PROJEKT SUWAŁKI Dpg w Gołdapi. etap IIIF 1 BRANŻA ELEKTRYCZNA

Podobne dokumenty
SPIS TREŚCI 1. S P I S Z A W A R T OŚĆ PROJEKTU 2. O P I S I O B L I C Z E N I A TECH NICZNE 3. DOKUMENTACJA RYSUNKOWA

3.1 Dobór przekroju kabli. 3.2 Obliczenia skuteczności środków ochrony porażeniowej. 3.3 Obliczenia spadków napięć.

BIURO PROJEKTÓW DROGOWYCH mgr inż. TADEUSZ CIOCH, PRZEMYŚL ul. KMITY 4/5 tel. (0-16) , PROJEKT BUDOWLANY

PROJEKT WYKONAWCZY P.W. OŚWIETLENIA ULICZNEGO. Temat:

SPIS TREŚCI 1. S P I S Z A W A R T OŚĆ PROJEKTU 2. O P I S I OBLICZENIA TECH NICZNE

I. Zawartość opracowania. Opis techniczny, Obliczenia techniczne, Rysunki:

Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt instalacji elektrycznych gminnego punktu gromadzenia odpadów problemowych w miejscowości Piaski.

P.P.U.H. HEAN Sp. z o.o. ul. Biecka 23C, Gorlice tel./fax.: hean@hean.com.pl

SPIS ZAWARTOŚCI OPRACOWANIA

O P I S T E C H N I C Z N Y

Katowice, ul Wybickiego 55 tel.32/ PROJEKT BUDOWLANY

PROJEKT BUDOWLANY. 1. Obiekt : Boiska wielofunkcyjne ze sztucznej nawierzchni, wg programu ORLIK Adres: Skarbimierz, dz.

10.1 Stan istniejący Odcinek drogi, którego dotyczy niniejszy projekt techniczny obecnie nie posiada oświetlenia drogowego.

Opis tech.i schematy Przepompownia P - roboty elektryczne- Projekt przyłącza kablowego n.n. do przepompowni ścieków OPIS TECHNICZNY

EL-EN Projekt PROJEKT WYKONAWCZY OŚWIETLENIA TERENU CMENTARZA KOMUNALNEGO W GDYNI PRZY ULICY WITOMIŃSKIEJ ETAP II INSTALACJE ELEKTRYCZNE PROJEKTOWAŁ

PROJEKT ARCHITEKTONICZNO BUDOWLANY

SPIS RYSUNKÓW: 2 1. OPIS TECHNICZNY PODSTAWA OPRACOWANIA ZAKRES OPRACOWANIA OBLICZENIA TECHNICZNE ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW.

Spis zawartości. 1. Opis techniczny. 2. Dokumenty formalno- prawne. 3. Zestawienie rysunków. 4. Karty katalogowe

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

PROJEKT BUDOWLANY PRZYŁĄCZY ZASILAJĄCYCH SCENĘ TERENÓW REKREACYJNYCH NAD ZALEWEM ARKADIA W SUWAŁKACH

DO PROJEKTU BUDOWLANEGO BUDOWY OŚWIETLENIA DROGOWEGO W MIEJSCOWOŚCI DOPIEWO ULICA KASZTANOWA, KLONOWA, MŁYŃSKA

PROJEKT BUDOWLANY INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH PROJEKT BUDOWLANY OŚWIETLENIA TERENU PRZYLEGŁEGO DO FONTANNY

OŚWIETLENIE TERENU SKWERU PRZY PLACU WOJSKA POLSKIEGO

CZĘŚĆ ELEKTRYCZNA I. CZĘŚĆ OPISOWA

Przedszkole w Skórzewie

Zawartość opracowania:


REWALORYZACJA NIECZYNNEGO CMENTARZA PRZY UL. 1 MAJA W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH PROJEKT BUDOWLANY LINII OŚWIETLENIA

II. SPIS ZAWARTOŚCI OPRACOWANIA

P R O J E K T W Y K O N A W C Z Y

2.3 Złącze kablowo-pomiarowe Projekt złącza kablowo-pomiarowego realizowany będzie na podstawie warunków przyłączeniowych,

Projekt wykonawczy instalacji elektrycznych zewnętrznych-oświetlenie pomnika Polanka Wielka ul. Kasztanowa dz.nr 2440/3, 3006, 3011/1

BRANŻA ELEKTRYCZNA. Adres: Pruszcz, gm. Gostycyn, dz. nr 536/2. ul. Bydgoska 8, Gostycyn. FUNKCJA IMIĘ I NAZWISKO UPRAWNIENIA PODPIS

Spis treści 1. Opis techniczny Zestawienie rysunków... 8

OPIS TECHNICZNY OŚWIETLENIA BOISK SPORTOWYCH W ZŁOTOWIE PRZY UL. STASZICA, DZ. NR 210, 211/17

9. PODSTAWA I ZAKRES OPRACOWANIA

PROJEKT WYKONWACZY PRZEBUDOWY URZĄDZEŃ ELEKTROENERGETYCZNYCH USUNIĘCIE KOLIZJI BRANŻA ELEKTRYCZNA 1. S P I S Z A W A R T OŚĆ PROJEKTU

Projekt instalacji elektrycznych Podwórza Nr 1 Kozia Piwna Kołodziejska Św. Ducha W Gdańsku. Opis techniczny

DOKUMENTACJA PROJEKTOWA

II. Projekt oświetlenia 1. Część ogólna Przedmiot opracowania. Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt oświetlenia drogowego na drodze

BIURO USŁUG INŻYNIERYJNYCH Mariusz Jażdżewski Nowogard, ul. Ks. J. Poniatowskiego 9/7 NIP: REGON: Tel.

Instalacje elektryczne zewnętrzne etap I. przy ul. Wrocławskiej 30-38, Kalisz.

OŚWIETLENIE ARCHITEKTONICZNE CZĘŚCI BUDYNKU ZESPOŁU SZKÓŁ MUZYCZNYCH IM.FRYDERYKA CHOPINA W PILE, Ul. WALKI MŁODYCH 1, Piła

INŻYNIERIA DROGOWA USŁUGI WYKONAWCZE I PROJEKTOWE ul. Parkowa 1 B, Wolin OPIS TECHNICZNY

PROJEKTU WYKONAWCZEGO STRONA

3. Spis rysunków 4. Informacja BiOZ

PROJEKT WYKONAWCZY. INWESTOR: Powiat Wołomiński ul. Prądzyńskiego Wołomin

Budowa przyłącza kablowego nn wraz ze złączem kablowym nn ul. Dowborczyków Łódź

Spis zawartości. 1. Opis techniczny. 2. Obliczenia techniczne. 3. Zestawienie podstawowych materiałów. 4. Wytyczne do sporządzenia planu BIOZ

WYKAZ PROJEKTU SPIS RYSUNKÓW

Oświadczam, że powyższy projekt został sporządzony zgodnie z obowiązującym przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA. Olesno, ul. Wachowska, dz. nr 2280/1546, 2282/1646, 2339/217, 2340/217 OPIS TECHNICZNY... 2

PROJEKT BUDOWLANY. nazwa i adres obiektu budowlanego. projektant mgr inż. Wojciech Mroziewski, upr. nr WAM/0145/POOE/10

PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY

INSTALACJE ELEKTRYCZNE

Egz nr.. OBIEKT : LINIE KABLOWE OŚWIETLENIA TERENU WRAZ Z FUNDAMENTAMI SŁUPÓW

PROJEKT WYKONAWCZY PROJEKT ŻUKOWSKIEGO PARKU EDUKACYJNO REKREACYJNEGO W ŻUKOWIE. ul. Książąt Pomorskich, Żukowo, dz.

SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNA

PROJEKT BUDOWLANY ZAGOSPODAROWANIA DZIAŁKI

Zawartość opracowania

PROJEKT BUDOWLANO WYKONAWCZY

PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY

Dostosowanie trasy Armii Krajowej do parametrów drogi ekspresowej S-8 na odcinku: Etap II węzeł Powązkowska węzeł Modlińska

Klimatyzacja Pomieszczeń UM w Suwałkach

I. ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

PROJEKT INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH OŚWIETLENIE BOISKA

OPIS TECHNICZNY ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI MIĘDZY BLOKAMI PRZY UL

PRO-KOM ZAKŁAD USŁUG PROJEKTOWYCH mgr inŝ. Krzysztof Sawczuk Olecko, ul. Sokola 3/27 tel.(087)

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA - CZĘŚĆ FORMALNO-PRAWNA.

Projekt budowlano - wykonawczy obejmuje budowę oświetlenia: - parkingów, terenów zielonych i budynku Ośrodka Kultury TKACZ.

Biuro Architektoniczno Projektowe DORA s.c ul. 59 Pułku Piechoty 1/ Inowrocław tel (0693) PROJEKT BUDOWLANY

2.1. Założenia techniczne dla oświetlenia ul. Warszawskiej i Warckiej.

SPIS TREŚCI. 1.Podstawa opracowania. 2.Opis techniczny. 3.Obliczenia. 4.Zestawienie materiałów. 5.Rysunki. 6.Uzgodnienia

PROJEKT BUDOWLANY. Projekt lodowiska wraz z zadaszeniem w Nowym Warpnie. Nowe Warpno działka nr 783/82 gm. Nowe Warpno

Projekt techniczny wykonawczy

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

PROJEKT WYKONAWCZY Bejsce. REMONT CHODNIKÓW i OŚWIETLENIA DROGOWEGO w m. BEJSCE. Branża: ELEKTRYCZNA. Projektant:

PROJEKT BUDOWLANO WYKONAWCZY

P R O J E K T B U D O W L A N Y - E L E K T R Y C Z N Y -

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

OPIS TECHNICZNY. 1. Część ogólna Przedmiot opracowania

PROJEKT WYKONAWCZY TEMAT: BUDOWA PARKINGU DLA SAMOCHODÓW OSOBOWYCH PRZY ULICY BESKIDZKIEJ W SZCZYRKU SKALITE

Zawartość opracowania

WYKAZ PROJEKTU SPIS RYSUNKÓW

1. ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

SPIS TREŚCI. I. Warunki techniczne przyłączenia, dokumenty, uzgodnienia

PROJEKT WYKONAWCZY. Nazwa obiektu i adres : Przepompownia ścieków w miejscowości Niemodlin : PN przy ulicy Wyzwolenia dz. nr 714/2.

- 3 - Do projektu budowlanego dla zasilania oświetlenia zewnętrznego zieleńca miejskiego przy ul. Św. Barbary w Szczecinie

Cz. III. OŚWIETLENIE ULICY

PROJEKT BUDOWLANO - WYKONAWCZY

SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNA

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

3. Zestawienie powierzchni, długości i typu projektowanej sieci

PROJEKTOWANIE I WYKONAWSTWO BUDOWLANE

Projekt Wykonawczy Tom II

1. Założenia wstępne Wykaz materiałów

S P I S T R E Ś C I 1. S P I S Z A W A R T OŚĆ PROJEKTU Strona tytułowa Spis zawartości.

K2 BIURO ARCHITEKTONICZNE KAMIŃSKI, KAMIŃSKA, KURKOWSKI S.C Gorzów Wlkp., ul. Żwirowa 39 tel/fax (095) , PEŁNOBRANŻOWY

TOM 5 PRZEDMIAR ROBÓT - WYLICZENIE ILOŚCI BRANŻA ELEKTROENERGETYCZNA 1. OŚWIETLENIE

Transkrypt:

Dpg w Gołdapi. etap IIIF 1 BRANŻA ELEKTRYCZNA

Dpg w Gołdapi. etap IIIF 2 SPIS ZAWARTOŚCI PROJEKTU: 1. CZĘŚĆ OPISOWA. 2. OBLICZENIA TECHNICZNE. 3. RYSUNKI : NR E1/z LINIE KABLOWE nn-0,4kv ORAZ OŚWIETLENIE ZEWNĘTRZNE. ETAP IIIF, IIIG NR E2/z SCHEMAT SIECI ENERGETYCZNEJ nn-0,4kv ETAP IIIF, IIIG. NR E3/z SCHEMAT OŚWIETLENIA ZEWNETRZNEGO ETAP IIIF, IIIG.

1.1. DANE OGÓLNE PROJEKT SUWAŁKI Dpg w Gołdapi. etap IIIF 3 Inwestor: Wojewoda Warmińsko Mazurski, 10-575 Olsztyn, ul. Piłsudskiego 7/9 Inwestor zastępczy: Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Usług Inwestycyjnych w Olsztynie Sp. z o.o., 10-542 Olsztyn, ul. Dąbrowszczaków 39 Przedsięwzięcie inwestycyjne: rozbudowa drogowego przejścia granicznego w Gołdapi 1.1 Zadanie inwestycyjne: Sieć kablowa niskiego napięcia nn-0,4kv oraz oświetlenie zewnętrzne etap IIIF, IIIG. Adres inwestycji: Gołdap, ul. Gumbińska. Biuro autorskie: Spółdzielcze Biuro Projektów PROJEKT SUWAŁKI, 16-400 Suwałki, ul. Kościuszki 79 Zespół autorski : mgr inż. Stefan Bolewski mgr inż. Marian Malinowski techn. Mirosław Rutkowski 1.2. Podstawa opracowania. - zlecenie Inwestora, - projekt architektoniczny, - projekt sanitarny, - obowiązujące normy i przepisy. 1.3. Zasilanie elektroenergetyczne: Schemat zasilania obiektów przejścia etap IIIF, IIIG przedstawiono na rys nr E2/z. Linie kablowe zasilające: 1) projektowana 4xYAKXS 1x240mm 2 + YAKXS 1x120mm 2 o długości 23m przedłużenie zasilania budynku nr 19 z RGA. 2) projektowana 4xYAKXS 1x240mm 2 + YAKXS 1x120mm 2 o długości 23m przedłużenie zasilania budynku nr 35 z ZK budynku nr 19. 3) projektowana YAKXS 4x70 mm 2 + YAKXS 1x35mm 2 o długości 34m ze złącza ZK nr 21 do projektowanej szafy oświetleniowej SO3. 3) projektowana 5xYAKXS 1x120mm 2 o długości 10m ze złącza kablowego ZK nr 1 na budynku nr 14 do złącza kablowego ZK nr 2 na budynku nr 14, 4) projektowana YKYżo 5x50 mm 2 o długości 125m ze złącza nr 2 budynku nr 14 do budynku nr 26 rozdzielnicy. Kable układać w rowie kablowym o głębokości 0,9m o szerokości dna wykopu 0,5m na 10 centymetrowej podsypce z piasku, następnie ułożone kable należy zasypać warstwą piasku o grubości 25cm i przykryć folią koloru niebieskiego wzdłuż całej trasy kabli. Skrzyżowanie kabli z istniejącym i projektowanym uzbrojeniem terenu wykonać w przepustach kablowych. Całość prac wykonać zgodnie z normą PN-76/E-05125. 1.4. Oświetlenie zewnętrzne terenu: Oświetlenie dróg jezdnych i terenu dpg oprawami typu OUSa-250 z lampami sodowymi SON-T PLUS na słupach stalowych VALMONT h=9m, z wysięgnikami 1,5 m. Oświetlenie zewnętrzne części ciągów pieszych zrealizowane zostanie na słupach parkowych VALMONT z oprawami nietłukącymi kula. Schemat oświetlenia zewnętrznego przejścia przedstawia rysunek nr E3/z. Zasilanie obwodów oświetlenia zewnętrznego odbywać się będzie z projektowanej szafy

Dpg w Gołdapi. etap IIIF 4 oświetlenia zewnętrznego SO3 usytuowanej przy budynku głównym odpraw towarowych (nr 21). Do słupów oświetleniowych doprowadzony będzie kabel YAKY 4x35mm2 oraz bednarka stalowa ocynkowana FeZn 40x3mm. Kabel i bednarkę, stanowiącą przewód PE, układać w rowie kablowym o głębokości 0,7m na podsypce z piasku, następnie ułożone kable należy zasypać warstwą piasku o grubości 10cm, następnie nasypać 25cm warstwę gruntu rodzimego bez kamieni i przykryć folią koloru niebieskiego wzdłuż całej trasy kabla. Słupy połączyć trwale z ułożoną bednarką. Skrzyżowania kabla z istniejącym i projektowanym uzbrojeniem terenu wykonywać w przepustach kablowych. W każdym słupie zamontować tabliczkę słupową z bezpiecznikami topikowymi. Przewody od tabliczki słupowej do każdej z opraw 3 x DY2,5mm2. Całość prac wykonać zgodnie z normą PN-76/E-05125. 1.5. Ochrona od porażeń (wg normy PN -IEC 60364-4 - 41) Jako system ochrony przed dotykiem pośrednim (ochrona dodatkowa) przyjęto samoczynne wyłączenie zasilania w układzie TNS. Rozdzielenie przewodu PEN na N i PE następuje w istniejącej rozdzielnicy RPA umieszczonej w agregatorowi. 2. OBLICZENIA TECHNICZNE. 2.1. SIEĆ KABLOWA nn-0,4kv. Współczynniki jednoczesności kj dla złącz kablowych określono na podstawie prenormy P SEP-E-0002 "Wytyczne, komentarz" oraz kj dla stacji transformatorowych określono na podstawie "Wskazówek ustalania obciążeń elektrycznych odbiorców w miejskich sieciach osiedlowych" opracowanych przez BSiPE "Energoprojekt" w Poznaniu PR-5; 2.1.1. Sprawdzenie obciążenia dla linii kablowych nn-0,4kv: Obwód od RPA do ZK nr 21. Moc obliczeniowo-szczytowa: Po = 128kW 128000 Prąd obliczeniowo-szczytowy I B2 = -------------------- = 198,9A 1,73x400x0,93 Zabezpieczenie obwodu w RPA - 200A Obciążalność długotrwała kabla 4xYAKXS 1x240mm 2 wynosi: I Z = 272A, I B2 = 198,9A < I n = 200A < I Z = 272A, I Z x1,45 = 272Ax1,45 = 394,4A > I n x1,6 = 200Ax1,6 = 320A kabel jest chroniony przed przeciążeniem. Istniejący obwód od RPA do ZK nr 14. Moc obliczeniowo-szczytowa: Po = 93,5kW 93500 Prąd obliczeniowo-szczytowy I B2 = -------------------- = 145,3A 1,73x400x0,93 Zabezpieczenie obwodu w RPA - 160A Obciążalność długotrwała kabla 5xYAKXS 1x120mm 2 wynosi: I Z = 189A,

I B2 = 145,3A < I n = 160A < I Z = 189A, I Z x1,45 = 189Ax1,45 = 274A > I n x1,6 = 160Ax1,6 = 256A kabel jest chroniony przed przeciążeniem. PROJEKT SUWAŁKI Dpg w Gołdapi. etap IIIF 5 2.1.2. Obliczenie spadków napięcia. Element obwodu Pmax (kw) Odcinek kabla Długość kabla (m) Spadek napięcia (%) 2x(4xYKXS 300mm 2 ) 527,5 St.tr - RPA 24 0,29 4xYAKXS 1x240mm 2 128,0 RPA ZK nr21 175 1,67 4xYAKXS 1x70mm 2 36,2 ZK nr21 SO3 34 0,31 Σ U1 2,27 2x(4xYKXS 300mm 2 ) 527,5 St.tr - RPA 34 0,29 5xYAKY 1x120mm 2 96,4 RPA ZK nr14 262 3,76 YKYżo 5x25mm 2 14,0 ZK nr14 ZK nr18 54 0,33 Σ U2 4,38 2x(4xYKXS 300mm 2 ) 527,5 St.tr - RPA 34 0,29 5xYAKY 1x120mm 2 96,4 RPA ZK nr14 262 3,76 YKYżo 5x50mm 2 32,9 ZK nr14 ZK nr26 125 0,90 Σ U3 4,95 2.1.3. Sprawdzenie ochrony przed dotykiem pośrednim: Moc transformatora w projektowanej stacji transformatorowej: 630kVA RT = 0,003Ω, XT = 0,0165Ω, Rk 240 = 0,119Ω/km, Rk 120 = 0,238Ω/km, Rk 70 = 0,408Ω/km, Rk 35 = 0,816Ω/km, Rk 25 = 0,727Ω/km, Xk = 0,1Ω/km, - zwarcie w proj. ZK nr 14: Rp = 0,003 + 2x0,238x0,296 = 0,1439Ω

Xp = 0,0165 + 2x0,1x0,296 = 0,0757Ω Zp = 0,1439 2 + 0,0757 2 = 0,1626Ω 230 x 0,8 Izw = ---------------- = 1279A 0,1626 Izw 1279A ----- = ------------ = 7,9 Ib 160A PROJEKT SUWAŁKI Dpg w Gołdapi. etap IIIF 6 Przy zwarciu w ZK nr 14 napięcie zostanie wyłączone w czasie t<5s. - zwarcie w proj. ZK nr 26: Rp = 0,1439 + 2x0,727x0,125 = 0,3257Ω Xp = 0,0757 + 2x0,1x0,125 = 0,1007Ω Zp = 0,3257 2 + 0,1007 2 = 0,340912Ω Izw = 230 x 0,8 ---------------- = 539A 0,340912 Izw 539A ----- = ------------ = 8,5 Ib 63A Przy zwarciu w ZK nr 26 napięcie zostanie wyłączone w czasie t<5s. - zwarcie w proj. SO nr3: Rp = 0,156867 + (0,408+0,816)x0,034 = 0,198483Ω Xp = 0,1027 + 2x0,1x0,034 = 0,1095Ω Zp = 0,198483 2 + 0,1095 2 = 0,2267Ω 230 x 0,8 Izw = ---------------- = 811,6A 0,2267 Izw 811,6A ----- = ------------ = 10,1 Ib 80A Przy zwarciu w SO nr 3 napięcie zostanie wyłączone w czasie t<5s. 2.2. OŚWIETLENIE ZEWNĘTRZNE. 2970W 2.2.1. Prąd fazowy w obwodzie do słupa nr 54: I B = ------------- = 13,9A 230x0,93 I n = 13,9A x 1,4 = 19,46A; przyjęto zabezpieczenie dla obwodu do słupa nr 54 w SO3-3xS301 B20 2.2.2. Kabel YAKY 4x35mm 2 o obciążalności długotrwałej

Dpg w Gołdapi. etap IIIF 7 I Z = 80A I B = 13,9A < I n = 20A < I Z = 80A I Z x1,45 = 80Ax1,45 = 128A > I n x1,45 = 20Ax1,45 = 29A Kabel jest chroniony przed przeciążeniem. 2.2.3. Spadek napięcia: - na kablu (od SO3 do ostatniego słupa budowanego w następnym etapie): Element obwodu 1-fazowego Pmax (W) Odcinek kabla Długość kabla (m) Spadek napięcia (%) YAKY4x35mm 2 2970 SO3 słup nr 54 86 0,79 YAKY4x35mm 2 2700 słup nr 54 słup nr 48 65 0,54 YAKY4x35mm 2 2160 słup nr 48 słup nr 47 23 0,15 YAKY4x35mm 2 1080 słup nr 47 słup nr 43 92 0,31 YAKY4x35mm 2 810 słup nr 43 słup nr 41 43 0,11 YAKY4x35mm 2 270 słup nr 41 słup nr 35 58 0,05 Σ U4 1,95 2,27% + Σ U4 4,22 2.2. 4. Sprawdzenie ochrony przed dotykiem pośrednim: zwarcie w słupie 35: Rp = 0,198483 + 2x0,816 x 0,426 = 0,89372Ω Xp = 0,1095 + 2x0,1x0,426 = 0,1947Ω Zp = 0,89372 2 + 0,1947 2 = 0,9147Ω 230 x 0,8 Izw = ---------------- = 201,15A 0,9147

Dpg w Gołdapi. etap IIIF 8 Izw 201,15A ----- = ------------ = 10 Ib 20A Przy zwarciu w słupie oświetleniowym nr 35 napięcie zostanie wyłączone w czasie t<5s. O p r a c o w a ł: Stefan Bolewski