Zespół Analiz Ekonomicznych: Marta Petka - Zagajewska. Główny Ekonomista tel. (22) 347 75 95 marta.petka-zagajewska@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych (rynek walutowy) tel. (22) 347 75 96 mateusz.namysl@raiffeisen.pl Stopa bezrobocia w Polsce spadła w sierpniu do 8,5% ustanawiając kolejne historyczne minimum. Zeszłotygodniowe odczyty PMI z krajów strefy euro nie wpłynęły silnie na rynki. EURPLN pod koniec ub. tygodnia nieznacznie przekroczył 4,30. Dziś wieczorem i jutro rano na rynkach może panować zwiększona zmienność w związku z debatą prezydencką w Stanach Zjednoczonych Clinton-Trump. Silnie spadała cena ropy naftowej w związku z brakiem porozumienia pomiędzy Arabią Saudyjską, a Iranem. W piątek doszło do korekty na globalnych rynkach akcyjnych. PRZEGLĄD GŁÓWNYCH PUBLIKACJI DANYCH: USA: Wśród całkiem licznych zaplanowanych na ten tydzień publikacji danych z USA w naszej ocenie najistotniejsze będą informacje o zamówieniach na dobra trwałe oraz o wydatkach konsumentów. Dane o zamówieniach na dobra trwałe za sierpień poznamy w środę. Po silnym wzroście w lipcu (4,4%) oczekujemy wyraźnego spadku (- 0,6% m/m), za który odpowiadać będą m.in. niższe niż miesiąc wcześniej zamówienia w branży lotniczej. Nasza prognoza jest bardziej optymistyczna od rynkowego konsensusu wskazującego na spadek zamówień o 1,1% m/m. Dane o wydatkach konsumentów poznamy w piątek. Oczekujemy, że w sierpniu wzrosły one o 0,2% m/m, głównie za sprawą analogicznego wzrostu cen. Wzrost wydatków ponownie okaże się naszym zdaniem niższy od wzrostu dochodów, który szacujemy na 0,3% m/m. Wśród innych zaplanowanych na ten tydzień publikacji warto zwrócić uwagę na kolejne odczyty indeksów koniunktury, w tym PMI dla sektora usług (wtorek), czy Chicago PMI (piątek), a także na trzeci odczyt dynamiki PKB za 2 kwartał oraz dane o sprzedaży domów na rynku wtórnym (obydwie publikacje zaplanowane są na czwartek). EUR/PLN 4,3058 0,2% USD/PLN 3,8349 0,1% EUR/USD 1,1227 0,0% WIG 20 1762,5-0,8% DJ Euro Stoxx50 3032,3-0,6% DAX 0,0 0,0% S&P500 2164,7-0,6% Źródło: Bloomberg 2016-09-26 08:54 Strefa Euro: Wśród publikacji ze strefy euro na pierwszy plan wysunąć się mogą dzisiejsze odczyty indeksu koniunktury IFO dla Niemiec. Zakładamy, że dzięki nieco lepszym ocenom bieżącej sytuacji oraz stabilnym ocenom przyszłości, ogólny indeks uplasuje się minimalnie powyżej poziomu z sierpnia. Kolejne wskazówki co do ocen koniunktury nadejdą już w czwartek wraz z publikacją badań koniunktury prowadzonych przez Komisję Europejską. Tu także oczekujemy poprawy wyników w stosunku do sierpnia. W piątek poznamy wstępne dane o wrześniowej inflacji dla strefy euro. Preludium do nich będą dzień wcześniej informacje o dynamice cen w Niemczech. Te wskażą naszym zdaniem na wzrost cen o 0,5% r/r. Dla strefy euro ruch w górę choć także wyraźny, będzie naszym zdaniem nieco mniejszy i sięgnie 0,4% r/r wobec 0,2% r/r miesiąc wcześniej. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 1
BIULETYN DZIENNY, 26 września 2016, GODZ 9.10 KOMENTARZ EKONOMICZNY Główny Urząd Statystyczny potwierdził w piątek wcześniejsze szacunki Ministerstwa Rodziny i Pracy wskazujące na spadek stopy bezrobocia rejestrowanego w sierpniu do 8,5% z 8,6% miesiąc wcześniej. W minionym miesiącu ze statystyk ubyło 14,6 tys. bezrobotnych rok wcześniej było to 22,2 tys. osób. Dane z rynku pracy wciąż wskazują na relatywnie wysoką liczbę utrzymujących się wakatów i ofert pracy i w konsekwencji historycznie niską liczbę bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy (12 wobec 16 rok wcześniej). Według Minister Rodziny i Pracy E. Rafalskiej, stopa bezrobocia także na koniec roku powinna wynosić 8,5%. W naszej ocenie, ze względu na niesprzyjające czynniki sezonowe, tak dobry wynik będzie pod koniec roku trudny do uzyskania. Oczekiwalibyśmy, że po możliwym dalszym spadku bezrobocia we wrześniu, październik może przynieść jego stabilizację, a listopad i grudzień już wzrosty ponownie w okolice 8,7%. KOMENTARZ RYNKOWY W piątek uwaga inwestorów zwracających uwagę na publikacje ekonomiczne koncentrowała się wokół wskaźników PMI z krajów strefy euro. Dobre wyniki pokazały PMI we Francji. W Niemczech lepszy od konsensusu był odczyt dla przemysłu, natomiast gorszy dla usług. EURUSD silnie nie reagował na te dane, jednak wzrósł podczas piątkowej sesji z okolic 1,1200 do 1,1240. Dzisiejsza sesja rozpoczyna się przy 1,1225. Dziś nie oczekujemy zwiększonej zmienności na parze, wobec tego może ona pozostawać powyżej 1,12. Piątkowego wieczoru EURPLN przekroczył barierę 4,30, jednak ruch wzrostowy nie był kontynuowany i zatrzymał się tylko nieznacznie powyżej tego poziomu. Przewidujemy, że dzisiaj para może testować poziom 4,30, lub pozostawać nieznacznie powyżej tego poziomu. Dziś w nocy oraz na początku jutrzejszej sesji możemy obserwować większą zmienność na rynkach światowych ze względu na pierwszą z debat prezydenckich Clinton-Trump. Reagować może zwłaszcza rynek walutowy. Im lepiej pójdzie Donaldowi Trumpowi podczas tej debaty, tym większa niepewność na rynkach będzie się pojawiać. W piątek doszło do wyraźnego spadku cen ropy naftowej. Było to spowodowane dwoma czynnikami. Po pierwsze nie doszło do wyraźnego progresu w rozmowach Arabii Saudyjskiej z Iranem odnośnie możliwego porozumienia OPEC ws. zamrożenia produkcji ropy na odpowiednim poziomie, a spekulacje na ten temat były jednym z najważniejszych czynników, który pozwalał wzrastać wcześniej czarnemu złotu. Dodatkowo w piątek pokazały się dane o ilości wież wiertniczych w Stanach Zjednoczonych i kolejny raz doszło do zwiększenia ich ilości. W piątek obserwowaliśmy wyraźną przecenę na giełdach akcyjnych. Oprócz słabszego zachowania się ropy naftowej takiemu zachowaniu rynków sprzyjał nieco gorszy sentyment oraz chęć realizacji wcześniejszych zysków przez część inwestorów. Zarówno w Europie (CAC40-0,47%, DAX -0,44%) jak i w Stanach Zjednoczonych (S&P500-0,57%) spadki były umiarkowane. Rodzimy parkiet wpisał się w globalne tendencje i również tracił na wartości (WIG -0,60%; WIG20-0,77%). Spadki mogłyby być większe gdyby nie odbicie notowań spółek energetycznych, które silnie traciły na czwartkowej sesji. Warto odnotować iż w Warszawie pod koniec br. obserwowaliśmy znacznie większe obroty niż na początku tego tygodnia. W czwartek obroty przekroczyły mld zł, natomiast piątek 850 mln zł. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 2
Waluty Stan na początek dnia Zamkn. Zmiana (dziś) % Zmiana % 5 sesji Wyniki sesji: Polska Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji obroty (w tys PLN) EUR/PLN 4,3058 4,3002 0,16% 0,15% WIG 47865,8-0,60% 1,48% 851 915,19 USD/PLN 3,8349 3,8317 0,12% -0,32% WIG 20 1762,5-0,77% 1,63% 647 729,19 CHF/PLN 3,9519 3,9497 0,10% 0,69% WIG 30 2034,9-0,71% 1,74% 743 346,27 EUR/USD 1,1227 1,1226 0,01% 0,47% mwig40 4081,4-0,57% 1,25% 159 944,03 GBP/PLN 4,9638 4,9641-0,57% -0,86% swig80 14300,8 0,05% 0,36% 26 506,06 *Zamkniecie z poprzedniego dnia z godziny 22:00 WIG Banki 6185,1-1,03% 1,66% 171 083,20 FIXINGI Data Wartość Zmiana (pb) WIG Telkom 789,3 0,30% 1,64% 9 143,38 3M Euribor 2016-09-23-0,302% (0,0010) WIG Budow 2863,2 0,22% -0,15% 7 068,07 3M Libor CHF 2016-09-23-0,746% (0,0006) WIG Paliwa 4540,3-2,03% 2,78% 82 948,20 FIXINGI Wartość Zmiana (pb) Wyniki sesji: Świat Indeks Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji 1M Wibor fixing 1,65% - Europa Środkowa i Wschodnia 3M Wibor fixing 1,71% - Czechy PX 874,1-0,21% 1,54% 6M Wibor fixing 1,79% - Węgry BUX 28120,1-0,64% 0,08% *Fixing z dnia poprzedniego Rosja RTS 993,9 0,00% 2,49% Turcja BIST100 79756,4-0,05% 4,91% FIXING NBP Wartość Zmiana % Europa Zachodnia Europa DJ Euro Stoxx50 3032,3-0,64% 3,31% EUR/PLN 4,2939 0,19% Niemcy DAX 0,0 0,00% 0,00% GBP/PLN 4,9842-0,11% UK FTSE 100 6909,4-0,03% 2,97% CHF/PLN 3,9495 0,42% Francja CAC 40 4488,7-0,47% 3,61% *Fixing z dnia poprzedniego Włochy FTSE MIB 16452,8-1,11% 1,61% Ameryka Północna i Południowa Surowiec jednostka Zamkn. Zmiana % Zmiana % USA DJIA 18261,5-0,71% 0,76% (USD) 5 sesji USA S&P500 2164,7-0,57% 1,19% S&P GSCI punkty 351,53-2,05% 0,98% Brazylia IBX50 9840,0-0,48% 2,87% Ropa Brent barylka 46,23 0,74% 0,61% Azja (dziś) Złoto uncja 1 335,18-0,18% 1,67% Japonia NIKKEI 225 16544,6-1,25% 0,85% Srebro uncja 19,54-0,73% 1,98% Chiny SSE Composite 2999,6-1,13% -0,87% Miedź tona 4 855,00 0,04% 1,40% Indie SENSEX 28480,8-0,65% -0,54% Źródło: Bloomberg 2016-09-26 08:54 Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 3
Kalendarium Godz. Kraj Wskaźnik Ostateczna dana Prognoza Raiffeisen Średnia oczekiwań Poprzedni PIĄTEK 23 WRZEŚNIA 02:30 JP Indeks PMI dla przemysłu, wst. (Wrzesień, pkt.) 50,30 49,50 09:00 FR Indeks PMI dla przemysłu, wst. (Wrzesień, pkt.) 49,50 48,00 48,40 48,30 09:00 FR Indeks PMI dla usług, wst. (Wrzesień, pkt.) 54,10 52,00 51,90 52,30 09:30 D Indeks PMI dla przemysłu, wst. (Wrzesień, pkt.) 54,30 53,10 53,10 53,60 09:30 D Indeks PMI dla usług, wst. (Wrzesień, pkt.) 50,60 51,90 52,10 51,70 10:00 EZ Indeks PMI dla przemysłu, wst. (Wrzesień, pkt.) 52,60 51,50 51,50 51,70 10:00 EZ Indeks PMI dla usług, wst. (Wrzesień, pkt.) 52,10 52,50 52,80 52,80 10:00 PL Stopa bezrobocia (Sierpień, %) 8,50 8,50 8,50 8,60 15:45 US Indeks PMI dla przemysłu, wst. (Wrzesień, pkt.) 51,40 51,80 52,00 PONIEDZIAŁEK 26 WRZEŚNIA 10:00 D Indeks instytutu Ifo (wrzesień, pkt.) 106,30 106,40 106,20 16:00 US Sprzedaż nowych domów (sierpień, tys.) 600,00 654,00 US Debata Clinton-Trump WTOREK 27 WRZEŚNIA 01:50 JP Protokół z posiedzenia BoJ 16:00 USA Indeks zaufania konsumentów - Conference Board (wrzesień, pkt.) 98,00 99,00 101,10 22:40 USA Zmiana zapasów ropy wg API (dane tygodniowe, mln baryłęk) -7,50 ŚRODA 28 WRZEŚNIA 08:00 D Indeks zaufania konsumentów - GfK (wrzesień, pkt.) 10,20 10,20 14:30 USA Zamówienia na dobra trwałego użytku, wst. (sierpień, %,m/m) -0,60-1,50 4,40 CZWARTEK 29 WRZEŚNIA 09:55 D Stopa bezrobocia (wrzesień, %) 6,10 6,10 11:00 EZ Indeks nastrojów konsumentów (wrzesień, %) -8,20-8,50 14:00 D Inflacja konsumencka, wst. (wrzesień, %, r/r) 0,50 0,60 0,40 14:30 USA Produkt Krajowy Brutto, fin. (2 kwartał, %, dane annualizowane) 1,20 1,30 1,10 14:30 USA Wnioski o zasiłek dla bezrobotnych (dane tygodniowe, tys.) 252,00 PIĄTEK 30 WRZEŚNIA 08:45 FR Inflacja konsumencka, wst. (wrzesień, %, r/r) 0,50 0,40 09:00 CH Indeks instytutu KOF (wrzesień, pkt.) 100,60 99,80 10:30 GB Produkt Krajowy Brutto, fin. (2 kwartał, %, k/k) 0,60 0,60 11:00 EZ Stopa bezrobocia (sierpień, %) 10,00 10,00 10,10 14:30 USA Dochody konsumentów (sierpień, %, m/m) 0,30 0,20 0,30 14:30 USA Wydatki konsumentów (sierpień, %, m/m) 0,20 0,20 0,10 15:45 USA Indeks Chicago PMI (wrzesień, pkt.) 52,00 51,50 16:00 USA Indeks Uniwersytetu Michigan, fin. (wrzesień, pkt.) 90,00 89,80 Źródło: Reuters; Bloomberg; prognozy Raiffeisen Bank Polska i Raiffeisen Research Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 4
Raiffeisen Polbank ul. Grzybowska 78 00-844 Warszawa Departament Sprzedaży Rynków Finansowych Telefon: + 48 22 585 37 86 Faks: + 48 22 585 33 68 www.raiffeisenpolbank.com Dealing: Bydgoszcz tel.: (22) 585 37 73 Gdańsk tel.: (22) 585 37 71 Katowice tel.: (22) 585 37 69 Kielce tel.: (22) 585 37 70 Kraków tel.: (22) 585 37 70 Lublin tel.: (22) 585 37 75 Łódź tel.: (22) 585 37 75 Poznań tel.: (61) 655 47 51 Rzeszów tel.: (22) 585 37 75 Szczecin tel.: (22) 585 37 71 Toruń tel.: (22) 585 37 72 Warszawa tel.: (22) 585 37 79 Wrocław tel.: (22) 585 37 74 Zielona Góra tel.: (22) 585 37 73 Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska SA: Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 5