U C I T S V I A I F M D Z M I A N Y I W Ą T P L I W O Ś C I Warszawa, 16 czerwca 2016
Najważniejsze zmiany Nowe zasady wykonywania funkcji depozytariusza. Obowiązek wdrożenia polityki wynagrodzeń w TFI. Nowe zasady korzystania z outsourcingu. Zmiana wysokości sankcji nakładanych na TFI. Stosowanie bezpośrednie rozporządzenia 231/2013. 2
NOWE ZASADY WYKONYWANIA FUNKCJI DEPOZYTARIUSZA 3
NOWE ZASADY WYKONYWANIA FUNKCJI DEPOZYTARIUSZA Katalog podmiotów mogących pełnić funkcję depozytariusza został rozszerzony o firmy inwestycyjne uprawnione do wykonywania czynności, o którym mowa w art. 69 ust. 4 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów finansowych, w tym prowadzenie rachunku papierów wartościowych i rachunków zbiorczych, oraz prowadzenie rachunków pieniężnych), których kapitał założycielski wynosi co najmniej 730 tys. EUR (wyłącznie dla FIZ). W przypadku depozytariuszy SFIO i FIZ konieczność stosowania bezpośrednio rozporządzenia 231/2013. 4
NOWE ZASADY WYKONYWANIA FUNKCJI DEPOZYTARIUSZA Nowe zadania depozytariusza Zapewnienie, aby środki pieniężne były przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków zgodnie z przepisami prawa polskiego lub spełniające w tym zakresie wymagania określone w prawie wspólnotowym lub równoważne tym wymaganiom. Zapewnienie właściwego monitorowania przepływu środków pieniężnych. Weryfikacja zgodności działania funduszu z przepisami prawa, statutem funduszu oraz z należytym uwzględnianiem interesu uczestników (inwestorów). Weryfikowanie uprawnień funduszu do aktywów. Obowiązek zwrotu utraconego instrumentu finansowego stanowiącego aktywo funduszu, w tym utraconego przez subdepozytariusza. 5
NOWE ZASADY WYKONYWANIA FUNKCJI DEPOZYTARIUSZA Możliwość powierzania wykonywania funkcji Prawo do powierzenia wykonywania czynności depozytariusza podmiotom trzecim, po spełnieniu następujących warunków: powierzenie nie skutkuje faktycznym zaprzestaniem wykonywania przez depozytariusza obowiązków; depozytariusz jest w stanie uzasadnić potrzebę powierzenia i jego zakres; powierzenie może nastąpić wyłącznie przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu przy spełnieniu określonych przesłanek wskazanych w ustawie i rozporządzeniu 231/2013; powierzenie następuje na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej. Depozytariusz może powierzyć podmiotom trzecim wyłącznie czynności związane z przechowywaniem aktywów funduszu. 6
Nowe zasady wykonywania funkcji depozytariusza Możliwość powierzania wykonywania funkcji Przechowywanie instrumentów finansowych przez podmioty nie spełniające kryteriów ustawowych jest dopuszczalne w sytuacji gdy przepisy prawa państwa trzeciego nakładają obowiązek przechowywania instrumentów finansowych przez podmiot lokalny, pod warunkiem, że: uczestnicy funduszu zostali poinformowani o tym że takie powierzenie jest wymagane; depozytariusz został upoważniony przez fundusz do takiego powierzenia. Podmioty którym powierzono funkcję przechowywania aktywów mogą przekazać wykonywanie funkcji innym podmiotom, wyłącznie: za zgodą funduszu, oraz podmiot ten spełnia szczególne warunki organizacyjne. 7
Nowe zasady wykonywania funkcji depozytariusza Wytaczanie powództwa przeciwko TFI Nowelizacja Ustawy wprowadza kompleksową regulację zasad wytaczania w imieniu uczestników funduszu powództwa przeciwko TFI z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków TFI. Wytoczenie powództwa przeciwko TFI objęte jest następującymi warunkami: wystąpienie z powództwem następuje na wniosek uczestnika funduszu; depozytariusz może udzielić pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu, w tym przypadku koszty zastępstwa procesowego ponosi depozytariusz; koszty procesu ponosi uczestnik funduszu; w przypadku gdy depozytariusz stwierdzi brak podstaw do wytoczenia powództwa jest zobowiązany zawiadomić o tym uczestnika, nie później niż w terminie trzech tygodni od złożenia wniosku przez uczestnika. 8
Nowe zasady wykonywania funkcji depozytariusza Zasady odpowiedzialności depozytariusza Depozytariusz odpowiada za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem swoich obowiązków, oraz utratę instrumentów finansowych stanowiących aktywa funduszu oraz aktywów funduszu, w tym aktywów przechowywanych przez podmioty którym powierzył wykonywanie funkcji. Odpowiedzialność depozytariusza nie może być wyłączona lub ograniczona w drodze umowy. Depozytariusz zobowiązany jest do zwrotu utraconego instrumentu lub aktywa albo kwoty odpowiadającej wartości utraconego instrumentu lub aktywa. Depozytariusz może zwolnić się od odpowiedzialności za utratę instrumentu finansowego, o ile będzie w stanie wykazać, wystąpienie przesłanek określonych w art. 101 rozporządzenia 231/2013. 9
Nowe zasady wykonywania funkcji depozytariusza Zasady odpowiedzialności depozytariusza W przypadku powierzenia podmiotom trzecim przechowywania aktywów depozytariusz może się uwolnić od odpowiedzialności po spełnieniu obiektywnych przesłanek wskazanych w Ustawie i art. 102 rozporządzenia 231/2013. Nie można zwolnić się od odpowiedzialności w przypadku FIO. 10
POLITYKA WYNAGRODZEŃ TFI 11
Polityka wynagrodzeń TFI Obowiązek wdrożenia polityki wynagrodzeń dotyczy każdego TFI. Celem polityki wynagrodzeń jest ograniczenie apetytu na ryzyko podejmowanego przez osoby podejmujące istotne decyzje (np. członkowie zarządu, zarządzający, osoby odpowiedzialne za zarzadzanie ryzykiem, inne osoby, których całkowite wynagrodzenie roczne mieści się w tym samym przedziale co wynagrodzenie kadry kierowniczej i osób podejmujących decyzje). Polityka wynagrodzeń powinna określać warunki wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia między innymi takie jak ocena efektywności pracy danej osoby i jednostki organizacyjnej oraz wyników finansowych i niefinansowych TFI, ocena wyników finansowych funduszu w przypadku osób podejmujących decyzje inwestycyjne. 12
Polityka wynagrodzeń TFI Wprowadzenie okresów odroczenia i zatrzymania w stosunku do zmiennych składników wynagrodzeń. Wprowadzenie możliwość wypłaty wynagrodzenia zmiennego w formie jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych, akcji TFI lub instrumentów pochodnych opartych o takie instrumenty finansowe. Wprowadzenie zasady niewynagradzania złych wyników. Ograniczenie wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia z uwagi na sytuacje finansową TFI. 13
Polityka wynagrodzeń TFI Ujawnianie informacji o Polityce wynagrodzeń TFI są zobligowane do ujawniania informacji o Polityce wynagrodzeń: w prospektach informacyjnych FIO; KIID; sprawozdaniach finansowych FIO, SFIO i FIZ; na stronach internetowych. 14
Polityka wynagrodzeń TFI Konsekwencje Konieczność przeglądu aktualnych regulaminów pracy, w zakresie w jakim obejmują wynagrodzenia dla pracowników, którzy objęci są Polityką wynagrodzeń. Konieczność przeglądu zawartych umów o pracę i weryfikacji ich pod kątem wymogów nowelizacji. Konieczność podjęcia kroków mających na celu dostosowanie zasad wynagradzania pracowników do zasad przewidzianych nowelizacją. W chwili obecnej nie jest jeszcze znana ostateczna treść rozporządzenia MF ws. polityki wynagrodzeń, w związku z czym nie sposób ustalić jak dokładnie powinna zostać skonstruowana taka polityka. 15
NOWELIZACJA PRZEPISÓW O OUTSOURCINGU 16
Nowelizacja przepisów o outsourcingu Najważniejsze zmiany Wprowadzenie rozróżnienia na czynności o istotnym i nieistotnym znaczeniu: nieistotne nie mają istotnego znaczenia dla prawidłowego wykonywania przez TFI obowiązków określonych przepisami prawa działalności, jak również sytuacji finansowej TFI, ciągłości lub stabilności prowadzenia przez TFI; istotne np. zarządzanie portfelem, ryzykiem. Przykładowy katalog czynności nieistotnych: doradztwo prawne; szkolenie pracowników; prowadzenie ksiąg rachunkowych TFI; ochrona osób lub mienia. 17
Nowelizacja przepisów o outsourcingu Powierzenie wykonywania czynności istotnych Obowiązek zawiadomienia KNF o zamiarze zawarcia umowy. Wymóg obiektywnego uzasadnienia dla powierzenia wykonywania określonych czynności. Wymóg bieżącego nadzorowania wykonywania czynności. Możliwość dalszego powierzenia wykonywania czynności, przy zachowaniu określonych warunków. Solidarna odpowiedzialność TFI i podmiotu któremu powierzono wykonywanie czynności za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy. 18
Nowelizacja przepisów o outsourcingu Powierzenie wykonywania czynności istotnych Znowelizowana ustawa o funduszach pozostawiła prawie niezmienioną zasadę, że zarządzanie portfelem funduszu może zostać powierzone wyłącznie podmiotom prowadzącym działalność maklerską (zgodnie z warunkami wskazanymi w Ustawie); Powierzenie zewnętrznemu podmiotowi innemu niż podmiot spełniający kryteria wskazane wyżej, zarządzania funduszem FIZAN lub zarządzania ryzykiem jest dopuszczalne jeżeli podmiot ten: podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym oraz posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013; 19
Nowelizacja przepisów o outsourcingu Powierzenie wykonywania czynności istotnych W przypadku powierzenia zarządzania portfelem FIZAN lub zarządzania ryzykiem, innemu podmiotowi niespełniającemu wskazanych wcześniej wymogów, do zawarcia umowy wymagana jest zgoda KNF. 20
Nowelizacja przepisów o outsourcingu Wpływ nowych regulacji na działalność TFI Obowiązek obiektywnego uzasadniania powierzenia wykonywania czynności TFI. Obowiązek nadzorowania czynności podmiotu w tym: Obowiązek posiadania zasobów niezbędnych do skutecznego nadzoru powierzonych czynności. Obowiązek określenia w umowie:» prawa do informacji;» prawa do inspekcji, wstępu do pomieszczeń podmiotu któremu powierzono wykonywanie czynności. Możliwość dalszego przekazania czynności w przypadku zarządzania SFIO i FIZ. 21
MODYFIKACJA KATALOGU SANKCJI ADMINISTRACYJNYCH ZA NARUSZENIE USTAWY O FUNDUSZACH INWESTYCYJNYCH 22
Modyfikacja katalogu sankcji administracyjnych za naruszenie Ustawy o funduszach inwestycyjnych Kary nakładane przez KNF w przypadku naruszenia przepisów dot. zarządzania FIO: cofnięcie zezwolenia, albo nałożenie kary pieniężnej w wysokości do 20 949 500 zł lub kwoty stanowiącej równowartość 10% całkowitego rocznego przychodu wykazanego w ostatnim zbadanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, a w przypadku braku takiego sprawozdania karę pieniężną w wysokości do 10% prognozowanego całkowitego rocznego przychodu określonego w przedłożonej Komisji analizie ekonomiczno-finansowej, albo łącznie obie sankcje. 23
Modyfikacja katalogu sankcji administracyjnych za naruszenie Ustawy o funduszach inwestycyjnych Dodatkowe sankcje: w przypadku gdy jest możliwe ustalenie kwoty korzyści osiągniętej przez TFI w wyniku dokonanych naruszeń, KNF może nałożyć karę pieniężną do wysokości dwukrotnej kwoty osiągniętej korzyści, nawet jeżeli kwota ta przekracza maksymalne kwoty; w przypadku rażącego naruszenia obowiązków, KNF może nałożyć na osobę, która w tym okresie pełniła funkcję:» członka zarządu TFI, lub» członka rady nadzorczej lub członka innego organu nadzorującego TFI; karę pieniężną w wysokości do 20.949.500 PLN. 24
Modyfikacja katalogu sankcji administracyjnych za naruszenie Ustawy o funduszach inwestycyjnych Kary nakładane przez KNF w przypadku naruszenia przepisów dot. zarządzania AFI: ograniczenie zakresu wykonywanej działalności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w zakresie strategii inwestycyjnych, które mogą stosować alternatywne fundusze inwestycyjne, którymi zarządza lub może zarządzać TFI, albo cofnięcie zezwolenia, albo nałożenie kary pieniężnej do wysokości 5 000 000 zł, albo zastosowanie łącznie sankcji, ograniczenia zakresu wykonywanej działalności i sankcji pieniężnej albo cofnięcie zezwolenia i nałożenie kary pieniężnej. Dyrektywa ZAFI nie określa katalogu kar dla ZAFI, w związku z czym wysokość kar związanych z działalnością AFI jest w całości inicjatywą krajowego ustawodawcy. 25
Modyfikacja katalogu sankcji administracyjnych za naruszenie Ustawy o funduszach inwestycyjnych Dodatkowe sankcje KNF może nałożyć w drodze decyzji karę pieniężną na członków zarządu, którzy nie wypełniają obowiązków wydania dokumentów i przekazywania informacji na temat funduszy depozytariuszowi w sytuacji, w której TFI cofnięto lub wygasło zezwolenia. Kara pieniężna nie może być wyższa niż 100.000 PLN. Możliwość nakładania wysokich kar na podmioty, którym TFI powierzyło wykonywanie czynności. 26
Modyfikacja katalogu sankcji administracyjnych za naruszenie Ustawy o funduszach inwestycyjnych Konsekwencje Wzrost sankcji implikuje konieczność dochowania większej staranności w zakresie wykonywanej działalności. Wysokość maksymalnych kar może istotnie wpłynąć na funkcjonowanie mniejszych TFI. Nałożenie wysokich sankcji na członków organów TFI może wydatnie wpłynąć na koszty funkcjonowania TFI z uwagi na oczekiwania osób piastujących funkcje w organach TFI na zabezpieczenie ich przed ewentualnymi sankcjami (np. poprzez wykup polisy, wzrost wynagrodzeń). 27
STOSOWANIE BEZPOŚREDNIE ROZPORZĄDZENIA 231/2013 28
STOSOWANIE BEZPOŚREDNIE ROZPORZĄDZENIA 231/2013 Wejście w życie nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych z dniem 4 czerwca 2016 roku implikuje wejście w życie na terytorium RP unijnego rozporządzenia 231/2013. Przepisy przejściowe nowelizacji ustawy o funduszach przewidują 6 miesięczny termin na dostosowanie działalności przez TFI do nowych przepisów. Od dnia wejścia w życie nowelizacji TFI są zobowiązane do bezpośredniego stosowania przepisów rozporządzenia 231/2013. W związku z brakiem aktów wykonawczych do znowelizowanej ustawy o funduszach nie ma możliwości stosowania bezpośrednio niektórych przepisów rozporządzenia 231/2013 np. brak określenia limitów ekspozycji AFI uniemożliwia prawidłowe wykonanie obowiązku ustalania maksymalnej wysokości tych limitów. 29
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Artur Zapała Partner a.zapala@spcg.pl Tel:+48 22 244 83 00 ul. Złota 59 Warszawa 30
Siedziba Kancelarii: ul. Jabłonowskich 8 31-114 Kraków tel.: +48 12 427 24 24 faks: +48 12 427 23 33 e-mail: spcg@spcg.pl Oddział w Warszawie: ul. Złota 59 00-120 Warszawa tel.: +48 22 244 83 00 faks: +48 22 244 83 01 e-mail: warszawa@spcg.pl Oddział w Katowicach: ul. Warszawska 10 40-006 Katowice tel.: +48 32 352 19 60 faks: +48 32 353 84 77 e-mail: katowice@spcg.pl Oddział we Wrocławiu: ul. Więzienna 21/31 50-118 Wrocław tel.: +48 71 722 42 10 faks: +48 71 722 42 11 e-mail: wroclaw@spcg.pl 31