TURYSTYKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU jest na czasie czy nie? Jolanta Kamieniecka Instytut na rzecz Ekorozwoju Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Ełk/Krutyń, 11 października 2011 r. Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Najlepsza polska destynacja EDEN 2009 Rzeczpospolita Ptasia m.in. na początku października, z okazji Europejskich Dni Ptaków, organizowane są w Słońsku wycieczki poświęcone obserwacji ptaków na obszarach Natura 2000
Najlepsza polska destynacja EDEN 2010 Dolina i bagna Biebrzy
Instytut na rzecz Ekorozwoju To: wdrażanie do praktyki ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU budowanie procesu EKOLOGIZACJI TURYSTYKI kształtowanie POZYTYWNYCH RELACJI TURYSTYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA
BUDOWANIE RELACJI = = BUDOWAIE POMOSTÓW Co ekolog o biznesie turystycznym wiedzieć powinien? a Co organizator turystyki o sprzedawaniu przyrody wiedzieć musi?
Od 6 lat NATURA 2000 a Turystyka - Portal 2005/2006 Przyroda Polski skarbem EUROPY 2007 Motorem zrównoważonego rozwoju 2009/2010 ZAPRASZAMY na Szerokie wody Natury 2000 XI.2010 IV.2012
PORTAL NATURA 2000 a TURYSTYKA od 2005 r. turystyce oferuje: Katalog Obszarów Natura 2000 Dobre przykłady Jak skorzystać na Naturze 2000? E-szkolenie Proekologiczny produkt turystyczny Materiały i publikacje m.in.:
KONKURS Obszar Natura 2000 skarbem regionu spojrzenie gimnazjalisty edukacja dla turystyki przyszłych ekoturystów i ekokadr turystyki Eko-promocja walorów turystycznych wybranego obszaru Natura 2000 Prace konkursowe to: ulotki, prezentacje, www
BADANIA SOCJOLOGICZNE Młodzież a Natura 2000 ŹRÓDŁA INFROMACJI NA TEMAT PRZYRODY, OCHRONY ŚRODOWISKA PROGRAMY TV/FILMY (86%) INTERNET (55%) LEKCJE W SZKOLE (44%) PODRĘCZNIKI (29%)
BADANIA SOCJOLOGICZNE Natura 2000 a zachowanie turystów Co zadecydowało o wyborze danej miejscowości? 63% - piękna przyroda oraz walory przyrodnicze. Ok. 50% kierowała się ciszą i spokojem okolicy. Badanie zostało przeprowadzone w dniach 7-22 lipca 20011 r. na próbie 500 respondentów w wieku 20-79 lat turystów, 3 dni pobytu, w 7 miejscowościach Woj.. dolnośląskie 110 wywiadów (Milicz 60%, Żmigród 40%) Woj. pomorskie 220 wywiadów (Jastarnia 50%, Łeba 50%) Woj. warmińsko-mazurskie 170 wywiadów (Mikołajki 50%, Ruciane-Nida 50%) Zastosowaną metodą badawczą był bezpośredni wywiad ankieterski.
PREFERENCJE WYBORU MIEJSCA NA WYPOCZYNEK wypoczynek w miejscach o szczególnych walorach przyrodniczych 10% 64% poznawanie lokalnej tradycji i kultury 11% 57% obecność ekotras, szlaków przyrodniczych w miejscu spędzania urlopu 15% 55% aktywny wypoczynek 14% 54% jedzenie tradycyjnych potraw 21% 44% skorzystanie z przewodnika znającego się na przyrodzie 27% 41% jedzenie ekologicznej żywności mieszkanie w obiekcie z certyfikatem ekologicznym 27% 27% 36% 35% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% ma to duże znaczenie nie ma żadnego znaczenia
DROGA do ekologizacji turystyki A Practical Guide to the Development and Use of Indicators of Sustainable Tourism, WTO, 1996 Globalny Etyczny Kodeks dla Turystyki, WTO, 1999 Światowy Szczyt Ekoturystyki (World Ecotourism Summit), Quebec. 19-22 maja 2002 r. z udziałem 132 państw Świata. -http://www.world-tourism.org /sustainable/iye/quebec/anglais/index_a.html Zrównoważony Rozwój w Europie na rzecz lepszego świata: Strategia Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju, COM (2001) 264 z 15.05.2001 Agenda dla zrównoważonej i konkurencyjnej turystyki europejskiej. 2007. COM:2007;O621;FIN;PLHTMLNIE.
TRENDY = EUROPA turystyka charakteryzuje się silną koncentracją transportu w centrach turystycznych i na obszarach rozwojowych oraz rosnącym przenikaniem bazy i ruchu do oddalonych stref (w tym: przyrodniczych)
WNIOSKI ZE SZKOLEŃ REGIONALNYCH 2010 Uwarunkowania rozwoju turystyki w Europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000
Natura 2000 a TURYSTYKA - to aktualne wyzwanie nie tylko dla turystyki : Głos nauki: Zbigniew Witkowski: 1. Ochrona różnych gatunków i siedlisk często wymaga diametralnie różnego podejścia do zagadnień turystyki i rekreacji niż ochrona obszarowa PN i PK 2. Zróżnicowanie istniejących form ochrony, siedlisk i gatunków chronionych powoduje, - że sprawy turystyki na obszarach Natura 2000, powinno się traktować indywidualnie - w zależności od obszaru i celu ochrony.
POSTULATY nauki cd. 2. Odrębnie należy potraktować obszary dotąd nie chronione. 3. W każdym przypadku należy stworzyć plan ochrony z ujęciem zadań dla udostępnienia obszaru dla potrzeb turystyki, z ustalonymi kryteriami dla turystyki i wskaźnikami pozwalającymi sprawdzać, czy kryteria są stosowane.
PYTANIA PRAKTYKI Natura 2000 i ROZWÓJ????? TURYSTYKI Natura 2000 nową EKOMARKĄ??? CZY TO MOŻLIWE??
JAK SKORZYSTAĆ NA NATURZE 2000? Dobre przykłady na potwierdzenie tez: 30 x Od pojawienia się Natury 2000 turystyka się nigdzie nie zawaliła 30 x Turystyka może wzmocnić promocję swych oferty wprowadzając do nich Naturę 2000
PRZEDSIEBIORSTWO Międzyrzecki Rejon Umocniony - podziemna trasa turystyczna = rezerwat nietoperzy,
KARCZMA - CZESKIE MORAWY Richard Zapletal uważa, że bezpośrednie sąsiedztwo obszaru Natura 2000 jest ATUTEM dla działalności tego typu. Gwarantuje ono zachowanie naturalnych walorów przyrodniczych, zapewnia warunki do wypoczynku w czystym środowisku.
SZLAK POLECANY PRZEZ LOT Z NURTEM DZIKIEJ RZEKI Nadbużańska Lokalna Organizacja Turystyczna - poleca SZLAK z powodu jego dobrej dostępności z Warszawy - dotarcie do obszarów Doliny Dolnego Bugu nie nastręcza żadnych trudności.
PENSJONAT ECO ART, BUŁGARIA CENTRALNA 1. Artyści = tradycja i żywy folklor. Brak Internetu, ale właściciele dołączyli do organizacji pozarządowych tj. 1. Stara Planina (bułgarskiego stowarzyszenia turystyki alternatywnej) 2. PAN Parks (otrzymali certyfikat)
FIRMA TURYSTYCZNA ECOTUR, HISZPANIA - ASTURIA Schronisko Vega de Hórreo = edukacja ekologiczna, bogaty program specjalistyczny Napotykano na liczne problemy: 1.Brak wiary ludności lokalnej w potencjał turystyczny obszaru. 2.Małe zainteresowanie administracji promocją pięknych. ale zapomnianych terenów. 3. Sprzeciw niewielkiej grupy osób względem uznania okolicy za obszar chroniony. 4. Współzawodnictwo z sąsiednimi obszarami chronionymi w staraniach o turystów.
TURYSTYKA ZGŁASZA PROBLEMY Natyra 2000 to: Więcej biurokracji, która spowalnia i utrudnia działania Zaostrzenie konfliktów przyroda rozwój, (nie tylko turystyki) To tylko szyld dla promocji pod hasłem: turystyka przyjazna środowisku, bo brakuje kryteriów ze strony ochrony przyrody, by stwierdzać kiedy ta turystyka przestaje być tej przyrodzie przyjazna
Głos InE (1): ZAMIAST BARIER SZANSE Nowe źródła finansowania ekoturystyki jako aktywnie uczestniczącej w ochronie przyrody i zrównoważonym rozwoju Wzbogacenie treści produktów turystycznych = nawet w tradycyjnych obiektach PN i PK Podnoszenie rangi i prestiżu do skali europejskiej
Głos InE (2) : KORZYŚCI Poszerzona - bezpłatna dla turystyki promocja oferty Realizacja założeń zawartych w Programie rozwoju turystyki = podstawa do pozyskania dodatkowych funduszy na turystykę zrównoważoną Wzmocnienie konkurencyjności poprzez tworzenie innowacyjnych NATUROWYCH produktów, form organizacji i obsługi adekwatnych dla ekoturystyki Motor rozwoju proekologicznej infrastruktury regionu Turystyka zielonym rynkiem pracy Integracja lokalna poprzez podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców Zachowanie tradycji krajobrazu i kultury regionu = ZR Gwarancja dobrego stanu środowiska naturalnego = różnorodności biologicznej dającej bogactwo walorów przyrodniczych ważnych dla turystyki
Głos InE (3): PROPOZYCJE DZIAŁAŃ: Wsparcie wiedzy i ekspertów: Potrzebna jest specjalistyczna informacja o przyrodzie dla branży i turystów, by wzmocnić wiedzę o tym co i jak można z nią zrobić. W kraju i w regionach: Potrzebna jest integracja polityk turystycznej i ochrony środowiska w odniesieniu do regionów z obszarami chronionymi (i Natury 2000) Potrzebna jest harmonizacja prawa ochrony środowiska z turystycznym, by nie pozostawiać niejasnych sytuacji dla turystyki przyjaznej środowisku W branży: Potrzeba więcej dobrej woli faktycznego wdrażania zasad rozwoju zrównoważonego poprzez turystykę = budowania ekoturystyki W społeczeństwie: Potrzebne jest wspólne wypracowanie planu i metod współdziałania organizacji turystycznych i ekologicznych, z pożytkiem ekologicznym i ekonomicznym dla społeczeństwa.
OD POLESIA DO BARYCZY zadajemy pytania: Park Krajobrazowy największy w Polsce 87000
Na PODSUMOWANIE Co turystyce jest potrzebne by budować proekologiczne produkty turystyczne i jak je promować, by korzyści osiągał turysta, gospodarka turystyczna i ochrona środowiska? Co ochronie środowiska jest potrzebne, by udostępnianie zasobów przyrodniczych turystyce było bezkonfliktową drogą do zrównoważonego rozwoju?
DZIĘKUJĘ za UWAGĘ Jolanta Kamieniecka j. kamieniecka @ine-isd.org.pl