Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sandomierzu PROGRAM KSZTAŁCENIA Kierunek: FILOLOGIA Regulamin praktyk Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk Praktyki studenckie stanowią integralną i niezwykle istotną część procesu kształcenia. Ich zadaniem jest stworzenie warunków do pogłębiania wiadomości przekazywanych w toku zajęć dydaktycznych i konfrontowania ich z rzeczywistością zawodową. Praktyki kształtują podmiotowość i aktywność indywidualną studentów oraz rozwijają umiejętności współpracy zespołowej. Stosownie do przedstawionych założeń studenci odbywają przewidziane programem praktyki zawodowe w instytucjach państwowych i samorządowych, zwłaszcza w placówkach szkolnych. Są one realizowane w wymiarze zgodnym z planem studiów zawodowych oraz podlegają zaliczeniu. Rozliczenie każdej części praktyk następuje u opiekuna praktyki. Student jest także zobowiązany do prowadzenia dziennika praktyk, a ponadto przygotowuje właściwą dla danej praktyki. PRAKTYKI PRZYGOTOWUJĄCE DO PRACY NAUCZYCIELA Każdy student zobowiązany jest do odbycia 150 godzin praktyk: II rok praktyka pedagogiczna: 30 godz. III rok praktyka metodyczna: 120 godz. W okresie praktyki student zobowiązany jest przestrzegać: regulaminów i zarządzeń władz Uczelni, odpowiednich przepisów władz oświatowych, wytycznych i ustaleń opiekuna praktyki na uczelni oraz opiekuna praktyki w szkole, przepisów dyscypliny pracy, bhp i tajemnicy służbowej. Praktykę pedagogiczną odbywają studenci w końcu II roku studiów (zwykle we wrześniu) w placówkach szkolnych i przedszkolnych. Organizacja praktyki: Praktyka pedagogiczna obejmuje 30 godzin lekcyjnych, wliczając w to pracę własną studenta np. celem analizy wyników badania socjometrycznego. 1
W trakcie praktyki następuje kształtowanie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych przez: 1) zapoznanie się ze specyfiką przedszkola, szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań opiekuńczowychowawczych, sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji; 2) obserwowanie: a. zorganizowanej i podejmowanej spontanicznie aktywności formalnych i nieformalnych grup uczniów, b. aktywności poszczególnych uczniów, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, c. interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) dziecko oraz interakcji między dziećmi i młodzieżą (w tym samym i w różnym wieku), d. procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupach wychowawczych, ich prawidłowości i zakłóceń, e. czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk oraz prowadzonych przez niego zajęć, f. sposobu integrowania przez opiekuna praktyk różnej działalności, w tym opiekuńczo-wychowawczej, dydaktycznej, pomocowej i terapeutycznej, g. dynamiki grupy, ról pełnionych przez uczestników grupy, zachowania i postaw dzieci i młodzieży, h. działań podejmowanych przez opiekuna praktyk na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny w grupie; 3) współdziałanie z opiekunem praktyk w: a. sprawowaniu opieki i nadzoru nad grupą oraz zapewnianiu bezpieczeństwa, b. podejmowaniu działań wychowawczych wynikających z zastanych sytuacji, c. prowadzeniu zorganizowanych zajęć wychowawczych, d. podejmowaniu działań na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; 4) pełnienie roli opiekuna-wychowawcy, w szczególności: a. diagnozowanie dynamiki grupy oraz pozycji jednostek w grupie, b. poznawanie uczniów i wychowanków, ich sytuacji społecznej, potrzeb, zainteresowań i zdolności, a także określanie poziomu rozwoju oraz wstępne diagnozowanie dysfunkcji i zaburzeń, 2
c. samodzielne prowadzenie działań opiekuńczo-wychowawczych wobec grupy i poszczególnych uczniów i wychowanków w grupie, d. sprawowanie opieki nad grupą w toku spontanicznej aktywności uczniów i wychowanków, e. organizację i prowadzenie zajęć wychowawczych (w tym zajęć integrujących grupę i działań profilaktycznych) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze, f. animowanie aktywności grupy i współdziałania jej uczestników, organizowanie pracy uczniów i wychowanków w grupach zadaniowych, g. podejmowanie indywidualnej pracy z uczniami i wychowankami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), h. podejmowanie działań wychowawczych o charakterze interwencyjnym w sytuacjach konfliktu, zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych lub nieprzestrzegania ustalonych zasad, i. sprawowanie opieki nad uczniami i wychowankami poza terenem przedszkola, szkoły lub placówki; 5) analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, w tym: a. prowadzenie dokumentacji praktyki, b. konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką, c. ocenę własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań opiekuńczych i wychowawczych (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron), d. ocenę przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów, e. konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych sytuacji i przeprowadzanych działań, f. omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów. Praktykę metodyczną odbywają studenci w ostatniej w trakcie trzeciego roku studiów w szkole podstawowej lub przedszkolu. Praktyka metodyczna obejmuje 120 godz. lekcyjnych języka obcego, także w formie koła zainteresowań, zajęć wyrównawczych. 3
W trakcie praktyki następuje kształtowanie kompetencji dydaktycznych przez: 1) zapoznanie się ze specyfiką szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań dydaktycznych, sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji; 2) obserwowanie: a. czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk w toku prowadzonych przez niego lekcji (zajęć) oraz aktywności uczniów, b. toku metodycznego lekcji (zajęć), stosowanych przez nauczyciela metod i form pracy oraz wykorzystywanych pomocy dydaktycznych, c. interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) dziecko oraz interakcji między dziećmi lub młodzieżą w toku lekcji (zajęć), d. procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w klasie, ich prawidłowości i zakłóceń, e. sposobów aktywizowania i dyscyplinowania uczniów oraz różnicowania poziomu aktywności poszczególnych uczniów, f. sposobu oceniania uczniów, g. sposobu zadawania i kontrolowania pracy domowej, h. dynamiki i klimatu społecznego klasy, ról pełnionych przez uczniów, zachowania i postaw uczniów, i. funkcjonowania i aktywności w czasie lekcji (zajęć) poszczególnych uczniów, z uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, j. działań podejmowanych przez opiekuna praktyk na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny, k. organizacji przestrzeni w klasie, sposobu jej zagospodarowania (ustawienie mebli, wyposażenie, dekoracje); 3) współdziałanie z opiekunem praktyk w: a. planowaniu i przeprowadzaniu lekcji (zajęć), b. organizowaniu pracy w grupach, c. przygotowywaniu pomocy dydaktycznych, d. wykorzystywaniu środków multimedialnych i technologii informacyjnej w pracy dydaktycznej, e. kontrolowaniu i ocenianiu uczniów, 4
f. podejmowaniu działań na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, g. organizowaniu przestrzeni klasy, h. podejmowaniu działań w zakresie projektowania i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 4) pełnienie roli nauczyciela, w szczególności: a. planowanie lekcji (zajęć), formułowanie celów, dobór metod i form pracy oraz środków dydaktycznych, b. dostosowywanie metod i form pracy do realizowanych treści, etapu edukacyjnego oraz dynamiki grupy uczniowskiej, c. organizację i prowadzenie lekcji (zajęć) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze, d. wykorzystywanie w toku lekcji (zajęć) środków multimedialnych i technologii informacyjnej, e. dostosowywanie sposobu komunikacji w toku lekcji (zajęć) do poziomu rozwoju uczniów, f. animowanie aktywności poznawczej i współdziałania uczniów, rozwijanie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej, g. organizację pracy uczniów w grupach zadaniowych, h. dostosowywanie podejmowanych działań do możliwości i ograniczeń uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, i. diagnozowanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów, j. podejmowanie indywidualnej pracy dydaktycznej z uczniami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), k. podejmowanie działań wychowawczych w toku pracy dydaktycznej, w miarę pojawiających się problemów, w sytuacjach: zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych, nieprzestrzegania ustalonych zasad, l. podejmowanie współpracy z innymi nauczycielami, wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym, psychologiem szkolnym oraz specjalistami pracującymi z uczniami; 5) analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, w tym: a. prowadzenie dokumentacji praktyki, 5
b. konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką, c. ocenę własnego funkcjonowania w toku wypełniania roli nauczyciela (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron), d. ocenę przebiegu prowadzonych lekcji (zajęć) oraz realizacji zamierzonych celów, e. konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych i prowadzonych lekcji (zajęć), f. omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów ZALICZENIE PRAKTYKI 1. Warunkiem zaliczenia praktyk jest wywiązanie się z zadań sformułowanych w programie praktyki oraz przedłożenie przez studenta stosownej dokumentacji. 2. Praktyki wpisuje się do indeksu wraz z innymi zajęciami dydaktycznymi ustalonymi planem studiów. W indeksie odnotowuje się nazwę szkoły/placówki, w której student zrealizował praktykę, jej adres oraz wymiar godzinowy odbywania praktyki i ocenę. 3. Praktykę zalicza się na podstawie dokumentacji praktyki złożonej koordynatorowi praktyki w ciągu dwóch tygodni od zakończenia praktyki, zawierającej: a. Dzienniczek praktyk (podpis opiekuna praktyki w szkole oraz podpis i pieczątka dyrektora szkoły); b. Sprawozdanie z odbytej praktyki (forma sprawozdania jest ustalona przez koordynatora) c. konspekty lekcji przeprowadzonych. 4. Zaliczenia praktyki w indeksie dokonuje koordynator praktyki z ramienia kierunku podczas sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej na podstawie złożenia przez praktykanta stosownej dokumentacji. 5. Jeżeli praktyka nie została zaliczona, student nie otrzymuje zaliczenia roku i jest zobowiązany do powtórzenia praktyki. 6. Na ocenę praktyki składają się wymienione w pkt. 3 dokumenty oraz ocena opiekuna praktyki z ramienia szkoły/placówki. 7. Opiekun praktyki może zaliczyć jako praktykę ogólnopedagogiczną pracę wykonywaną przez studenta, jeżeli: - student wykonuje pracę nauczyciela, potwierdzoną stosownym dokumentem, a okres zatrudnienia nie jest krótszy od jednego roku. 6
PRAKTYKI NIEPEDAGODICZNE (ZAWODOWE) I. MIEJSCE ODBYWANIA PRAKTYK 1. Miejscem odbycia praktyki niepedagogicznej mogą być biura tłumaczeń, zakłady przemysłowe, biura podróży w kraju i za granicą. 2. Dopuszcza się także odbywanie praktyki pod opieką tłumacza przysięgłego, który nie prowadzi działalności gospodarczej, ale posiada uprawnienia do wykonywania zawodu. 3. Możliwe jest także odbycie tej praktyki w Studenckim Kole Naukowym Tłumaczy pod opieką pracownika merytorycznego z Instytutu. II. CELE I ZADANIA PRAKTYK 1. Zasadniczym celem praktyk jest kształcenie kompetencji zawodowych studentów w zakresie działań związanych merytorycznie z problematyką studiów. 2. Do szczegółowych celów praktyki zawodowej zalicza się: przygotowanie studenta do praktycznego wykonywania zawodu; zdobywanie doświadczeń w samodzielnym i zespołowym wykonywaniu obowiązków zawodowych. 3. W trakcie praktyki następuje kształtowanie kompetencji społecznej przez: a. zapoznanie się ze specyfiką Instytucji, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników oraz prowadzonej dokumentacji; b. obserwowanie: - zorganizowanej i podejmowanej spontanicznie aktywności formalnych i nieformalnych grup pracowników, - interakcji między pracownikami, - procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupach pracowniczych, ich prawidłowości i zakłóceń, - czynności podejmowanych przez poszczególnych pracowników, c. współdziałanie z opiekunem praktyk z ramienia Instytucji w wykonywaniu zleconych czynności, d. analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń, w tym: - prowadzenie dokumentacji praktyki, - konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką, 7
- ocenę własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron), - ocenę przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów, - konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych sytuacji i przeprowadzanych działań. III. ORGANIZACJA PRAKTYK 1. Wymiar praktyki zawodowej na kierunku filologia angielska jest zawarty w planie studiów. 2. Praktyki mogą być organizowane w trybie: - indywidualnym student samodzielnie znajduje Instytucję, w której będzie realizowana praktyka, - uznania wykonywanej przez studenta pracy w poczet praktyki (w tym wykonywanej na wakacjach), jeśli zachodzi zgodność kierunku studiów z charakterem pracy studenta. 3. Dokumentacja praktyk zawiera: a. Druk zgody na odbycie praktyki b. Regulamin Praktyk, c. dzienniczek praktyk 4. Student odbywający praktykę nie otrzymuje wynagrodzenia ze strony Instytucji. 5. Do studentów odbywających praktyki na podstawie porozumienia lub indywidualnego skierowania stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy o ochronie pracy kobiet i młodocianych, o dyscyplinie pracy oraz o BHP. IV. OBOWIĄZKI KOORDYNATORA PRAKTYK Z RAMIENIA INSTYTUTU 1. Za organizację praktyk na kierunku filologia angielska w Instytucie Humanistycznym PWSZ odpowiada koordynator. 2. Do zadań koordynatora należy: a. opracowanie terminarza praktyk studenckich b. przygotowanie studentów do odbycia praktyki, zapoznanie z regulaminem praktyk, programem praktyki: założeniami praktyki, celami i zadaniami, przebiegiem, wymaganiami, warunkami zaliczenia, c. gromadzenie druków przyjęcia na praktykę od studentów, d. czuwanie nad przebiegiem praktyki, 8
e. hospitacja wyrywkowa studentów podczas odbywania praktyki, f. po zakończeniu praktyki odbieranie dokumentacji praktyk, sporządzanie sprawozdania dla Dyrektora Instytutu Humanistycznego i przekazywanie Karty informacyjnej do akt osobowych studentów w Działu Obsługi Studenta. g. zaliczanie praktyki podczas sesji egzaminacyjnej w formie dokonania wpisu na ocenę do indeksu studenta. V. ZALICZENIE PRAKTYKI 1. Warunkiem zaliczenia praktyk jest wywiązanie się z zadań sformułowanych w programie określonej praktyki oraz przedłożenie przez studenta stosownej dokumentacji. 2. Praktyki wpisuje się do indeksu wraz z innymi zajęciami dydaktycznymi ustalonymi planem studiów. W indeksie odnotowuje się nazwę instytucji, w której student realizuje praktykę i jej adres oraz wymiar godzinowy odbywania praktyki i ocenę. 3. Praktykę niepedagogiczną zalicza się na podstawie dokumentacji praktyki złożonej opiekunowi praktyki: a. opinię opiekuna praktyki z ramienia Instytucji w dzienniczku praktyk, b. sprawozdania studenta z odbytej praktyki, c. w przypadku specjalności tłumaczeniowej pięciu przetłumaczonych pism (bez naruszania zasad tajemnicy firmowej). 4. Zaliczenia praktyki w indeksie dokonuje opiekun praktyki z ramienia Instytutu podczas sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej na podstawie złożenia przez praktykanta stosownej dokumentacji, podanej w p. 3. 5. Jeżeli praktyka nie została zaliczona student nie otrzymuje zaliczenia roku i jest zobowiązany do powtórzenia praktyki. 6. Opiekun praktyki może zaliczyć jako praktykę zawodową niepedagogiczną pracę wykonywaną przez studenta, jeżeli ten: - studiuje w trybie niestacjonarnym i jednocześnie wykonuje pracę zawodową, której charakter jest zgodny z kierunkiem odbywanych studiów, a okres zatrudnienia nie jest krótszy od obowiązującego wymiaru praktyki, - studiuje w trybie stacjonarnym lub niestacjonarnym i przedłoży zaświadczenie o okresie zatrudnienia nie krótszym niż obowiązujący wymiar praktyki, w okresie ostatnich dwóch lat, którego charakter jest zgodny z kierunkiem odbywanych studiów, 9
- odbył w ciągu ostatnich dwóch lat praktykę w wymiarze i o charakterze zgodnym z programem wymaganej praktyki, udokumentowaną stosownym zaświadczeniem, - w ciągu ostatnich dwóch lat wykonywał w ramach wolontariatu pracę o charakterze zgodnym z kierunkiem odbywanych studiów i przez okres nie krótszy niż obowiązujący wymiar praktyki, potwierdzoną stosownym dokumentem. 10