Pierwsze nadzieje astrometryczne

Podobne dokumenty
Pozasłoneczne układy planetarne. Janusz Typek

Pozasłoneczne układy planetarne. Janusz Typek

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

Niebo usiane planetami...

Ekosfery. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5


3. Planety odległych gwiazd; powstawanie układów planetarnych. Chronometraż Ruchy gwiazdy Tranzyty Soczewkowanie grawitacyjne Hipotezy powstawania

Planety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak

Wkład Polaków w rozwój współczesnej cywilizacji...

Rusza konkurs na nazwy planet pozasłonecznych wymyśl polską nazwę dla egzoplanety!

Planety poza Układem Słonecznym

Planety odległych gwiazd

Gwiazdy neutronowe. Michał Bejger,

WYKRYWANIE PLANET POZASŁONECZNYCH METODĄ TRANZYTÓW

Wstęp do astrofizyki I

Pozasłoneczne układy planetarne

Grawitacja - powtórka

Metody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

O układach podwójnych z błękitnym podkarłem

Grawitacja + Astronomia

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Jak w Toruniu zaobserwowano najbliższe zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego

Soczewkowanie grawitacyjne

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

Ewolucja w układach podwójnych

Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy

Układ Słoneczny. Pokaz

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Sejsmologia gwiazd. Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Precyzyjna astrometria układów podwójnych za pomocą optyki adaptywnej.

Obłok Oorta. Piotr A. Dybczyński. Wszelkie prawa zastrzeżone, tylko do użytku wewnętrznego

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.

5 POZASŁONECZNE UKŁADY PLANETARNE

WSZECHŚWIAT = KOSMOS

Ewolucja Wszechświata Wykład 14

Tytuł: Podróż w kosmos Autor: Aleksandra Fudali

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

Metody badania kosmosu

Wprowadzenie. Skoro Słońce jest taką samą gwiazdą jak inne, to

Wykres Herzsprunga-Russela (H-R) Reakcje termojądrowe - B.Kamys 1

Plan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Wszechświat w mojej kieszeni. Wszechświat mgławic. Grażyna Stasińska. Nr. 1. Obserwatorium paryskie ES 001

Wszechświat na wyciągnięcie ręki

Prezentacja. Układ Słoneczny

Zderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną

ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013

V1309 SCORPII: Tragiczny koniec układu podwójnego i narodziny nowej gwiazdy

Tytuł: Dzień dobry, mam na imię Atom. Autor: Ada Umińska. Data publikacji:

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Układ słoneczny. Rozpocznij

Konkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Plan wykładu i ćwiczeń.

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

PodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Najaktywniejsze nowe karłowate

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

Komety 2P/Encke 41P/Tuttle-Giacobini-Kresak C/2015 V2 (Johnson) Oznaczenia w tabeli:

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Następnie powstały trwały izotop - azot-14 - reaguje z trzecim protonem, przekształcając się w nietrwały tlen-15:

W poszukiwaniu życia pozaziemskiego

4π 2 M = E e sin E G neu = sin z. i cos A i sin z i sin A i cos z i 1

Analiza spektralna widma gwiezdnego

GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA.

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

Synteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia

Ewolucja Wszechświata Wykład 10 Gwiazdy neutronowe. Krystyna Wosińska, WF PW

Jaki jest Wszechświat?

FIZYKA KLASA I LO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO wymagania edukacyjne

Pożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w.

Inicjatywa Breakthrough Listen z budżetem 100 mln USD publicznie udostępni dane z niecodziennego poszukiwania inteligentnych form życia w kosmosie

Siedem kroków w kierunku karła Od efektu Dopplera do pozasłonecznych układów planetarnych

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi

Po co wymyślono ciemną materię i ciemną energię. Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Ciała drobne w Układzie Słonecznym

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym

Czarne dziury. Grażyna Karmeluk

Gwiazdy zmienne. na przykładzie V729 Cygni. Janusz Nicewicz

Fizyka i Chemia Ziemi

fizyka w zakresie podstawowym

VIII POWIATOWY KONKURS ASTRONOMICZNY COPERNICUS REGULAMIN

Małe ciała Układu Słonecznego

Ewolucja Wszechświata Wykład 10 Gwiazdy neutronowe. Krystyna Wosińska, WF PW

ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org

Astronomiczny elementarz

Zaćmienie alfa Warkocza Bereniki (alfa Comae Berenices ) około 25 stycznia 2015 r.???

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Opis założonych osiągnięć ucznia Fizyka zakres podstawowy:

Podróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN

Transkrypt:

Pierwsze nadzieje astrometryczne W 1943 roku Dirk Reuyl i Erik Holmberg, astronomowie z obserwatorium McCormick (Wirginia), stwierdzili,po prawie dziesięciu latach fotograficznych pomiarów układu podwójnego 70 Ophiuci, że w układzie tym może znajdować się planeta, której masa dziesięciokrotnie przekracza masę Jowisza (M J ). Dwa miesiące później Kaj Aage Strand, astronom z obserwatorium w Sproul http://daily.swarthmore.edu (Pensylwania), podał do wiadomości, że gwiazda 61 Cygni ma jako towarzysza planetę o masie 16 M J. Niestety, ponieważ ich obecność nie została potwierdzona przez innych, realność tych planet uznano za problematyczną. W 1944 roku Piet Van de Kamp myślał, że odkrył gwiazdę o masie 60 M J krążącą wokół gwiazdy Barnarda(czerwonego karła o rekordowym na niebie ruchu wlasnym ). Liczba klisz wzrastała, dane Obserwatorium w Sproul - Collège Swarthmore w Pensylwanii : "Students walk along a path leading from Wharton to the Sproul Observatory" Podziękowania : Daily Gazette z Collège Swarthmore w Pensylwanii - Casey Reed poprawiały się i w 1963 Van de Kampowi wydawało się, że ma do czynienia z planetą o masie 1,6 M J i o okresie 24 lat. Sześć lat później pomiary wydawały się wskazywać raczej na obecność dwu planet, o masach 0,8 i 1,1 M J oraz okresach odpowiednio 12 i 26 lat. Niestety badania, podjęte w 1973 roku przez Johna Hershey'a, doprowadziły do wniosku, że te planety są jedynie iluzją wywołną instrumentalnymi problemami teleskopu w Sproul. Potwierdziły to, prowadzone niezależnie przez Georga Gatewooda i Heinricha Eichhorna, obserwacje gwiazdy Barnarda.

Gamma Cephei i epsilon Eridani - egzoplanety czy coś innego? Kanadyjczycy Bruce Campbell, Gordon Walker i Stephensen Yang opublikowali, w 1988 roku, wyniki sześcioletnich obserwacji spektroskopowych 23 gwiazd podobnych do Słońca.Obserwacje prowadzili teleskopem CFHT - Canada-France-Hawaï (zwierciadlany teleskop CFHT). Teleskop "Canada France Hawai" (pozwalający badać bardzo wiele zjawisk astrofizycznych) na górze Mauna Kea na Hawajach. Podziękowania : Jean-Charles Cuillandre (CFHT) Niektóre z tych gwiazd, w szczególności Cephei oraz Eridani, były podejrzane o to, że mają planetarnych towarzyszy. Nadzieja jednak okazała się płona, bo w 1992 zauważono,iż obserwowane zmiany pochodzą od aktywności chromosferycznej tych gwiazd. Rozczarowany Bruce Campbell zdecydował się na zmianę pracy i odszedł do prywatnego przedsiębiorstwa. A scena została zajęta przez innych, historia owych gwiazd nie zatrzymala się w tym miejscu. Artie Hatzes i jego współpracownicy z obserwatorium McDonalda (Teksas) podali, w 2000 roku, że najbardziej prawdopodobne wyjaśnienie zmian Eridani, to obecność planety o masie 0,86 M J i o okresie 7 lat! Wykorzystali wspólną analizę sześciu zestawów danych gromadzonych przez 4 różne teleskopy. Potem, w roku 2000, Hatzes i współpracownicy «wskrzesili» z kolei towarzysza masa 1,7 M J ). Cephei (okres 2,5 lat i

HD 114672 b - możliwy brązowy karzeł? W 1989 roku David Latham z Center for Astrophysics (Massachusetts), Michel Mayor z obserwatorium w Genewie i ich współpracownicy opublikowali odkrycie towarzysza gwiazdy HD 114672, krążącego z okresem 84 dni, o masie 11 M J. Przezorni autorzy woleli mówić raczej o prawdopodobnym brązowym karle niż o olbrzymiej planecie. Artystyczna wizja brązowego karła (10 do 20 M J ) Podziękowania : Obserwatorium Paryskie / UFE

Egzotyczne egzoplanety W 1970 roku David Richards zauważył anomalie w okresowości sygnału pochodzącego z pulsara w Krabie, odkrytego rok wcześniej. Zaproponował na to trzy wyjaśnienia: Zjawisko precesji, Wibracja pulsara Lub perturbacja związana z planetą o okresie 11 dni. Osądzono, że poprawna jest hipoteza wibracji. Natomiast w 1991 roku Andrew Lyne, opierając się na obserwacjach prowadzonych za pomocą radioteleskopu w Jordel Bank, opublikował odkrycie planety wokół pulsara PSR 1829-10. Następna niespodzianka to styczeń 1992: tego samego dnia Lyne odwołuje swe odkrycie, bo okazało się, że w swych obliczeniach nie uwzględnił ekscentryczności ziemskiej orbity, a Aleksander Wolszczan ogłasza istnienie dwu planet wokół PSR 1257+12 (pierwsza o okresie 67 dni i masie 3,4 M J, a druga o okresie 90 dni i masie 2,8 M J )! Artystyczna wizja egzoplanety wokół pulsara Podziękowania : Obserwatorium Paryskie / UFE Tym razem obserwacje Wolszczana z Arecibo zostały potwierdzone przez Dale Fraila z VLA. Co więcej badanie układu pozwoliło odkryć grawitacyjny rezonans, o stosunku 3:2, między tymi planetami. Obecność takich dziwnych planet wydawała się więc całkiem realna. Zwłaszcza, że w 1994 roku dołączył drugi pulsar, PSR B1620-26, z planetą olbrzymem o szacowanej masie 2,5 M J.

Trzy pierwsze egzoplanety olbrzymie 51 Peg b, 47 Uma b oraz 70 Vir b W 1995 roku Michel Mayor i Didier Queloz z obserwatorium w Grenoble odkryli, metodą spektroskopowego badania prędkości radialnych, planetarnego towarzysza gwiazdy 51 Pegasi. Obiekt ten, o masie 0,5 M J, znajduje się tak blisko swej gwiazdy (0,05 j.a., okres 4,2 dnia), że Szwajcarzy zastosowali wszelkie środki ostrożności nim ogłosili swe wyniki, uznawane obecnie za pierwsze odkrycie egzoplanety wokół gwiazdy podobnej do Słońca. Amerykanie Geoffrey Marcy i Paul Butter, prowadzący podobny do Szwajcarów program, potwierdzili obecność 51 Peg b, a w następnym roku ogłosili odkrycie dwu nowych egzoplanet 47 Ursa Majoris b (3,4 M J, okres 3 lata) i 70 Virginis b (6,6 M J, okres 117 dni). Orbita tej trzeciej planety jest silnie eliptyczna (mimośród 0,4). Artystyczna wizja gorącej egzoplanety typu jowiszowego Podziękowania : Obserwatorium Paryskie/ UFE Teorie powstawania układów planetarnych nie przewidują ani orbit silnie eliptycznych ani planet olbrzymów w bliskim sąsiedztwie macierzystej gwiazdy, jak mamy w przypadku 51 Pegasi b. Tak więc te odkrycia stymulują ważne prace teoretyczne. W szczególności na wyjaśnienie obecności 51 Peg b na swej aktualnej orbicie, w miejscu, gdzie nie mogła powstać, Peter Goldreich i Scott Tremaine zaproponowali w 1980 roku tzw. zjawisko migracji.

Powrót gwiazdy Lalanda 21185 George Gatewood, zelektryzowany odkryciem 51 Peg b, ogłosił w 1996 roku, na konferencji American Astronomical Society, że gwiazda Lalande 21185 też ma planetę - zaprzeczając temu, co sam twierdził w 1974 roku o wynikach Sary Lippincott z 1960 roku. To odkrycie pozostaje nie potwierdzone do dzisiaj. Lalande 21185 Podziękowania : Rutherford Appleton Laboratory http://ast.star.rl.ac.uk

Zmiany blasku HD 209458 W 1999 roku David Charbonneau i współpracownicy, a potem Gregory Henry i współpracownicy, zaobserwowali niezależnie, że HD 209458 b, odkryta metodą pomiarów prędkości radialnych, zaćmiewa swą gwiazdę przy każdym obiegu. Z niewielkiego obniżenia blasku gwiazdy w czasie trwania tego zjawiska wywnioskowali, że planeta ma promień 1,3 razy większy od promienia Jowisza i gęstość 0,4 - wykazując niezbicie, że mamy do czynienia z olbrzymią planetą gazową. Obserwacje te zostały powtórzone, w kwietniu i maju 2000, za pomocą Teleskopu Kosmicznego Hubble'a. Doskonała jakość fotometryczna tych pomiarów ujawniła obecność sodu w atmosferze egzoplanety. Inne obserwacje Teleskopu Hubble'a doprowadziły, w 2001,Alfreda Vidal-Madjara i jego współpracowników do wniosku, że atomowy wodór ucieka z HD 209458 b, tworząc być może wokół tej Artystyczna wizja teleskopu kosmicznego NASA - Spitzer - na jasnym tle Drogi Mlecznej świecącej w podczerwieni. Ta misja to ostatnie z wielkich kosmicznych obserwatoriów NASA. Powinna między innymi odpowiedzieć na pytania: "Skąd pochodzimy?" i "Czy jesteśmy sami?". Podziękowania : NASA planety rodzaj kometarnego warkocza. W roku 2003 do listy wykrytych pierwiastków dorzucono atomowy węgiel i tlen. W 2005 roku Drake Deming i współpracownicy obserwowali w podczerwieni, za pomocą teleskopu kosmicznego Spitzera, przejście HD 209458 b za jej gwiazdą (tranzyt zwany «wtórnym»). Przez porównanie z sytuacją przed tranzytem wywnioskowali, że temperatura planety wynosi 1130 K.