutki korupcji wymienia zawody szczególnie narażone na korupcję wymienia etyczne i nieetyczne zachowania uczniów wymienia przyczyny podejmowania pracy w szarej strefie w Polsce (wykres zamieszczony w podręczniku) podaje przykłady etycznych i nieetycznych zachowań w biznesie sporządza listę potencjalnych pracodawców w środowisku lokalnym formułuje pytania, które pracodawca może zadać podczas rozmowy kwalifikacyjnej formułuje własne pytania do pracodawcy wymienia źródła informacji dotyczące korupcji charakteryzuje uwarunkowania historyczne korupcji na rynku polskim ocenia rolę państwa w zapobieganiu korupcji ocenia politykę państwa wobec szarej strefy w kontekście wymienionych przyczyn jej powstawania podaje konkretne przykłady korupcji ocenia postawy Polaków wobec zjawiska korupcji i szarej strefy rozumie, na czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu WYMAGANIA W RAMACH POWTÓRZENIA DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Temat lekcji Podstawowe umiejętności + wiedza (na ocenę dopuszczającą i dostateczną). Uczeń: Ponadpodstawowe umiejętności + wiedza (na ocenę dobrą, bardzo dobrą i celującą). Uczeń:
Samorząd terytorialny zna strukturę samorządu terytorialnego zna powiązania istniejące między samorządem a władzami centralnymi wymienia sposoby wpływania obywateli na pracę samorządu umieszcza w strukturze samorządowej swoją miejscowość wyjaśnia pojęcia: samorząd, gmina, powiat, województwo - zna zasady wyboru radnych, starosty, wójta, burmistrza, prezydenta zna pojęcia: kampania wyborcza, obwód wyborczy, mąż zaufania wie, komu przysługuje prawo wyborcze - wymienia organy samorządu gminnego, powiatowego i wojewódzkiego wie, jakie sprawy można załatwić w urzędzie gminy, powiatowym i wojewódzkim rozumie pojęcie budżet gminy charakteryzuje organy samorządu terytorialnego wyjaśnia kompetencje władzy centralnej wobec samorządu proponuje przedsięwzięcie na rzecz rozwoju gminy porównuje i interpretuje wyniki sporządza diagram proponuje program wyborczy - zna dochody i wydatki swojej miejscowości wskazuje zadania własne i zlecone gminy zna formy walki gminy z bezrobociem wymienia czynniki wpływające na rozwój gminy uzasadnia przedstawiony w formie graficznej podział budżetu efektywnie pracuje w grupie ocenia wielkość bezrobocia w swojej gminie i województwie
Naród i państwo wymienia polskie symbole narodowe wymienia czynniki narodotwórcze rozumie pojęcia: naród, świadomość narodowa obywatelstwo, tolerancja mniejszość narodowa, stereotyp, ojczyzna, patriotyzm, nacjonalizm, szowinizm, kosmopolityzm, Polonia wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę zna uprawnienia mniejszości narodowych wymienia największe skupiska Polonii na świecie zna obowiązki wobec Ojczyzny wymienia cechy państwa wymienia funkcje państwa wymienia trzy modele ustrojowe państw wymienia monarchie konstytucyjne w Europie wymienia republiki w Europie dokonuje podziału państw ze względu na formę rządów, sposób rządzenia, ustrój terytorialny wymienia główne cechy państwa totalitarnego i autorytarnego wymienia najważniejsze prawa człowieka omawia okoliczności powstania polskich symboli narodowych propaguje właściwe postawy wobec symboli narodowych porównuje strukturę narodowościową II i III Rzeczypospolitej charakteryzuje mniejszości narodowe w Polsce wymienia miejsca konfliktów narodowościowych na świecie propaguje ideę tolerancji wobec innych narodów jako przejaw etycznych zasad życia publicznego wymienia przyczyny emigracji Polaków ocenia postawy nacjonalistyczne prezentuje postacie patriotów polskich jako wzorce osobowe omawia genezę państw omawia funkcje państwa ocenia nasze państwo i relacje państwo obywatel ocenia politykę zagraniczną naszego państwa charakteryzuje republikę i monarchię definiuje państwo unitarne i złożone charakteryzuje trzy modele ustrojowe państw przedstawia pozycję obywateli w różnych typach państw Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej zna pojęcia: konstytucja preambuła, konkordat, inicjatywa obywatelska, pluralizm polityczny, kadencja, Zgromadzenie Narodowe, mandat poselski, interpelacja poselska, immunitet, partia polityczna,"trójpodział władzy", władza ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza zna budowę konstytucji zna datę uchwalenia aktualnej konstytucji wymienia trzy podstawowe rodzaje władzy przyporządkowuje instytucje według zasad trójpodziału władzy - wymienia zadania sejmu i senatu zna sposób powoływania parlamentu wymienia konstytucje polskie na przestrzeni wieków wyjaśnia znaczenie konstytucji w państwie demokratycznym omawia zasady ustrojowe państwa dowodzi szczególnego znaczenia konstytucji wśród innych aktów prawnych interpretuje tekst konstytucji wie, jak powstaje ustawa wymienia etapy pracy nad ustawą wymienia prezydentów polskich zna procedury odwołania prezydenta zna procedury odwołania premiera (i rządu) porównuje uprawnienia prezydenta i premiera wymienia kompetencje Trybunału
zna zasady przeprowadzania wyborów do sejmu i senatu zna organizację sejmu i senatu wymienia kluby parlamentarne w sejmie zna procedurę wyboru prezydenta wymienia kompetencje prezydenta zna procedurę wyboru premiera i tworzenia rządu wymienia kompetencje premiera wyjaśnia pojęcia administracja publiczna i korpus służby cywilnej wymienia główne dziedziny prawa wymienia organy kontroli i ochrony prawa zna struktury wymiaru sprawiedliwości zna zadania Rzecznika Praw Obywatelskich uzasadnia konieczność niezawisłości władzy sądowniczej Konstytucyjnego i Trybunału Stanu przedstawia główne elementy procedury sądowej w procesie cywilnym i karnym Organizacje międzynarodowe (UE, NATO, ONZ) NATO : zna pojęcia: zimna wojna, układ warszawski, "NATO" zna genezę NATO wymienia państwa należące do NATO wymienia cele, zadania, główne organy NATO opisuje drogę Polski do NATO ocenia akcje militarne NATO w Europie i na świecie ocenia politykę rządu polskiego wobec NATO wymienia korzyści wynikające z członkostwa Polski w NATO ocenia udział polskich żołnierzy w operacjach wojskowych NATO ONZ: - wyjaśnia skrót ONZ zna genezę powstania ONZ wymienia cele, główne organy ONZ wymienia organizacje wyspecjalizowane ONZ wyjaśnia zasadnicze różnice między ONZ a Unią Europejską - wymienia operacje pokojowe ONZ omawia zadania najważniejszych organów ONZ omawia rolę ONZ we współczesnym świecie omawia udział Polaków w misjach ONZ ocenia skuteczność ONZ w realizacji założonych celów Unia Europejska: wyjaśnia pojęcia: integracja europejska, jednolity rynek europejski, mobilność zawodowa, drenaż mózgów zna historię powstania Unii Europejskiej wymienia wymagania stawiane państwom integrującym się z Unią Europejską wyjaśnia, jak w Unii Europejskiej są realizowane zasady solidarności i pomocniczości omawia zadania najważniejszych
wymienia ojców Unii Europejskiej wymienia cele działalności Unii Europejskiej wymienia trzy główne obszary współpracy w Unii Europejskiej wymienia najważniejsze organy Unii Europejskiej wymienia członków Unii Europejskiej wymienia cztery główne zasady jednolitego rynku europejskiego wymienia fundusze wspierające działalność gospodarczą Unii Europejskiej wymienia programy edukacyjne Unii Europejskiej organów Unii Europejskiej analizuje zalety i wady członkostwa Polski w Unii Europejskie omawia cztery główne zasady jednolitego rynku europejskiego charakteryzuje fundusze wspierające działalność gospodarczą Unii Europejskiej analizuje programy edukacyjne Unii ocenia wielkość dofinansowania Unii dla Polski w aspekcie jej rozwoju gospodarczego analizuje dobre i złe strony emigracji zarobkowej Polaków